Εκκλησίες & Μοναστήρια στη Σαντορίνη

Εκκλησίες & Μοναστήρια στη Σαντορίνη

Στη Σαντορίνη υπάρχουν τουλάχιστον 600 εκκλησίες και ξωκλήσια, πολλά από αυτά χτισμένα μετά το σεισμό του 1956 και τα 50 είναι αφιερωμένα στην Παναγία.  Στις εκκλησίες του νησιού κυριαρχεί η αξιοθαύμαστη λαϊκή αρχιτεκτονική. Ως επί το πλείστον έχουν μεγάλες, κατάλευκες, επιφάνειες σε τμήματα με μορφή κύβου, ορθογώνιου παραλληλεπίπεδου, ενώ κάποιες βασίζονται σε βυζαντινά και κλασικά ελληνικά αρχιτεκτονικά πρότυπα.

Η Μονή του Αγίου Νικολάου είναι από τα πιο παλιά της Σαντορίνης και βρίσκεται ανάμεσα στο Φηροστεφάνι και στο Ημεροβίγλι. Είναι γυναικείο μοναστήρι που ιδρύθηκε το 1651 από την οικογένεια Γκύζη, με την άδεια του τότε Αρχιεπισκόπου Σαντορίνης, όπου αποφάσισε να μετατρέψει σε γυναικεία μοναστήρι το ιδιόκτητο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, το οποίο βρισκόταν μέσα στο καστέλι του Σκάρου. Οι πρώτες μοναχές ήταν της οικογένειας Γκύζη, η Φλουριά και η Μαρκέττα που μετονομάστηκαν σε Φιλοθέη και Μαγδαληνή αντίστοιχα. Ο ένας από τους τρεις αδερφούς, ο Ματθαίος, αφού έγινε ιερομόναχος και μετονομάστηκε Μωυσής, έγινε οικονόμος της Μονής. Μετά το σεισμό και τις καταστροφές που είχε ο οικισμός του Σκάρου, η Μονή έπρεπε να μεταφερθεί και το 1815 δόθηκε άδεια από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο ΣΤ΄ να οικοδομηθεί νέα Μονή στη θέση που βρίσκεται σήμερα, όπου υπήρχε μικρός ναός της Ζωοδόχου Πηγής, αλλά λόγω οικονομικών δυσχερειών παρατάθηκε μέχρι το 1820. Στο ενδιάμεσο διάστημα 1815-1820 οι καλόγριες είχαν μεταφερθεί σε γυναικεία Μονή που βρισκόταν στο καστέλι του Πύργου. Με τη βοήθεια των πιστών, αλλά και επιφανών κατοίκων του νησιού, χτίστηκε η νέα μονή με τρία παρεκκλήσια αφιερωμένα στη Ζωοδόχο Πηγή, το κεντρικό στον Άγιο Νικόλαο και το τρίτο στον Άγιο Παντελεήμονα. Όταν το 1834 βασιλικό διάταγμα όριζε ότι έπρεπε να διαλυθούν οι ιδιωτικές Μονές που είχαν κάτω από έξι μοναχούς και να υπαχθεί η περιουσία τους στο κράτος, η Μονή του Αγίου Νικολάου που είχε 17 – 18 μοναχές, διέφυγε τη διάλυση και ήταν το μοναδικό γυναικείο μοναστήρι στις Κυκλάδες και το Αιγαίο. Το 1849 όμως παύει να είναι ιδιωτική με απόφαση του Αρείου Πάγου και η κτηματική της περιουσία περιέρχεται στο Εκκλησιαστικό Ταμείο. Σήμερα η Μονή Αγίου Νικολάου συνεχίζει να λειτουργεί και φιλοξενεί 4 μοναχές.

Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης είναι γυναικεία καθολική που αποτελείται από μοναχές του τάγματος του Αγίου Δομίνικου και βρίσκεται στο Φηροστεφάνι. Ήταν η πρώτη Μονή που λειτούργησε το 1596 στη Σαντορίνη, στη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, κτισμένη μέσα σε βράχο στο καστέλι του Σκάρου και αποτελούνταν αρχικά από επτά μοναχές. Ιδρύθηκε από τον Δομινικανό Επίσκοπο Καθολικών Θήρας Αντώνιο Ντε – Μάρκη και το καθολικό του είναι αφιερωμένο στην Παναγία του Ροδαρίου. Στη Μονή μόναζαν μοναχές που κατάγονταν κυρίως από το νησί και ορισμένες από άλλα νησιά των Κυκλάδων, καθώς δεν υπήρχε άλλη γυναικεία καθολική στο Αιγαίο ως τις αρχές του 18ου αιώνα. Οι μοναχές ακολουθούσαν αυστηρή πειθαρχία και ζούσαν στην κυριολεξία έγκλειστες στα υπόσκαφα υγρά κελιά της μονής σε συνθήκες εξαιρετικής πενίας. Τα γυναικεία μέλη του τάγματος συγκροτούσαν κλειστές κοινότητες, καθώς παρέμεναν έγκλειστες στις μονές και τηρούσαν όρκο σιωπής. Όταν γύρω στο 1800, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν οριστικά τον Σκάρο και εγκαταστάθηκαν στα Φηρά, οι μοναχές παρέμειναν μόνες και ήταν οι τελευταίες που έφυγαν. Η μετακίνησή τους το 1811, έγινε νύχτα και υπό δραματικές συνθήκες, διότι οι κάτοικοι που είχαν απομείνει στο κάστρο δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να τις αφήσουν να φύγουν. Στα Φηρά εγκαταστάθηκαν αρχικά στο Γουλά, ο οποίος τους παρασχέθηκε πρόθυμα από τον Λουίγκη Συρίγου, όπου παρέμειναν για επτά χρόνια. Το 1818 με τη συνδρομή διάφορων ευεργετών περατώθηκε η ανοικοδόμηση της νέας Μονής, σε οικόπεδο στο Φηροστεφάνι, που παρασχέθηκε από τους Λαζαριστές και μετακόμισαν εκεί και το 1825 ανεγέρθηκε η εκκλησία της Ροζάριας. Το 1862 επειδή τα κελιά της νέας Μονής ήταν ανθυγιεινά και λόγω της ακαταλληλότητας του χώρου, με τη συνδρομή πάλι των ευεργετών κατασκευάστηκαν καινούρια κελιά σε νέο οικοδομημένο διώροφο κτίριο, το οποίο χτίστηκε σε αγορασμένο χώρο ανατολικά από τα κτίσματα της Μονής. Το 1956 στο μεγάλο σεισμό δεν εγκατέλειψαν καθόλου τη Μονή, αλλά με το υστέρημά τους κατόρθωσαν να αποκαταστήσουν πλήρως τις ζημιές και να αναδιοργανώσουν το Κοινόβιο τους. Στο Μονή σήμερα διαμένουν δεκαπέντε καλόγριες διαφορετικών εθνικοτήτων, μεταξύ των οποίων και δυο Ελληνίδες.

Η Ιερά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Προφήτη Ηλία βρίσκεται στην κορυφή του ομώνυμου όρους, σε υψόμετρο 567 μέτρων, στη νοτιοανατολική πλευρά της Σαντορίνης. Είναι ανδρικό μοναστήρι που απέχει 3 χιλιόμετρα από τον Πύργο Καλλίστης, από όπου μπορείτε να απολαύσετε θέα ολόκληρης της Σαντορίνης. Η πρόσβαση γίνεται με αυτοκίνητο και με μονοπάτι. Ιδρύθηκε το 1711 από τους αδελφούς Γαβριήλ και Ιωακείμ, ιερομόναχοι και εφημέριοι στη γενέτειρά τους, που αποτραβήχτηκαν και ίδρυσαν το μοναστήρι, αξιοποιώντας τα οικογενειακά τους κτήματα. Για να γίνει η ανέγερση της Μονής, ο Γαβριήλ και ο Ιωακείμ αναζήτησαν οικονομική βοήθεια από την ακμάζουσα Θηραϊκή παροικία της Κωνσταντινούπολης. Ο Γαβριήλ ταξίδεψε στην Πόλη και με τη μεσολάβηση του Μέγα Αρχιμανδρίτη Αζαρία, συνάντησε τον Πατριάρχη Κύριλλο Β’, ο οποίος συνέταξε και του παρέδωσε ειδικό πατριαρχικό Σιγίλιο, σύμφωνα με το οποίο η Μονή κατοχυρώνεται ως Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή. (δείτε περισσότερα)

Η Αγία Θεοδοσία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και είναι χτισμένη το 1640 στην είσοδο του καστελίου, καθώς θεωρείται  προστάτιδά τους. Αφιερώθηκε στην Μονή Προφήτη Ηλία το 1731. Επειδή όμως το χωριό στερούνταν ενοριακού ναού, οι κάτοικοι στις 20 Ιουλίου 1882, ζήτησαν από την Μονή να τους παραχωρηθεί. Από το 1884 μέχρι και σήμερα χρησιμοποιείται ως ενοριακός ναός. Γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι στις 29 Μαΐου.

Η Αγία Θεοδοσία που θεωρείται προστάτιδα όλων των καστελιών του νησιού, βρίσκεται έξω από την είσοδο του καστελιού του Πύργου, στα δυτικά του νεοκλασικού αρχοντικού της οικογένειας Τσιβίδη. Χτίστηκε το 1639, ανακαινίστηκε το 1857 και καταστράφηκε από σεισμό το 1956. Στην ίδια θέση ανοικοδομήθηκε ξανά το 1965. Πολλοί τάφοι και λείψανα βρέθηκαν στα θεμέλια κατά τη ανέγερση του ναού, εξαιτίας παλαιότερης συνήθειας να θάβουν τους νεκρούς στα δάπεδα των ναών. Η μνήμη του Αγίου Φιλίππου, του Αγίου Γερασίμου και του Αρτεμίου και του Αγίου Ευσταθίου γιορτάζεται εδώ στις 14 Νοεμβρίου, 20 Οκτωβρίου και 20 Σεπτεμβρίου, αντίστοιχα.

Η Αγία Ματρώνα είναι μέσα στον οικισμό της Φοινικιάς της Οίας και χτίστηκε το 1859 από τον Οιάτη καραβοκύρη Φραγκίσκο Πλατή σε αμφιθεατρική θέση, με θέα το κάτω μέρος του πανέμορφου χωριού, τη θάλασσα και την περιοχή των Μπαξέδων ή τους λεγόμενους «Ποταμούς» (μονοπάτια που οδηγούν το νερό στην κοιλάδα τον χειμώνα. Στον προαύλιο χώρο του δεσπόζει ο χαρακτηριστικός φοίνικας που αποτελεί σημείο αναφοράς του οικισμού. Γιορτάζει στις 20 Οκτωβρίου και γίνεται ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του νησιού. Η εκκλησία στολίζεται με βάγια, ενώ σε πολλά σοκάκια και πλατείες γύρω της τοποθετούνται εορταστικά χρωματιστά σημαιάκια. Ανήμερα της γιορτής οι δρόμοι στρώνονται με αρωματικά φυτά όπως δεντρολίβανο και αρμπαρόριζα και την επομένη ακολουθεί η περιφορά της εικόνας σε αυτά. Ομάδες ντόπιων ετοιμάζουν  παραδοσιακό «ξελουριστό» παστό μπακαλιάρο με κρεμμυδάκι, λάδι και βραστές πατάτες, γαμοπίλαφο και κρέας μαγειρεμένο σε καζάνια ή ψημένο σε ξυλόφουρνο. Μετά το τέλος της λειτουργίας σερβίρεται η “πανήγυρη” που έχει ευλογηθεί από τον ιερέα, με τα τοπικά εδέσματα και τα φημισμένα σαντορινιά κρασιά. Το νησιώτικο γλέντι συνεχίζεται με μουσική από ορχήστρα και τους ντόπιους να χορεύουν για ώρες.

