Χωριά στην Τήνο

Χωριά στην Τήνο

Η Τήνος μέσα από τους οικισμούς της θα προκαλέσει ένα ταξίδι σε αλλοτινές εποχές στον επισκέπτη. Πάνω από 45 χωριά, διατηρώντας το παραδοσιακό στοιχείο με το μεσαιωνικό, οχυρωματικό τρόπο χτισίματος, τα μπλε πορτοπαραθυρόφυλλα να τονίζονται πάνω στο λευκό του ασβέστη και τις πολύχρωμες ευωδιαστές αυλές, τα στενά σοκάκια, οι γραφικές πλατείες και οι φιλόξενοι ντόπιοι με την τραγουδιστή ντοπιολαλιά τους θα αφήσουν τις καλύτερες αναμνήσεις και εικόνες.

Αγάπη

Το χωριό Αγάπη, βρίσκεται στα κεντρικά του νησιού, σκαρφαλωμένο σε μία κατάφυτη πλαγιά και είναι ένας από τους παλαιότερους οικισμούς του νησιού. Ιδιαίτερη κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική με καμάρες πάνω από ασβεστωμένα στρωμένα με πλάκες στενά σοκάκια, σπίτια σμιγμένα στενά μεταξύ τους με αυλές φροντισμένες, πηγές, το πλυσταριό και το πηγάδι συνθέτουν μία εικόνα μιας άλλης εποχής. Αξίζει επίσκεψης η περιοχή της Γρίζας με τα τρεχούμενα νερά, το παραδοσιακό πηγάδι που διατηρείται και οι πλύστρες μέσα στην καταπράσινη ρεματιά που πλαισιώνεται από περιστεριώνες και ξωκλήσια με το ρυάκι της να καταλήγει στην κοιλάδα της Κώμης. Η εκκλησία του Αγίου Αγαπητού από το 18ο αιώνα, έδωσε το όνομα του στο χωριό. Κοντά στην Αγάπη βρίσκεται και η Παναγία η Βουρνιώτισσα. Η Αγάπη βρίσκεται κοντά στις παραλίες Κολυμπήθρα, με άμμο και βότσαλο, οργανωμένη με ταβερνάκια και beach bars και θαλάσσια παιχνίδια, μία από τις πιο γνωστές του νησιού, Αποθήκες  και Άγιος Φυλακτός με άμμο και βράχια, χωρίς οργάνωση και ήσυχες. Εύκολη η πρόσβαση στο χωριό Αγάπη από τον καινούριο δρόμο προς Πάνορμο, μετά την Κώμη υπάρχει ταμπέλα προς Αγάπη. (Πηγή photo: google maps)

Αετοφωλιά

Η Αετοφωλιά είναι ένα μικρό ορεινό χωριό μετά την Καλλονή και το Κάτω Κλείσμα, στα κεντρικά του νησιού. Το όνομα του είναι παρμένο από την τοποθεσία, αφού μια χούφτα κατάλευκα σπίτια είναι χτισμένα ψηλά στο Βουνί με βοτσαλωτές αυλές, καλντερίμια που περνούν κάτω από καμάρες και σε καθοδηγούν σε όλο το χωριό και σε σημεία με απίστευτη θέα προς τα γύρω χωριά, Καρκάδος και Καλλονή.. Οι βόρειοι άνεμοι δεν εγκαταλείπουν την Αετοφωλιά χειμώνα καλοκαίρι, αν και την άνοιξη που ο τόπος είναι καταπράσινος και στολισμένος από αγριολούλουδα είναι μία πανδαισία. Ένα χωριό με μεγάλη ιστορία και πλαισιωμένο με συγκλονιστικούς μύθους. Εδώ λέγεται πως κατοικούσε η Περσεφόνη, η κόρη της θεάς Δήμητρας, στον «Της Κόρης τον Πύργο», έναν οικισμό από το μεσαίωνα. Ένας άλλος λαϊκός μύθος θέλει να κατοικείται από μία βασιλοπούλα. Στη γύρο περιοχή υπάρχει η «Καμένη σπηλιά», ένα σπήλαιο καλά κρυμμένο σε υψόμετρο 100 μέτρων από τη θάλασσα, η περιοχή «Του Πολέμου ο Κάμπος» με διάφορα παλαιά κτίσματα, σπαρμένος με αγριολούλουδα και που ευωδιάζουν τον τόπο και πολλές πηγές που τροφοδοτούν πολλά χωριά του νησιού. Τα «Ελληκάρια» επίσης έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.  Στην Αετοφωλιά λειτουργεί μουσείο κεραμικής τέχνης, μία τέχνη που ξεκίνησαν κάτοικοι της Σίφνου που μετακόμισαν στο νησί. Από την Αετοφωλιά είναι κοντά οι παραλίες του Πανόρμου με τις υπέροχες αμμουδιές και τα ταβερνάκια πάνω στο κύμα, η Αγία Θάλασσα και το Καβαλουρκό με την άγρια ομορφιά τους , η Ρόχαρη πάλι με άμμο, οργανωμένη και με μπαράκι. Στην Αετοφωλιά η πρόσβαση είναι εύκολη από τον δρόμο που περνά την Καλλονή και το Κάτω Κλείσμα. Θα βρείτε παραδοσιακά ταβερνάκια με ντόπιες συνταγές φτιαγμένες με μεράκι από υλικά του τόπου. (Πηγή photo: google maps)

Αρνάδος

Ο Αρνάδος είναι ένα παραδοσιακό χωριό της Τήνου χτισμένο στην πλαγιά του όρους Κεχροβουνίου δίπλα στη μονή της Αγίας Πελαγίας, με θέα στο Αιγαίο. Ένας οικισμός, αμφιθεατρικά χτισμένος που έχει να προσφέρει θέα προς το Δυο Χωριά και τη Μύκονο, με τα πλακοστρωμένα σοκάκια του να περνούν κάτω από πολλές καμάρες, αυλές ανθοστολισμένες με τα αρώματα τους να ξεχύνονται στον αέρα. Στην πλατεία του Αρνάδου, ο ναός της Ανάληψης του Χριστού στέκει από τον 16ο αιώνα, φροντισμένος από τους κατοίκους. Ένας καφές ή μία ρακή με τοπικά εδέσματα κάτω από την σκιά των δέντρων, είναι ένας λόγος για μία στάση και φιλική κουβέντα με τους χωριανούς. Η επίσκεψη στο λαογραφικό και εκκλησιαστικό μουσείο εμπλουτίζει τις γνώσεις του επισκέπτη. Στον Αρνάδο, υπάρχουν κάποια καταλύματα για όσους επιθυμούν την ηρεμία ενός χωριού, όπως επίσης ταβέρνες με παραδοσιακή και μεσογειακή κουζίνα. Ο Αρνάδος μπορεί να γίνει το κέντρο εξόρμησης προς τις παραλίες της βόρειας πλευράς του νησιού όπως η Κολυμπήθρα, δυο κόλποι με χοντρή άμμο και βαθιά κρυστάλλινα νερά και φυσικό βιότοπο, ταβερνάκια και beach bars στο οργανωμένο τμήμα τους, τις παραλίες Αγία Θάλασσα, Αποθήκες και Άγιο Φυλακτό με τις ερημικές αμμουδιές τους να σε προσκαλούν να απλωθείς πάνω τους και να απολαύσεις τον ήλιο ή τις παραλίες της νότιας πλευράς όπως τα Κιόνια, τα Υστέρνια, Άγιος Ρωμανός κ.α. Η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη μέσα από το κεντρικό οδικό δίκτυο ακολουθώντας τις ταμπέλες. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)

Βώλαξ

Ο Βώλαξ είναι ένας σοβαρός λόγος να επισκεφτεί κάποιος το νησί της Τήνου. Ένας ορεινός παραδοσιακός οικισμός χτισμένος στα 300, περίπου, μέτρα υψόμετρο, πάνω στα λευκά του κτίσματα ο ήλιος αντανακλά ερχόμενος σε αντίθεση με το μπλε των πορτοπαραθυροφύλλων, αυλές ανθοστολισμένες και μοσχομυριστές τα στενά σοκάκια με τους ασπρισμένους αρμούς σε καθοδηγούν κάτω από καμάρες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, προς στο αξιοπερίεργο και μοναδικό θέαμα των στρογγυλών βράχων που συναντά κανείς σε ελάχιστα μέρη στον κόσμο. Ένα θέαμα εξωπραγματικό, που μοιάζει με σεληνιακό τοπίο. Σύμφωνα με το μύθο οι βράχοι έπεσαν στο σημείο όταν ο πόλεμος μεταξύ Τιτάνων και Θεών βρισκόταν σε εξέλιξη. Σύμφωνα με την επιστήμη είναι ο κρατήρας που ανοίχτηκε από την πτώση μετεωρίτη και τα βράχια εκτοξεύτηκαν στην περιοχή. Όποια κι αν είναι η πραγματικότητα, είναι ένα μοναδικό τοπίο που προκαλεί έξαψη και φαντασία. Επίσης, προσφέρονται για αναρρίχηση και συγκεντρώνει πολλούς φανατικούς του bouldering. Ο Βώλαξ είναι γνωστός για τα εργαστήρια καλαθοπλεκτικής όπου ο επισκέπτης, έχει τη δυνατότητα να επιλέξει σχέδιο και μέγεθος για να φτιαχτεί ένα μοναδικό καλάθι για τον ίδιο. Οι φιλικότατοι τεχνίτες δε σου παρουσιάζουν μόνο τη δουλειά τους, αν είσαι λίγο περίεργος και έχεις διάθεση σε διδάσκουν υπομονετικά πως να δημιουργήσεις το δικό σου καλάθι. Στο λαογραφικό μουσείο του Βώλαξ, η ζωή παλαιότερων εποχών γίνεται γνωστή μέσα από τα εκθέματα που παρουσιάζει. Ο Βώλαξ είναι ένα καθολικό χωριό της Τήνου. Οι εκκλησίες της αξίζουν την επίσκεψη, αφού παρουσιάζουν ιστορικό ενδιαφέρον όπως η Παναγία του Καλαμάν από το 1758, η Αγία Βεναράντα με την απίθανη θέα, η Γέννηση της Παναγίας κ.α. Το μικρό θεατράκι του Βώλαξ παίρνει ζωή μέσα από τα πολιτιστικά δρώμενα που οργανώνονται ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Από τον Βώλαξ οι παραλίες της βόρειας πλευράς του νησιού είναι σε κοντινή απόσταση όπως ο όρμος της Κολυμπήθρας, από τις πιο γνωστές του νησιού, οι παραλίες της Αγίας Θάλασσας και Αγίου Φυλακτού που η δύσκολη πρόσβαση σε αποζημιώνει φτάνοντας στην ερημική αμμουδιά τους κ.α. Στο Βώλαξ, το φαγητό στις παραδοσιακές ταβέρνες, κάτω από την δροσιά δέντρων αποκτά μία άλλη διάσταση πλαισιωμένο από το φυσικό περιβάλλον. Λειτουργούν αρκετά ταβερνάκια και καφέ. Επίσης, υπάρχουν καταλύματα για μία άνετη διαμονή. (Πηγή photo: google maps & commons.wikimedia.org)

