Αξιοθέατα στην Ικαρία
Αρχαιολογικοί Χώροι
Αρχαία Λουτρά Προεσπέρας
Αρχαίο οίκημα στη θέση «Λουτρά» Προεσπέρα Ικαρία. Πρόκειται για αχαρτογράφητο αρχαιολογικό οίκημα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά απροσδιόριστη ιστορία. Η θέση είναι αρκετά ερημική. Δεν υπάρχουν ερείπια από οικισμό. Τα λουτρά όμως ήταν περισσότερα του ενός. Φαίνονται ίχνη από κατεστραμμένα άλλα παρόμοια οικήματα. Η θέση τους είναι ορατή από θάλασσα και αυτό μας επιτρέπει να υποθέσουμε με ασφάλεια πως χτίστηκαν σε περίοδο που δεν υπήρχε φόβος πειρατών, δηλαδή πρέπει να πάμε στα μεσοβυζαντινά χρόνια τουλάχιστον. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: Άρωμα Ικαρίας)
Αρχαίος ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος στο Νας
Στη βορειοδυτική πλευρά της Ικαρίας, στην περιοχή Να, ήταν εγκατεστημένος ο περίφημος αρχαίος ναός της Ταυροπόλου Αρτέμιδος. Οικοδομήθηκε τον 6ο αιώνα π.X. και αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους τόπους λατρείας του νησιού. Εκεί εκβάλλει ο ποταμός Χάλαρης που στην όχθη του βρίσκονται και απομεινάρια της προκυμαίας του παλιού λιμανιού ο οποίος είχε χτιστεί από τους κατοίκους κατά τη διάρκεια του 14ου-15ου αιώνα. Στα βορειοδυτικά του νησιού, δυτικά του Αρμενιστή βρίσκεται ο όρμος Νας, αρχαία πόλη που σύμφωνα με την μυθολογία κατοικούσαν οι Ναϊάδες. Επικρατεί η άποψη ότι το όνομα της περιοχής οφείλεται στον ναό που ήταν χτισμένος εκεί. Στο εσωτερικό του ιερού υπήρχε το μεγάλο άγαλμα της θεάς Άρτεμης το οποίο δεν έχει διασωθεί. Ο ναός καταστράφηκε το 18ο-19ο αιώνα και τα υλικά του χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή εκκλησιών. Από το αξιόλογο εκείνο ιερό έχει παραμείνει μόνο το δάπεδο και τα θεμέλια. Δίπλα στον ναό, στην όχθη του ποταμού Χάλαρη. Ο Νας είναι γνωστός ως τόπος εναλλακτικού τουρισμού, με πληθώρα σκηνών να στήνονται στο πράσινο, φιλήσυχο και δροσερό τοπίο καθώς και με το καλύτερο ηλιοβασίλεμα. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: Η Τέχνη στην Ελλάδα)
Γλαρέδο
Κοντά στον Άγιο Κήρυκο, θα βρείτε το Γλαρέδο και την περιοχή Παλιοπερίβολο, όπου ανασκάφτηκαν λείψανα του νεολιθικού οικισμού. Θα δείτε τα ερείπια κυκλικών κτιρίων, καθώς και αρχαία δισκία γρανίτη. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr)
Θερμαί
Πόλη της αρχαιότητας ανατολικά του Αγίου Κηρύκου με τις γνωστές ραδιούχες ιαματικές πηγές η οποία καταποντίστηκε από φοβερούς σεισμούς την εποχή του Χριστού. Ανήκουν στην κατηγορία των θερμών ραδιενεργών πηγών και διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την ένταση της ραδιενέργειας και την θερμοκρασία. Η παλιά πόλη βρίσκεται τώρα μέσα στη θάλασσα. Δύτες μετά από έρευνες που έκαναν έχουν βρει τα ερείπια της παλιάς λουτρόπολης των Θερμών στο βυθό της θάλασσας ενώ από ένα σημείο διακρίνονται οι στέγες των σπιτιών. (Πηγή πληροφοριών: https://ikaria2.webnode.gr)
Καταφύγι
Κοντά στο χωριό Καταφύγιο υπάρχει αξιόλογη ακρόπολη, ενώ έχει ανασκαφεί και το παρακείμενο νεκροταφείο των Πρώιμων Κλασικών χρόνων. Σε πρόχειρο μουσείο μέσα στο σχολείο του χωριού Καταφύγι εκθέτονται ερυθρόμορφα αγγεία, το αντίγραφο μίας επιτύμβιας στήλης καθώς και άλλα ευρήματα. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr)
Νερόμυλος των Σπαναίων