Οι Εφτά Παίδες της Εφέσου είναι ένα μικρό ξωκλήσι που βρίσκεται σε μια σπηλιά στο μικρό κόλπο «Μουζακιά», παραπλεύρως του όρμου της Αρμένης και η πρόσβαση γίνεται μόνο με βάρκα. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα ξωκλήσια της Οίας, καθώς χρονολογείται άνω των 200 ετών. Η θέση στην οποία βρίσκεται κρυμμένη μέσα σε απόκρημνη σπηλιά, δε θεωρείται καθόλου τυχαία, αφού συμβολίζει τη σπηλιά στην οποία είχαν κρυφθεί οι Άγιοι Εφτά Παίδες στην Έφεσο, για να σωθούν από τους διωγμούς. Γιορτάζει στις 4 Αυγούστου, ημερομηνία που τιμάται η Κοίμηση των Αγίων και ανήμερα της γιορτής γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Οίας. Ο κόσμος καταφθάνει στη σπηλιά με σημαιοστολισμένα καΐκια και μετά το τέλος της θείας λειτουργίας σερβίρεται το φαγητό το οποίο μαγειρεύεται στον όρμο της Αρμένης και μεταφέρεται στο σημείο με βάρκα, γιατί το πανηγυρόσπιτο της εκκλησίας είναι μικρό. Μάλιστα τα παλιά χρόνια δεν ήταν λίγοι οι Οιάτες οι οποίοι πήγαιναν από την παραμονή και διανυκτέρευαν στην αμμουδιά της σπηλιάς. Χρόνια τώρα οι ψαράδες της Οίας όταν ψαρεύουν στην περιοχή, περνούν πάντα από την σπηλιά για να ανάψουν τα καντήλια της και να θυμιάσουν την εικόνα των Αγίων Εφτά Παίδων. Παρόλο αυτά το ξωκλήσι φροντίζει με πολύ ευλάβεια εδώ κι πάρα πολλά χρόνια η οικογένεια του Μιχάλη Μπαλόπιτα, τόσο ο ίδιος όταν βρισκόταν στη ζωή, όσο και οι απόγονοί του που συνεχίζουν την παράδοση. Οι Άγιοι Εφτά Παίδες ήταν Μικρασιάτες άγιοι, από την Έφεσο της Ιωνίας για αυτό και αποκαλούνται «Άγιοι Εφτά Παίδες εν Εφέσω». Τα ονόματά τους ήταν Μαξιμιλιανός, Ιάμβλιχος, Μαρτινιανός, Διονύσιος, Αντωνίνος, Κωνσταντίνος και Εξακουστοδιανός και έζησαν στα χρόνια του αυτοκράτορα Δεκίου (249 – 251 μ.Χ.). Όταν ξέσπασαν διωγμοί κατά των Χριστιανών, μοίρασαν την περιουσία τους στους πτωχούς, εγκατέλειψαν την πόλη και κρύφτηκαν σε μία σπηλιά μέχρι να τελειώσει ο διωγμός. Όταν αντιλήφθηκαν ότι πλησίαζαν οι διώκτες τους στο καταφύγιό, προσευχήθηκαν στο Θεό κατά την διάρκεια της νύχτας να πεθάνουν για να μην πέσουν στα χέρια τους. Ο Θεός άκουσε τις προσευχές τους και το πρωί κοιμήθηκαν χωρίς να ξυπνήσουν. Όταν ο βασιλιάς ανακάλυψε την κρυψώνα τους και τους βρήκε νεκρούς, διέταξε να σφραγιστεί με μία μεγάλη πέτρα η είσοδος της σπηλιάς. Μετά από 194 χρόνια (περί το 446 μ.Χ.), επί Θεοδοσίου του Μικρού, εμφανίστηκε στην Έφεσο κάποια αίρεση που δίδασκε κατά της ανάστασης νεκρών. Εκείνη την εποχή, εμφανίστηκε ένα παιδί στην αγορά της Εφέσου και αγόρασε ψωμί με το νόμισμα της εποχής του Δεκίου, γεγονός ανεξήγητο. Ανέκριναν το παιδί και αυτό ήταν ο Iάμβλιχος που τους οδήγησε στη σπηλιά και βρήκαν ζωντανά και τα υπόλοιπα παιδιά. Ήταν θαύμα Θεού που αποδείκνυε το αληθές της Αναστάσεως των νεκρών. (Πηγή: Kallistorwntas.blogspot.gr)

Το Θεοτοκάκι ή Κοίμησις της Θεοτόκου βρίσκεται μέσα στο καστέλι του Πύργου, στην δυτική πλευρά του. Είναι μια από τις παλαιότερες εκκλησίες της Σαντορίνης, η οποία πιστεύεται ότι έχει χτιστεί το 10ο αιώνα. Η σημερινή της μορφή είναι αποτέλεσμα πολλών προσθηκών που έχουν γίνει κατά καιρούς. Στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχουν πολύτιμες εικόνες και ξυλόγλυπτο τέμπλο εξαιρετικής τέχνης. Σύμφωνα με το έθιμο κάτω από τη εικόνα της Θεοτόκου δεξιά του ιερού, υπάρχει μικρό ντουλαπάκι όπου κλείνεται η εικόνα του Επιταφίου της Παναγίας μετά το Δεκαπενταύγουστο για να «κοιμηθεί». Η αρχική εικόνα κλάπηκε το 1983, μεγάλης αξίας, εκλάπη το 1983 στα εννιάμερα της Παναγίας και μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου με παρακλήσεις και πανηγύρι. Σύμφωνα με το έθιμο κάθε οικογένεια φέρνει από ένα καντήλι που το ανάβει όλες τις μέρες. Εκεί τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται ο σημαντικότερος επιτάφιος του χωριού.

Η Παναγία των Αγίων Θεοδώρων, γνωστή ως «Τρεις Καμπάνες των Φηρών» και επισήμως ως η «Καθολική Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου» βρίσκεται ακριβώς πάνω από το βράχο στο Φηροστεφάνι. Η Παναγιά των Αγίων Θεοδώρων είναι καθολική εκκλησία, χτισμένη το 1570 και είναι η περισσότερο φωτογραφημένη εκκλησία της Σαντορίνης, που φημίζεται για τις τρεις καμπάνες, το μπλε τρούλο και τη γραφική θέα. Η εικόνα του τέμπλου της έχει μια παλιά και περιπετειώδη ιστορία. Στα πολύ παλιά χρόνια (πριν από το 1600) υπήρχαν στον ίδιο χώρο δίπλα – δίπλα, δύο μικρά υπόσκαφα καθολικά εκκλησάκια, το ένα ήταν προς τιμήν της Παναγίας και το άλλο αφιερωμένο στον Άγιο Θεόδωρο. Περίπου το 1570 ένας Σαντορινιός ναυτικός, καθολικός στο θρήσκευμα, αγόρασε και έφερε από τη Ρωσία μία εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας. Οι καθολικοί εκείνης της εποχής για να τιμήσουν την Παναγία έχτισαν το 1757 στο χώρο των δυο παρεκκλησιών μια μεγάλη εκκλησία που την ονόμασαν Παναγία «των Αγίων Θεοδώρων». Η εκκλησία έπαθε μεγάλες ζημιές στον σεισμό του 1956, χωρίς όμως η εικόνα της Παναγίας να πάθει οποιαδήποτε ζημιά. Ο «Σύνδεσμος των Θηραίων Καθολικών» με εράνους και δωρεές καθολικών και ορθοδόξων κατάφεραν να αναστηλώσουν ξανά την εκκλησία. Η εκκλησία γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.

Η Παναγία Επισκοπή βρίσκεται στην Επισκοπή Γωνιάς, πάνω από τον Τζιβαδίνο και είναι το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο της Σαντορίνης. Είναι η παλιότερη εκκλησία του νησιού, χτισμένη στα τέλη του 11ου αιώνα. Έχει χτιστεί πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, τμήματα της οποίας έχουν ενσωματωθεί στο μεσοβυζαντινό κτίριο και θεωρείται πως χρησίμευσε ως καθολικό μονής. Σε μία επιγραφή που σωζόταν στον ναό μέχρι τουλάχιστον τις αρχές του 18ου αιώνα, αναφερόταν το όνομα του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού. Πρόκειται πιθανότατα για τον Αλέξιο Α΄, που ίδρυσε ορισμένες από τις πιο σημαντικές εκκλησίες και μοναστήρια στα νησιά του Αιγαίου στα τέλη του 11ου αιώνα, αν και έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ίσως πρόκειται για τον λίγο μεταγενέστερο Αλέξιο Β΄. Ο ναός ήταν έδρα της επισκοπής Θήρας μέχρι το 1207, όταν οι Φράγκοι κατακτητές εκδίωξαν τον ορθόδοξο επίσκοπο και μετέτρεψαν τον ναό σε έδρα του Λατίνου επισκόπου. Επανήλθε στην ορθόδοξη επισκοπή τον 16ο αιώνα και πολύ αργότερα μετέπεσε σε ξωκκλήσι. Αρχιτεκτονικά ο ναός αποτελεί ενδιαφέρον σύμπλεγμα, καθώς έχει δεχθεί διάφορες μετατροπές και προσθήκες. Είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, με μικρά παρεκκλήσια στη βόρεια και στη νότια πλευρά και προσαρτημένα παρεκκλήσια με τρούλους σε ψηλότερο επίπεδο, που είναι προσβάσιμα από τη στέγη. Στο κτίσμα έχουν ενσωματωθεί πολλά αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο της παλαιότερης βασιλικής, που κάνουν την όψη του περισσότερο γραφική, σε συνδυασμό με τα μεταγενέστερα λευκά επιχρίσματα. Το εσωτερικό του διακοσμείται με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο τέλος του 11ου ή στον 12ο αιώνα. Εντυπωσιακό είναι επίσης, το μαρμάρινο τέμπλο της ίδιας περιόδου, ενώ από τα σημαντικότερα έργα τέχνης είναι η εικόνα της Παναγίας, που εικονίζεται στον τύπο της Γλυκοφιλούσας πλαισιωμένη από μορφές έξι ιεραρχών. Στο προαύλιο υπάρχει νεκροταφείο της εποχής της Ενετοκρατίας και δυο παρεκκλήσια. Ο ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που γιορτάζεται με μεγάλο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου, με παραδοσιακούς οργανοπαίχτες, φαγητό και κρασί.

Η Παναγία Κατεφιανή ή Γενέσιο Θεοτόκου βρίσκεται σκαμμένη σε βράχο, σε υψόμετρο 200 μέτρων στην πλαγιά του Μέσα Βουνού, πίσω από την Περίσσα. Η πρόσβαση γίνεται με ολιγόλεπτο μονοπάτι από το Καμάρι. Το παρεκκλήσι χρονολογείται την περίοδο μεταξύ 1537 – 1650 και είναι αφιερωμένο στα Γενέθλια της Θεοτόκου. Καθιερώθηκε όμως το όνομα «Κατεφιανή» από την λέξη «κατεφιό», που σημαίνει «καταφύγιο» στην τοπική διάλεκτο, γιατί πηγαίνανε οι κάτοικοι για να κρυφτούν όταν αντιμετώπιζαν εχθρικές επιδρομές, αλλά και στην ηφαιστειακή έκρηξη του 1650 για να προστατευτούν. Πίσω από το ναό βρίσκεται μια δροσερή σπηλιά με θέα καταπληκτική. Γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου με πανηγύρι.

