Εκκλησίες & Μοναστήρια στο Νομό Χανίων

Εκκλησίες & Μοναστήρια στο Νομό Χανίων

Καθολικό παλαιάς πιθανόν πατριαρχικής μονής, ο ερειπωμένος σήμερα ναός της Αγίας Βαρβάρας, στον οικισμό Λατζιανά του χωριού Βουλγάρω Κισάμου, ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Η επίδραση της αρχιτεκτονικής της Κωνσταντινούπολης είναι ιδιαίτερα έντονη στις εξωτερικές επιφάνειες, μέσω της τεχνικής της «κρυμμένης πλίνθου», και της εγχάραξης ψευδοϊσόδομης τοιχοποιίας πάνω στο υπόλευκο κονίαμα. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος, που σώζεται αποσπασματικά ή έχει αποτοιχιστεί από πεσμένα τμήματα, χρονολογείται στο β’ μισό του 11ου  αι. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Καθεδρικός του παραθαλάσσιου, γραφικού οικισμού των Καλυβών Αποκορώνου, ο ναός της Αγίας Παρασκευής χτίστηκε την περίοδο 1946-1952 στη θέση παλαιότερου εικονοστασίου προς τιμήν της ίδιας Αγίας. Από το παλαιό διπλό αυτό εικονοστάσι σώζεται η βάση του, που σήμερα είναι καλυμμένη με το κουβούκλι και την εικόνα της Αγίας στην αριστερή πλευρά του καθολικού. Ο ναός είναι χτισμένος στον αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς με τρούλο, που κυριάρχησε στη βυζαντινή ναοδομία από τον 7ο αι. Εδώ έγκειται και η ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου ναού, καθώς ακολουθεί πιστά το βυζαντινό τύπο τόσο στη μορφή όσο και στην εσωτερική του διακόσμηση. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Ο μικρός ναός των Αγίων Αναργύρων, στην ομώνυμη συνοικία της παλιάς πόλης των Χανίων, είναι ο μοναδικός που συνέχιζε να λειτουργεί στο πέρασμα από την ενετοκρατία στην τουρκοκρατία και μάλιστα ως καθεδρικός της επισκοπής Κυδωνίας μετά την οθωμανική κατάκτηση της πόλης. Μέχρι και τον 20ο αι. προστέθηκαν στο ναό άλλα δύο κλίτη, αυτό του Αγίου Σάββα (σήμερα του Αγίου Αρτεμίου) και του Αγίου Χαραλάμπους, ενώ γύρω από αυτόν υπήρχαν τα κτίσματα της χριστιανικής κοινότητας. Εντός του ναού βρίσκονται πολύ αξιόλογες εικόνες, όπως η Κοίμηση της Θεοτόκου και της Δευτέρας Παρουσίας, έργα του Χανιώτη ιερομονάχου Αμβρόσιου Εμπόρου. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Ο ναός του Αγίου Αντωνίου στο Μάλεμε χτίστηκε το 1938 στη θέση παλαιότερου ναού του 1840. Πρόκειται για μία τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και αποτελεί την κεντρική εκκλησία του οικισμού. Πρωτοστάτης στην ίδρυση του ναού ήταν ο θρυλικός επαναστάτης από του Λάκκους Κυδωνίας Χατζημιχάλης Γιάνναρης, ο οποίος δώρισε το οικόπεδο που κτίστηκε ο ναός και επιπλέον συμμετείχε στην πρώτη εκκλησιαστική επιτροπή που επέβλεπε την πορεία των έργων. Σήμερα η προτομή του κοσμεί το προαύλιο της εκκλησίας. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Χτισμένος κατά την ύστερη βενετοκρατία (16ος αι.), ο ναός του Αγίου Αντωνίου βρίσκεται στον οικισμό Ξηροκάμπι Κυδωνίας. Πρόκειται για έναν μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναό, πανομοιότυπο αρχιτεκτονικά με αυτόν της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στον Ντερέ. Οι πλευρές του καταλήγουν σε αετώματα, εκ των οποίων το δυτικό ήταν διαμορφωμένο για την τοποθέτηση κωδωνοστασίου, όμως καταστράφηκε με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με την απογραφή του 1637, ήταν μετόχι της μονής Γωνιάς με 22 μοναχούς. Σήμερα ο ναός έχει αναπαλαιωθεί. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο σταυρόσχημος ναός του Αγίου Γεωργίου στον οικισμό Αλικιανός Κυδωνίας χρονολογείται στον 14ο αι. και στο εσωτερικό του διασώζει ελάχιστο τοιχογραφικό διάκοσμο των μέσων της ίδιας περιόδου. Σ’ εκείνη την εκκλησία κατά την παράδοση έγινε το 1527 ο γάμος του Πέτρου, γιού του ξακουστού επαναστάτη Καντανολέων, και της κόρη του Βενετού άρχοντα Δαμολίνου, Σοφίας. Ο ναός καταστράφηκε από βομβαρδισμό κατά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο και μετά την απελευθέρωση αποκαταστάθηκε. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου είναι χριστιανικός ναός στον Επάνω Κουρνά Αποκορώνου. Χτίστηκε στον αρχιτεκτονικό τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με νάρθηκα και πλίθινες καμάρες, ενώ αργότερα προστέθηκε σ’ αυτόν το μονόχωρο, ξυλόστεγο κλίτος του Χριστού. Το 19ο αιώνα κατεδαφίστηκε ο νάρθηκας, προστέθηκε το καμπαναριό και ενοποιήθηκε ο χώρος του κυρίως ναού. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού χρονολογείται σε τέσσερεις περιόδους: οι αρχικές τοιχογραφίες είναι των τελών του 12ου αι., το δεύτερο στρώμα χρονολογείται στην τέταρτη δεκαετία του 13ου αι., το τρίτο στα τέλη του 13ου αι. και το τελευταίο στις αρχές του 14ου αι. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Ο Άγιος Γεώργιος είναι χτισμένος σε πλάτωμα πάνω σε λόφο στα Πεμόνια Αποκορώνου, σ’ ένα μικρό όμορφο χωριό κτισμένο στους πρόποδες των Λευκών Ορέων. Πρόκειται για έναν μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναό, στο εσωτερικό του οποίου διατηρούνται ορισμένες μόνο τοιχογραφίες από τον αρχικό διάκοσμο, όπως η Βάπτιση, η Μεταμόρφωση, η Γέννηση του Χριστού και η Υπαπαντή. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στον Πάνω Πλατανιά αποτελεί τον κεντρικό ναό του οικισμού. Χτισμένος το 14ο με 15ο αι. στον αρχιτεκτονικό τύπο της βασιλικής, βρίσκεται στα όρια του οικισμού, στη νότια άκρη του βράχου. Στην απογραφή του 1637 είχε δηλωθεί ως μοναστηριακός ναός, ενώ κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας λειτουργούσε ως καθαρά ενοριακός. Επεκτάθηκε ανατολικά κατά τον 19ο αι., ενώ στις αρχές του 20ου αι., κάποια κελιά, που μέχρι πρόσφατα σώζονταν πέριξ του ναού, χρησιμοποιήθηκαν για τη στέγαση του δημοτικού σχολείου και ως αποθήκες κατά τη διάρκεια της κατοχής. Την ίδια περίοδο, το 1942, δημιουργήθηκε κάτω από την εκκλησία μια μεγάλη υπόγεια στοά για την ασφάλεια των Γερμανών στρατιωτών. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Χτισμένος στα μέσα του 19ου αι., ο μικρός ναός του Αγίου Ελευθερίου βρίσκεται στην είσοδο του οικισμού Βλαχερωνίτισσα Κυδωνίας. Πρόκειται για ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναό, ο οποίος σήμερα είναι ανακαινισμένος. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας ιερέας από το Σέλινο ήθελε να ενταφιάσει το νεκρό παιδί του στο κοιμητήριο της Βλαχερωνίτισσας. Επειδή όμως ήταν από άλλη επαρχία, δεν έδινε τη συγκατάθεση του ο εφημέριος του χωριού και ο ιερέας από το Σέλινο έχτισε αυτό το ναό και έθαψε στο προαύλιο το παιδί του. Σήμερα, στο προαύλιο του ναού σώζεται ανεπίγραφος τάφος, ο οποίος αποδίδεται στον κτήτορα. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο ιερός ναός του Αγίου Ελευθερίου στον οικισμό Γεράνι Κυδωνίας χτίστηκε στα μέσα του 17ου αι. Αρχιτεκτονικά ανήκει στον τύπο της βασιλικής και ξεχωρίζει για το μεγαλοπρεπή καμπαναριό που δεσπόζει στην κεντρική είσοδό του. Στο εσωτερικό φέρει ένα πολύ αξιόλογο τέμπλο και πλούσιο φορητό διάκοσμο του 17ου και 18ου αι., με πιο σημαντική την εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους που ιστορήθηκε το 1640. Δίπλα από το ναό βρίσκεται το νεκροταφείο του οικισμού. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Στον οικισμό Τραχινιάκο, δυτικά της Καντάνου, βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Σύμφωνα με σωζόμενη επιγραφή, ο ναός ανακαινίστηκε το 1328-1329 από τις τρεις γενεές της οικογένειας των Τραχινιάκων, που, όπως φαίνεται, ήταν και οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού. Είναι τοιχογραφημένος και στην τοιχοδομία του έχουν ενσωματωθεί δομικά υλικά από παλαιότερους ναούς. Σύμφωνα με τον Gerola, στις αρχές του 19ου αι. ο ναός είχε κτιστό τέμπλο. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο ναός του Αγίου Νικολάου στα Κυριακοσέλια Αποκορώνου χτίστηκε στους πρόποδες λόφου, πάνω στον οποίο βρίσκεται ένα πρωτοβυζαντινό φρούριο, το Καστέλι, που ήλεγχε την είσοδο στον κόλπο της Σούδας. Αρχικά ήταν μονόχωρος, καμαροσκέπαστος με τρούλο, ενώ κατά την ενετοκρατία έγινε σταυροειδούς μορφής. Στις αρχές του 20ου αι. προστέθηκε μια μονόχωρη επέκταση, η οποία έδωσε και την τελική μορφή στο ναό. Ο ναός ξεχωρίζει για τον πλούσιο τοιχογραφικό διάκοσμο, έργο ικανών ζωγράφων του 13ου αι., που περιλαμβάνει, εκτός από το λειτουργικό κύκλο, σκηνές από το Χριστολογικό, το Θεομητορικό και το βίο του Αγίου Νικολάου. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Στις παρυφές του οικισμού Βρύσες Κυδωνίας βρίσκεται ο ιερός ναός του Αγίου Προκοπίου. Πρόκειται για ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναό του 14ου αι., χτισμένο στα θεμέλια δύο προγενέστερων διαδοχικών ναών. Αν και στην πάροδο του χρόνου υπέστη αρκετές επεμβάσεις, ο ναός αποτελεί σπάνιο δείγμα βυζαντινής κατασκευής μικρής εκκλησίας. Ανακαινίσθηκε τη δεκαετία του 1950. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Πολιούχος του οικισμού Φρες Αποκορώνου, ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου που χτίστηκε το 1856 από τον αρχιμανδρίτη Μακάριο Μπραουδάκη. Κατά τις επόμενες δεκαετίες στον ευρύτερο χώρο πέριξ του ναού κτίστηκαν κελιά και ένα σχολείο, τα οποία κατά τη δεκαετία του 1930 γκρεμίστηκαν. Τότε εγκαινιάστηκε ένα μεγαλόπρεπο σχέδιο ανακαίνισης του ναού που ξεκίνησε το 1931 και ολοκληρώθηκε το 1940. Εντός του ναού θησαυρίζεται η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας, που κατά την παράδοση αποτελεί έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Σήμερα ο ναός έχει ανακηρυχθεί ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής, ή του Αη κυρ-Γιάννη από το όνομα του κτήτορα του, Ιωάννη Ξένου, χτίστηκε περί το 1030 μεταξύ των οικισμών Αλικιανός και Κουφός. Είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο και φέρει εσωτερικό τοιχογραφικό διάκοσμο σε δύο στρώματα. Το πρώτο χρονολογείται στον 11ο αι. και αποκαλύφθηκε πρόσφατα στις εργασίες αποκατάστασης του ναού, ενώ το δεύτερο, στο οποίο διακρίνεται και απεικόνιση του Ιωάννη Ξένου μαζί με τους μαθητές του, στις αρχές του 14ου αι. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Το καθίδρυμα του Τιμίου Σταυρού «Άγιος Ραφαήλ» είναι άτυπο μικρό μοναστήρι στη θέση Τρία Καμαράκια, δίπλα στην Εθνική Οδό Χανίων – Ρεθύμνου, που έχει κυρίως φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Στο χώρο υπάρχει τρίκλιτος ναός αφιερωμένος στους Νεομάρτυρες (Ραφαήλ, Νικόλαο και Ειρήνη), στον Τίμιο Σταυρό και στον Άγιο Εφραίμ. (Πηγή πληροφοριών: wikimapia.org)

Κτίσμα του 1501, σύμφωνα με σωζόμενη επιγραφή στην κεντρική του είσοδο, ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού βρίσκεται στην περιοχή Αγκαβανές, νότια του οικισμού Καλύβες Αποκορώνου. Ο μονόχωρος, καμαροσκέπαστος ναός, χτισμένος κατά τα πρότυπα της βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής με οξυκόρυφα παράθυρα και θύρες, πιθανόν να αποτελούσε τμήμα ενός ευρύτερου μοναστηριακού συγκροτήματος, από το οποίο σήμερα σώζονται στον ευρύτερο χώρο ένα οίκημα, μια αποθήκη και ένας νερόμυλος. Βρέθηκε στο μέσο σφοδρών μαχών μεταξύ των οθωμανικών δυνάμεων και των Κρητών επαναστατών κατά το 1878, ενώ το 1896 πυρπολήθηκε κατά την αποχώρηση των πρώτων μετά τις μάχες του Βάμου. Ανακαινίστηκε το 1989. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Κρήτης, με τοιχογραφικό διάκοσμο και ψηφιδωτό δάπεδο, ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (Ροτόντα) στον οικισμό της Κάτω Επισκοπής Κισάμου χρονολογείται στο β’ μισό του 6ου αι. Πρόκειται για ένα περίκεντρο οικοδόμημα, το οποίο εγγράφεται σε ορθογώνια κάτοψη και αναπτύσσεται γύρω από βαθμιδωτό εξωτερικά και μαστοειδή εσωτερικά τρούλο. Κατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο ο ναός χρησιμοποιήθηκε ως καθεδρικός της επισκοπής Κισάμου. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Χτισμένη μέσα σε μια εξαίρετου φυσικού κάλλους λαγκαδιά, η Παναγία των Δύο Βράχων, όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκε, είναι ένα μονόχωρο, καμαροσκεπές κτίσμα στα νοτιοανατολικά του οικισμού Φρες Αποκορώνου. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού χρονολογείται στα τέλη του 13ου αι. και αποτελείται από λαϊκότροπες παραστάσεις από τον ευαγγελικό, τον θεομητορικό κύκλο και από βίους Αγίων. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η Γέννηση του Χριστού με την Παναγία καθιστή και η μετάληψη της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας από τον Άγιο Ζωσιμά. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο ναός της Παναγίας της Φανερωμένης στον Κάτω Πλατανιά ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του. Αρχικά, είχε χτιστεί το 16ο με 17ο αι. ένα μικρό ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο εκκλησάκι, το οποίο επεκτάθηκε στα δυτικά κατά τα μέσα του 19ου αι. με την προσθήκη ενός νέου μεγάλου κτίσματος. Σύμφωνα με την παράδοση, η ανέγερση του ναού αποδίδεται σε τάμα που έκαναν ναυτικοί προς την Παναγία να τους γλυτώσει από θαλασσοταραχή και να τους «φανερώσει» ένα σημάδι. Το σημάδι αυτό ήταν ένα να φωτεινό σημείο στην παραλία, στο οποίο οι ναυτικοί κατεύθυναν το πλοίο τους, εκεί όπου έχτισαν την εκκλησία. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ο ναός του Σωτήρος Χριστού στο συνοικισμό Λαζοπουλιανά Τεμενίων Σελίνου χτίστηκε σε δυο οικοδομικές φάσεις. Η πρώτη ανάγεται στο 13ο αι., οπότε και κτίστηκε ο μονόχωρος, καμαροσκέπαστος ναός που διαμορφώνεται εσωτερικά με τυφλά αψιδώματα. Η δεύτερη ανάγεται στο 14ο αι., όταν προστέθηκε στα δυτικά αυτοτελής νάρθηκας στη μορφή μονόχωρου με τρούλο ναού. Ο αρχικός ναός τοιχογραφήθηκε κατά τα τέλη του 13ου αι. από ζωγράφο που είχε δεχθεί δυτικές επιδράσεις. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Η αδελφότητα της Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής, με προτροπή και ευλογία του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη, αναστήλωσε κατά τα έτη 1993-1996 ένα από τα παλαιότερα μετόχια της, την Αγία Κυριακή, μνημείο του 17ου αιώνα, στην περιοχή Βαρυπέτρου Χανίων. Το μονύδριο της Αγίας Κυριακής συνδέεται στενά με την ιστορία του τόπου. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, χρησίμευσε άλλοτε ως ορμητήριο και άλλοτε ως καταφύγιο των αγωνιστών της ελευθερίας. Στις κινητοποιήσεις που προηγήθηκαν της επαναστάσεως του 1866, φιλοξένησε τους επαναστάτες της πρώτης μεγάλης παγκρήτιας συνέλευσης, οι οποίοι υπέγραψαν υπόμνημα προς τις Μεγάλες Δυνάμεις με αίτημα την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Από τις αρχές του 20ού αιώνα, το ιστορικό μονύδριο της Αγίας Κυριακής και η γύρω μοναστική περιοχή με τα πολυάριθμα σπήλαια-ασκητήρια άρχισαν σταδιακά να παρακμάζουν και να ερημώνουν, μέχρι που έφτασαν σε ολοκληρωτική κατάρρευση λόγῳ της χρήσεώς τους για τον σταυλισμό ποιμνίων της περιοχής. Σήμερα, με τη βοήθεια του Θεού και παρά τις αντιξοότητες, η περιοχή των σπηλαίων συνεχίζει τη μακραίωνη ιστορική παράδοση και πνευματική ζωή και λειτουργεί και πάλι ως τόπος άσκησης, λατρείας και προσευχής. (Πηγή πληροφοριών: imx.gr)

Η Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων βρίσκεται στη χερσόνησο Ακρωτήρι, 15 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων και κοντά στο αεροδρόμιο. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μοναστηριακά συγκροτήματα του τέλους της Βενετοκρατίας στην Κρήτη. Η Μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων είναι ένα τετράπλευρο μοναστηριακό συγκρότημα με εσωτερική αυλή όπου βρίσκεται το καθολικό της μονής. Η κεντρική είσοδος του μοναστηριού είναι στη δυτική πλευρά του συγκροτήματος. Σε αυτήν οδηγεί μνημειώδης σκάλα που καταλήγει σε πλατύσκαλο. Στις δύο πλευρές της πύλης υπάρχουν δύο ζεύγη μεγάλων κιόνων ιωνικού ρυθμού που υποβαστάζουν τον θριγκό. Πιο πάνω υπάρχουν άλλα δύο ζεύγη μικρότερων κιόνων κορινθιακού ρυθμού, μεταξύ των οποίων σχηματίζεται ένα ημικυκλικό τόξο. Στην κορυφή και στο μέσο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης υπάρχει ένα μεγάλο αέτωμα και κάτω από αυτό μια ελληνική επιγραφή. Δύο μικρότερα αετώματα έχουν κατασκευαστεί πάνω από τις κολόνες κορινθιακού ρυθμού. Στην πύλη του μοναστηριού, που είναι κατασκευασμένη με πωρόλιθο, είναι φανερή η επίδραση του Libro estraordinario του Ιταλού αρχιτέκτονα Σεμπαστιάνο Σέρλιο. Η επίδραση του Σεμπαστιάνο Σέρλιο είναι εμφανής και στον τρόπο κατασκευής γενικά του κτιρίου της δυτικής πλευράς του μοναστηριακού συγκροτήματος, που εξωτερικά είναι τριώροφο και εσωτερικά δυόροφο. Οι αδερφοί Τζαγκαρόλο φαίνεται πώς γνώριζαν και χρησιμοποίησαν