Δύο Χωριά

Δύο Χωριά, το μπαλκόνι στο Αιγαίο. Κάποτε δύο χωριά, που συνενώθηκαν στην πορεία, έχουν να προσφέρουν στον επισκέπτη, απλόχερα θέα από όλη την έκταση του στο απέραντο Αιγαίο και τα νησιά που υπάρχουν γύρω από την Τήνο. Μεσαιωνικός οικισμός τα Δυο Χωριά, απλωμένος στην πλαγιά του βουνού πάνω από τη Χώρα, με τη ρεματιά να το χωρίζει στα δύο, σε καταπράσινο φόντο τα σπίτια του ολόλευκα ατενίζουν το Αιγαίο και τα γύρω νησιά. Γεμάτο πηγές με τρεχούμενα νερά, τα λεγόμενα ξυνάρια, είναι αξιοσημείωτης αρχιτεκτονικής και ομορφιάς, τα καλντερίμια με τα ακανόνιστα σκαλοπάτια που περνούν κάτω από καμάρες σε οδηγούν σε όλα τα σημεία του χωριού, δίνοντας την αίσθηση πως μεταφέρεσαι σε άλλη εποχή. Οι δύο εκκλησίες στις άκρες των Δύο Χωριών που δηλώνουν πως κάποτε ήταν δύο οικισμοί, η πλατεία με τα πλατάνια και τα παραδοσιακά μαγαζάκια εστίασης, είναι ιδανική για μία στάση για να απολαύσεις τον καφέ σου ή φαγητό με ντόπια προϊόντα και συνταγές. Στα Δυο Χωριά υπάρχουν καταλύματα και καταστήματα εστίασης και οι φιλικοί κάτοικοι είναι εξυπηρετικοί. Συχνά, στην πλατεία του χωριού διοργανώνονται παραδοσιακά γλέντια. Από τα Δυο Χωριά εύκολη είναι η πρόσβαση σε παραλίες όπως η Λιχναφτιά και μπορεί να γίνει η αφετηρία για επίσκεψη στην βόρεια πλευρά του νησιού με τις παραλίες της Κολυμπήθρας ή στη νότια πλευρά του νησιού προς τις παραλίες των Κιονίων, των Ιστερνίων κ.α. Η πρόσβαση είναι εύκολη από το κεντρικό οδικό τμήμα του νησιού. (δείτε περισσότερα) (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)

Καλλονή

Η Καλλονή απέχει περίπου 13 χιλιόμετρα από τη Χώρα και βρίσκεται στα κεντρικά του νησιού. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν κελιά και οφείλονταν στα κελιά που έμεναν ερημίτες από το μοναστήρι της Αγίας Υπακοής. Χωρίζεται σε τρεις περιοχές με κεντρική αυτή της Κουλπαριάς, ενώ οι άλλες είναι η Απάνω Καλλονή και ο Καλοζάδος. Η εκκλησία του Αγίου Ζαχαρία είναι η κεντρική ενορία στην Απάνω Καλλονή και στην αυλή της μπορεί ο επισκέπτης να θαυμάσει την υπέροχη λαϊκή αρχιτεκτονική στα στρωμένα βότσαλα και την απέραντη θέα προς τα γύρω χωριά και την παραλία της Κολυμπήθρας. Το παλιό μοναστήρι της Αγίας Υπακοής είναι μία ακόμα στάση άξια προσοχής. Στην είσοδο της Καλλονής απαντάται το μνημείο πεσόντων υπέρ της πατρίδας. Μία βόλτα στα σοκάκια της Καλλονής, ανάμεσα στα σπίτια με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τις ολάνθιστες αυλές δημιουργεί εντυπωσιακές εικόνες στον επισκέπτη. Καφενεδάκια και ταβερνάκια προσφέρουν στιγμές χαλάρωσης. Καταλύματα, για όποιον ενδιαφέρεται για πιο ήρεμες διακοπές υπάρχουν στο χωριό της Καλλονής. (Πηγή photo: google maps)

Κάμπος

Ο Κάμπος, βρίσκεται χτισμένος σε χαμηλό υψόμετρο και έχει πολύ καλή θέα προς της Σύρο και τα γύρο χωριά. Κοντά στον Τριπόταμο, στη Μέση και την Στενή ένα δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής, μέσα στην καταπράσινη κοιλάδα της περιοχής. Στον Κάμπο συνυπάρχουν αρμονικά ορθόδοξοι και καθολικοί χριστιανοί και οι εκκλησίες τους είναι άξιες επίσκεψης. Στην Αγία Τριάδα των καθολικών, η στρωμένη με βότσαλα αυλή είναι ένα θεσπέσιο δείγμα λαϊκής τέχνης, ενώ η Αγία Αικατερίνη των ορθόδοξων είναι χτισμένη το 1771 με τη βοήθεια Ρώσων και το ξυλόγλυπτο τέμπλο της είναι εντυπωσιακό. Το μουσείο του Κώστα Τσόκλη στο παλιό δημοτικό σχολείο με έργα σύγχρονης τέχνης είναι μία αξιοσημείωτη στάση πριν καταλήξεις στα ταβερνάκια του χωριού που σερβίρουν παραδοσιακά πιάτα με ντόπια υλικά ή στα καφενεδάκια για έναν απολαυστικό καφέ στη δροσιά. Στον Κάμπο υπάρχουν καταλύματα για άνετη και ευχάριστη διαμονή. (Πηγή photo: google maps)

Καρδιανή

Η Καρδιανή είναι ένα από τα χωριά που επιβάλλεται να επισκεφτεί ο ταξιδιώτης καθώς έχει ανακηρυχτεί παραδοσιακός οικισμός. Μετά την παραλία του Αγίου Ρωμανού και πριν τον όρμο Υστερνίων, σκαρφαλωμένη σε μία πλαγιά του όρους Πατέλες, τα λευκά της σπίτια ξεχωρίζουν από μακριά στο καταπράσινο τοπίο που δημιουργούν τα άφθονα τρεχούμενα νερά. Παραδοσιακά λευκά με μπλε παράθυρα και πόρτες, φροντισμένες μοσχομυριστές από τα άνθη αυλές, σοκάκια ασβεστωμένα με σκαλοπάτια ακανόνιστα που περνούν κάτω από καμάρες μέσα σε στοές και σε όποιο σημείο κι αν σε οδηγήσουν θα θαυμάσεις απεριόριστη θέα, τις κρήνες  με τα γάργαρα τρεχούμενα νερά και γωνιές που οι κάτοικοι φρόντισαν να δείχνουν πανέμορφες. Άξιες επίσκεψης οι τρεις εκκλησίες της Καρδιανής. Η Αγία Τριάδα της ορθόδοξης εκκλησίας είναι ανακηρυγμένη ως διατηρητέο μνημείο, και αυτές της καθολικής εκκλησίας, η Κοίμησης της Θεοτόκου πανύψηλο μαρμάρινο καμπαναριό και η Παναγία Κιουρά με τα τρεχούμενα νερά και απέναντι της την πλατεία με υπέροχο σιντριβάνι με τα μαρμάρινα βατράχια. Στην περιοχή γύρω από την Καρδιανή έχουν βρεθεί αρκετά αρχαία δείγματα πολιτισμού, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται στο αρχαιολογικό μουσείο στη Χώρα. Αν και η Καρδιανή είναι χτισμένη ψηλά στο όρος, έχει τη δική της παραλία με άμμο και βότσαλο, οργανωμένη σε ένα μεγάλο μέρος της και καταστήματα εστίασης όπου μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει το φαγητό του κοντά στη θάλασσα ή ένα ρόφημα στην αμμουδιά της. Πολλά και τα καταλύματα όλων των κατηγοριών για απολαυστικές διακοπές που συνδυάζουν την ηρεμία ενός χωριού, τις παραδόσεις του και τη διασκέδαση. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)

Καρκάδος

Ο Καρκάδος είναι ένα μικρό χωριό πριν την Καλλονή στο όρος Καρκοβούνι. Χωρισμένος στο Πάνω Χωριό και το Κάτω που ενώνονται με ένα γεφύρι πάνω από το ποτάμι που το χειμώνα ρέει άφθονο νερό. Παραδοσιακός με την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική μέσα σε ένα κατάφυτο περιβάλλον. Στην περιοχή του έχει βρεθεί το αρχαίο λατομείο χαλκού. Θαυμασμό προκαλεί η εκκλησία του Σωτήρα μα το μαρμάρινο βήμα που φιλοτέχνησαν Τήνιοι καλλιτέχνες και το χαρακτηριστικό καμπαναριό με την περίεργη κλίση που έχει πάρει και ονομάζεται «Πύργος της Πίζας». Στον Καρκάδο υπάρχουν ταβερνάκια που σερβίρουν ντόπια κουζίνα.