Η Παναγία Πλατσανή ή Παναγία Ακαθίστου Ύμνου βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, αφιερωμένη στον Ακάθιστο Ύμνο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Αρχικά ο ναός της Παναγίας της Πλατσανής ήταν χτισμένος στην άκρη του χωριού μέσα στο κάστρο, εκεί που σήμερα όλοι οι επισκέπτες της Σαντορίνης μαζεύονται καθημερινά για να απολαύσουν το καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα της Οίας. Με τον καταστροφικό σεισμό του 1956, ο ναός γκρεμίστηκε και επειδή το έδαφος στο σημείο αυτό δεν είναι σταθερό, η εκκλησία ξανακτίστηκε το 1965 στο κέντρο του χωριού. Ονομάστηκε έτσι από το θόρυβο «πλατς – πλατς» που έκαναν τα κύματα όταν κτυπούσαν την εικόνα στη θάλασσα όπου βρέθηκε. Όλα τα ιερά σκεύη είναι αφιερώματα ευσεβών Οιατών, κυρίως ναυτικών, για να τους προστατεύει στα ταξίδια τους. Τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από την Ορθόδοξη Ρωσία, όπου με τα ιστιοφόρα τους μετέφεραν το φημισμένο κρασί της Σαντορίνης. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και υπάρχει πάνω σε αυτό η χρονολογία 1820 μ.Χ. που πιθανόν να είναι η χρονολογία επιχρύσωσής του, γιατί η κατασκευή του τοποθετείται από τους ειδικούς πολύ παλαιότερα. Η αγιογράφηση του ναού έγινε σε τρία στάδια από Θηραίους αγιογράφους. Η παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα της Παναγίας που βρίσκεται στο τέμπλο βρέθηκε στη θάλασσα. Κάποιος ψαράς την ώρα που ψάρευε είδε καταμεσής στο πέλαγος ένα φως που έμοιαζε με αναμμένο καντήλι. Πηγαίνοντας κοντά είδε την εικόνα της Παναγίας, η οποία όμως όσο την πλησίαζε απομακρυνόταν. Τότε ειδοποίησε τους ιερείς και τους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι με δεήσεις και παρακλήσεις, με θυμιάματα και λαμπάδες κατέβηκαν στον αιγιαλό και με ευλάβεια μεγάλη μετέφεραν την εικόνα σε εκκλησία του χωριού. Την άλλη μέρα όταν πήγε να ανάψει τα καντήλια ο ιερέας, δεν βρήκε στο ναό τη νεοφανή εικόνα. Ύστερα από έρευνες αρκετών ωρών η εικόνα βρέθηκε στα τείχη του κάστρου απ’ όπου μεταφέρθηκε πάλι στο ναό. Αλλά και πάλι την επόμενη μέρα οι κάτοικοι τη βρήκαν στο κάστρο, τη μετέφεραν ξανά στο ναό, μέχρι που οι κάτοικοι αποφάσισαν να συνεισφέρουν όλοι για να κτιστεί η εκκλησία στο μέρος όπου η ίδια η Παναγία είχε διαλέξει, για να βλέπει τις θάλασσες από όπου είχε έρθει και για να ευλογεί τα ιστιοφόρα που ξεκινούσαν να φύγουν για τα μακρινά τους ταξίδια. Λέγεται επίσης ότι η εικόνα προερχόταν από κατεστραμμένη εκκλησία της Κρήτης.

Η Παναγία Σέργενα ή Παναγία Τρύπας είναι ένα μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό του Βόθωνα. Η πρόσβαση γίνεται με ολιγόλεπτο μονοπάτι από την εκκλησία της Παναγίας στο κέντρο του Βόθωνα όπου τελειώνει ο «Ποταμός». Χρονολογείται πριν το 1700 και είναι σκαμμένη μέσα σε «τράφο» εντός μιας λαγκάδας και σε ύψος 20 περίπου μέτρων από το έδαφος. Η παράδοση λέει ότι ο ναός χρησιμοποιήθηκε από τους ντόπιους ως καταφύγιο κατά την Τουρκοκρατία. Εκείνη την εποχή, συνήθιζαν να ανεβαίνουν εκεί, χρησιμοποιώντας μια ξύλινη σκάλα, την οποία τραβούσαν στη συνέχεια για να αποτρέψουν την πρόσβαση των εχθρών τους. Εξωτερικά μοιάζει με μια τρύπα πλάτους ενός μέτρου, από την οποία ένα ελικοειδή μονοπάτι σκαμμένο στον ηφαιστειακό βράχο φτάνει στο εσωτερικό. Πρέπει να πήρε το όνομά της από το μικρό παράθυρο. Γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι στις 2 Φεβρουαρίου.

Η Παναγιά Υπαπαντή βρίσκεται στο κέντρο των Φηρών στην πλευρά της καλντέρας στην άκρη του υψώματος της πλαγιάς πάνω στον κεντρικό δρόμο. Είναι ο καθεδρικός ναός των Φηρών και η παράλληλα η έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Θήρας, Αμοργού και μικρών νήσων (Θηρασίας, Ίου, Ανάφης, Ηρακλειάς, Δονούσας, Σχοινούσας και Κουφονησίων). Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Υπαπαντή και πανηγυρίζει στις 2 Φεβρουαρίου. Έχει το προσωνύμιο «Παναγιά του Μπελώνια» από το όνομα των κτητόρων, την οικογένεια Μπελώνια, οι οποίοι ανοικοδόμησαν το ναό το 1827 μ.Χ., αλλά κατέρρευσε με τον καταστροφικό σεισμό του 1956 μ.Χ. και στην θέση του οικοδομήθηκε ο σημερινός ναός, του οποίου την εικονογράφηση επιμελήθηκε ο σαντορινιός ζωγράφος Χριστόφορος Ασίμης.

Αγία Αθηνά: Βρίσκεται προς το Φάρο, χτισμένη περίπου το 2002.

Αγία Θεοδοσία: Η Αγία Θεοδοσία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και είναι χτισμένη το 1640 στην είσοδο του καστελίου, καθώς θεωρείται  προστάτιδά τους. Αφιερώθηκε στην Μονή Προφήτη Ηλία το 1731. Επειδή όμως το χωριό στερούνταν ενοριακού ναού, οι κάτοικοι στις 20 Ιουλίου 1882, ζήτησαν από την Μονή να τους παραχωρηθεί. Από το 1884 μέχρι και σήμερα χρησιμοποιείται ως ενοριακός ναός. Γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι στις 29 Μαΐου.

Αγία Αικατερίνη: Βρίσκεται στο πάνω χωριό, χτισμένη το 1640.

Αγία Μαρκέλλα: Βρίσκεται προς την παραλία Καμπιά, χτισμένη περίπου το 1998.

Αγία Παρασκευή: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται στην πλατεία χωριού, χτισμένη περίπου το 1990.

Αγία Φωτεινή: Βρίσκεται στο πάνω χωριό, χτισμένη το 1984.

Άγιοι Πάντες: Βρίσκεται στο πάνω χωριό.

Άγιος Ανδρέας: Βρίσκεται προς το Φάρο, χτισμένος περίπου το 1998.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στο πάνω χωριό.

Άγιος Δημήτριος: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.

Άγιος Ελευθέριος: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού, χτισμένος περίπου το 1998.

Άγιος Επιφάνειος: Βρίσκεται στην πλατεία χωριού, χτισμένος το 1673. Γιορτάζει στις 12 Μαίου με πανηγύρι.

Άγιος Εφραίμ: Βρίσκεται στο πάνω χωριό, χκτισμένος περίπου το 1998.

Άγιος Ιωάννης: Βρίσκεται προς το Φάρο.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στην παραλία.

Άγιος Νικόλαος ο Κρίνος: Βρίσκεται στο πάνω χωριό και ονομάστηκε έτσι, γιατί εκεί κοντά φυτρώνουν κρινάκια.

Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός: Βρίσκεται στο πάνω χωριό και ονομάστηκε έτσι γιατί είναι πολύ μικρή.

Άγιος Νικόλαος του Μπάλου ή Πάλου: Γραφικό εκκλησάκι που βρίσκεται λίγο πάνω από όρμο του Μπάλου ή Πάλου. Λέγεται ότι η περιοχή πήρε το όνομα αυτό γιατί εδώ οι κοπέλες χόρευαν Μπάλο.

Άγιος Ραφαήλ: Βρίσκεται προς το Φάρο, χτισμένος περίπου το 1998.

Άγιος Τρύφωνας: Βρίσκεται στο πάνω χωριό.

Ανάληψη: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού.

Κοίμηση της Θεοτόκου: Χτίστηκε το 1857 όταν σε κοντινό σημείο βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου με μεγάλο πανηγυρι με παραδοσιακους χορούς και τοπικά εδέσματα.

Παναγία Θεοσκέπαστη: Η Παναγία Θεοσκέπαστη είναι χτισμένη στο μπροστά μέρος του Σκάρου, στην άκρη του βράχου. Το ολόλευκο εκκλησάκι, που έχει απέραντη θέα στο ηφαίστειο, είναι άλλωστε γνωστό και από το ομώνυμο διήγημα του συγγραφέα Ηλία Βενέζη.

Παναγία η Κοίμηση: Βρίσκεται προς Φάρο, χτισμένη το 1657.

Παναγία του Πάλου: Βρίσκεται στην παραλία.

Παναγία Φλεβαριώτισσα: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, στον αυλόγυρο του Καστελιού. Προϋπήρχε στο Καστέλι μέχρι το σεισμό του 1956, όπου καταστράφηκε και ανοικοδομήθηκε στην ίδια ακριβώς θέση.

Παναγία Χωστή: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού και ονομάστηκε έτσι γιατί είναι χωμένη, πιο κάτω δηλαδή από την επιφάνεια του εδάφους.

Ταξιάρχης: Βρίσκεται προς το Φάρο.

Τίμιος Σταυρός: Βρίσκεται στα νότια του χωριού.

Χριστός: Βρίσκεται στα νότια του χωριού.

Χριστός του Απίανου: Βρίσκεται προς την παραλία, χτισμένη περίπου το 1750. Ονομάστηκε έτσι γιατί στην περιοχή φυτρώνουν απίανοι (είδος θάμνου)

Αγία Αικατερίνη: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Αγία Άννα: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένη το 1827.

Αγία Παρασκευή: Βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.

Άγιο Πνεύμα: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Άγιοι Ανάργυροι: Βρίσκεται νότια του χωριού.

Άγιος Αντώνης: Είναι καθολικός ναός.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, χτισμένος το 1928.

Άγιος Γιάννης: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Άγιος Γιώργης ο Σιδερής: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Άγιος Προκόπιος: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού.

Άγιος Θωμάς: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού.

Παναγία: Βρίσκεται νότια του χωριού, χτισμένη το 1884.

Παναγία η Σέργενα ή Παναγία Τρύπας: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, χτισμένη πριν το 1700, σκαμμένη μέσα σε «τράφο».

Σταυρός: Βρίσκεται νότια του χωριού.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται προς την Οία.

