Εκκλησίες & Μοναστήρια στη Θάσο

Εκκλησίες & Μοναστήρια στη Θάσο

Σύμφωνα με μια επιγραφή, η εκκλησία ανεγέρθηκε τον Ιανουάριο του 1804. Οι πέτρες οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της προέρχονται από τα ερείπια παλιού κάστρου. Είναι μια βασιλική με τρεις πτέρυγες, με ξύλινη οροφή και αψίδες, τυπικό δείγμα της τοπικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Την ημέρα του εορτασμού του Αγίου, στις 18 Ιανουαρίου,  πλήθος κόσμου συρρέει για να εκκλησιαστεί δίνοντας παράλληλα ζωή στον παλιό αυτό οικισμό.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στο Λιμένα Θάσου δίπλα από την αρχαία αγορά και το αρχαιολογικό μουσείο Θάσου. Είναι τρίκλυτη καμαροσκέπαστη βασιλική με τρούλο, η μόνη χωρίς γυναικωνίτη. Χτίστηκε το 835 μ.Χ., πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού. Ο τρούλος είναι αγιογραφημένος και στη στεφάνη του υπάρχει η χρονολογία 1861, έτος κατασκευής των τοιχογραφιών που σώζονται όλες αλλά σε κακή κατάσταση. Το 2007 καθαιρέθηκαν τα επιχρίσματα που είχαν εφαρμοστεί προγενέστερα και εμφανίστηκαν οι αρμοί και πολλά αρχαία μέλη αλλά και ένας κεραμοπλαστικός σταυρός στο αέτωμα. Η είσοδος  βρίσκεται στον εξωνάρθηκα  που ενσωματώθηκε στο ναό τα τελευταία χρόνια. Είναι μία από τις παλαιότερες εκκλησίες της Θάσου.

Η εκκλησία της Παναγίας είναι μία επιβλητική εκκλησία ύψους 18μ, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ρυθμός της είναι βασιλική με τρούλο με τρία εσωτερικά κλίτη και ημικυλινδρικούς θόλους. Έχει πέντε εισόδους, μία κεντρική και τέσσερις από τα πλάγια. Σύμφωνα με την παράδοση εγκαινιάστηκε από το Μητροπολίτη Άνθιμο το 18ο αιώνα. Οι εργασίες άρχισαν το 1831 υπό την επίβλεψη Καστοριανών μαστόρων οι οποίοι της προσέδωσαν πολλά χαρακτηριστικά των βυζαντινών εκκλησιών της Καστοριάς. Χρήματα για το ξεκίνημα των εργασιών έδωσαν κάποιοι προύχοντες του χωριού επειδή όμως τα χρήματα αυτά δεν έφτασαν για την αποπεράτωση του ναού ζητήθηκε βοήθεια από το Άγιο Όρος. Η μονή Βατοπεδίου που ήταν η πιο εύρωστη οικονομικά βοήθησε. Για την κατασκευή της εκκλησίας έχουν χρησιμοποιηθεί Θασίτικα μάρμαρα και μάρμαρα από ερείπια αρχαίων ναών του νησιού. Το ξύλινο χειροποίητο τέμπλο της, φιλοτεχνήθηκε από Βολιώτες μάστορες και ολοκληρώθηκε το 1881. Ιδιαίτερης ιστορικής και θρησκευτικής αξίας είναι και οι εικόνες της, που χρονολογούνται από το 14ο αι. έως το 17ο αι., καθώς και η εικόνα της Παναγίας της Παντοβλεπούσας του 1814. Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, εορτάζει ο ναός με λιτάνευση της εικόνας και με πανηγύρι των πιστών που συνοδεύεται με φαγητό (κλουμπάνι).

Το μοναστήρι βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του νησιού λίγο πριν την Αλυκή όπου το τοπίο γίνεται πιο άγριο, η βλάστηση λιγοστεύει και απότομα βράχια κατεβαίνουν στη θάλασσα. Χτισμένο στο χείλος ενός γκρεμού με μαγευτική θέα το Αιγαίο και το Άγιο Όρος δίνει στον επισκέπτη την αίσθηση ότι αιωρείται. Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε, λέγεται όμως ότι στην θέση του υπήρχε μικρός ναός που έχτισε ο ασκητής Λουκάς από όπου ανέβλυσε το ιερό αγίασμα. Σύμφωνα με την παράδοση, την πηγή θέλησαν κάποτε να μιάνουν άπιστοι Τούρκοι. Τότε αυτή στέρεψε με θαυματουργικό τρόπο και ανέβλυσε, και αναβλύζει ακόμη, σε μια σπηλιά κοντά στη θάλασσα. Οι ιερόσυλοι έπεσαν νεκροί. Την πρώτη αναφορά σχετικά με το έτος ίδρυσης του συναντάμε σε ένα έγγραφο του 1287. Το βέβαιο είναι ότι το 1835  έγιναν κάποιες επιδιορθώσεις ή  ολοκληρώθηκε το χτίσιμο του ναού, σύμφωνα με την επιγραφή στην δυτική είσοδό του. Τον Οκτώβριο του 1974 έρχονται στη μονή οι πρώτες εφτά μοναχές από το μοναστήρι της Παναγίας Οδηγήτριας Πορταριάς Βόλου που μαζί με έναν φιλοθείτη ιερομόναχο εργάστηκαν σκληρά και μεταμόρφωσαν το μοναστήρι που μέχρι τότε είχε μείνει έρημο.  Έκτοτε το ιστορικό μοναστήρι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου λειτουργεί με κοινοβιακό τρόπο ως γυναικείο ησυχαστήριο, που εξαρτάται πνευματικά από τη μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Στο μοναστηριακό συγκρότημα διακρίνονται διάφορα κτίσματα όπως ξενώνες, κελιά των μοναχών, καθώς και μεγάλος νεότερος ναός σταυροειδής με τρούλο και καμάρες. Εδώ φυλάγεται η εικόνα (εξαπτέρυγο) του Μιχαήλ Αρχαγγέλου όπου είναι φυλαγμένο ένα κομμάτι του Τίμιου Ήλου, μέρος δηλαδή καρφιού από εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν για τη σταύρωση του Χριστού. Η παράδοση θέλει τον Άγιο να μεταφέρει ο ίδιος τον Τίμιο Ήλο, που αφιέρωσε ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Βοτανειάτης στην Ιερά Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους, στο Μοναστήρι του Αρχαγγέλου. Η μοναδικότητα και η χάρη του ιερού κειμηλίου προσέδωσαν στο μοναστήρι ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και προσέλκυσαν πολλούς προσκυνητές. Για τη Θάσο και ιδιαίτερα για τους κατοίκους του Θεολόγου ο Μιχαήλ Αρχάγγελος είναι ο προστάτης Άγιος τους. Γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και την Τρίτη της Δικαινησίμου.

Πηγή πληροφοριών: Δήμος Θάσου
Πηγή photo slider: Pikist