Καρυά

Η Καρυά είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά της Τήνου, κοντά στο Μουντάδο και τον Τριπόταμο. Τα παραδοσιακά σπίτια του είναι αραιά χτισμένα στην κατάφυτη από καστανιές, ευκάλυπτους και ροδιές πλαγιά του βουνού και έχουν υπέροχη θέα προς το Αιγαίο πέλαγος. Η Καρυά είναι γνωστή από την αρχαιότητα ως τοποθεσία, διατηρεί την αίγλη του παρελθόντος μέσα από τα λιθόστρωτα μονοπάτια της, τις κρήνες και την γραφική της πλατεία. Παλαιότερα λειτουργούσε θηλέων και σχολαρχείο ενώ εδώ λειτούργησε το πρώτο τυροκομείο του νησιού. Στην Καρυά λειτουργεί λαογραφικό και ιστορικό μουσείο στο κτίριο που κάποτε στεγαζόταν το δημοτικό σχολείο. Στην Καρυά βρίσκεται το μοναδικό άλσος του νησιού που είναι προστατευόμενο. της  Εντύπωση προσκαλεί η μεταβυζαντινή εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανάμεσα στα δέντρα. Άλλοι ναοί από το 17ο και 18ο αιώνα είναι αξιόλογοι ιστορικά, όπως του Αγίου Ελευθερίου, του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Λουκίας. Στην Καρυά υπάρχει ταβέρνα με εξαιρετική ντόπια κουζίνα δίπλα από το ρέμα που διαρρέει την περιοχή με το πηγάδι και κάτω από την σκιά των δέντρων. Ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού φροντίζει τα ήθη και έθιμα του τόπου να αναβιώνουν μέσα από δρώμενα που διοργανώνονται κάθε χρόνο. (Πηγή photo: google maps)

Κάτω Κλείσμα

Το Κάτω Κλείσμα είναι ένα χωριό στο άκρο του λιβαδιού της Κώμης. Ένας παραδοσιακός οικισμός με ιστορία που μας μεταφέρει στην αρχαιότητα με τα ευρήματα της Κυκλαδικής περιόδου. Πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού είναι χτισμένη η εκκλησία της Παναγίας, ενώ η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης έχει ανεγερθεί πάνω σε κάποιον πρωτοχριστιανικό ναό. Επίσης υπάρχουν δύο εγκαταλελειμμένα, πλέον, ελαιοτριβεία. Από το Κάτω Κλείσμα ξεκινά το μονοπάτι για την παραλία της Κολυμπήθρας. Αξιόλογα καταλύματα και ταβέρνες ή καφέ υπάρχουν στο χωριό Κάτω Κλείσμα. (Πηγή photo: google maps)

Κέχρος

Ο Κέχρος είναι ένα από τα μικρά αλλά γραφικά χωριά της Τήνου. Χτισμένο στο όρος Κεχροβούνι κάτω από την σκιά της μονής Κεχροβουνίου και δίπλα στο χωριό Στενή. Κάποτε, οι κάτοικοι ήταν ξακουστοί για τα σαμάρια που κατασκεύαζαν. Η εκκλησία της Παναγίας του Ελέους δεσπόζει στο χωριό με τον ιδιαίτερο τρούλο και το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπο. Σήμερα υπάρχει ένα σύγχρονο τυροκομείο που παράγει παραδοσιακά τυριά. (Πηγή photo: Σύλλογος Κεχριανών)

Κουμάρος

Ο Κουμάρος είναι ένα από τα πιο γραφικά, αν και μικρό χωριό, κοντά στο Βώλαξ και τη Μέση. Κάτω από τον επιβλητικό όγκο του Εξώμβουργου, τα σπίτια του μοιάζουν να κρέμονται πάνω στα απότομα βράχια του όρους Φούρκα, με μία καταπράσινη ρεματιά στα ριζά του. Η θέα σχεδόν προς όλα τα χωριά της μεσοχώρας και τις παραλίες της βόρειας πλευράς του νησιού είναι ανεπανάληπτη. Από τον Κουμάρο ξεκινά ένα παλιό μονοπάτι που καταλήγει στο κάστρο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εγκαταλελειμμένο εκκλησάκι της Αγίας Αγγέλας, ιδρύτριας της αδελφότητας των Ουρσουλίνων. Η εκκλησία του Σωτήρα γιορτάζεται στις 6 Αυγούστου και οργανώνεται πανηγύρι προς τιμή του. Στο θεατράκι του χωριού που επιμελήθηκε ο Κώστας Τσόκλης προσωπικά, όπως επίσης στο παλιό μοναστήρι των Ουρσουλίνων που βρίσκεται πολύ κοντά, κάθε χρόνο διοργανώνονται πολιτιστικά δρώμενα. Εντυπωσιακή η οργάνωση στην αίθουσα του συλλόγου του Κουμάρου που μπορεί ο επισκέπτης να αυτοεξυπηρετηθεί αφού βρίσκει ροφήματα, σνακς και μπορεί να ξεκουραστεί. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)

Κτικάδος

Ο Κτικάδος με τη θέα προς την παραλία Κιονίων και τη Σύρο είναι σκαρφαλωμένος στην πλαγιά του βουνού. Ένα ακόμα δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που περιλαμβάνει κάτασπρα σπίτια με αυλές φορτωμένες με λουλούδια, λιθόστρωτα σοκάκια, καμάρες, βρύσες με τρεχούμενα δροσερά νερά και πλυσταριά. Ο Κτικάδος, κατοικημένος από τη Γεωμετρική εποχή, άκμασε το 18ο αιώνα. Το κωδωνοστάσιο της καθολικής εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού θεωρείται το παλαιότερο στο νησί της Τήνου. Αξιοπρόσεχτη είναι η μαρμάρινη είσοδος στην ορθόδοξη εκκλησία της Υπαπαντής με την εικόνα της Παναγίας της Μεγαλομάτας. Κάθε Πάσχα αναβιώνει το έθιμο της Αγάπης στο χωριό Κτικάδος, όπου ορθόδοξοι και καθολικοί κάθονται στο ίδιο τραπέζι και μοιράζονται το φαγητό τους. Στον Κτικάδο η διαμονή σε καταλύματα διαφόρων κατηγοριών και φαγητό σε ταβερνάκια θα αφήσουν τον επισκέπτη με τις καλύτερες εντυπώσεις. (Πηγή photo: google maps)

Κρόκος

Ο Κρόκος, κοντά στα χωριά Σκαλάδος και Λουτρά είναι ένα μικρό αλλά πολύ γραφικό και ξακουστό χωριό πριν τα Κάτω Μέρη, χτισμένο πάνω από μία καταπράσινη ρεματιά με τρεχούμενα νερά. Το όνομά του οφείλεται στο φυρό κρόκος που φυτρώνει στο χωριό και χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για τη βαφή νημάτων και για να χρωματίσουν τη ρακή. Από τον Κρόκο κατάγεται ο ιατροφιλόσοφος Μαρκάκης Ζαλλώνης που έγραψε το «Ταξίδι στην Τήνο», που είναι η πρώτη καταγραφή της ιστορίας του νησιού. Η εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ανήκει στην ορθόδοξη εκκλησία. Ταβερνάκια στον Κρόκο σερβίρουν παραδοσιακά πιάτα με ντόπια υλικά που αφήνουν τους γευστικούς κάλυκες ικανοποιημένους. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)

Λουτρά

Τα Λουτρά μετά τον Τριπόταμο και πριν τον Κρόκο αποτελεί κόσμημα για το νησί της Τήνου χτισμένο σε μία ρεματιά κατάφυτη. Την ονομασία του την οφείλει στα λουτρά που υπήρχαν κατά το παρελθόν στην περιοχή. Παίζοντας σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό τους τελευταίους δύο αιώνες, στα Λουτρά ο επισκέπτης συναντά ανάμεσα στα κυκλαδίτικης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και άλλα ενετικής, μαρμάρινες βρύσες και εκκλησίες. Η σχολή των Ουρσουλίνων ιδρύθηκε το 1862 με το οικοτροφείο του να φιλοξενεί μαθήτριες από όλη την Ευρώπη και να παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της περιοχής. Αργότερα φιλοξένησε το δημοτικό σχολείο αναβαθμίζοντας το επίπεδο των κατοίκων κι έπειτα ιδρύθηκε σχολή ταπητουργίας όπου βοήθησε στην τοπική οικονομία. Σήμερα οι αίθουσες του έχουν μετατραπεί σε μουσείο που παρουσιάζουν τις εργασίες στη γη των καλογριών, τον τρόπο ζωής και πολλές δημιουργίες τους. Το καλοκαίρι, στο προαύλιο διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στα Λουτρά, χτίστηκε το 19ο αιώνα, το μοναστήρι των Ιησουητών στο οποίο σήμερα στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο που, εκτός από τα γεωργικά εργαλεία  ο επισκέπτης συναντά το λιοτρίβι, το πατητήρι, το ρακιζιό που χρησιμοποιούσαν οι μοναχοί. Αξιόλογη είναι η εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ ακριβώς δίπλα στη μονή, με νεοκλασικό μπαρόκ ρυθμό με ξεχωριστό εσωτερικό διάκοσμο. Η εκκλησία του Αγίου Ιγναντίου είναι ο ενοριακός ναός των Λουτρών. Στα Λουτρά υπάρχουν καταλύματα για όποιον ενδιαφέρεται να μείνει σε αυτό το υπέροχο χωριό και σίγουρα θα ικανοποιηθεί από τα ταβερνάκια με τις τοπικές σπεσιαλιτέ τους. (Πηγή photo: Δήμος Τήνου)

Μαμάδος

Ο Μαμάδος βρίσκεται αμέσως μετά το χωριό Πύργος, πολύ κοντά στο στενό με την Άνδρο. Ένας παραδοσιακός μικρός οικισμός που κάποτε γνώρισε άνθηση χάρη στα λατομεία πράσινου μαρμάρου του νησιού. Πολλές προσωπικότητες της μαρμαροτεχνίας όπως ο Νίκος Σκαλκώτας έχουν πατρίδα τους το Μαμάδο. Κοντά στον Μαμάδο υπάρχει το ερειπωμένο χωριό του Ισμαήλ που αξίζει την επίσκεψη όπως και ο φάρος του στενού. Η ενοριακή εκκλησία του Σωτήρα έχει μία ιδιαίτερη ομορφιά. Στον Μαμάδο υπάρχουν κοντά παραλίες στους οικισμούς Κουμελά και Μαλλί με τη φυσική ομορφιά που προσδίδει το πράσινο μάρμαρο της περιοχής. Για φαγητό και καφέ ή ενοικιαζόμενα καταλύματα υπάρχουν κοντινές τοποθεσίες όπως ο Πύργος και ο Πάνορμος.