Αγία Μονή: Βρίσκεται στον επάνω Βουρβούλο, χτισμένη περίπου το 1500 περίπου.

Άγιος Αρτέμης: Βρίσκεται στο Στενό, χτισμένος το 1944.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στο Στενό.

Άγιος Ευστράτιος: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, χτισμένος το 1980 και το μεγαλύτερο μέρος των λειψάνων του Αγίου βρίσκεται στο Πολύστυλο Καβάλας. Γιορτάζει στις 13 Δεκεμβρίου.

Άγιος Παντελεήμονας: Βρίσκεται ανάμεσα στον Πάνω και Κάτω Βουρβούλου.

Άγιος Χαράλαμπος: Βρίσκεται ανάμεσα στον Πάνω και Κάτω Βουρβούλου, χτισμένος περίπου το 1560.

Μεταμόρφωση Σωτήρος: Χτισμένη το 1750-1900.

Παναγία: Χτισμένη το 1750-1900.

Χριστός: Βρίσκεται ανάμεσα στον Πάνω και Κάτω Βουρβούλου.

Αγία Αικατερίνη της Σιέννης: Βρίσκεται στην είσοδο του καστελίου και ανακαλύφθηκε το 1975. Το 1596 λειτούργησε ως παράρτημα της Μονής της Αγίας Αικατερίνης των Δομινικανίδων μοναχών για λίγο διάστημα.

Αγία Αικατερίνη: Βρίσκεται στον Άγιο Βασίλη, χτισμένη το 1650-1750 και ήταν μετόχι της Μονής Αγίου Θεοβαδίστου του όρους Σινά.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται στις Χώνες.

Αγία Ελεούσα: Βρίσκεται στον Γουλά.

Αγία Θεοδοσία: Βρίσκεται στη Λότζα, σε κοντινή απόσταση από το καστέλι.

Αγία Παρασκευή: Βρίσκεται στον Κατσινάρο.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται στη Μαματσού, χτισμένη το 1700. Αφιερώθηκε στη Μονή του Προφήτη Ηλία στις 12 Δεκεμβρίου 1756.

Αγία Φωτεινή: Βρίσκεται στον Εξωμύτη, χτισμένη το 1984.

Άγιος Αβέρκιος: Θεωρείται προστάτης του κρασιού και για το λόγο αυτό οι πιστοί τον τιμούν πίνοντας τοπικό κρασί και ανοίγοντας για πρώτη φορά τα βαρέλια με το νέο κρασί της χρονιάς.

Άγιος Αντώνης: Βρίσκεται στους Μύλους.

Άγιος Αρτέμιος: Βρίσκεται στον Γουλά.

Άγιος Βασίλης: Βρίσκεται στα Βουναλάκια.

Άγιος Γεώργιος ο Φτωχός: Βρίσκεται στο Γαβρίλο.

Άγιος Γιώργης ο Θαλασσίτης: Βρίσκεται μεταξύ Περίσσας και Εξωμύτη στην παραλία του Αγίου Γεωργίου. Είχε χτιστεί στη θέση παλαιάς βασιλικής που χρονολογείται μεταξύ των ετών 1537-1650. Αρχικά βρισκόταν μέσα σε ένα μικρό αμπελώνα της Μονής Προφήτη Ηλία, αλλά στη συνέχεια επεκτάθηκε και έγινε ανεξάρτητος. Το 1970 ανακαινίσθηκε και τα δύο πλάγια κλίτη του μετατράπηκαν σε παρεκκλήσια. Νότια του Αγίου Ελευθερίου και βόρεια του Ευαγγελιστή Μάρκου. Σήμερα, με τη φροντίδα της Μονής του Προφήτη Ηλία, η εκκλησία συντηρήθηκε και αναπαλαιώθηκε, χτίστηκαν κελιά και βοηθητικοί χώροι και από το 2005 λειτουργεί σα γυναικείο ησυχαστήριο με δύο μοναχές.

Άγιος Γιώργης ο Φτωχός: Βρίσκεται στον Κεντουκλά.

Άγιος Ευστάθιος: Βρίσκεται στο Γουλά.

Άγιος Θεολόγος: Βρίσκεται στο Μεσανά.

Άγιος Θεολόγος: Βρίσκεται στον Ποταμό και είναι Μετόχι της Μονής Πάτμου.

Άγιος Ιωάννης: Βρίσκεται στον Άγιο Βασίλη.

Άγιος Μερκούρης: Βρίσκεται στις Χώνες, χτισμένος το 1537-1650.

Άγιος Μερκούριος: Βρίσκεται στη Βλυχάδα.

Άγιος Μόδεστρος: Βρίσκεται στον Άγιο Βασίλη.

Άγιος Νικήτας: Βρίσκεται στα αμπέλια.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στα Βουναλάκια.

Άγιος Νικόλαος ο Μαρμαρίτης: Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και αρχαίο ταφικό μνημείο του 3ου αιώνα π.Χ. το οποίο στους σύγχρονους χρόνους μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Ονομάστηκε έτσι από τα γκρίζα πελεκητά μάρμαρα με τα οποία είναι χτισμένο το μνημείο. Τρεις μονολιθικοί μαρμάρινοι δοκοί στο εσωτερικό στηρίζουν τη στέγη από μαρμάρινες πλάκες. Στο εσωτερικό του υπάρχει μικρή κόγχη, η οποία προοριζόταν να στεγάσει άγαλμα της θεότητας Βασιλείας, όπως αναγράφεται σε επιγραφή που υπάρχει χαραγμένη εκεί. Η κόγχη πλαισιώνεται από μικρούς ιωνικούς κίονες, οι οποίοι στηρίζουν δωρικό επιστύλιο.

Άγιος Παντελεήμονας: Βρίσκεται στον Άγιο Βασίλη.

Άγιος Σαμψών: Βρίσκεται ανάμεσα Βλυχάδας και Κεντουκλά, χτισμένος το 1985.

Άγιος Σπυρίδωνας: Βρίσκεται στον Ποταμό.

Άγιος Χαράλαμπος: Βρίσκεται στον Πλακωτά.

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Βρίσκεται στο Γαβρίλο, χτισμένη το 1980.

Μεταμόρφωση Σωτήρος ή Χριστός: Βρίσκεται στη Μαματσού, χρονολογείται στις  αρχές του 19ου αιώνα και έχει εντυπωσιακό βοτσαλωτό προαύλιο.

Παναγία: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού, χτισμένη το 1974-1978.

Παναγία Άη-Γιωργιού: Βρίσκεται στη Μαματσού.

Παναγιά Μεσσανή ή Παλιά Παναγιά: Βρίσκεται στο Καστέλι, κτισμένη το 1537-1660 και έχει ένα από τα ομορφότερα καμπαναριά του νησιού. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της είναι από το 1883.

Προφήτης Ηλίας ο Χαμηλός: Βρίσκεται στο Γαβρίλο, σε αντιδιαστολή με το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία που είναι χτισμένο στο ψηλότερο σημείο του νησιού.

Ταξιάρχης: Βρίσκεται στα Βουναλάκια.

Αγία Ειρήνη, Παναγία Εγκαρδιώτισσα και Άγιος Γεώργιος: Βρίσκονται στα Καμίνια κοντά στο μετόχι του Αγίου Παντελεήμονος. Πρόκειται για τις «τρεις εκκλησιές» όπως λέγονται χαρακτηριστικά από τους κατοίκους του νησιού. Ως αρχικός πυρήνας θα πρέπει να θεωρηθεί το μεσαίο κτίριο, ο ναός δηλαδή του Γενεθλίου της Θεοτόκου, ο οποίος ιδρύθηκε μάλλον κατά το δεύτερο ήμισυ του 15ου ή αρχές του 16ου αιώνα. Μεταγενέστερα προστέθηκαν και τα άλλα δύο εκκλησάκια, της Αγίας Ειρήνης Βόρεια και του Αγίου Γεωργίου Νότια. Αφιερώθηκαν στη Μονή Προφήτη Ηλία το 1726.

Άγιος Αντύπας: Βρίσκεται στο χωριό.

Άγιος Γεώργιος του Λαγκαδιού: Βρίσκεται στο Λαγκάδι, χτισμένος το 1818 και ονομάστηκε έτσι από την ονομασία της περιοχής.

Άγιος Γιάννης ο Ελεήμονας: Βρίσκεται στον Κισσηριέ και ονομάστηκε έτσι γιατί ελεούσε τους ανθρώπους.

Άγιος Ευθύμιος και Αγία Θεοδοσία: Βρίσκονται στον Κισσηριέ, χτισμένες το 1933.

Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος: Βρίσκεται στο χωριό.

Άγιος Βλάσιος: Βρίσκεται στο χωριό.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Βρίσκεται στο Λαγκάδι και ονομάστηκε έτσι γιατί χτίστηκε από δύο ορφανές κοπέλες.

Άγιος Νικόλαος: Βάσει επιγραφής πάνω από την είσοδο ανακαινίσθηκε «1825 10 Απριλίου, δαπάνη Συρίγου Τιμόθεου». Από τότε φαίνεται να έχει υποστεί και άλλες ανακαινίσεις. Η εκκλησία έχει αφιερωθεί στη Μονή Προφήτη Ηλία, ελλείψει όμως κοιμητηριακού ναού στην κοινότητα της Έξω Γωνιάς, το 1863 ξαναδόθηκε στους Εξω-Γωνιάτες αποκλειστικά για την ίδρυση κοινοτικού νεκροταφείου, το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στο Βορνά, χτισμένος το 1958.

Άγιος Παντελεήμονας: Βρίσκεται στα Καμίνια, χτισμένος προ του 1690. Ο ναός, μαζί με τα κτήματα που τον περιβάλλουν, αφιερώθηκε στη Μονή Προφήτη Ηλία από τον ιεροδιάκονο Παρθένιο Σιγάλα το 1725.

Άγιος Πολύκαρπος: Βρίσκεται στις Κισσηριές.

Άγιος Στέφανος: Βρίσκεται στη στάση.

Άγιος Χαράλαμπος: Είναι μια από τις τρεις μεγαλύτερες εκκλησίες της Σαντορίνης που χτίστηκε το 1941 στη θέση του ερειπωμένου ομώνυμου μοναστηριού και πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 10 Φεβρουαρίου. Είναι ο μόνος με κεραμοσκεπή σε αντίθεση με τους άλλους ναούς του νησιού, εκτός από τη βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Επισκοπής στην Επισκοπή Γωνιάς.

Άγιος Χαράλαμπος: Βρίσκεται στις Λακίνες και χτίστηκε το 1952.

Ανάληψη: Βρίσκεται στο χωριό.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Χτίστηκε το 1650 – 1750.

Παναγία η Τριθιανή: Βρίσκεται στο πάνω χωριό.

Προφήτης Ηλίας: Βρίσκεται ανάμεσα στις Πετσουάνες και το Λαγκάδι.

Χριστός: Βρίσκεται στα πίσω Καμίνια.

Χριστός: Βρίσκεται στο Βορνά.

Χριστός των ορφανών: Βρίσκεται στο Βορνά.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού.

Άγιος Γιώργης και Αγία Άννα: Βρίσκεται στο νεκροταφείο.

Άγιος Γιώργης: Βρίσκεται στη Μαρινίδα.

Άγιος Γιώργης του Γάτη: Βρίσκεται στο Πάνω Χωριό και ονομάστηκε έτσι από το παρατσούκλι του ιδιοκτήτη.