Πηγαίνοντας προς το Χριστό Ραχών, ένα απ’ τα ωραιότερα χωριά της Ικαρίας, θα συναντήσετε τον συντηρημένο νερόμυλο των Σπαναίων, γνωστής αρχοντοοικογένειας της περιοχής, που βρίσκεται στην όχθη μιας πανέμορφης ρεματιάς. Το νερό της ρεματιάς είναι κρυστάλλινο και για τους πιο τολμηρούς μπορούν να κάνουν και μπάνιο. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: Νήσος Ικαρία)
Οινόη
Ο αρχαιολογικός χώρος του Κάμπου καταλαμβάνει την περιοχή της αρχαίας Οινόης που ήταν αρχαία πρωτεύουσα του νησιού γνωστή σε όλο τον αρχαίο κόσμο για την αμπελουργία της. Ονομάζονταν και Διονυσιάδα. Η Οινόη ήταν χτισμένη εκεί που σήμερα βρίσκονται κατάσπαρτα γύρω από τον ωραίο λόφο της Αγίας Ειρήνης, τα σπίτια του μικρού χωριού Κάμπος. Η πόλη φαίνεται να ήταν πατρίδα του Επαρχίδου. Μια επιτάφιος πλάκα, που ανήκει στο πρώτο μισό του Β’ π.Χ. αιώνα και η οποία βρέθηκε στην περιοχή της Οινόης, αναφέρει το όνομα «Επαρχίδης του Κτησιφώντος», με άλλα ονόματα της οικογένειάς του. Ο Ικαριώτης ιστορικός Παμφίλης υποστηρίζει ότι στην Οινόη υπήρχε η Πράμνη πέτρα κοντά στην οποία βλάστησε η Διονυσίας άμπελος. Σώζονται ίχνη από το τείχος που περιέκλειε την πόλη, καθώς και το ερειπωμένο οίκημα της Βυζαντινής περιόδου. Περνώντας τη γέφυρα του Βουτσιδέ ποταμού, υπάρχουν από τη μια πλευρά ερείπια και από την άλλη πρέπει να ήταν το στάδιο της πόλης, από το οποίο σώζεται μόνο τμήμα του ανειλημματικού τοίχου στη βορειοδυτική όχθη του ποταμού. Στη βορειοανατολική πλευρά του λόφου της Αγ. Ειρήνης σώζονται τα ερείπια του ρωμαϊκού ωδείου που χτίστηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. Η περιοχή καλύπτεται από ερείπια λουτρών, δεξαμενών, αγωγών ύδρευσης και αποχέτευσης. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής είναι αξιόλογα (αγάλματα, επιτύμβια ανάγλυφα, επιγραφές, νομίσματα, αγγεία, εργαλεία κ.α.) και εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο του Κάμπου και του Αγίου Κηρύκου. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: Η Τέχνη στην Ελλάδα)
Φάρος του Πάπα
Δεσπόζει αγέρωχος στο δύσβατο νοτιοδυτικό άκρο της Ικαρίας και καμαρώνει γιατί καταχωρίστηκε πλέον και επίσημα ως μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας. Το ύψος του κυλινδρικού πύργου είναι 11 μέτρα και το εστιακό του ύψος είναι 65 μέτρα. Εντάχθηκε στο Ελληνικό φαρικό δίκτυο μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913 και είναι από τους παλαιότερους των Βαλκανίων. Αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για τους κατοίκους του νησιού όσο και για τους θαλασσινούς και συνδέεται στενά με τη ναυτική μας παράδοση διατηρώντας επάξια την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στο κεντρικό – ανατολικό Αιγαίο. Φωτίζει από το 1890 όπου πρωτολειτούργησε από την Γαλλική εταιρεία Φάρων και είναι πέρασμα στα ταραγμένα νερά ανάμεσα στη Μύκονο και την Ικαρία. Πριν από περίπου επτά αιώνες κάποιος Πάπας ταξιδεύοντας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη κινδύνευσε να πνιγεί πλέοντας στην αδάμαστη θάλασσα της Ικαρίας, απέναντι από το ομώνυμο ακρωτήρι όπου σήμερα βρίσκεται ο φάρος και από κει πήρε και την ονομασία του. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: Νήσος Ικαρία)
Κάστρα
Κάστρο Καταφύγιο