Κώμη

Η Κώμη βρίσκεται στην εύφορη κοιλάδα του Λιβαδιού μετά τον Κρόκο και τα Λουτρά και πριν τον όρμο της Κολυμπήθρας με την υπέροχη άγρια ομορφιά της και τη χοντρή άμμο, τον βιότοπο με τις πάπιες και τους κύκνους μόνιμους κατοίκους και τα αποδημητικά πουλιά να κάνουν στάση κάθε χρόνο. Χωρίζεται σε δύο οικισμούς τη Μέσα και Κάτω Κώμη που διατηρούν αναλλοίωτη την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και κουλτούρα. Η Κώμη, γνωστή από τον 4ο αιώνα π.Χ. έχει πλούσια ιστορία που αποδεικνύεται από αναφορές που γίνονται σε αυτήν, και από μία επιγραφή που υπάρχει στο βρετανικό μουσείο. Η καθολική εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στην Κώμη, έχει ένα εξαίσιο καμπαναριό που φημίζεται για τον ήχο που βγάζουν οι καμπάνες του, που θεωρούνται οι μεγαλύτερες από όλων των χωριών της Τήνου. Το υπέροχο βοτσαλωτό προαύλιο τυπικό δείγμα λαϊκής τέχνης, ο μοναδικός πίνακας του διάσημου Ιταλού ζωγράφου Galliardi που αναπαριστά τον αποκεφαλισμό του Αγίου Ιωάννη και το εκκλησιαστικό όργανο που είναι από τα ελάχιστα που σώζονται στη χώρα μας, καθιστά την επίσκεψη σχεδόν υποχρεωτική. Κοντά στην Κώμη, υπάρχουν ανεμόμυλοι με τη θαυμάσια λαϊκή τέχνη αποτυπωμένη πάνω τους, οι νερόμυλοι στην Περάστρα. Στην Κώμη συναντά ο επισκέπτης πολλές μαρμάρινες βρύσες, τις λεγόμενες κρύνες, με παλαιότερη αυτή που βρίσκεται στην πλατεία απέναντι από τον Άγιο Ιωάννη. Η λιθόκτιστη στοά που διασχίζει υπόγεια την πλατεία των Πλατάνων, είναι ένα ακόμα σημείο αναφοράς στον άνθρωπο που τιθασεύει, εκμεταλλεύεται και στρέφει υπέρ του τα στοιχειά της φύσης με την εμπειρία του να δημιουργεί αποστραγγιστικά έργα ώστε να μην επηρεάζονται τα θεμέλια των κτιρίων κοντά στο ρέμα. Η Κώμη παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Τήνου διαθέτοντας τη μεγαλύτερη παραγωγή σε οπωροκηπευτικά. Κάθε χρόνο διοργανώνεται η γιορτή της αγκινάρας όπου καταναλώνονται τεράστιες ποσότητες της μαγειρεμένες με τις πιο ευφάνταστες συνταγές και τη συνοδεία ορχήστρας που κρατά το κέφι ανεβασμένο μέχρι το ξημέρωμα. Στην Κώμη, καταλύματα κάθε κατηγορίας είναι έτοιμα να υποδεχτούν τον επισκέπτη και κοντά στις ταβέρνες, τα καφέ και τα μπαράκια, να τον αφήσουν με τις καλύτερες εντυπώσεις. Η πρόσβαση είναι εύκολη μέσο του κεντρικού δρόμου από τη Χώρα ακολουθώντας τις ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Μαρλάς

Ο Μαρλάς είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό, αμφιθεατρικά χτισμένο, ακριβώς απέναντι από τον Πύργο. Το όνομά του προέρχεται από το τοπωνύμιο Μαρ(ου)λάδος. Αρχαιολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή δείχνουν πως ήταν γνωστός από την αρχαιότητα αν και η πρώτη γνωστή αναφορά στον Μαρλά, γίνεται το 17ο αιώνα. Οι κάτοικοί του είναι ναυτικοί και μαρμαράδες στην πλειοψηφία τους. Σημεία που αξίζουν επίσκεψη κοντά στον Μαρλά είναι το ερειπωμένο χωριό του Ισμαήλ, δίπλα στο χωριό Μαμάδος και ο φάρος ανάμεσα Τήνου και Άνδρου, στο «Στενό» και τα παλιά λατομεία της περιοχής. Οι παραλίες των οικισμών Κουμελά και Μαλλί που χαρακτηρίζονται από τα πρασινωπά νερά, αντανάκλαση από το πράσινο μάρμαρο που κυριαρχεί στην περιοχή. Θα βρείτε ένα γραφικό ταβερνάκι στο Μαρλά που σερβίρει τοπικά πιάτα. Η προσέγγιση στον Μαρλά γίνεται μέσο του κεντρικού δρόμου που οδηγεί στον Πύργο, αμέσως μετά το Βεναρδάδο στρίβεις αριστερά. (Πηγή photo: google maps)

Μέση

Η Μέση, κοντά στη Στενή και το Φαλατάδο, είναι το κομβικό σημείο που ενώνονται όλες οι οδικές αρτηρίες του νησιού και για όλες τις πεζοπορικές διαδρομές. Η Μέση διατηρεί τον παραδοσιακό χαρακτήρα της στα κτίρια της, τα δρομάκια της είναι πετρόχτιστα με κάποιες χαρακτηριστικές καμάρες και έχει μία γραφική πλατεία. Στην είσοδο της Μέσης διακρίνεται η εκκλησία των Ταξιαρχών. Αξίζει επίσκεψης το μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου από το 1700 που ξεχωρίζει σε αρχιτεκτονική από τις υπόλοιπες καθολικές εκκλησίες της Τήνου. Στο υπόγειό του λειτουργεί μουσείο γεωργικών εργαλείων. Η Μέση αποτελεί εξ ορμητήριο προς τις παραλίες όλου του νησιού. Στη Μέση ο επισκέπτης θα φύγει με τις καλύτερες εντυπώσεις από τα τοπικά πιάτα που σερβίρουν οι ταβέρνες που συναντά σε διάφορα σημεία του χωριού ενώ, είναι καλή ιδέα να προμηθευτεί ψωμί και παράγωγα του ή ντόπια γλυκίσματα. Η πρόσβαση είναι εύκολη από την κεντρική οδική αρτηρία από τη Χώρα. (Πηγή photo: google maps)

Μοναστήρια

Τα Μοναστήρια, ανάμεσα στον Κρόκο και την Περάστρα, είναι ένα εγκαταλελειμμένο χωριό από το 1970. Ανάμεσα στα ερείπια ξεχωρίζει η εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ κατάλευκη και διατηρημένη από τους κατοίκους των γύρο χωριών που φροντίζουν να αποδίδεται τιμή στον Άγιο την ημέρα της γιορτής του. Τα Μοναστήρια χαρακτηρίζονται από το μυστήριο που προκαλεί η εγκατάλειψη. Τα καλντερίμια σε περνούν από σπίτια ερειπωμένα που ψιθυρίζει το καθένα τη δική του γλυκόπικρη ιστορία. Όσο περιπλανάται ο επισκέπτης στο χωριό, συναντά μέσα στα χαλάσματα εικόνες από το παρελθόν που έρχονται να ενωθούν με αυτές της σημερινής εποχής. (Πηγή photo: google maps)

Μουντάδος

Ο Μουντάδος είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός, με τα λευκά του σπίτια να σκαρφαλώνουν σε μία πλαγιά του όρους Κεχροβούνι. Στενοσόκακα με ασβεστωμένους αρμούς, ακανόνιστα σκαλοπάτια και γεμάτα ολάνθιστες γλάστρες, περιπλανούν τον επισκέπτη ανάμεσα τα από τα σφιχτά χτισμένα σπίτια του και κάτω από περίτεχνες καμάρες που κρύβουν σε γωνιές τους πλύστρες, πάνω από το γεφύρι στη μέση του χωριού με το ρέμα να κυλά από κάτω και σε οδηγεί σε ένα παλιό πηγάδι. Στολίδι του χωριού ο επιβλητικός ναός του Αγίου Ιωάννη με το εξαίσιο τέμπλο του από σκαλισμένο μάρμαρο και τα προσκυνητάρια του. Αρκετά ακόμα εκκλησάκια βρίσκονται διάσπαρτα στο χωριό. Ο Μουντάδος έχει μία ιστορία πάνω από 1000 χρόνια τώρα. Κέντρο γραμμάτων και τέχνης, λειτουργούσε ένα από τα ελάχιστα σχολαρχεία στο χωριό αυτό. Έχει αναδείξει σημαντικές προσωπικότητες όπως τον καπετάν Σιγάλα, πρωτοπαλίκαρο του Μιαούλη, τον Ιωάννη Πλατύ ξυλογλύπτη και πολλές ακόμα προσωπικές παγκοσμίου φήμης. Στον Μουντάδο ο σύλλογος που έχουν δημιουργήσει οι κάτοικοι είναι δραστήριος και οργανώνει διάφορα πολιτιστικά δρώμενα. Μετά την περιπλάνηση στο γραφικό χωριό του Μουντάδου ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει προς ποια κατεύθυνση θα συνεχίσει την περιήγηση του είτε σε άλλα χωριά είτε προς κάποια γνωστή παραλία. Η πρόσβαση στον Μουντάδο είναι εύκολη από το κεντρικό οδικό δίκτυο από την Χώρα, ακολουθώντας τις ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Μυρσίνη