τις δύο λύσεις που ο Ιταλός αρχιτέκτονας πρότεινε στο έβδομο βιβλίο του για την κατασκευή ενός κτιρίου σε μέρος με κλίση όπως είναι και το σημείο που είναι χτισμένο το μοναστήρι της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων. Από την κεντρική είσοδο ένας θολωτός διάδρομος οδηγεί στην εσωτερική αυλή του μοναστηριού όπου βρίσκεται το καθολικό της μονής. Το καθολικό είναι κατασκευασμένο με λαξευτή πέτρα, κατά τον αρχιτεκτονικό τύπο του τρίκογχου με τρούλο. Τα μορφολογικά του στοιχεία, και κυρίως ο διάκοσμός του, συνδέονται με τη δυτική αρχιτεκτονική. Το τέμπλο του ναού κατασκευάστηκε το 1836 και είναι ξυλόγλυπτο και επίχρυσο και οι περισσότερες από τις εικόνες του φέρεται να έγιναν από τον ζωγράφο Μερκούριο, από τη Σαντορίνη. Στην εκκλησία υπάρχουν και δύο παρεκκλήσια, της Ζωδόχου Πηγής και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Στην αυλή, δίπλα στο καθολικό, υπάρχει ένας μικρός ναός, του Σωτήρος Χρηστού. Στη δυτική πλευρά του συγκροτήματος υπάρχουν κελιά των μοναχών, τα κελάρια του κρασιού και το παλιό ελαιουργείο. Η βιβλιοθήκη της μονής βρίσκεται στη βόρεια πλευρά ενώ στην νότια είναι το οστεοφυλάκειο και το ηγουμενείο. Η εκκλησιαστική σχολή που λειτούργησε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα εντός της μονής στεγάστηκε στην ανατολική πλευρά του συγκροτήματος. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Χτισμένη μεταξύ των χωριών Μουρνιές και Περιβόλια, η Μονή της Αγίας Τριάδας είναι ένα από τα τέσσερα μετόχια που διατηρεί στην Κρήτη η Μονή Σινά της Αιγύπτου. Η παρουσία της μαρτυρείται ήδη από τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο (961-1204), ενώ η αρχαιότερη επιγραφική μαρτυρία από τη μονή είναι του 1643. Το μοναστηριακό συγκρότημα είχε καθαρά αγροτικό χαρακτήρα και εξακολούθησε να λειτουργεί κατά την οθωμανική κυριαρχία του νησιού. Σήμερα η μονή έχει αναστηλωθεί. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Χτισμένη πλησίον του χωριού Βρύσσες Αποκορώνου, στον ερειπωμένο οικισμό Καρύδι του Αγίου Γεωργίου, η Μονή του Αγίου Γεωργίου είναι ιδιαίτερα γνωστή για το ελαιοτριβείο με τα 13 τόξα για τη στήριξη της στέγης του. Σύμφωνα με τις πηγές, κατά τη διάρκεια του 18ου αι. οι κάτοικοι εξισλαμίστηκαν και ο ιερέας του χωριού για να προφυλάξει το ναό από τυχόν μετατροπή του σε τζαμί, παραχώρησε τη μονή στην Αγία Τριάδα των Τζαγκαρόλων. Το μοναστηριακό συγκρότημα αναπτύχθηκε κατά τον 19ο αι., οπότε και κτίσθηκε το μεγάλο ελαιοτριβείο και νέος ναός. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Ένα από τα πλέον ιστορικά μοναστήρια των Χανίων, η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Χαρωδιάς στα Περιβόλια Κυδωνίας, συνεχίζει μία αδιάκοπη παρουσία μοναστικής και λειτουργικής ζωής μέσα στο χρόνο. Πιθανόν κτίσμα της όψιμης ενετοκρατίας, το μικρό μοναστηριακό συγκρότημα, που περιλαμβάνει σήμερα έναν μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό, ανακαινισμένα θολοσκέπαστα και άλλα ερειπωμένα κτίσματα, αποτελούσε ιδιοκτησία του μοναχού και μετέπειτα μητροπολίτη Τυρνόβου Ανθίμου, ο οποίος στις αρχές του 18ου αι το αφιέρωσε στη μονή της μετανοίας του, την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων. Η μονή αναγκάστηκε να το πουλήσει, αλλά γύρω στα 1750, μόλις ο Άνθιμος επέστρεψε στην Κρήτη, το αγόρασε εκ νέου και εγκαταστάθηκε μόνιμα σ’ αυτό. Κατά την παράδοση, η μονή διέθετε ένα από τα πρώτα ελαιοτριβεία που λειτούργησαν στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων. Σήμερα, ο Άγιος Γεώργιος έχει υπό τη δικαιοδοσία του τέσσερεις μικρότερους ναούς (καθίσματα), τον Προφήτη Ηλία των Καλλέργηδων, την Αγία Αικατερίνη, τον Άγιο Αντώνιο και τους Αγίους Δέκα Μάρτυρες. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονος κτίστηκε τον 16ο αι. στο χωριό Παζινός (Γαλαγκάδο) Κυδωνίας, κοντά στη Μονή Αγίας Τριάδος, της οποία αποτελούσε μετόχι σύμφωνα με την απογραφή του 1637. Το μοναστηριακό συγκρότημα οικοδομήθηκε σύμφωνα με τις αρχές της δυτικής μοναστηριακής αρχιτεκτονικής, όπου ο ναός, μονόχωρος με οξυκόρυφη καμάρα, είναι προσκολλημένος στη βόρεια πλευρά. Σήμερα η μονή έχει αναστηλωθεί. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Μετόχι της μονής του Αγίου Ιωάννη της Πάτμου, η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου δεσπόζει στο κέντρο της αρχαίας πόλης Άπτερα. Η παλαιότερη αναφορά στο μετόχι εντοπίζεται στα 1182, εποχή κατά την οποία οι βυζαντινοί αυτοκράτορες αφιερώνουν μεγάλες εκτάσεις γης στην παραπάνω μονή. Το μετόχι διατηρούσε προνομιακές σχέσεις με τη βενετική εξουσία, ενώ εξακολούθησε να λειτουργεί και μετά την οθωμανική κατάκτηση, σύμφωνα με την απογραφή του 1650. Στα μέσα του 20ου αι. η περιουσία της απαλλοτριώθηκε υπέρ των κατοίκων των γύρω χωριών. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Η μικρή μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στην κοιλάδα του Γκιώνα, στη χερσόνησο Σπάθα Κισάμου, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα στην Κρήτη. Ο ναός χτίστηκε το 16ο  αι. αρχικά ως μονόκλιτος και αργότερα επεκτάθηκε σε δίκλιτο, με το δεύτερο κλίτος να είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Στο εσωτερικό του ναού βρέθηκαν 7 τάφοι, ενώ  έξω από αυτόν σώζεται ένα δίδυμο, θολωτό κτίσμα και κελιά. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας βρίσκεται και ο μυθικός πλάτανος, του οποίου τα φύλλα βγαίνουν ανάποδα. Σύμφωνα με το θρύλο, ένας μοναχός, κουρασμένος από το δρόμο και τη ζέστη, έφερε ένα κλαδί πλατάνου από τα Νωπήγεια και καρφώνοντάς το στο χώμα είπε: «αν είναι ο Άγιος θαυματουργός, ας φυτρώσει αυτό το ραβδί». Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του προσκυνήματος αποτελούσε κατά το παρελθόν η βάφτιση πολλών παιδιών που ήταν τασιμάρικα (ταγμένα). (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Γνωστή και ως μονή των Καλογραιών, η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις Κορακιές Ακρωτηρίου χτίστηκε κατά το 16ο αι. Από το αρχικό μοναστηριακό συγκρότημα σώζεται το δίκλιτο καθολικό (το δεύτερο κλίτος τιμάται προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου) που βρίσκεται στο κέντρο του επιμήκους μοναστηριακού περιβόλου, κάποια κελιά και οι στέρνες για τη συλλογή των όμβριων υδάτων. Λειτουργούσε κανονικά μέχρι το 1821, οπότε και η έναρξη της επανάστασης σήμανε και την καταστροφή της από τους Οθωμανούς. Η μονή ανακαινίσθηκε μετά το 1866 και κατά την εποχή της Αυτονομίας κατέστη ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της Κρήτης. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Η μονή Γουβερνέτου ή μονή της Κυρίας των Αγγέλων του Γουβερνέτου είναι ορθόδοξο μοναστήρι το οποίο βρίσκεται στο ακρωτήρι Χανίων. Απέχει 30 χιλιόμετρα από τα Χανιά και βρίσκεται σε ένα μικρό οροπέδιο κοντά στη Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων. Η μονή ιδρύθηκε μεταξύ του 1537 και 1548. Η μονή υπέστη καταστροφές κατά τους οθωμανικούς χρόνους, και πυρπολήθηκε κατά τη διάρκεια της επανάσταση του 1821, αλλά συνέχισε να κατοικείται. Η μονή έχει φρουριακό χαρακτήρα, με ορθογώνια κάτοψη και διέθετε πύργους σε γωνία (σήμερα σώζονται οι δύο). Το καθολικό της μονής είναι τρίκογχος ναός με τρούλο και διακονικό. Η πρόσοψη του ναού είναι επηρεασμένη από τον μανιερισμό και διαθέτει γλυπτές μορφάζουσες μορφές. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η μονή Καθολικού, η οποία σχετίζεται επίσης με τη λατρεία του Αγίου Ιωάννη του ερημίτη. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Από τα σημαντικότερα θρησκευτικά μνημεία της Κισάμου και ολόκληρης της νήσου, η Μονή Γωνιάς στο Κολυμβάρι Κισάμου χτίστηκε στις αρχές του 17ου αι. προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου από τους μοναχούς Βλάσιο τον Κύπριο και Βενέδικτο Τζαγκαρόλο. Αρχιτεκτονικά, το συγκρότημα έχει δεχθεί επιρροές από τον δυτικό μανιερισμό, ενώ το καθολικό, που βρίσκεται στο κέντρο της αυλής, ανήκει στον τύπο του τρίκογχου ναού με ψηλό κεντρικό τρούλο. Η μονή υπέστη αρκετές καταστροφές κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, ωστόσο διέσωσε πολλά ιερά κειμήλια, παλαίτυπα και άλλους πολύτιμους εκκλησιαστικούς θησαυρούς. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Πλατανιά)

Η Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής ή Χρυσοπηγής ιδρύθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα από τον γιατρό Ιωάννη Χαρτοφύλακα, σε χώρο όπου λειτουργούσε ήδη ένα μικρό μοναστήρι. Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής έχει σχήμα επιμήκους τετραπλεύρου και στο κέντρο αυτού βρίσκεται το τρίκογχο με τρούλο καθολικό, το οποίο κατά το 1863 επεκτάθηκε με νάρθηκα και πλευρικά παρεκκλήσια. Την περίοδο της ενετοκρατίας η Χρυσοπηγή γνώρισε μεγάλη ακμή και το 1645 ο ηγούμενος της, ο Φιλόθεος Σκούφος, συμμετείχε στην άμυνα της πόλης εναντίον των Οθωμανών. Υπέστη σημαντικές καταστροφές από τους Οθωμανούς και το 1821 ερημώθηκε. Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η μονή χρησιμοποιήθηκε ως διοικητήριο των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και μόλις το 1976 αναστηλώθηκε εκ νέου από τη νέα γυναικεία αδελφότητα. Από τα κειμήλια της μονής διασώθηκε στο πέρασμα των αιώνων ένας μικρός αριθμός εικόνων, ιερών σκευών, χειρογράφων, βιβλίων και αμφίων. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Η μονή Χρυσοσκαλίτισσας είναι ορθόδοξο μοναστήρι του 17ου αιώνα στην Κοινότητα Βάθης του Δήμου Κισάμου στα Χανιά. Βρίσκεται σε απόσταση 72 χιλιομέτρων νοτίως από την πόλη των Χανίων, και σε υψόμετρο 35 μέτρων έχει θέα το Λιβυκό πέλαγος. Σύμφωνα με την Κρητική παράδοση η ονομασία προέκυψε από τα 90 σκαλιά της μονής τα οποία αναφέρεται πως ήταν χρυσά. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και την Κοίμηση της Θεοτόκου. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Πηγή photo slider: commons.wikimedia.org