Άγιος Γιώργης του Σιδερή: Βρίσκεται στο Πάνω Χωριό και ονομάστηκε έτσι γιατί όταν έκαναν κάποιο τάμα για το παιδί τους, χρησιμοποιούσαν την έκφραση «κάνε το παιδί μου σιδερένιο».

Άγιος Ελευθέριος: Βρίσκεται στο πάνω Χωριό, χτισμένος το 1700.

Άγιος Ματθαίος: Βρίσκεται στο πάνω Χωριό.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού, χτισμένη το 1819.

Παναγία Επισκοπή ή Κοίμηση Θεοτόκου ή Παναγιά της Γωνιάς: Βρίσκεται πάνω από τον Τζιβαδίνο, χτισμένη το 1115.

Ταξιάρχες: Βρίσκεται στο Πάνω χωριό, χτισμένοι το 1653.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένη το 1886.

Αγία Θεοδοσία: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, χτισμένη το 1400 και είναι μόνο τα ερείπια.

Αγία Πελαγία: Είναι καθολική και βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένη το 1650.

Άγιο Πνεύμα: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, χτισμένο το 1932.

Άγιος Αθανάσιος: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, χτισμένο το 1800.

Άγιος Αντώνης: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, χτισμένο το 1050.

Άγιος Αρτέμης ή Αρτήμης: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1400.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού, χτισμένος το 1750.

Άγιος Γεώργιος ο Ξεχρεωτής: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, χτισμένος το 1750 και όπως λέει η παράδοση, ονομάστηκε έτσι, γιατί όσοι χρωστάνε και τον επικαλεσθούν, ξεχρεώνουν χωρίς δυσκολία τα χρέη τους.

Άγιος Γιάννης ο Ελίδης ή Σποριάς: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1650 και ονομάστηκε έτσι γιατί όταν γιορτάζει, αρχίζουν να μαζεύουν τις ελιές και να σπέρνουν.

Άγιος Ιωάννης ο Κατηφόρης ή Αποκεφαλιστής: Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού, στο μονοπάτι που οδηγεί στον Σκάρο. Χτισμένος το 1966, ονομάστηκε έτσι γιατί βρίσκεται σε κατηφορικό δρόμο. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, χτισμένος το 1972.

Άγιος Μάρκος: Βρίσκεται κατεστραμμένος, βορειοανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1700.

Ανάληψη: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, κτισμένη το 1750.

Ανάσταση: Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού, χτισμένη το 1800.

Θεοσκέπαστη: Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού, χτισμένη στην άκρη ενός βράχου το 1050, με θέα στην καλδέρα, για το οποίο έχει γράψει διήγημα ο Ηλίας Βενέζης.

Παναγία Μαλτέζα: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, χτισμένη το 1650. Ο πλοίαρχος Θεόδωρος Μπορλής που ταξίδευε με το πλοίο του προς την Μάλτα, βρήκε την καθολική εικόνα της Παναγίας στο λιμάνι του νησιού και την μετέφερε στην Σαντορίνη, όπου και έκτισε τον ναό με την επωνυμία η Παναγία η Μαλτέζα. Η αρχική εκκλησία ήταν του 19ου αιώνα, καταστράφηκε από το σεισμό του 1956 και στη θέση της κατασκευάστηκε νέα με εντυπωσιακό πέτρινο καμπαναριό. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της έχει παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη.

Παναγιά του Καλού: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένη το 1650 και ονομάστηκε έτσι γιατί όταν εξερράγη το δεύτερο θαλάσσιο ηφαίστειο μεταξύ Αμοργού και Θήρας, που έβγαζε δηλητηριώδη αέρια και πέθαιναν τα πρόβατα και οι άνθρωποι, ο κόσμος φώναξε: «Παναγιά μου, κάνε το καλό να σβήσει το ηφαίστειο». Και πραγματικά σταμάτησε. Μετά το σβήσιμό του, ο Δημήτριος Προσκυνητής έχτισε την εκκλησία της Παναγιάς του Καλού.

Προφήτης Ηλίας: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, χτισμένος το 1750.

Σταυρός: Βρίσκεται στα νότια του χωριού, χτισμένος το 1750.

Χριστός: Βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1750.

Άγιος Γεώργιος ο Θαλασσίτης: Βρίσκεται στην παραλία Καμαρίου, χτισμένος το 1537-1650 και πήρε το όνομά του επειδή βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στην άκρη της παραλίας στην Καμάρα, χρονολογείται το 1537 – 1650, που ήταν το παλιό τελωνείο. Εκεί γίνεται και ο Αγιασμός των Υδάτων τα Θεοφάνια.

Άγιος Παγκράτιος: Βρίσκεται πίσω από την κοινότητα Καμαρίου, χτισμένος το 1974 και πανηγυρίζει στις 9 Ιουλίου, στην επέτειο του μεγάλου σεισμού του 1956.

Άγιος Στέφανος: Βρίσκεται ακριβώς στην είσοδο προς την Αρχαία Θήρα, στο βόρειο άκρο της και σε ύψος 356 μέτρων. Πρόκειται για το πιο αξιόλογο σωζόμενο χριστιανικό ναό της περιοχής. Είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου. Για την κατασκευή του έχουν χρησιμοποιηθεί τα υλικά του παλαιού ναού, καθώς και άλλα των κοντινών αρχαίων κτιρίων. Ο ναός του Αγίου Στεφάνου υπάγεται στις δίκλιτες καμαροσκεπείς βασιλικές. Το νότιο κλίτος τιμάται στο όνομα του Αγίου Στεφάνου, ενώ το βόρειο είναι αφιερωμένο στον Ταξιάρχη Μιχαήλ. Τα τέμπλα, όπως και οι Άγιες Τράπεζες είναι κατασκευασμένα από διάφορα αρχαία μάρμαρα. Σ’ αυτήν το 1707, ιδρύθηκε το πρώτο μοναστήρι της Θήρας από τον ιεροδιάκονο Παρθένιο Σιγάλα.

Ευαγγελισμός: Βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του Μέσα Βουνού, κάτω από την αρχαία πόλη και είναι θεμελιωμένος επάνω σε ερείπια αρχαίου Ηρώου. Αρχιερατικό Γράμμα του Ζαχαρία Γύζη, που εκδόθηκε το 1707, αναφέρει ότι πρόκειται να κτιστεί ναός με κελιά. Ο ναός αυτός κτίστηκε αργότερα, από τον ιεροδιάκονο Παρθένιο Σιγάλα για να χρησιμοποιηθεί ως Μονύδριο. Αργότερα επί ηγουμένου Γαβριήλ Μπελώνια, περιήλθε στη Μονή Προφήτη Ηλία με όλη την κτηματική του περιουσία. Υπάγεται στον τύπο των μονόκλιτων καμαροσκεπών βασιλικών. Η είσοδος βρίσκεται στη νότια πλευρά. Πλευρικά εφάπτεται με οικίσκο, όπου λέγεται ότι διέμεναν οι μοναχοί. Τόσο ο ναός, όσο και το πλευρικό κτίριο είναι κατασκευασμένα από λαξευτά αρχαία μαρμάρινα και αρχιτεκτονικά μέλη.

Ζωοδόχος Πηγή: Βρίσκεται ανεβαίνοντας δυτικά από το Καμάρι το μονοπάτι προς το Μέσα Βουνό, που οδηγεί στην Αρχαία Θήρα, χτισμένος σε υψόμετρο 190 μέτρων. Ο ναός υπάγεται στον συνηθισμένο τύπο των μονόκλιτων καμαροσκεπών βασιλικών. Στη βόρεια πλευρά του ο ναός στηρίζεται πάνω σε ψηλούς βράχους, ενώ περιβάλλεται από τεράστιους ογκόλιθους και μοιάζει σαν να εκφύεται μέσα από μία σχισμή τους. Υποστηρίζεται ότι χτίστηκε μεταξύ 1825 – 1834 από τους ασκητές του μονυδρίου του Μέσα Βουνού. Δίπλα στο ναό υπάρχει το στόμιο ευρύχωρου σπηλαίου με σταλακτίτες και τρεχούμενο νερό, που λέγεται αγίασμα. Το σπήλαιο εκτείνεται οριζόντια σε αρκετό βάθος και αποτελείται από δύο κοιλότητες. Έχει μήκος 25 μέτρα, πλάτος 3 – 6 μέτρα και ύψος 5 – 8 μέτρα. Ο ναός φαίνεται πως έλαβε την ονομασία του από το γειτονικό σπήλαιο με το πηγαίο νερό. Το νερό, το μοναδικό τρεχούμενο του νησιού, πέφτει μέσα σε λίθινες λεκάνες συλλογής. Υποστηρίζεται η γνώμη ότι πρόκειται για κρύπτη των χριστιανών κατά την περίοδο των διωγμών.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος ή Χριστουλάκι (Αρχαία Θήρα): Βρίσκεται πιο πάνω από τον Άγιο Στέφανο, στο Μέσα Βουνό, λαξευμένος σε ασβεστολιθικό βράχο. Πρόκειται για το κοινώς λεγόμενο «Χριστουλάκι», εξαιτίας του μικρού μεγέθους του (μήκος: 2,70μ, πλάτος: 2,80μ, ύψος: 2,00μ). Υποστηρίζεται ότι κατά την αρχαιότητα χρησίμευε ως ειδωλολατρικός ναός (ιερό της Δήμητρας), ενώ δε γνωρίζουμε πότε μετατράπηκε σε χριστιανικό. Υπήρχε πάντως το 1716, χρονιά που το αγόρασε ο ηγούμενος και κτήτορας της Μονής Προφήτη Ηλία Γαβριήλ Μπελώνιας, ο οποίος ανήγειρε και τις τρεις εκκλησίες του Μέσα Βουνού (Άγιος Στέφανος, Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Παναγία Κατευχιανή), για να τον προσαρτήσει στη Μονή. Είναι σκαλισμένος εξ ολοκλήρου μέσα σε βράχο και έχει περίπου τετραγωνική κάτοψη.

Παναγία η Μυρτιδιώτισσα: Βρίσκεται στο Καμάρι και είναι η μεγάλη εκκλησία στην κεντρική πλατεία του χωριού. Η παράδοση λέει πως η εικόνα της βρέθηκε μέσα στις μυρτιές, ενώ οι ντόπιοι στήνουν μεγάλο πανηγύρι ανήμερα της γιορτής, στις 24 Σεπτεμβρίου.

Αγία Άννα: Είναι καθολική και βρίσκεται στο Κάτω Χωριό, χτισμένη περίπου το 17ο αιώνα.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται στον Καρτεράδο.

Άγιος Γιώργης: Βρίσκεται προς Φηρά, χτισμένος περίπου το 17ο αιώνα.

Άγιος Γιώργης της Καρολονιάς: Βρίσκεται στο Βουνίτσο, χτισμένος περίπου το 18ο αιώνα.

Άγιος Ζωσιμάς: Βρίσκεται στο Βουνίτσο, χτισμένος το 1690. Το 1740 αφιερώθηκε στη Μονή του Προφήτη Ηλία μαζί με τα κτήματα, από τον ιερομόναχο Παρθένιο Μαρκοτζάνε. Λέγεται έτσι από το παρατσούκλι της ιδιοκτήτριας.

Άγιος Νικόλας: Βρίσκεται στο Κάτω Χωριό, χτισμένος περίπου το 17ο αιώνα.

Άγιος Ραφαήλ: Βρίσκεται στον Καρτεράδο.

