Ένας οχυρωμένος ενετικός οικισμός του 15ου αιώνα

Το Κάστρο της Αντιπάρου βρίσκεται κοντά στην πλατεία της Χώρας και είναι το μόνο διατηρημένο κάστρο στην επαρχία της Πάρου που σήμερα σώζονται κατάλοιπά του. Το ενετικό κάστρο της Αντιπάρου χρονολογείται στα μέσα του 15ου αιώνα και αποτελεί ένα μη-χαρακτηριστικό δείγμα όλων των κάστρων. Χτίστηκε μεταξύ του 13ου και του 16ου αιώνα από το Βενετό Τζιοβάνι Λορεντάνο για να προστατεύσει τους κατοίκους από τις πειρατικές επιδρομές και κατοικήθηκε μέχρι το 19ο αιώνα.

Πρόκειται για οχυρωμένο οικισμό που μοιάζει με άλλα νησιώτικα καστέλια στις Κυκλάδες, αλλά και με αρκετές ιδιαιτερότητες. Μια από τις ιδιομορφίες του είναι ότι δε βρίσκεται σε κάποιο ψηλό και δεσπόζον σημείο. Δεν πρόκειται για ένα απλό οχυρωματικό έργο, αλλά για οργανωμένο πολεοδομικό συγκρότημα, από τους πιο ενδιαφέροντες μεσαιωνικούς οικισμούς του Αιγαίου.

Στην αρχική του μορφή το Kάστρο περιλάμβανε τον κεντρικό πύργο και οικιστική περίμετρο, με τις κατοικίες να κατανέμονται σε ένα τετράγωνο συνεχούς δόμησης με χοντρούς τοίχους χωρίς παράθυρα, που χωρίζονταν μεταξύ τους με στενά περάσματα (ρίμνες όπως ονομάζονται), έτσι τα σπίτια αποτελούσαν και τον εξωτερικό περίβολο του κάστρου και ταυτόχρονα το αμυντικό τείχος του οχυρωμένου οικισμού. Στο εσωτερικό του οικισμού αναπτύσσονταν οι κύριες πλατυμέτωπες όψεις των κατοικιών σε τριώροφη διάταξη, ενώ κάθε όροφος διέθετε ανεξάρτητη είσοδο στην οποία οδηγούσε εξωτερική σκάλα.

Στην πορεία ο οικισμός επεκτάθηκε και εξωτερικά της νότιας πτέρυγας με το μορφή ορθογώνιου δακτυλίου που φέρει την ονομασία «Ξώπυργα», καθώς και εντός του αρχικού περιβόλου, γύρω από τη βάση του κυκλικού πύργου. Σε ορισμένα σπίτια διατηρούνται ακόμα εντοιχισμένα οικόσημα.

Αποτελείται από 24 διώροφες κατοικίες μέσα στο κάστρο, 24 μονώροφες στον Ξώπυργο και 16 διώροφες στην εξωτερική ζώνη. Η μοναδική είσοδος, μια πύλη γοτθικού ρυθμού, βρισκόταν στο ισόγειο οικίας στη νότια πτέρυγα. Στα μετέπειτα χρόνια το αρχικό αρχιτεκτονικό ύφος του κάστρου τροποποιήθηκε από το θρησκευτικό στοιχείο με επεκτάσεις χριστιανικών χώρων λατρείας, την ανέγερση του ναού του Χριστού και τη χρήση του Πύργου ως δεξαμενή νερού. Αντιθέτως οι κατοικίες διατήρησαν σε ικανοποιητικό βαθμό τα αρχικά τους χαρακτηριστικά, παρά την κατάρρευση των επάνω ορόφων.

Σήμερα διασώζονται μερικά από τα παλιά σπίτια και μαζί με τα νεότερα απαρτίζουν την κάρδια της Χώρας της Αντιπάρου. Μέσα στο Κάστρο της Αντιπάρου υπάρχουν οι εκκλησίες: Άγιος Αντώνιος, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και Γεννήσεως του Χριστού.

Αναπόσπαστο στοιχείο του κάστρου της Αντιπάρου αποτελούν οι μικρές νυχτερίδες που ξεπροβάλλουν με τη δύση του ηλίου και πετάνε γύρω από τον πύργο μέχρι την ανατολή. Μέρη του κάστρου χρησιμοποιήθηκαν στο σετ της ταινίας «Μανταλένα». Σήμερα σε μια προσπάθεια διασφάλισης της κληρονομιάς αυτής, η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Αντίπαρου (ΚΕΔΑ) διοργανώνει συναυλίες, θεατρικά έργα και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην περιοχή του Κάστρου.

Από την ομάδα του Greece Destination

Πηγή photo slider: Καστρολόγος