Η Μυρσίνη ανάμεσα στο χωριό Στενή και την παραλία της Λιβάδας, στους πρόποδες του όρους Τσικνιά της κατοικίας του Αιόλου, είναι ένας μικρός, γραφικός οικισμός με τα σπίτια του χτισμένα σύμφωνα με τα πρότυπα της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Γνωστή ως Μουσουλού από το Βυζάντιο η σημερινή Μυρσίνη. Στη Μυρσίνη, αξιοπρόσεχτη είναι η εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με το μαρμάρινο βήμα και τη βοτσαλωτή αυλή, ένα υπέροχο δείγμα λαϊκής τέχνης. Από τη Μυρσίνη ξεκινά η πεζοπορική διαδρομή προς το άγριο περιβάλλον του Τσικνιά. Επίσης, από τη Μυρσίνη περνά ο δρόμος προς την παραλία και το ακρωτήρι της Λιβάδας που με την απίστευτη φυσική ομορφιά του και τη μεγάλη βιοποικιλότητα έχει συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα προστασίας NATURA. Στη Μυρσίνη υπάρχει ένα παραδοσιακό καφενεδάκι που σερβίρει και τοπικούς μεζέδες που θα ξετρελάνουν τον επισκέπτη με τη φρεσκάδα των υλικών και τη νοστιμιά από τα ντόπια προϊόντα. Η πρόσβαση γίνεται μέσο του κεντρικού οδικού άξονα που περνά πρώτα από τη Στενή. (Πηγή photo: google maps)

Ξινάρα

Η Ξινάρα που βρίσκεται μετά τον Τριπόταμο και πριν την Καρυά, είναι ένα κόσμημα στους πρόποδες του όρους Ξώμβουργου. Κέντρο εμπορίου και πολιτισμού από τον Μεσαίωνα, έδρα της Αρχιεπισκοπής της Τήνου κατά το Βυζάντιο και αργότερα της Καθολικής Αρχιεπισκοπής, έχει να προσφέρει πολλά στον επισκέπτη. Η Ξινάρα με τα λευκά της σπίτια αμφιθεατρικά χτισμένα ανάμεσα σε πεύκα και φοίνικες, ακολουθεί την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και προσφέρει στον επισκέπτη ανεπανάληπτες εικόνες που δένουν το παρελθόν με το σήμερα. Στην Ξινάρα ξεχωρίζουν για την αρχιτεκτονική του οι δύο καθολικές εκκλησίες στις άκρες των συνόρων της. Η Παναγία του Ροδαρίου που είναι η σημερινή έδρα της Καθολικής Αρχιεπισκοπής και η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Στην είσοδο του χωριού εντυπωσιακό είναι το Παλάτι του Δεσπότη που τον προηγούμενο αιώνα λειτουργούσε ως ιεροσπουδαστήριο και σήμερα στεγάζεται το αρχείο των Καθολικών ενοριών, όπως επίσης και μουσείο με εκκλησιαστικά κειμήλια. Στο θεατράκι της Ξινάρας το καλοκαίρι πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις. Από την Ξινάρα, ανάλογα τη διάθεση του επισκέπτη, μπορεί να κατευθυνθεί προς τη βόρεια πλευρά του νησιού και βορειοανατολικά ή βορειοδυτικά ή να επιστρέψει στη νότια πλευρά του και να ανακαλύψει άλλα χωριά εξίσου όμορφα και σημαντικά ή σε εκπληκτικές παραλίες. Για φαγητό, στα γύρο χωριά όπως στα Λουτρά ή στον Κρόκο μα και σε άλλα λίγο πιο μακριά υπάρχουν πολλές επιλογές. Η πρόσβαση στην Ξινάρα γίνεται από το οδικό δίκτυο που ξεκινά από τη Χώρα. (Πηγή photo: google maps)

Πάνορμος

Ο Πάνορμος, ένας οικισμός χτισμένος παραθαλάσσια μέσα στον ομώνυμο κόλπο με το υπέροχο απάνεμο λιμάνι του, αμέσως μετά το χωριό Πύργος στα βορειοανατολικά του νησιού. Ο Πάνορμος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομία του νησιού κατά το 18ο αιώνα, αφού το λιμάνι του προσφερόταν για τη μεταφορά σιτηρών προς και από την ηπειρωτική χώρα που αλέθονταν στους αμέτρητους μύλους του νησιού. Στα τέλη του 19ου αιώνα με την εξόρυξη γλυσόλιθου – ταλκ – χρειάστηκε να δημιουργηθεί ατμοκίνητο εργοστάσιο για την επεξεργασία του. Ο Πάνορμος, το γραφικό ψαροχώρι με τα παραδοσιακά του κτίσματα, τα ταβερνάκια πάνω στο κύμα με το πεντανόστιμο φαγητό, τη θέα προς το πέλαγος και νησάκι Πλανήτη στην είσοδο του κόλπου, προσφέρει ειδυλλιακές στιγμές ξεκούρασης και χαλάρωσης. Δεν είναι λίγοι οι επισκέπτες που έρχονται με σκάφος, αφού στο λιμάνι υπάρχει η δυνατότητα ελλιμενισμού μικρών σκαφών. Στον Πάνορμο απαντώνται με τη σειρά οι παραλίες Σταφίδα, δίπλα στο λιμάνι, με ψιλή άμμο και φυσική σκιά από πεύκα, η Αγία Θάλασσα με ψιλή άμμο και φυσική σκιά από αλμυρίκια που η πρόσβασή της είναι λίγο δύσκολη από χωματόδρομο και δεν είναι οργανωμένη, το Καραβουλκό που διαθέτει μία άγρια ομορφιά με βράχια, άμμο και βαθιά νερά που την προσεγγίζεις με μονοπάτι από την Αγία Θάλασσα και δεν διαθέτει καμία οργάνωση. Η παραλία Ρόχαρη, λίγο έξω από τον Πάνορμο είναι οργανωμένη και λειτουργούν beach bars, έχει άμμο και η θέα προς τον Πλανήτη και το πέλαγος είναι ανεπανάληπτη. Στον Πάνορμο υπάρχουν καταλύματα διαφόρων κατηγοριών ικανά να ικανοποιήσουν όλους τους επισκέπτες, το φαγητό είναι πολύς καλής ποιότητας και τα μπαράκια προσφέρουν απολαυστικές στιγμές τη νύχτα. Επίσης υπάρχουν παντοπωλεία για την κάλυψη βασικών αναγκών. Η πρόσβαση γίνεται από το κεντρικό οδικό δίκτυο που κατευθύνεται προς Πύργο και Πάνορμο. (Πηγή photo: google maps)

Περάστρα

Η Περάστρα δίπλα στην Κώμη είναι το ειδυλλιακό πέρασμα παλαιότερων εποχών που δεν υπήρχαν αυτοκινητόδρομοι στο νησί και εξακολουθεί να κρατά την αίγλη του παρελθόντος μέσα στον οικισμό. Μέσα στην καταπράσινη λαγκαδιά με τα τρεχούμενα νερά και τους 13 νερόμυλους, τα πετρόχτιστα γεφύρια που περνούν πάνω από το ρέμα, τα ερείπια των ελαιοτριβείων, οι πολλές βρύσες, τα λευκά παραδοσιακά σπίτια της, τα ταβερνάκια και καφενεδάκια στην σκιά των δέντρων και δίπλα από τα κελαριστά νερά, προσφέρουν ξεχωριστές εμπειρίες στο νησί της Τήνου. Τα μονοπάτια που οδηγούν προς την Κώμη και τα Λουτρά κάτω από αιωνόβιες βελανιδιές είναι ιδανικά για χαλαρές βόλτες σε εξαιρετικά τοπία. Στην Περάστρα, που τα μέσα μεταφοράς δεν κυκλοφορούν μέσα στον οικισμό με την οργιαστική φύση γύρω νιώθει ο επισκέπτης ότι έχει γυρίσει το ρολόι του χρόνου σε άλλες εποχές.  Από την Περάστρα εύκολα φτάνει ο επισκέπτης στις παραλίες κολυμπήθρα, Πλατύς Γυαλός, Άγιος Φύλακτος και Αποθήκες. Ανάλογα τη διάθεσή του επιλέγει την κατάλληλη για τον ίδιο. Στα Περάσματα υπάρχουν καταλύματα για ποιοτική διαμονή και ταβερνάκια με εξαίσια κουζίνα. (Πηγή photo: google maps)

Πλατιά

Τα Πλατιά αμέσως μετά τους Μύλους των Υστερνίων και πριν τον Πύργο στα βόρεια του νησιού και θέα προς τον Πάνορμο και το νησάκι Πλανήτης, βρίσκεται αυτό το υπέροχο παραδοσιακό χωριό, την ύπαρξη του οποίου γνωρίζουμε από τον 17ο αιώνα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη μαρμαροτεχνία και τη συναντά σε κάθε βήμα του ο επισκέπτης μέσα στο χωριό. Τα Πλατιά είναι από τα χωριά που επιβάλλεται να επισκεφτεί κάποιος για να θαυμάσει τα υπέροχα έργα γλυπτικής σε μάρμαρο που βρίσκονται στο νεκροταφείο του χωριού. Επίσης το μνημείο πεσόντων στους βαλκανικούς πολέμους που στην κορυφή του είναι τοποθετημένος ένας εξαίσιος αετός και η βάση του έργου έχει δημιουργηθεί από ντόπια πέτρα δίνοντας την εντύπωση πως είναι φτιαγμένο από τουφέκια, σημαίες και κλαδιά δάφνης. Η εκκλησία των Πλατιών, αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου, φιλοξενεί εκκλησιαστικό μουσείο. (Πηγή photo: google maps)