Στο χωριό Καταφύγι, το οποίο είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά του Δήμου, χτισμένο πάνω σε αρχαίο οικισμό, βρίσκεται το κάστρο, το οποίο πρέπει να ήταν η ακρόπολη των αρχαίων Θερμαίων. Διατηρείται μέρος των τειχών, ερείπια οικοδομών και η αρχαία Κρήνη (Ορραός) στεγασμένη κατά το εκφορικό σύστημα. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr)
Κάστρο Καψαλινό
Στο Μαυράτο οι πεζοπόροι μπορούν να επισκεφτούν το Καψαλινό Κάστρο, ψηλά στην κορυφή του Αθέρα, σφηνωμένο σε τεράστιο όγκους σχιστόλιθου. Η θέα από εκεί είναι εκπληκτική. Ατενίζεις το βόρειο και το νότιο Ικάριο πέλαγος, καθώς και τα άλλα κάστρα του νησιού. Το Καψαλινό Κάστρο βρίσκεται πάνω σε μια οχυρωματική θέση στις παρυφές του γκρεμού και σκοπός του ήταν η εποπτεία όλης της ανατολικής περιοχής της Ικαρίας. Σήμερα όμως έχει εντελώς καταστραφεί και μόνο κάποια υπολείμματα του διασώζονται. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr)
Κάστρο Κοσκινά
Φρούριο Βυζαντινής εποχής έργο του 10ου αιώνα που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού στην περιοχή της Μεσαριάς πάνω στο όρος Κοσκινάς. Αποτελούσε το ισχυρότερο οχυρωματικό έργο της Βυζαντινής πόλης Δολίχης. Κατασκευάστηκε από τους Βυζαντινούς στην κορυφή κωνικού λόφου τον 10ο αι. και όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από την μικρή του έκταση προοριζόταν για την εγκατάσταση μικρής στρατιωτικής μονάδας που επέβλεπε από την προνομιακή αυτή θέση ολόκληρη την γύρω περιοχή και τους θαλάσσιους δρόμους. Σώζεται σε αποσπασματική κατάσταση το τείχος που περιβάλλει την κορυφή του λόφου με είσοδο στη βόρεια πλευρά του, ενώ στο εσωτερικό του λόφου διατηρείται ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Δοργανά, μονόκλιτη καμαροσκεπής βασιλική, στο εσωτερικό της οποίας διατηρούνται κίονες αρχαίων κτισμάτων. Στην ομαλή βορειοδυτική κλιτύ του λόφου, κάτω από το κάστρο, διατηρούνται ίχνη οικισμού. Το Κάστρο ενισχύθηκε την εποχή που το νησί περιήλθε στην κατοχή των Γενουατών (1362-1481), ερημώθηκε όμως όταν οι Γενουάτες υπό τον κίνδυνο της εξάπλωσης των Τούρκων αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το νησί και να αποσυρθούν στη Χίο. Η Ικαρία περιήλθε στη συνέχεια στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ρόδου μέχρι τα μέσα του 16ου, όταν κυριάρχησαν πλέον οι Τούρκοι. Η ιστορία του Κάστρου έχει αποτυπωθεί σε θρύλους και μεσαιωνικά δημοτικά τραγούδια που ακόμη και σήμερα διατηρούνται στην Ικαρία, με πιο γνωστή τη «ρίμα του Κάστρου της Νικαριάς», όπου περιγράφεται η άλωση των κάστρων της Ικαρίας από τους Γενουάτες. Το κάστρο του Κοσκινά έπαιξε σημαντικό αμυντικό ρόλο στο νησί, στην ιστορία της Ικαρίας και του Έθνους γενικότερα, από τα Βυζαντινά χρόνια, ως τον καιρό της Φραγκοκρατίας και στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 το κάστρο κατάφερνε να μένει απόρθητο. Ήταν το επικρατέστερο και σημαντικότερο από τα υπόλοιπα φρούρια της Ικαρίας για αυτό πήρε και το όνομα Κάστρο της Νικαριάς. Αναμφίβολα η φυσική του θέση πάνω σε μια από τις ψηλότερες κορυφές του Αθέρα, με θέα σε όλη τη γύρω περιοχή (της βόρειας και της νότιας πλευράς του νησιού), μαζί με το κουράγιο των Καριωτών και τη γερή του κατασκευή το κράτησαν απόρθητο για αιώνες. Κατακτήθηκε ύστερα από προδοσία το 1283. Συνέβηκε τον καιρό της πολιορκίας του νησιού από τον πειρατή Βιγνιόζη. Υπολογίζεται πως έγινε μεταξύ των ετών 1346 και 1566. Στο πλευρό των αντρών, για να υπερασπιστούν τον τόπο τους, πολεμούσαν με το ίδιο θάρρος και ηρωισμό και οι γυναίκες. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στο κάστρο από το ορεινό οδικό δίκτυο Ευδήλου – Αγίου Κηρύκου και ακολούθως από το παλιό μονοπάτι θα ανέβει σε αυτό. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)
