Η φύση στην Τήνο

Το έδαφος της Τήνου γενικά είναι ορεινό με υψόμετρο που δεν ξεπερνά τα 729 μέτρα. Δεν υπάρχουν δάση και μεγάλες πεδινές εκτάσεις. Χαρακτηριστικό είναι το επικλινές του εδάφους στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού, έτσι ώστε οι αγροί να παρουσιάζουν εικόνα μεγάλων σκαλοπατιών, τα λεγόμενα «πεζούλες» ή «χαλιά», που διαχωρίζονται από χαμηλούς μαντρότοιχους, τους τράφους από «ξερολιθιές». Πεδινή έκταση συναντάται στον κάμπο της Κολυμπήθρας, στο βόρειο μέρος του νησιού, όπου καλλιεργούνται οπωροκηπευτικά και εσπεριδοειδή.

Τα ψηλότερα βουνά είναι κατά σειρά ο Τσικνιάς (729 μ.) στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού, η Πατέλα ή Πολέμου Κάμπος (616 μ.) στο δυτικό τμήμα του νησιού και το Κεχροβούνι (604 μ.) με τη Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το Όρος (375 μ.).

Η χλωρίδα αποτελείται από μικρά θαμνώδη φυτά όπως οι κέδροι, μυρτιές, πουρνάρια, σπάρτα και θαμνολιβαδικά κατάλληλα για αφέψημα και μαγειρική όπως φασκόμηλο, τσάι βουνού, αγριομέντα, ρίγανη, κάπαρη, θυμάρι κ.α. Στην Τήνο υπάρχουν άγρια μανιτάρια σε πολλές ποικιλίες, κάποια από τα οποία τρώγονται. Τα πιο γνωστά είναι οι αρναδικές ή αρναδκίτες.Επίσης υπάρχουν οι αγκαθίτες, οι κοκκινομανίτες και οι γλιστρίτες.Οι αρνα(δ)κίτες ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τα πλευρώτους που κυκλοφορούν ευρέως και η επιστημονική τους ονομασία είναι Pleurotus eryngii var. ferulae.

Από πλευράς πανίδας υπάρχουν αγριοπερίστερα, λαγοί, αγριοκούνελα, σαύρες, φίδια κι άλλα ερπετά, αγριοκάτσικα, πέρδικες και διάφορα αποδημητικά πουλιά (τρυγόνια, ορτύκια, αγριόπαπιες κ.α) με πέρασμα τους μήνες Σεπτέμβριο μέχρι και Φεβρουάριο.

Ο Τσικνιάς που βρίσκεται στα ανατολικά είναι το ψηλότερο βουνό του νησιού με 726 μ. ύψος. Στο κεντρικό τμήμα δεσπόζει ο απόκρημνος βράχος του Εξώμβουργου (ή Ξώμπουργο) με 641 μ. ύψος με την αρχαία και βενετική πόλη, του οποίου το ανώτερο τμήμα είναι απρόσβλητο γιατί είναι απόκρημνο από τις τρεις πλευρές και το οροπέδιο του Πατέλα ή «κάμπος πολέμου». Το σχήμα του νησιού είναι επίμηκες τριγωνικό. Το συνολικό μήκος της ακτογραμμής, που παρουσιάζει πλούσιο οριζόντιο και κάθετο διαμελισμό, με πολλούς όρμους και ακρωτήρια, υπολογίζεται συνολικά σε 114 χιλιόμετρα μαζί με τις βραχονησίδες Καλόγεροι στο βόρειο άκρο, και τις νησίδες Πλανήτης, Δρακονήσι και Πρασονήσια στις βόρειες ακτές, ενώ ο περίπλους των παραλίων της σε μικρή απόσταση από την ακτή φθάνει τα 37 περίπου ναυτικά μίλια.