Ποταμιά

Η Ποταμιά αμέσως μετά τον οικισμό της Στενής, είναι ένα χωριό χτισμένο σε καταπράσινη πλαγιά του όρους Τσικνιά με ατελείωτη θέα στο Αιγαίο και τη Μύκονο. Σμιχτά χτισμένα τα σπίτια της μικρής, σε μέγεθος, Ποταμιάς, με κυκλαδίτικο αρχιτεκτονικό ρυθμό, τα σμιλεμένα από πέτρα καλντερίμια της και την εκκλησία της Παναγίας του Καρμήλου ή Καρμελιτάνα στο κέντρο της, ανάμεσα σε τρία λαγκάδια με τρεχούμενο νερό όπου, παλαιότερα, κινούσαν τους νερόμυλους της περιοχής. Κοντά στην Ποταμιά βρίσκονται οι παραλίες της Λυχναφτιάς με άμμο και βότσαλο και φυσική σκιά από αλμυρίκια χωρίς οργάνωση, η παραλία της Σάντα Μαργαρίτας και αυτή με άμμο πέτρα και σκιά από αλμυρίκια χωρίς οργάνωση, η παραλία του Αγίου Δημητρίου για όσους επιθυμούν ησυχία και λόγο κόσμο με άμμο και βαθιά νερά. Η Παναγία της Φανερωμένης βρίσκεται πολύ κοντά και είναι προσκύνημα που τιμούν ορθόδοξοι και καθολικοί κάτοικοι του νησιού. Η Ποταμιά είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό που δεν έχει καταλύματα, μα η Στενή και ο Φαλατάδος σε τόσο κοντινή απόσταση καλύπτουν τις ανάγκες των ταξιδιωτών που επιθυμούν να μείνουν στη περιοχή τόσο με καταλύματα όσο και με καταστήματα εστίασης. (Πηγή photo: google maps)

Πύργος

Ο Πύργος είναι το χωριό κόσμημα της Τήνου και βρίσκεται βορειοδυτικά του νησιού. Ο μεγαλύτερος οικισμός του νησιού διατηρεί την αρχιτεκτονική διακοσμημένη με μαρμάρινα στοιχεία που δείχνει ξεκάθαρα πως σε αυτόν τον τόπο έζησαν μεγάλοι καλλιτέχνες και οι κάτοικοί του φρόντισαν να δημιουργήσουν ένα χωριό που να ξεχωρίζει για την αρχοντιά του, την παράδοση και την έμπνευση. Στον Πύργο όποιο σοκάκι κι αν διασχίσει ο επισκέπτης θα μείνει άφωνος από τα στολίδια που κοσμούν τα κτίρια, θα καταλήξει στη γραφική πλατεία με τον πλάτανο, με καφενεδάκια και ταβερνάκια, σε μουσεία και εργαστήρια γλυπτικής. Στον Πύργο αξίζει η επίσκεψη στο μουσείο Πανορνιτών Καλλιτεχνών, στο μουσείο μαρμαροτεχνίας και φυσικά στο σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά. Οι ναοί του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Δημητρίου έχουν ιδιαίτερα, αξιοθαύμαστα χαρακτηριστικά. Στο νεκροταφείο του Πύργου η τέχνη στο μάρμαρο παρουσιάζει αξιοθαύμαστα έργα. Από τον Πύργο ο όρμος Πανόρμου βρίσκεται σε μικρή απόσταση και οι παραλίες Σταφίδα, Ρόχαρη, Αγία Θάλασσα και Καβαρουλκό με τη χρυσή άμμο και τα κρυστάλλινα νερά, οργανωμένες οι περισσότερες θα γεμίσουν τον υπόλοιπο χρόνο του επισκέπτη έπειτα από τη μοναδική εμπειρία στο χωριό. Στον Πύργο υπάρχουν καταλύματα και καταστήματα εστίασης ικανά να κρατήσουν τον επισκέπτη στο χωριό. (Πηγή photo: google maps)

Σκαλάδος

Ο Σκαλάδος βρίσκεται πάνω από το χωριό Λουτρά, αμφιθεατρικά χτισμένος στην καταπράσινη πλαγιά με τα πολλά τρεχούμενα νερά και έχει υπέροχη θέα προς τα χωριά Λουτρά, Σμαρδάκιτο και Κάμπος. Όταν ο επισκέπτης αρχίσει την περιπλάνηση μέσα στο χωριό θα καταλάβει πως το όνομά του προέρχεται από τα πολλά σκαλιά στα καλντερίμια του. Ένας γραφικός, παραδοσιακός οικισμός με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τα κεραμίδια στα κτίρια του, που αναπτύσσεται αργά και σταθερά, πνιγμένος μέσα στις πολλές συκιές που τον περιβάλλουν. Η εκκλησία του Σκαλάδου είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη του Αποκεφαλιστή. Στο Σκαλάδο υπάρχουν καταλύματα για ευχάριστη και άνετη διαμονή, επίσης ταβέρνα και καφενείο με τους φιλόξενους, χαμογελαστούς ντόπιους έτοιμους να εξυπηρετήσουν. Από το Σκαλάδο, ο επισκέπτης ανάλογα τη διαδρομή που θα επιλέξει μπορεί να βρεθεί σε παραλίες σε όλο το νησί και χωριά που παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Η πρόσβαση μέσα από το κεντρικό οδικό δίκτυο είναι εύκολη. (Πηγή photo: google maps)

Σκλαβοχωριό

Το Σκλαβοχωριό βρίσκεται κοντά στον Κρόκο και είναι ένα από τα χωριά της Τήνου που η  παράδοση διατηρείται αναλλοίωτη με το φως του ήλιου εκτυφλωτικό να αντανακλά πάνω στο λευκό των πέτρινων τοίχων, τα μπλε πορτοπαραθυρόφυλλα να δένουν με το γαλάζιο του ουρανού. Το Σκλαβοχωριό με την υπέροχη θέα προς την κατάφυτη περιοχή της Γρίζας και το χωριό Αγάπη, δίνει στον επισκέπτη ανεπανάληπτες εικόνες που θα θυμάται πολύ καιρό. Διασχίζοντας το χωριό μέσα από τα ασβεστωμένα σοκάκια του, ο επισκέπτης θα θαυμάσει την εκκλησία της Αγίας Τριάδας και φυσικά το σπίτι που γεννήθηκε και πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο διάσημος ζωγράφος Νικόλαος Γύζης και θα μπορέσει να ξεναγηθεί στο εσωτερικό του που έχει μετατραπεί σε μουσείο και το πλυσταριό από το 1821. Από το Σκλαβοχωριό υπάρχουν πολλές επιλογές να συνεχίσει ο επισκέπτης την περιήγησή του στο νησί. Η πρόσβαση είναι εύκολη από το οδικό δίκτυο που οδηγεί στα κεντρικά του νησιού, καθοδηγούμενος από ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Σμαρδάκιτο

Το Σμαρδάκιτο βρίσκεται στα κεντρικά του νησιού μετά τον Κάμπο και τον Ταραμπάδο σε μία καταπράσινη πλαγιά. Είναι ένας από τους πιο διατηρημένους παραδοσιακούς οικισμούς με τους κατοίκους να φροντίζουν τόσο τα σπίτια τους με τις γεμάτες πολύχρωμα λουλούδια αυλές τους, όσο και τα πετρόχτιστα σοκάκια ασπρίζοντας τους αρμούς και γεμίζοντας γλάστρες με βουκαμβίλιες. Αξίζει ο επισκέπτης να περιηγηθεί στο χωριό μέσα από τα δρομάκια, ανάμεσα στα σφιχτοχτισμένα σπίτια, να περάσει κάτω από καμάρες και μέσα από στοές και να θαυμάσει την αρχιτεκτονική του τόπου. Η πλατεία του Σμαρδάκιτου είναι από τις πιο γραφικές του νησιού με τον Άγιο Αντώνη που έχει ένα εντυπωσιακό καμπαναριό, την παλιά πλύστρα και την κρύνη με το κρυστάλλινο τρεχούμενο νερό. Η Παναγία του Βρυσίου βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το Σμαρδάκιτο με τον εντυπωσιακό εσωτερικό διάκοσμο με αγάλματα, σπηλιές και επιγραφές. Η εικόνα της Παναγίας της Βρυσιώτισσας μεταφέρθηκε στο νησί το 1453. Στο Σμαράκιτο υπάρχει μία ταβέρνα που σερβίρει παραδοσιακά πιάτα. Η πρόσβαση είναι εύκολη μέσα από το οδικό δίκτυο που ξεκινά από τη Χώρα και ακολουθώντας τις ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Σπεράδος

Ο Σπεράδος είναι ένα από τα πιο μικρά χωριά της Τήνου, ακριβώς δίπλα στον Τριπόταμο. Χαρακτηριστικής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής το χωριό του Σπεράδου, κρατά ήθη και έθιμα όσο σε λίγες περιοχές του νησιού.

Στενή

Η Στενή είναι το μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό της Τήνου. Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Τσικνιά, μετά το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας. Το όνομα του οφείλεται στο μακρόστενο σχήμα του και κρατά την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και στα νέα κτίσματα. Παρουσιάζει ενδιαφέρον να περπατήσει ο επισκέπτης στα στρωμένα με μάρμαρο σοκάκια του, να περάσει κάτω από καμάρες και να θαυμάσει την αρχιτεκτονική  των σπιτιών με τις γεμάτες λουλούδια αυλές τους. Στη Στενή χωρίζεται σε τρεις συνοικίες, με τους ορθόδοξους κατοίκους να συνυπάρχουν αρμονικά με τους καθολικούς. Η ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στο τέμπλο του υπάρχουν εικόνες από το 17ο και 18ο αιώνα άξιες θαυμασμού, ενώ ο καθολικός Άγιος Νικόλαος ανακαινίστηκε πρόσφατα. Είναι αρκετά ξωκλήσια στα περίχωρα της Στενής που αξίζουν να επισκεφτεί κάποιος όπως αυτό της Φανερωμένης, του Αγίου Δημητρίου και της Κιουράς. Το λαογραφικό μουσείο παρουσιάζει αντικείμενα από τη ζωή παλαιότερων εποχών. Από τη Στενή ξεκινούν πολλές πεζοπορικές διαδρομές προς τον Τσικνιά και την ενδοχώρα. Σε κοντινή απόσταση μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει τα κρυστάλλινα νερά του Αιγαίου πελάγους στις παραλίες της Σάντα Μαργαρίτας με άμμο, πέτρα και αλμυρίκια για σκιά χωρίς οργάνωση και την παραλία του Αγίου Δημητρίου που είναι ιδανική για όσους επιθυμούν ησυχία, με άμμο και βαθιά νερά. Η Λιβάδα, βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση αλλά είναι από τις παραλίες που επιβάλλεται να επισκεφτεί όποιος επιλέξει το νησί της Τήνου για διακοπές. Η άγρια ομορφιά της ενταγμένη στο δίκτυο προστασίας NATURA, η αμμώδες παραλία και πιθανόν τα τεράστια κύματα αφού είναι εκτεθειμένη στους βοριάδες, το ποτάμι που καταλήγει σε αυτήν και η λίμνη με τις πάπιες στο πίσω μέρος της την κατατάσσει σε μία από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού. Στη Στενή ο επισκέπτης που θα επιλέξει να μείνει σε αυτήν την πλευρά της Τήνου θα μείνει απόλυτα ικανοποιημένος με τα καταλύματα, τις ταβέρνες και τα μπαράκια στο χωριό. Οι υπηρεσίες που παρέχει η Στενή είναι υψηλές και καλύπτει τις ανάγκες. Η πρόσβαση είναι εύκολη από τον κεντρικό οδικό άξονα μετά το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)

