Χωριά στην Ηρακλειά
Στην Ηρακλειά υπάρχουν δυο οικισμοί: ο Άγιος Γεώργιος όπου βρίσκεται το λιμάνι και η Παναγιά ή Χώρα. Παλιά υπήρχε και ο Άγιος Αθανάσιος που πλέον είναι ερημωμένος.
Άγιος Γεώργιος
Ο Άγιος Γεώργιος στην Ηρακλειά είναι ένας παραδοσιακός οικισμός, παραθαλάσσιος, αμφιθεατρικά κτισμένος γύρω από το λιμάνι του νησιού. Όταν ήλθε ο ηλεκτρισμός στον οικισμό τα λίγα σπιτάκια έγιναν περισσότερα και σιγά-σιγά κτίστηκαν τα πρώτα τουριστικά καταλύματα και εστιατόρια. Δεν υπήρχε οδικό δίκτυο για μεταφορά υλικών και αγαθών από τα άλλα χωριά και η μεταφορά τους γινόταν κυρίως με μουλάρια και γαϊδούρια, καθώς και με βάρκες. Μέχρι σήμερα η πλειονότητα των τουριστικών επιχειρήσεων και εξοχικών κατοικιών βρίσκονται στον Άγιο Γεώργιο, καθώς έχει εύκολη πρόσβαση με τα πόδια σε δύο πολύ όμορφες παραλίες, στην παραλία του Αγίου Γεωργίου και στο Λιβάδι. Ο Άγιος Γεώργιος είναι κατάλληλος για οικογενειακές διακοπές, είναι ιδιαίτερα ασφαλής και φιλικός στα παιδιά τα οποία συγκεντρώνονται στην παραλία και στην πλατεία όλα μαζί και γίνονται μια μεγάλη παρέα. Το λιμάνι αποτελεί τόπο συγκέντρωσης και διασκέδασης για μικρούς και μεγάλους που ψαρεύουν στο μόλο, κάνουν βουτιές ή περίπατο. Στον Άγιο Γεώργιο λειτουργούν εστιατόρια, ενοικιαζόμενα δωμάτια, παντοπωλεία, μηχάνημα αυτόματης ανάληψης χρημάτων (ΑΤΜ) καθώς και ιατρείο με έναν γιατρό. Τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει και λιμενοφύλακας ο οποίος συστεγάζεται στο Κοινοτικό Κατάστημα όπου λειτουργεί και δανειστική βιβλιοθήκη με αρκετά πλούσια συλλογή βιβλίων. Μπορείτε να επισκεφθείτε την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκε το 1834. Είναι ένας μικρός ναός με παλαιό ξύλινο τέμπλο και παραδοσιακό πέτρινο πάτωμα. Κάθε χρόνο την ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου γίνεται πανηγύρι στην αυλή της εκκλησίας με φαγητό για όλο το εκκλησίασμα. Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε και την ιδιωτική εκκλησία των Ταξιαρχών με το εξαιρετικό τέμπλο. (Πηγή photo: google maps)
Παναγία ή Χώρα
Η Παναγία ή Χώρα είναι ένας παραδοσιακός οικισμός στους πρόποδες του βουνού Πάπας. Ο οικισμός βρίσκεται σε απόσταση 4,5 χλμ. από το λιμάνι και περίπου 2 χλμ. από την παραλία Τουρκοπήγαδο. Η σχετικά μεγάλη απόσταση από τη θάλασσα τα παλιά τα χρόνια ήταν πλεονέκτημα, λόγω των επιδρομών των πειρατών. Τα σπίτια του χωριού ήταν όλα πέτρινα και πλήρως εναρμονισμένα με το γύρω περιβάλλον, οπότε το χωριό δε διακρινόταν από τη θάλασσα. Στους χάρτες θα τον βρείτε και με το όνομα Ηράκλεια. Για πολλά χρόνια η Παναγία είχε τους περισσότερους κατοίκους του νησιού, λόγω έντονης αγροτικής δραστηριότητας. Ακόμα και σήμερα θα δείτε πολλά χωράφια με τις στέρνες τους για πότισμα των ζώων και παραδοσιακά πέτρινα αλώνια που σήμερα αποτελούν αξιοθέατα, καθώς μόνο ένα χρησιμοποιείται ακόμη. Τα περισσότερα σπίτια είναι πέτρινα, όπως και τα 2-3 καλντερίμια του χωριού. Διατηρούνται ακόμη και οι πέτρινοι φούρνοι που είχε κάθε οικογένεια. Τις δεκαετίες του 60 και 70 πολλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό και μετανάστευσαν προς την Αθήνα κυρίως και λίγοι στο εξωτερικό προς εύρεση εργασίας, καθώς τα μεροκάματα στην Ηρακλειά ήταν δυσεύρετα. Αργότερα η τουριστική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στον Άγιο Γεώργιο, ευνόησε τη μετακίνηση πληθυσμού από την Παναγία προς το λιμάνι. Σήμερα η Παναγία δεν έχει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, αλλά αυτό αποτελεί πλεονέκτημα για όσους αναζητούν γαλήνη στις διακοπές τους. Διαθέτει ένα Ιατρείο με αγροτικό γιατρό, ένα Δημοτικό Σχολείο που στεγάζει και το Νηπιαγωγείο, ελάχιστα τουριστικά καταλύματα, ένα εστιατόριο που λειτουργεί και ως παντοπωλείο, έναν παραδοσιακό ξυλόφουρνο και ένα κατάστημα με είδη χειροτεχνίας. Από την Παναγία η θέα των γύρω νησιών (Νάξος, Πάρος, Αμοργός, Αστυπάλαια, Ανάφη και όλες οι υπόλοιπες μικρές Κυκλάδες) είναι μαγευτική. Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου αποτελεί στολίδι του χωριού. Ενδιαφέρον για τον επισκέπτη της Παναγίας αποτελεί και ο περίπατος, μέσω παραδοσιακού πέτρινου μονοπατιού, μέχρι την πηγή απ’ όπου υδρεύεται το χωριό. Το μονοπάτι έχει μήκος 1 χιλιόμετρο. Ο επισκέπτης στο τέλος της διαδρομής απολαμβάνει τη δροσιά του νερού και την καταπληκτική θέα του χωριού και των γύρω νησιών. (Πηγή photo: google maps)
Πηγή πληροφοριών: Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων
Πηγή photo slider: από τη Σοφία Μ. από προσωπικό της αρχείο