Άγιος Φανούριος: Βρίσκεται στο Κάτω Χωριό, χτισμένος περίπου το 15ο αιώνα.

Άη-Γιάννης: Βρίσκεται στο Βουνίτσο, χτισμένος περίπου το 18ο αιώνα.

Ανάληψη Σωτήρος: Βρίσκεται στο Κάτω Χωριό, χτισμένη περίπου το 18ο αιώνα. Η επιρροή της ιταλικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής είναι εμφανής στην εκκλησία της Ανάληψης του Σωτήρος με τα πυργόσχημα καμπαναριά. Γιορτάζει με μεγάλες εορταστικές εκδηλώσεις σαράντα μέρες μετά το Πάσχα.

Κοίμηση της Θεοτόκου ή Παναγία του Καλού: Είναι χτισμένη το 1650.

Παναγιά η Γλυκογαλούσα: Βρίσκεται στον Πατηνιώτη, χτισμένη περίπου το 15ο αιώνα και ονομάστηκε έτσι επειδή στην εικόνα το στήθος της Παναγιάς τρέχει γάλα.

Παναγία Κόκκινη ή Παναγία Καρτεράδος: Χτίστηκε περίπου το 16ο αιώνα και ονομάστηκε έτσι γιατί όταν χρήστηκε σαν τάμα ναυτικού που είχε πέσει σε φουρτούνα και τελικά βγήκε στη στεριά σε εκείνο το σημείο δεν υπήρχε αρκετό νερό στο νησί και αυτός αγόρασε όλα τα κρασιά της περιοχής για να πραγματοποιήσει το τάμα του.

Ταξιάρχης: Βρίσκεται στο Βουνίτσο, χτισμένος περίπου το 15ο αιώνα.

Χριστός Μεγάλος: Βρίσκεται προς το γιαλό, χτισμένος περίπου το 17ο αιώνα.

Χριστός Μικρός ή Χριστουλάκι: Βρίσκεται προς το γιαλό, χτισμένος περίπου το 16ο αιώνα.

Αγία Παρασκευή

Άγιος Αθανάσιος

Άγιος Γεράσιμος

Άγιος Ελευθέριος: Χτισμένος το 1777.

Άγιος Ευστάθιος: Χτισμένος το 1867.

Άγιος Στυλιανός: Χτισμένος το 1908.

Παναγιά Λαγκαδιού: Χτισμένη το 1759 και ονομάστηκε έτσι επειδή βρίσκεται σε λαγκάδι.

Αγία Άννα: Βρίσκεται ανάμεσα στο Μεγαλοχώρι και το Εμπορείο.

Αγία Μαρίνα: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, χτισμένη το 1537-1650.

Αγία Παρασκευή: Βρίσκεται στα Λαγκάδια.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Αγία Φωτεινή: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού.

Άγιοι Ανάργυροι: Βρίσκεται βόρεια του χωριού. Γιορτάζει 1 Ιουλίου και γίνεται πανηγύρι.

Άγιος Αντώνης: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1877.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, χτισμένος το 1537-1650.

Άγιος Γιάννης: Βρίσκεται βορειοανατολικά του χωριού.

Άγιος Δημήτριος: Βρίσκεται στις Παλάδες.

Άγιος Ευθύμιος: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού.

Άγιος Ευστάθιος: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1916.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1828.

Άγιος Νικόλαος της Πλάκας: Βρίσκεται στην Πλάκα και η πρόσβαση γίνεται με μονοπάτι.

Άγιος Νικόλαος η Πόστα: Βρίσκεται στην Πόστα.

Άγιος Παντελεήμονας: Βρίσκεται βόρεια του χωριού.

Ανάληψη: Βρίσκεται προς Ακρωτήρι.

Απόστολος Πέτρος και Παύλος

Εισόδια της Θεοτόκου: Βρίσκεται στην πλατεία χωριού, χτισμένη το 1931, με μινιατούρες εικόνες.

Εισόδια Θεοτόκου της Πλάκας: Βρίσκεται στην Πλάκα.

Ζωοδόχος Πηγή: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού, χτισμένη το 1872.

Κοίμηση της Θεοτόκου: Βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, χτισμένη το 1886.

Παναγία Πλάκας: Βρίσκεται στην Πλάκα και η πρόσβαση γίνεται με μονοπάτι.

Ταξιάρχης: Βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού.

Τίμιος Σταυρός: Βρίσκεται δυτικά του χωριού.

Χριστός στα Θέρμη: Βρίσκεται στην Πλάκα και ονομάστηκε έτσι γιατί υπάρχουν κοντά θερμές ιαματικές πηγές.

Αγία Βαρβάρα: Βρίσκεται στον Ποταμό, χτισμένη το 1930.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται στον Ποταμό, χτισμένη το 1884.

Αγία Ειρήνη του Φτέλος: Βρίσκεται στο Φτέλο και ονομάστηκε έτσι από την ομώνυμη περιοχή.

Αγία Παρασκευή

Άγιος Αθανάσιος: Βρίσκεται στο Λαγκάδι.

Άγιος Βασίλειος

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στην Αγία Παρασκευή.

Άγιος Γεώργιος ο Ορφανός: Βρίσκεται στο Λαγκάδι και ονομάστηκε έτσι επειδή η εκκλησία είναι πολύ μικρή.

Άγιος Γιάννης ο Λεπρός: Βρίσκεται στο Φτέλο

Άγιος Δημήτριος: Βρίσκεται στο κέντρο χωριού, χτισμένος το 1868. Εκεί πήγαιναν τους λεπρούς για θεραπεία

Άγιος Κωνσταντίνος: Βρίσκεται στην Αγία Παρασκευή.

Άγιος Μάμας: Βρίσκεται στον Ποταμό.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στη Βλαχιά, χτισμένος το 1915.

Άγιος Παντελεήμονας: Βρίσκεται στη γέφυρα μεταξύ Μεσαριάς και Καρτεράδου.

Άγιος Σώστης: Βρίσκεται δίπλα στη κάναβα του Μαρμαρά.

Άγιος Φανούριος: Βρίσκεται μέσα στην εκκλησία του Σταυρού.

Θεοσκέπαστη: Βρίσκεται μέσα στην εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου.

Κοίμηση: Βρίσκεται στην Αγία Παρασκευή.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Χτίστηκε το 1680.

Μονύδριο Αγίου Ιωάννη Προδρόμου: Βρίσκεται στο Μονόλιθο και χτίστηκε το 1835. Σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο.

Παμμεγίστων Ταξιαρχών: Βρίσκεται στην 134 Σμηναρχία Θήρας.

Παναγιά Ελεούσα: Βρίσκεται στη Βλαχιά.

Σταυρός: Βρίσκεται στο Λαγκάδι.

Ταξιάρχης ο Μαύρος: Βρίσκεται στη γέφυρα, χτισμένος το 1978 και ονομάστηκε έτσι επειδή σύμφωνα με τη παράδοση, το κεφάλι του αγγέλου έγινε από πηλό πλασμένο με το αίμα των καλογέρων.

Τίμιος Πρόδρομος και Άγιος Πολύκαρπος: Βρίσκεται στο Μονόλιθο.

Χριστός: Βρίσκεται στον Ποταμό.

Αγία Αικατερίνη: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, χτισμένη το 1750 – 1900.

Αγία Κυριακή: Βρίσκεται στους Μπαξέδες.

Αγία Κυριακή: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Αγία Παρασκευή: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, χτισμένη το 1750-1900.

Άγιοι Ανάργυροι: Βρίσκεται στον Περίβολα.

Άγιοι Απόστολοι: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιοι Απόστολοι: Βρίσκεται στο Φανάρι.

Άγιοι Θεόδωροι: Βρίσκεται στον Περίβολα.

Άγιοι Πάντες: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιος Αθανάσιος: Βρίσκεται στο Θόλο.

Άγιος Αντώνης: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιος Αρτέμης: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιος Βασίλης: Βρίσκεται στον Περίβολα.

Άγιος Βασίλης: Βρίσκεται στο Φανάρι.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στον Περίβολα, χτισμένος το 1966.

Άγιος Δημήτριος: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, χτισμένος το 1955.

Άγιος Ιωάννης ο Θαλασσινός: Βρίσκεται στα βόρεια της Οίας στο φάρο και ονομάστηκε έτσι επειδή βρίσκεται κοντά στη θάλασσα.

Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Βρίσκεται στο νεκροταφείο.

Άγιος Κωνσταντίνος: Βρίσκεται στους Μπαξέδες.

Άγιος Λάζαρος: Βρίσκεται στον Περίβολα.

Άγιος Λευτέρης: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιος Λουκάς: Βρίσκεται στο Θόλο.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στο Αμμούδι.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στο Αρμένι και είναι υπόσκαφο ξωκλήσι.

Άγιος Νικόλας ο Περαματάρης: Βρίσκεται μεταξύ Αρμένι και Αμμουδιού, χτισμένος στην ανατολική πλαγιά προς το μικρό φάρο. Πήρε το όνομά του από το στενό θαλάσσιο «πέρασμα» (Διάπορι) που το χωρίζει από την ακτή, καθώς Περαματάρι σημαίνει περαστικός.

Άγιος Σάββας: Βρίσκεται στο Αμμούδι.

Άγιος Σπυρίδωνας: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Άγιος Σώζος: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, χτισμένος προ του 1680.

Άγιος Χαράλαμπος: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Ανάληψη: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Ανάσταση: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, χτισμένη το 1750-1900.

Εισόδια της Θεοτόκου: Βρίσκεται στον Γούλα.

Εφτά Παίδες: Βρίσκεται μέσα στην Οία στο χωριό, κοντά στο κοινοτικό κατάστημα. Ο ναός αυτός εορτάζει στις 22 Οκτωβρίου, ημερομηνία όπου τιμάται η Αφύπνιση των Αγίων. Αρχική κτήτορας ήταν η Οιάτισσα εφοπλίστρια Καδιώ Σιγάλα και στις μέρες μας έχει περάσει πλέον στα χέρια των απογόνων της.

Εφτά Παίδες: Βρίσκεται στον κόλπο «Μουζακιά» παραπλεύρως τους όρμου της Αρμένης, όπου η πρόσβαση γίνεται μόνο με βάρκα.

Κυρά Παναγιά: Βρίσκεται στους Μπαξέδες.

Παναγία Αγγελάκη: Βρίσκεται στο Θόλο. Ιδιωτική ιδιοκτησία.

Παναγία Μετόχι: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας και ανήκει στη Μονή Χοζοβιώτισσας της Αμοργού.

Παναγία Πλατσανή ή Παναγία Ακαθίστου Ύμνου: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας, χτισμένη το 1965.

Προφήτης Ηλίας: Βρίσκεται στο βουνό.

Σταυρός: Βρίσκεται στο βουνό.

Ταξιάρχες: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Χαριτωμένος: Βρίσκεται στο Θόλο και η πραγματική ονομασία του ναού είναι Άγιος Κήρυκος και Αγία Ιουλίτα. Χαριτωμένος ονομάστηκε, επειδή εδώ έφερναν άρρωστα παιδιά και οι άγιοι τους έκαναν τη χάρη και τα θεράπευαν.

Χριστός Ηρώων: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας και ονομάστηκε έτσι επειδή βρίσκεται πίσω από το μνημείο των Ηρώων.

Χριστός τα πλάγια: Βρίσκεται στο κέντρο της Οίας.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται στην πλαγιά του Μέσα Βουνού και χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Λέγεται ότι πήρε το όνομά της η Σαντορίνης (Santa Irini).