Ταραμπάδος

Ο Ταραμπάδος βρίσκεται μετά το χωριό Κάμπος και έχει θέα προς τα Λουτρά. Ένα θαυμάσιο δείγμα μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής αφού για να μπεις μέσα στο χωριό χρειάζεται να περάσεις μία καμάρα, με τα σπίτια του σμιχτά χτισμένα μεταξύ τους, πολλές καμάρες με στοές που περνούν από κάτω και σοκάκια που σου επιτρέπουν να θαυμάσεις στο πέρασμα σου όλα τα στοιχεία της κυκλαδικής τέχνης. Ο Ταραμπάδος φημίζεται για την κοιλάδα με τους περιστερώνες. Εδώ θα συναντήσει ο επισκέπτης τους περισσότερους από κάθε άλλο σημείο του νησιού και θα θαυμάσει από κοντά στα διατηρημένα κτίρια την ιδιαίτερη και πανέμορφη λαϊκή τέχνη. Από σηματοδοτημένο μονοπάτι και μέσα από καταπράσινη φύση με πολλά τρεχούμενα νερά. Ο ναός του Αγίου Μιχαήλ είναι η καθέδρα του Ταραμπάδου και χρονολογείται από το 1800. Ο Άγιος Χαράλαμπος από το 1828 με την ολόσωμη απεικόνισή του ασημωμένη και τις 14 σκηνές από το βίο του παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Από τον Ταραμπάδο είναι εύκολη η πρόσβαση σε όλες της παραλίες της νότιας και νοτιοδυτικής πλευράς του νησιού, όπως ο Άγιος Ρωμανός με άμμο και βότσαλο, πολύ καλή οργάνωση και beach bars, την Απηγανιά με ψιλή άμμο και βότσαλο, χωρίς οργάνωση και με δύσκολη πρόσβαση που, όμως, σε αποζημιώνει με την ομορφιά της. Στον Ταραμπάδο υπάρχει η δυνατότητα διαμονής σε αξιόλογα καταλύματα και υπάρχουν καταστήματα εστίασης για νόστιμο και καλής ποιότητας φαγητό. Η πρόσβαση είναι εύκολη από τον κεντρικό οδικό άξονα ακολουθώντας ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Τζάδος

Ο Τζάδος είναι ένα μικρό χωριουδάκι πάνω από την Καρυά, αμφιθεατρικά χτισμένο στην πλαγιά του Κεχροβουνίου και έχει απεριόριστη θέα προς τη Χώρα και το Αιγαίο πέλαγος. Γραφικός ο Τζάρος με τα λευκά του σπίτια να σκαρφαλώνουν την πλαγιά και στο ψηλότερο σημείο του δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Άννας που στις 25 Ιουλίου κάθε χρόνο γιορτάζεται με την οργάνωση πανηγυριού. Στον Τζάδο, μπορεί ο επισκέπτης να περιηγηθεί στο λαγκάδι με τα τρεχούμενα νερά και να δει από κοντά την πηγή με τις πλύστρες που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί από τον Τζάδο τριγύρω χωριά όπως η Καρυά, τον Κέχρο, τον Αρνάδο και το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση. Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται μέσα από το κεντρικό οδικό δίκτυο ακολουθώντας τις ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Τριαντάρος

Ο Τριαντάρος από τον 11ο αιώνα βρίσκεται σκαρφαλωμένος στην πλαγιά του Κορφοβουνίου με πολύ ωραία θέα προς το Αιγαίο πέλαγος. Η μεσαιωνική αρχιτεκτονική επικρατεί στο χωριό του Τριαντάρου με τα σπίτια κολλημένα το ένα το άλλο, σοκάκια με καμάρες που σε περνούν μέσα από στοές και με τα ακανόνιστα σκαλοπάτια σε οδηγούν σε όλα τα σημεία ενδιαφέροντος. Ο ναός των Αγίων Αποστόλων δεσπόζει σχεδόν στο κέντρο του χωριού από το 1861. Άξιο θαυμασμού είναι ο εσωτερικός του διάκοσμος από ξύλο και μάρμαρο. Το ξωκλήσι της Γριάς Μάνας έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που δε συναντάμε συχνά, έχει δύο ιερά, ένα καθολικό κι ένα ορθόδοξο. Ο Τριαντάρος έχει αρκετά σημεία άξια επίσκεψης όπως το μνημείο πεσόντων, ένα έργο του Ιωάννη Φιλιππότη. Στην πλατεία υπάρχει τμήμα από παλιό λιοτρίβι, δυο βρύσες με τρεχούμενο νερό και δύο παραδοσιακά πηγάδια. Από τον Τριαντάρο ξεκινούν δύο χείμαρροι που δημιουργούν καταπράσινες ρεματιές με αρκετούς νερόμυλους, κατάλληλες για περπάτημα. Γύρω από το χωριό υπάρχουν αρκετοί ανεμόμυλοι, κάποιοι από τους οποίους έχουν μετατραπεί σε οικίες. Επίσης, κάποιοι περιστερώνες, δείγματα της λαϊκής τέχνης. Από τον Τριαντάρο είναι εύκολη η πρόσβαση στην παραλία της Λυγναφτιάς, με άμμο και βότσαλο, σκιά από αλμυρίκια χωρίς οργάνωση. Εύκολη επίσης, η πρόσβαση στις παραλίες του Αι Γιάννη του Πόρτο, του Αι Σώστη με τις υπέροχες αμμουδιές και τα πεντακάθαρα νερά και με πολύ καλή οργάνωση και σε πολλές άλλες. Ο Τριαντάρος διαθέτει καταλύματα για άνετη διαμονή και ταβερνάκια όπου ο επισκέπτης θα απολαύσει τα παραδοσιακά πιάτα. Η πρόσβαση στον Τριαντάρο είναι εύκολη μέσα από το κεντρικό οδικό δίκτυο από τη Χώρα. (Πηγή photo: google maps)

Τριπόταμος

Ο Τριπόταμος, οφείλει το όνομά του στην τοποθεσία του που βρίσκεται ανάμεσα σε τρία ποτάμια. Αμφιθεατρικά χτισμένος στην πλαγιά του Ξώμβουργου με το γυμνό, επιβλητικό βράχο να υψώνεται πίσω του το χωριό αναπτύχθηκε με αρχιτεκτονική που θέλει τα σπίτια χτισμένα κοντά το ένα στο άλλο, με δαιδαλώδη πλακοστρωμένα σοκάκια που διασχίζουν στοές με στολισμένες καμάρες και θέα προς τη μονή της Αγίας Πελαγίας και το αιγαίο πέλαγος. Πολύ κοντά στον Τριπόταμο βρίσκονται τα ερείπια της μεσαιωνικής πόλης της Τήνου και του ναού της θεάς Δήμητρας. Πολλά από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στην περιοχή φιλοξενούνται στο αρχαιολογικό μουσείο της Τήνου, στη Χώρα. Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου έχει βοτσαλωτή αυλή από το 1830, χαρακτηριστική της λαϊκής τέχνης ενώ ο εσωτερικός διάκοσμος είναι διακοσμημένος από μάρμαρο. Το λαογραφικό μουσείο έχει να προσφέρει γνώσεις μέσα από τα εκθέματά του. Στον Τριπόταμο έζησε τα τελευταία του χρόνια ο  Κορνήλιος Καστοριάδης. Στον Τριπόταμο τηρείται ακόμα το έθιμο του Κάβου, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του πολύ παλιά και κρατά στοιχεία από το Μεσαίωνα και το Άγιο Όρος, πιθανόν και παλαιότερα. Ο Τριπόταμος καλύπτει τις ανάγκες σε διαμονή και φαγητό για τον επισκέπτη που επιθυμεί να ζήσει σε αυτό το υπέροχο χωριό με την ξεχωριστή αύρα. Από τον Τριπόταμο η πρόσβαση σε παραλίες της νότιας και δυτικής πλευράς του νησιού είναι εύκολη. Η πρόσβαση είναι εύκολη μέσα από το κεντρικό οδικό δίκτυο από τη Χώρα. (Πηγή photo: google maps)