Κάστρο Παλαιό ή Παλαιόκαστρο
Στο Μηλιωπό, ο επισκέπτης θα δει την Παλαιοχριστιανική βασιλική του Ταξιάρχη και το μεγάλο Κάστρο στα βράχια του Γέρακα, με τον οικισμό του, τις ομβροδεξαμενές του, την εκκλησία, τα τείχη με τις πύλες και τις επάλξεις. Λίγο πριν την είσοδο του Κάστρου, υπάρχει η παμπάλαια εκκλησία του Αγίου Κηρύκου. Ο αρχαιότερος ναός του Ταξιάρχη στο Μηλιωπό ανάγεται στην αρχική του μορφή στον 4ο/5ο αι. μ.Χ. Πρόκειται για μία παλαιοχριστιανική βασιλική, μοναδικό δείγμα αυτού του αρχιτεκτονικού τύπου στην περιοχή. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: Καστρολόγος)
Κάστρο της Κεφάλας ή Κάστρο του Λέφα
Μια άλλη διαδρομή από Περδίκι προς Φάρο οδηγεί κάτω από το κάστρο της Κεφάλας ή Κάστρο του Λέφα, τις σκάλες με τα ερειπωμένα σπίτια και την εκκλησία του Αγ. Σάββα (ο Μυστράς της Ικαρίας) στην παραλία της Αγίας Παρασκευής. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr)
Πύργοι
Πύργος Βούνιο: Δίπλα από το παλιό Δικαστήριο σώζεται λιθόκτιστος πύργος εναερίου. Εντοπίστηκε η βάση του πυλώνα του εναερίου στη θέση Βούνιος, όπου υπάρχουν και σωροί τριμμένου μεταλλεύματος. Ο συγκεκριμένος Πύργος έπαιξε μεγάλο ρόλο στην Ικαριακή Επανάσταση του 1912.
Πύργος Γέρακα: Βρίσκεται στα βράχια του όρους Γέρακα κοντά στο Παλαιόκαστρο. Ο πύργος έχει υποστεί φθορές λόγω του καιρού αλλά αξίζει να τον αναφέρουμε.
Πύργος Δράκανο: Χτισμένος στο ανατολικότερο άκρο της Ικαρίας, ο Πύργος του Δράκανου είναι από τα εντυπωσιακότερα σωζόμενα μνημεία της ελληνιστικής περιόδου. Είναι ένα κυλινδρικό οικοδόμημα Αλεξανδρινής εποχής του 4ου π.Χ. αιώνα με το ύψος του να φτάνει τα 12,95 μέτρα. Οι ανασκαφικές εργασίες εντός του χώρου, έφεραν στο φως ευρήματα της αρχαίας Πολίχνης και της Ακρόπολης του Δράκανου, το ιερό των Ειλειθυιών σύμφωνα με επιγραφή, σειρά άλλων μονόχωρων και δίχωρων κτηρίων λατρευτικού χαρακτήρα με έξοχα αναθήματα που χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 1ο αι. π.Χ., καθώς και βωμό ή εσχάρα. Λείψανα λιμενικών εγκαταστάσεων και τμήμα νεωρίου, υπάρχουν ακόμα βυθισμένα στα νερά. Η ισοδομική τοιχοποιία του πύργου είναι εξαιρετική, με δόμους άριστης λάξευσης στο εσωτερικό και αντίστοιχη κυρτότητα στο εξωτερικό. Στον πύργο μπορεί κανείς να δει τις πολεμίστρες απ’ όπου οι τοξότες έριχναν τα βέλη τους. Ο οχυρωμένος χώρος του Πύργου ήταν ασφαλής ανατολικά και βόρεια λόγω του απότομου βραχώδους μέρους για συγκέντρωση και άμυνα σε περίπτωση επίθεσης. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι Ικαριώτες βασισμένοι σε δικές τους κατασκευές, έχτισαν επτά πύργους-παρατηρητήρια κατά μήκος της ακτής. Μόλις εμφανιζόταν εχθρικό ή άγνωστο σκάφος στο Ικάριο πέλαγος, οι παρατηρητές άναβαν αμέσως φωτιά και έτρεχαν σε μία δεξαμενή η οποία ήταν πάντα γεμάτη με νερό. Τραβούσαν ένα ξύλινο βούλωμα το οποίο υπήρχε στη βάση και το νερό διέρρεε. Οι φρουροί των άλλων παρατηρητηρίων ειδοποιούνταν από τη φωτιά ώστε να κάνουν ταυτοχρόνως το ίδιο. Στο εσωτερικό κάθε δεξαμενής σε κάθε κάστρο υπήρχαν πανομοιότυπες γραμμές με εκείνες στα σκεύη που χρησιμεύουν ως μεζούρες. Κάθε μια από αυτές τις διαμετρήσεις είχε και ένα διαφορετικό μήνυμα συνημμένο πάνω της: «επίθεση πειρατών, προσέγγιση αγνώστου σκάφους» κλπ. Όταν το επίπεδο του νερού έφτανε στο κατάλληλο μήνυμα, οι Ικαριώτες τοποθετούσαν το βούλωμα ξανά στη δεξαμενή και έσβηναν τη φωτιά. Έτσι ο καθένας στους άλλους πύργους μπορούσε να διαβάσει το μέγεθος και την εγγύτητα του εκάστοτε κινδύνου. Όπως λέγεται, το 1826, όταν ο ναύαρχος Σαχτούρης έπλεε κοντά στο νησί, θέλησε να δοκιμάσει τα κανόνια των πλοίων του και διάλεξε σαν στόχο τον πύργο, προξενώντας σημαντικές ζημιές. Ο πύργος αποτελεί κηρυγμένο μνημείο και έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα του Υπουργείου Αιγαίου για την αποτύπωση, στερέωση και αναστήλωσή του.
Πύργος Θερμών: Βρίσκεται κοντά στα Θέρμα, εντυπωσιακός, στρογγυλός, κτίσμα Ελληνιστικής Εποχής 3ου π.Χ. αιώνα.
Πύργος Φιλικού Καραφά: Βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το Καταφύγι, με μικρά σπίτια των χρόνων της πειρατοκρατίας, που βρίσκονται χαμένα μέσα στο βαθύ πράσινο των δέντρων, σε μια κοιλάδα αθέατη από την θάλασσα. Ο πύργος έχει υποστεί σημαντικές φθορές αλλά αξίζει να τον δείτε. (Πηγή πληροφοριών: ikaria2.webnode.gr) (Πηγή photo: google maps)
Μουσεία
Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Κηρύκου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Κηρύκου στεγάζεται σε διατηρητέο νεοκλασικό κτήριο που αρχικά λειτούργησε ως Γυμνάσιο. Στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα που αφηγούνται την ιστορία της Ικαρίας και των κατοίκων της από τη νεολιθική εποχή (6800-3800 π.Χ.) μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. (Πηγή πληροφοριών & photo: Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού)
Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Κηρύκου
Το Μουσείο Λαογραφίας και Ιστορίας ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1966, από τον Ιστορικό και Αρχαιολόγο κ. Θεμιστοκλή Κατσαρό. Από το έτος 1990, το Λαογραφικό Μουσείο στεγάζεται στο ισόγειο του κτιρίου της Φιλαρμονικής Αγίου Κηρύκου, ενώ το 1998, ο κ. Θεμιστοκλής Κατσαρός παρέδωσε στο Δήμο Αγίου Κηρύκου την υπ΄αυτού συγκροτηθείσα Λαογραφική και Ιστορική Συλλογή, για την Ίδρυση Δημοτικού Μουσείου. Απώτερος σκοπός του Μουσείου είναι η απόκτηση, αποδοχή, φύλαξη, καταγραφή, τεκμηρίωση, συντήρηση, έκθεση και προβολή στο κοινό των αντικειμένων των συλλογών του, με στόχο την εκπαίδευση, τη μελέτη και την επιμόρφωση των επισκεπτών του. Ο επισκέπτης του Μουσείου έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί πραγματοποιώντας ένα ταξίδι στο χρόνο, μέσα από την εκτενή συλλογή ειδών και αντικειμένων της παραδοσιακής ζωής του νησιού. Ανάμεσα τους περιλαμβάνονται είδη οικιακής χρήσης, αντικείμενα και εργαλεία διαφόρων επαγγελμάτων όπως του αγρότη, του κτηνοτρόφου, του τσαγκάρη, και άλλα. Η εκτενής μουσειακή συλλογή διαθέτει επίσης πολεμικά εκθέματα που καλύπτουν μια περίοδο από το 1821 έως και το 1945 καθώς και εκθέματα από την εκκλησιαστική ζωή του τόπου. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Ικαρίας) (Πηγή photo: google maps)
Πηγή photo slider: commons.wikimedia.org