Άγιος Αντώνιος: Βρίσκεται στην περιοχή Πηγάδι.

Άγιος Γιάννης: Είναι χτισμένος πριν το 1887, αφιερωμένος στη Μονή Προφήτη Ηλία το 1887.

Παναγία Κατεφιανή ή Γενέσιο Θεοτόκου: Βρίσκεται σε πλαγιά του Μέσα Βουνού, σκαμμένη σε βράχο.

Τίμιος Σταυρός: Βρίσκεται ακριβώς πίσω από την παραλία, στην πλατεία του χωριού, χτισμένος πριν το 16ο αιώνα. Είναι μεγαλοπρεπής ναός με πέντε τρούλους και περίτεχνο καμπαναριό. Αν και η εκκλησία υπέστη ζημιές κατά το σεισμό του 1956, ανοικοδομήθηκε πλήρως και είναι σήμερα η μεγαλύτερη στο νησί.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, χτισμένη το 1897.

Αγία Θεοδοσία: Βρίσκεται έξω από την είσοδο του Καστελιού, χτισμένη το 1639.

Αγία Κυριακή: Βρίσκεται βορειοδυτικά του Πύργου, χτισμένη το 1882, μέσα στο κοιμητήριο του χωριού.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, χτισμένη το 1931.

Αγία Τριάδα: Βρίσκεται στο κέντρο του κάστρου και χτίστηκε ως βασιλική με τρούλο το 1742. Καταστράφηκε από το σεισμό του 1956 και ξαναχτίστηκε τη δεκαετία του 1980 με δαπάνες των κατοίκων του Πύργου. Ο ναός παρέμεινε κλειστός μέχρι το 1997, αλλά χάρη στις κοινές προσπάθειες της Κοινότητας Πύργου Καλλίστης, του Κοινοτικού Συμβουλίου, της Β’ Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και της Ιεράς Μητρόπολης Θήρας, εγκαινιάστηκε ως Εκκλησιαστική συλλογή.

Αγία Φανερωμένη: Είναι παρεκκλήσι με μονόκλιτο, καμαροσκεπή βασιλική και βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού, κατά μήκος του νέου δρόμου Πύργου – Εμπορείου, χτισμένη το 1872. Γιορτάζει στις 16 Αυγούστου.

Άγιοι Απόστολοι: Είναι μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική στην περιοχή Λιβάδες, νότια του χωριού. Χτίστηκε το 1872, με οικοδόμημα σπηλαίου για γλέντια και λεκάνη στην αυλή του. Γιορτάζει στις 30 Ιουνίου.

Άγιοι Θεόδωροι: Βρίσκεται μέσα σε ένα ιδιόκτητο κτήμα που ξαναχτίστηκε χάρη στις συνεχείς προσπάθειές των ιδιοκτητών. Αποκαλύφθηκε το τραπέζι του ιερού και τμήματα από παλιά μάρμαρα και τούφες, που διακοσμούσαν μικρό παλαιότερο ναό. Γιορτάζει στις 8 Φεβρουαρίου.

Άγιος Αβέρκιος: Είναι καμαροσκέπαστη βασιλική και βρίσκεται κοντά στην κεντρική πλατεία και γιορτάζει με πανηγύρι στις 22 Οκτωβρίου. Αυτός ο Άγιος συνδέεται με τους αμπελώνες και το άνοιγμα νέων βαρελιών κρασιού που γιορτάζεται εκείνη την ημέρα. Στην εκκλησία αυτή γιορτάζεται και η Αγία Παρασκευή στις 26 Ιουλίου.

Άγιος Ανδρέας: Είναι μια κομψή εκκλησία με θολωτή, σταυροειδή βασιλική και βρίσκεται στα δυτικά του Πύργου, κτισμένος το 1901. Γιορτάζει στις 30 Νοεμβρίου.

Άγιος Αντώνιος: Βρίσκεται στα βορειοδυτικά, απέναντι από τον Ευαγγελισμό, μέσα σε κτήμα που ανήκει στη μονή Πάτμου. Εορτάζει στις 17 Ιανουαρίου και είναι μια θολωτή βασιλική με πατάρι που προστέθηκε αργότερα.

Άγιος Αρτέμιος: Βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού. Είναι προσκυνητάρι και η Θεία Λειτουργία τελείται στην Αγία Θεοδοσία. Η ωλένη του χεριού του Αγίου Αρτεμίου φυλάσσεται με άλλα Άγια Λείψανα στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται βόρεια του χωριού, κτισμένος το 1893.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται στα Σκαλάκια, νότια του χωριού.

Άγιος Γεώργιος: Βρίσκεται μέσα στο καστέλι, χτισμένος το 1680, αφιερωμένος στη Μονή Προφήτη Ηλία. Ήταν καμαροσκέπαστη βασιλική, με πολλά επεξεργασμένα μάρμαρα που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για να διακοσμήσουν τις στέγες του κάστρου. Από το 1735 ως το 1830 λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι ως το 1839, όταν διαλύθηκε εξαιτίας του Οθωνικού διατάγματος. Οι μοναχές μεταφέρθηκαν στη Μονή Αγίου Νικολάου, έξω από τα Φηρά. Οι σεισμοί του 1856 και του 1956 επέφεραν καταστροφές. Το 2002 με πρωτοβουλία και έξοδα της Μονής Προφήτη Ηλία ο ναός επισκευάστηκε εσωτερικά και εξωτερικά.

Άγιος Γεώργιος ή Καταφυό: Βρίσκεται σε απόκρημνη πλαγιά στο βουνό του Προφήτη Ηλία, στο Κατεφύο και χτίστηκε το 1754. Ονομάζεται και Καταφυό γιατί αποτελούσε το καταφύγιο των κατοίκων σε εχθρικές επιδρομές και έτσι δικαιολογείται και η ύπαρξη των τριών οπών που είναι σαν πολεμίστρες στον τοίχο που κλείνει την είσοδο του σπηλαίου. Αρχικά ήταν μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική και αργότερα έγιναν επεκτάσεις και προσθήκες. Πάνω από την εκκλησία υπάρχουν ερείπια πολλών θολωτών κατασκευών που πιστεύεται ότι ήταν μοναχικές κατοικίες. Η εικόνα του ναού φυλάσσεται στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στον Πύργο και μόνο την ημέρα που γιορτάζει ο Άγιος 23 Απριλίου και πάντα μετά το Πάσχα παίρνει τη θέση της μέσα στο ξωκλήσι. Λέγεται επίσης ότι έχει κάνει θαύματα.

Άγιος Γιώργης ο Λαγκαδιώτης: Βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού, χτισμένος το 1859. Είναι μετόχι της Μονής Προφήτη Ηλία και βρίσκεται σε ένα λαγκάδι, από όπου και πήρε το επίθετο «Λαγκαδιώτης». Μετά τη λειτουργία στη γιορτή του Αγίου γίνεται λιτανεία. Σύμφωνα με παλαιότερο έθιμο οι πανηγυριώτες έριχναν βαρελότα. Μέσα στον ίδιο ναό γίνεται και η γιορτή του Αγίου Αλεξάνδρου.

Άγιος Γιάννης: Βρίσκεται στα Σκαλάκια, ανατολικά του χωριού και ονομάστηκε έτσι γιατί, για να πας στην εκκλησία περνάς από σκαλάκια.

Άγιος Γιάννης ο Φτωχός: Βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού και ονομάστηκε έτσι επειδή το ξωκλήσι είναι υπόσκαφο και μικρό.

Άγιος Δημήτριος: Βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού, χτισμένος το 1690. Είναι θολωτή βασιλική με εικόνες του 17ου αιώνα και γιορτάζει την 1η Νοεμβρίου.

Άγιος Ελευθέριος: Βρίσκεται νότια του χωριού, κτισμένος το 1996.

Άγιος Θεολόγος: Βρίσκεται βόρεια του χωριού.

Άγιος Ιάκωβος: Βρίσκεται ανατολικά του καστελίου, χτισμένος το 1805. Αιχμηρή, καμαροσκέπαστη βασιλική, που χρησιμοποιήθηκε από τους καθολικούς κατά την Τουρκοκρατία, καθώς δεν τους επιτρεπόταν να χτίσουν τις δικές τους εκκλησίες. Γιορτάζει στις 23 Οκτωβρίου.

Άγιος Ιερόθεος: Βρίσκεται δυτικά του χωριού, κοντά στην Εστία, χτισμένος το 1957 από τις οικογένειες Φύτρου και Καμπίτση. Ο ναός ανυψώθηκε στον ίδιο χώρο που βρισκόταν το σπίτι της κυρίας Μαρίας Καμπίτση, η οποία σκοτώθηκε στο σεισμό του 1956, όταν το σπίτι κατέρρευσε. Γιορτάζει στις 4 Οκτωβρίου.

Άγιος Ιωάννης: Βρίσκεται νότια του Πύργου, κάτω από το δρόμο της Αγίας Φανερωμένης. Πρόκειται για ένα υπόσκαφο παρεκκλήσι που εορτάζεται στις 23 Σεπτεμβρίου.

Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος: Βρίσκεται μέσα στο καστέλι, στην αριστερή πλευρά της εισόδου, χτισμένος περίπου το 1600. Ανακαινίστηκε το 1790 και είναι ανάγλυφο της Μονής Πάτμου. Γιορτάζει στις 26 Σεπτεμβρίου.

Άγιος Μάρκος: Βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού, κτισμένος το 1989.

Άγιος Νεκτάριος: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, κτισμένος το 1994.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται έξω από την είσοδο του κάστρου, χτισμένος το 1660 από τον επίσκοπο Θήρας Παρθένιο Γαβαλά και επισκευάστηκε το 1980. Είναι μια βασιλική με τρούλο και μια από τις πέντε ενορίες του Πύργου. Γιορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου.

Άγιος Νικόλαος ο Κίσσηρας ή Κονάκι: Είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και νάρθηκα και βρίσκεται στην περιοχή Κονάκι, χτισμένος το 1764 αποτελεί μνημείο της Μονής του Προφήτη Ηλία. Μέσα στο νάρθηκα υπάρχει τάφος, όπου κείτεται ο Επίσκοπος Θήρας Διονύσιος (1741-1768), που θεωρείται και ο αγιογράφος των ιερών εικόνων του ναού. Από εδώ προκύπτει και η επωνυμία «Κονάκι», που σημαίνει κατοικία του Μητροπολίτη. Το δε επίθετο «Κίσσηρας» οφείλεται στο ότι η περιοχή ολόκληρη αποτελείται από κίσσηρι δηλαδή ελαφρόπετρα. Γιορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται έξω από το χωριό, κτισμένος το 1758 και είναι μετόχι του ναού της Επισκοπής Γωνιάς.

Άγιος Σάββας: Είναι μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική που βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, στην πόρτα της οποίας μπορεί κανείς να δείτε μάρμαρα από τα τέμπλα των βυζαντινών εκκλησιών του Μέσα Βουνού. Γιορτάζει στις 5 Δεκεμβρίου.

Άγιος Σαμψών: Βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού, κοντά στο δημοτικό σχολείο. Διαθέτει τρούλο, θόλους και αξιόλογες εικόνες. Γιορτάζει στις 27 Ιουνίου και στις 27 Αυγούστου, ημέρα του Αγίου Φανουρίου, όπου σύμφωνα με το έθιμο προσφέρονται πίτες (Φανουρόπιτες) στον Άγιο.