Υστέρνια

Τα Υστέρνια, το κόσμημα στα νότια του νησιού, στα ύστερα του, απλωμένο στην πλαγιά του βουνού Μεροβίγλια, στα λευκά του σπίτια αντανακλά το φως του ήλιου και μαγεύει η θέα του. Ένας παραδοσιακός οικισμός αρχοντικός καθώς τα σπίτια του εκτός από την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική είναι στολισμένα με μαρμάρινα υπέρθυρα με λεπτοδουλεμένα σχέδια που αφήνουν άφωνο τον επισκέπτη. οι αυλές τους γεμάτες χρώματα και αρώματα, τα σοκάκια μαρμαρόστρωτα με καμάρες και κατηφορική κλίση, θαρρείς και σε οδηγούν κατευθείαν στη θάλασσα. Σε όποιο σημείο του χωριού κι αν σταθεί κάποιος, η θέα προς το απέραντο μπλε του Αιγαίου είναι συγκλονιστική, κυρίως τα βράδια, με σβηστά φώτα ο ξάστερος ουρανός και τα φώτα από τη Σύρο απέναντι συναρπάζουν. Τα Υστέρνια γνώρισαν μεγάλη αίγλη κατά το 18ο και 19ο αιώνα με τις εξαγωγές μαρμάρου. Τόπος καταγωγής πολλών γνωστών καλλιτεχνών παγκοσμίου φήμης όπως ο Γεώργιος Βιτάλης, ο Νικόλαος Σώχος, οι αδερφοί Φυτάλη και πολλοί ακόμα. Τα Υστέρνια έχουν πολλά σημεία που ο επισκέπτης για να περάσει αξιόλογα το χρόνο του. Η πλατεία Γλύνη φτιαγμένη από μάρμαρο, ο βυζαντινός ναός της Αγίας Παρασκευής με τη μαρμάρινη επένδυση από το 1892, ο ναός της Αγίας Τριάδας από το 1816, ο ναός της Αγίας Άννας έχουν να παρουσιάσουν η κάθε μία τα δικά της ξεχωριστά στοιχεία. Το παλιό δημοτικό σχολείο από το 1931, μία ακόμα στάση. Το μουσείο Υστερνιωτών Καλλιτεχνών με τα υπέροχα έργα που φιλοξενεί. Κοντά στα Υστέρνια βρίσκονται οι Μύλοι, που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέοι, ένα δείγμα της τοπικής λαϊκής τέχνης από το 19ο αιώνα. Κοντά στα Υστέρνια  βρίσκονται το μοναστήρι της Κατοπιλιανής  και η εκκλησία της Δεύτερης Εύρεσης. Ο όρμος Υστερνίων είναι μία υπέροχη αμμουδερή παραλία με ταβερνάκια και μπαράκια που δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να γευτεί νόστιμους ντόπιους μεζέδες με θέα τη θάλασσα ή να απολαύσει δροσερά ροφήματα κάτω από τις ομπρέλες στο οργανωμένο τμήμα της παραλίας. Φυσικά, υπάρχουν και άλλες παραλίες γνωστές σε κοντινές αποστάσεις. Στα Υστέρνια η διαμονή σε διαφόρων κατηγοριών καταλύματα έρχεται να συμπληρώσει στη μαγεία που προσφέρει απλόχερα το χωριό αυτό με την ομορφιά του, τη θέα του και την πεντακάθαρη θάλασσα του. Η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη μέσα από τον κεντρικό οδικό άξονα που ξεκινά από τη Χώρα και φτάνει ως τα Υστέρνια. (Πηγή photo: google maps)

Φαλατάδος

Ο Φαλατάδος από το 1400, αμφιθεατρικά χτισμένος με θέα το Κεχροβούνι, βρίσκεται στα κεντρικά του νησιού, κοντά στον οικισμό της Στενής. Και σε αυτό το χωριό το παραδοσιακό στοιχείο επικρατεί στη δομή των κτιρίων. Μετά τον Πύργο είναι το δεύτερο σε μέγεθος χωριό της Τήνου. Στην πλατεία του Φαλατάδου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη από το 1900 με τον πανύψηλο τρούλο των 18 μέτρων και στο εσωτερικό του τις εικόνες από το 17ο αιώνα. Στο Φαλατάδο οι κάτοικοι παλαιότερα ασχολούνταν με τη βυρσοδεψία και η περιοχή Γναφάρια που είχαν τα εργαστήρια τους είναι άξια επίσκεψης. Ο Φαλατάδος φιλοξενεί το μουσείο του Σκίτσου, με γελοιογραφίες των αδερφών Μητρόπουλου και λαογραφικό μουσείο. Στο χωριό λειτουργούν πολλά πατητήρια και αποστακτήρια και τον Σεπτέμβρη πραγματοποιούνται τα γνωστά «ρακαζιά» που μετατρέπονται σε γιορτή με τη ρακή να ρέει ασταμάτητα και ντόπιους μεζέδες. Τον Νοέμβρη γίνονται τα «χοιροσφάγια» ένα τοπικό έθιμο που το συναντά ο επισκέπτης σε πολλά χωριά της Τήνου. Ο Φαλατάδος μπορεί να γίνει η βάση για εξορμήσεις που ο επισκέπτης θα γνωρίσει την άγρια φύση του νησιού, όπως στις περιοχές «Ψαλίδι» και «Κακιά Σκάλα». Κοντά στον Φαλατάδο βρίσκεται η παραλία της Λιβάδας, που, εκτός από την υπέροχη αμμουδιά της και τις χαρακτηριστικές χαραγμένες πέτρες στη μία άκρη της, είναι ένας πλούσιος προστατευόμενος βιότοπος με πάπιες στη λίμνη και ένα ποτάμι. Ο Φαλατάδος είναι ικανός να φιλοξενήσει τους ταξιδιώτες με καταλύματα κατηγοριών και εξαιρετικό φαγητό στις ταβέρνες του. Επίσης, είναι σε θέση να καλύψει βασικές πρώτες ανάγκες με τα καταστήματα που υπάρχουν στο χωριό. Η  πρόσβαση είναι εύκολη μέσα από τον κεντρικό οδικό άξονα που ξεκινά από τη Χώρα, ακολουθώντας τις ταμπέλες. (Πηγή photo: google maps)

Χατζηράδος

Ο Χατζηράδος, αμέσως μετά το Κτικάδο είναι ένα από τα μικρά χωριά της Τήνου που έχουν κρατήσει αναλλοίωτο το παραδοσιακό στοιχείο στην αρχιτεκτονική τους. Η ατελείωτη θέα προς το πέλαγος είναι μαγευτική. Η κεντρική εκκλησία του Χατζηράδου είναι η Αγία Τριάδα από το 1850 με ένα υπέροχο βοτσαλωτό προαύλιο ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η παλιά εκκλησία των Χιόνων.  Από τον Χατζηράδο ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τη θάλασσα στις παραλίες όλης της νότιας πλευράς του νησιού. Η πρόσβαση είναι εφικτή από το κεντρικό οδικό δίκτυο. (Πηγή photo: google maps)

Χώρα

Η Χώρα της Τήνου κρύβει πολλά μυστικά. Ενώ ένα κομμάτι της έχει χάσει την παραδοσιακή αίγλη, υπάρχουν ακόμα πολλές γειτονιές που κρατούν τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους με τα στενοσόκατα να καθοδηγούν σε όλες τις γωνιές της δίνοντας τη δυνατότητα να παρατηρήσεις την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική στα απλά κτίρια μα και στις επαύλεις με τους θεσπέσιους κήπους και στα αναρίθμητα αξιοθέατα που κρύβει η Χώρα. Μαγαζάκια με τουριστικά είδη, τοπικά προϊόντα, ρούχα κ.α. απαντώνται σε κάθε δρομάκι σχεδόν. Μπαράκια κρυμμένα μέσα σε στενά με χαμηλό φωτισμό και μουσική προσκαλούν να ζήσει ο επισκέπτης ξεχωριστές βραδιές. Στις γειτονιές της Μαλαματένιας, του Αι Νικόλα, των Τριών Ιεραρχών θα διανύσει χιλιόμετρα ο επισκέπτης μένοντας έκθαμβος με την ομορφιά που έχει αυτή η πόλη. Στην Παλάδα, το γνωστό στενό που συγκεντρώνει τον περισσότερο κόσμο θα βρει καταστήματα εστίασης που καλύπτουν κάθε γούστο σε φαγητό και η ποικιλία στα είδη μουσικής σίγουρα θα βρεθεί κάποιο που θα μαγνητίσει. Ο παλιός δρόμος της Παναγίας κατασκευασμένος από το 19ο αιώνα, ένας πλακοστρωμένος πεζόδρομος γεμάτος μαγαζιά με σουβενίρ, εκκλησιαστικά είδη και ότι μπορεί να φανταστεί ο επισκέπτης είναι σκέτη απόλαυση να τον περπατήσει καθώς ανηφορίζει προς τον ναό της Μεγαλόχαρης. Η παλιά μαρμάρινη βρύση με τις πλύστρες είναι ένα σημαντικό αξιοθέατο που θα τραβήξει την προσοχή. Η Παναγία της Τήνου είναι ένα από τα πιο γνωστά παγκοσμίως προσκυνήματα και κάθε χρόνο στη γιορτή της συρρέουν χιλιάδες κόσμου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν να ανηφορίσουν τον κεντρικό δρόμο με τα γόνατα έχοντας κάνει τάμα στη Χάρη της. Με βαθιά κατάνυξη προσκυνούν την εικόνα Της που είναι σκεπασμένη με αναρίθμητα τάματα πιστών. Η εκκλησία η ίδια είναι ένα μαρμάρινο κόσμημα. Ο προαύλιος χώρος της είναι διακοσμημένος με βότσαλα, ένα εκπληκτικό δείγμα της λαϊκής τοπικής τέχνης. Το μουσείο Τήνιων καλλιτεχνών με γλυπτά και πίνακες διάσημων καλλιτεχνών, η πινακοθήκη που φιλοξενεί έργα γνωστά παγκοσμίως, η έκθεση εκκλησιαστικών ειδών, το σκευοφυλάκιο και το μαυσωλείο της Έλλης είναι χώροι επισκέψιμοι γεμάτοι πληροφορίες όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει από κοντά στο προαύλιο της εκκλησίας. Εκτός από την ορθόδοξη Παναγία υπάρχει και ο ναός τους Αγίου Νικολάου που είναι το κέντρο της καθολικής Μητρόπολης. Κοντά στη Χώρα της Τήνου υπάρχουν πολλές αξιόλογες παραλίες που μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει τον ήλιου του Αιγαίου και τη χρυσή άμμο του νησιού. Ο Άγιος Φωκάς η μεγαλύτερη παραλία σε μήκος, τα Κιόνια, ο Σταυρός βρίσκονται σε μικρή απόσταση.  Και βεβαίως, η Χώρα της Τήνου μπορεί να γίνει το κέντρο εξόρμησης για όλο το νησί. (Πηγή photo: el.wikipedia.org)

Από την ομάδα του Greece Destination)

Πηγή photo slider: commons.wikimedia.org