Άγιος Σπυρίδωνας: Βρίσκεται στη μικρή πλατεία της Εστίας. Είναι μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική, με εξαίσιο τέμπλο που επισκευάστηκε το 1992. Γιορτάζει στις 12 Δεκεμβρίου.

Άγιος Χριστόφορος: Βρίσκεται στα βόρεια του χωριού, κτισμένος στο σημείο όπου υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο. Η εξαιρετική τοποθεσία του προσφέρει πανοραμική θέα στην αυλή, όπου υπάρχει δεξαμενή για το νερό της βροχής. Είναι μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική, με δίκλιτη που προστέθηκαν αργότερα. Γιορτάζει στις 9 Μαΐου.

Γέννηση: Βρίσκεται ανατολικά του χωριού, χτισμένη προ του 1800. Η παράδοση αναφέρει ότι το 1800 περίπου εδώ είχαν την κατοικία τους μοναχοί. Στη βόρεια αι αριστερή πλευρά του ναού, σε απόσταση 50 μέτρων περίπου, το 1975 βρέθηκε κενοτάφιο, τρεις σκάλες κάτω από το έδαφος. Το βρήκε ο κ. Σταύρος Ζώρζος ζευγαρίζοντας, όταν εκεί βούλιαξε το ζώο του.

Εισόδια της Θεοτόκου: Βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του καστελίου, χτισμένη το 17ο αιώνα. Είναι η μεγαλύτερη και μια από τις σημαντικότερες εκκλησίες του νησιού. Διαθέτει αξιόλογο χρωματιστό τέμπλο με γλυπτές μορφές αγίων, που συμπλέκονται με φυτικές διακοσμήσεις.  Την παραμονή της εορτής, στις 15 Αυγούστου, οι γυναίκες του χωριού στολίζουν τον επιτάφιο. Στην συνέχεια γίνεται περιφορά στο χωριό, ψάλλοντας τα εγκώμια της Θεοτόκου, μέσα σε μία κατανυκτική ατμόσφαιρα.

Ευαγγελισμός: Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού, κατά μήκος του κεντρικού δρόμου, χτισμένος το 1937. Είναι μια απλή, καμαροσκέπαστη βασιλική με κλίτος για πατάρι και εικόνα της Παναγίας που θεωρείται εξαίσια. Εορτάζει στις 25 Μαρτίου. Το έθιμο επιβάλλει ανήμερα της γιορτής μετά τη Θεία Λειτουργία να ξεκινούν δύο πομπές, με κοινό σημείο συνάντησης όπου γίνεται δέηση, γιατί σύμφωνα με τη παράδοση, στο σημείο αυτό είχε κάνει θαύμα η Παναγιά και ως άλλο «τείχος απροσμάχητον» δεν άφησε να περάσει στο χωριό μια μεγάλη αρρώστια, με αποτέλεσμα να προστατεύσει έτσι τους κατοίκους.

Θεοτοκάκι ή Κοίμησις της Θεοτόκου: Βρίσκεται εντός του Καστελιού, χτισμένο τον 10ο αιώνα.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος ή Χριστός: Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι χτισμένη το 1537 – 1650 και ήταν μετόχι της Μονής Προφήτη Ηλία από το 1725 ως το 1819. Το καμπαναριό του ξεχωρίζει από μακριά και η εκκλησία υψώνεται επιβλητικά στο κέντρο του χωριού. Είναι τρίκλιτη βασιλική, με οκταγωνικό τρούλο εσωτερικά και εξωτερικά, η μοναδική στο νησί, για αυτό και παρουσιάζει σημαντικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Ανακαινίστηκε το 1953 και γιορτάζει στις 6 Αυγούστου. Σύμφωνα με το έθιμο ο ναός στολίζεται με βασιλικούς, που από την παραμονή της γιορτής έχουν αφαιρέσει οι νέοι από τα σπίτια του χωριού, με σκοπό να τους επιστρέψουν ύστερα.

Παναγία Επισκοπή: Είναι βυζαντινή εκκλησία του 11ου π.Χ. αιώνα και βρίσκεται στο δρόμο για Καμάρι. Θεωρείται το καλύτερο δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής στο νησί, με τέμπλο σκαλισμένο σε γαλάζιο και λευκό μάρμαρο, διακοσμημένη με πολλές εικόνες και αναπαλαιωμένες τοιχογραφίες. Κατάφερε να επιβιώσει μετά από πολλές λεηλασίες και φυσικές καταστροφές, κυρίως σεισμούς. Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου με μεγάλο πανηγύρι.

Παντελεήμονας: Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού, χτισμένος το 1900.

Ταξιάρχης: Είναι μονόκλιτη, καμαροσκέπαστη βασιλική, κτισμένος το 1891 και βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του χωριού, στην αυλή της οποίας υπάρχει γούρνα. Εδώ έπλεναν τα ρούχα τους οι γυναίκες του χωριού σε περιόδους ανομβρίας. Γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου.

Ταξιάρχου Μιχαήλ: Είναι χτισμένος το 1650-1750.

Τίμιος Σταυρός: Βρίσκεται έξω από το χωριό, χτισμένος το 1686.

Τίμιος Σταυρός: Βρίσκεται στα βορειοδυτικά του χωριού, χτισμένος το 1900.

Χριστός: Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, χτισμένος το 1686.

Χριστός: Βρίσκεται νότια του χωριού, χτισμένος το 1893.

Αγία Ειρήνη: Βρίσκεται δυτικά Φηρών.

Αγία Μαρίνα: Βρίσκεται στο κέντρο των Φηρών, χτισμένη το 1960-1964.

Άγιοι Απόστολοι: Βρίσκεται νότια των Φηρών.

Άγιος Ευθύμιος: Χτισμένος το 1700.

Άγιος Ιωάννης Βαπτιστής: Είναι καθολικός ναός και βρίσκεται στο κέντρο των Φηρών, στην καθολική συνοικία κοντά στο τελεφερίκ. Χτίστηκε το 1823 και αναστηλώθηκε και ανοικοδομήθηκε πλήρως το 1970, μετά τον ηφαιστειακό σεισμό του 1956. Εξωτερικά ξεχωρίζει για το καμπαναριό και το ιδιαίτερο ρολόι, ο ρυθμός της είναι μπαρόκ και τα συνδυασμένα χρώματα είναι το γκρι-σιελ και το κρεμ. Εσωτερικά είναι διακοσμημένη λιτά και απρόσιτα.

Άγιος Ιωάννης Ελεήμονας: Βρίσκεται στις Μπαλάδες και ονομάστηκε έτσι επειδή κάνει ελεημοσύνες.

Άγιος Ιωάννης Θεολόγος: Βρίσκεται στο κέντρο των Φηρών, χτισμένος το 1537-1650.

Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος ο Χωστός: Βρίσκεται στο  κέντρο των Φηρών, χτισμένος το 1677 και ονομάστηκε έτσι γιατί είναι χωμένη χαμηλότερα από το επίπεδο του δρόμου.

Άγιος Λουκάς: Βρίσκεται νότια των Φηρών.

Άγιος Μάρκος: Είναι Καθολική εκκλησία.

Άγιος Μηνάς ή Κατωφηριανός: Βρίσκεται στην περιοχή της παλιάς πόλης των Φηρών, τα «Κάτω Φηρά», για αυτό λέγεται και Κατωφηριανός, χτισμένος το 1537 – 1650. Ο ναός είναι δισυπόστατος (Άγιος Μηνάς και Άγιος Αλέξιος ο άνθρωπος του Θεού). Το ιερό του ναού είναι υπόσκαφο. Αφιερώθηκε στη Μονή Προφήτη Ηλία από τον Γεώργιο Κρίσπο, απόγονο του δούκα Ιακώβου Κρίσπου της Σαντορίνης, το 1742, μαζί με τα κτήματα και μία κατοικία. Το 1816 και το 1834 ανακαινίστηκε από ηγούμενους της Μονής.

Άγιος Νικόλαος: Βρίσκεται στο Γιαλό των Φηρών.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Βρίσκεται στα Κάτω Φηρά, χτισμένη το 1677 και στις αρχές του 19ου αιώνα αποτέλεσε μητροπολιτικός ναός για τους ορθόδοξους κατοίκους του νησιού. Αυτός ο ναός ανήκε ως μετόχι στη Μονή Προφήτη Ηλία, η οποία τον παραχώρησε στο δήμο.

Παναγία του Στάθη: Βρίσκεται νότια των Φηρών και ιδιωτικό ξωκλήσι.

Παναγιά Υπαπαντή: Είναι καθεδρικός ναός και βρίσκεται στο κέντρο των  Φηρών, χτισμένη το 1827.

Σταυρός: Βρίσκεται στις Κατοικίες.

Τριών Ιεραρχών: Βρίσκεται στο Μαθητικό Οικοτροφείο.

Χριστός: Βρίσκεται στο κέντρο Φηρών, χτισμένος το 1778.

Χριστός: Βρίσκεται στις Κατοικίες, χτισμένος το 1986.

Αγία Σοφία: Είναι ένα πολύ μικρό καθολικό εκκλησάκι, κτισμένη το 1727, που βρίσκεται πιο πάνω από το Δημοτικό Σχολείο των Φηρών και γιορτάζει 17 Σεπτέμβρη.

Άγιος Γεράσιμος: Χτισμένος το 1807.

Άγιος Γεώργιος ο Σφουγγατάς: χτισμένος το 1777, ονομάστηκε έτσι από το σφουγγάτο, που είναι μίγμα από πατάτες και αυγά.  Ένα παιδί για να ευχαριστήσει τον Άγιο για τη βοήθεια, που του είχε δώσει, του χάρισε ένα σφουγγάτο. Κάποιοι ναυτικοί οδηγημένοι από το φως του Αγίου Γεωργίου βγήκαν στη στεριά και για να ευχαριστήσουν τον Άγιο πήγαν να του ανάψουν κερί. Βρήκαν το σφουγγάτο και το έφαγαν. Η πόρτα της εκκλησιάς δεν άνοιγε όμως. Κατάλαβαν πως ήταν για το σφουγγάτο, πλήρωσαν και τότε η πόρτα άνοιξε. Και τότε είπαν: «Καλό ήταν το σφουγγάτο σου Αϊ-Γιώργη μου, αλλά ακριβό». Από τότε έμεινε η ονομασία Σφουγγατάς.

Κοίμηση της Θεοτόκου ή Παναγία Αγίων Θεοδώρων: Βρίσκεται ακριβώς πάνω από τους βράχο.

Αγία Ματρώνα: Χτίστηκε το 1859.

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Βρίσκεται βορειοδυτικά της Φοινικάς στο δρόμο για την παραλία Μπαξέδες.

Παναγία Μαρουλιανή ή Υπαπαντή του Κυρίου: Η εκκλησία της Παναγίας Μαρουλιανής βρίσκεται μέσα στον οικισμό και είναι αφιερωμένη στην Υπαπαντή του Κυρίου. Σύμφωνα με την παράδοση ονομάστηκε έτσι γιατί η εικόνα της βρέθηκε θαμμένη σε χωράφι κάτω από τις ρίζες των μαρουλιών. Γιορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου στην Υπαπαντή του Κυρίου και γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Οίας. (Πηγή: Kallistorwntas.blogspot.gr, Οι εκκλησίες του χωριού μας, Εκδόσεις Καλλίστη)

Από την ομάδα του Greece Destination

Πηγή photo slider: Pikist