Αξιοθέατα στη Θάσο

Αξιοθέατα στη Θάσο

Η Ακρόπολη Θάσου είναι ο πρώτος εκ των τριών λόφων στους οποίους οδηγεί το παράλληλο στα ερείπια του οχυρωματικού τείχους της αρχαίας πόλης, ανηφορικό μονοπάτι. Ήταν χτισμένη σε ένα μακρόστενο πλάτωμα. Ιδανική θέση γιατί έτσι αποτελούσε και ένα θαυμάσιο παρατηρητήριο 137 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η τωρινή μορφή της Ακρόπολης ανήκει στους μεσαιωνικούς χρόνους, όμως υπάρχει μια γωνία του τείχους που είναι χτισμένη με μεγάλα μάρμαρα και ανήκει στην Ακρόπολη του 5ου π, Χ. αιώνα. Εκεί βρισκόταν το ιερό του Απόλλωνα Πυθίου όπως μαρτυρούν οι επιγραφές που βρέθηκαν και αφορούσαν τη λατρεία του. Στη θέση του ιερού του Απόλλωνα οικοδομήθηκε στα βυζαντινά χρόνια ένα κάστρο. Τα θεμέλια του ναού της Αθηνάς σώζονται σήμερα στη δεύτερη κορυφή της Ακρόπολης. Χρονολογείται από τις αρχές του 5ου π. Χ. αιώνα. Το ιερό του Πάνα είναι λαξευμένο σε ένα βράχο κοντά στην τρίτη κορυφή της Ακρόπολης όπου μέσα βρίσκεται ένα ανάγλυφο του τραγοπόδαρου θεού. Κοντά στη νότια κορυφή της Ακρόπολης σε ένα σημείο του υπάρχει ένας μεγάλος λίθος με σκαλισμένα επάνω του δύο μάτια και μια μύτη βρισκόταν το τείχος και η πύλη του Παρμενίωνα. Πιο κάτω υπάρχει ένας άλλος μεγάλος λίθος μέσα στο τείχος με χαραγμένη μια επιγραφή που ανάγεται γύρω στα 510-490 π. Χ. και γράφει με έφτιαξε ο Παρμένωνας. Στην ίδια χρονική περίοδο ανάγεται και η πύλη του Ηρακλή και του Διόνυσου. Κατηφορίζοντας συναντάμε το μεγαλύτερο μέρος του ιερού του Ηρακλή, που έφεραν στο φως οι ανασκαφές.

H αγορά της Θάσου αποτελούσε το πολιτικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας πόλης του νησιού και αποτελεί το σημαντικότερο αρχαιολογικό μνημειακό συγκρότημα που πήρε την οριστική του μορφή στη διάρκεια πολλών αιώνων. Οι πρώιμες κατασκευές που έχουν εντοπιστεί σε αυτό χρονολογούνται στον 6ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για μια δημόσια πλατεία η οποία ήταν περίκλειστη με στοές με κιονοστοιχίες οι οποίες αποτελούσαν την πρόσοψη δημοσίων συγκροτημάτων και ξεχώριζε για την λεγόμενη «δίοδο των θεωρών», που ήταν ένα από τα πιο σπουδαία σημεία της πόλης με θρησκευτική σημασία. Στο κτιριακό συγκρότημα βρέθηκαν γλυπτά, αγάλματα και επιγραφές ανεκτίμητης αξίας, μεγάλο μέρος των οποίων βρίσκονται σήμερα στο μουσείο του Λούβρου. Στο βορειοδυτικό τμήμα της υπάρχει το ιερό τέμενος του Θάσιου Αγοραίου Δία με κυκλικό περίβολο από μαρμάρινους πεσσούς και πλάκες, ο τάφος του Γλαύκου, Ο κυκλικός βωμός του Θεαγένη, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο δοξασμένους θάσιους αθλητές, ο βωμός του Γάϊου και Λεύκιου Καίσαρα, η μαρμάρινη πλώρη και η παλαιοχριστιανική βασιλική της Αγοράς, με διαστάσεις που επέτρεπαν τον εκκλησιασμό μεγάλου αριθμού πιστών. Η αγορά της Θάσου ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής που ξεκίνησαν το 1911. Το μεγαλύτερο μέρος της ανασκαφικής έρευνας και αποκάλυψης του χώρου πραγματοποιήθηκε από το 1948 έως το 1955. Η ανασκαφική δραστηριότητα της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής συνεχίζεται στον ίδιο χώρο μέχρι σήμερα.

Στη δυτική πλαγιά της ακρόπολης της Θάσου, στο ανώτερο σημείο μιας φυσικής θεατρικής διαμόρφωσης του εδάφους, βρίσκεται το θέατρο της Θάσου. Από τη θέση του αποτελεί μια φυσική αγκαλιά  με θέα την θάλασσα, το νησάκι της θασοπούλας και την απέναντι στεριά. Το θέατρο ακουμπά στο αρχαίο τείχος της πόλης, χάνοντας εξ αυτού του λόγου την απόλυτη γεωμετρικότητα του κοίλου του στο ανατολικό του τμήμα. Η πρώτη ανασκαφή έγινε από τη γαλλική αρχαιολογική σχολή το 1921 και αποκαλύφτηκαν το κοίλο του θεάτρου, η ορχήστρα, οι πάροδοι και ένα τμήμα της σκηνής. Αυτό που βλέπει ο επισκέπτης είναι η ρωμαϊκή του φάση, όταν πιά έχει γίνει χώρος παραστάσεων ναυμαχιών και κυνηγεσίων, γι’ αυτό και το θεωρείο στην ορχήστρα και η μνημειακή διώροφη σκηνή. Σήμερα το αρχαίο θέατρο χρησιμοποιείται από το φεστιβάλ Θάσου και φιλοξενεί παραστάσεις αρχαίου δράματος, παιδικές θεατρικές σκηνές και συναυλίες. Η πρόσβαση στο θέατρο εξυπηρετείται από πετρόκτιστη σκάλα, που ανεβαίνει στριφογυριστά από το Διονύσιο την πλαγιά του λόφου, επίσης και από φυσικό μονοπάτι παράλληλο εξωτερικά του τείχους, που από το λιμάνι οδηγεί στο Εβραιόκαστρο και από εκεί στο θέατρο. Τα τελευταία χρόνια ο κίνδυνος πυρκαγιάς έκανε απαραίτητη την διάνοιξη δασικού δρόμου που οδηγεί στο μνημείο, παρακάμπτοντας τον λόφο της ακρόπολης. Ο δρόμος αυτός εξυπηρετεί πλέον τη μεταφορά των σκηνικών για τις παραστάσεις, καθώς και την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία.

Το αρχαίο λιμάνι της Θάσου που βρίσκεται μπροστά από το αρχαιολογικό μουσείο ήταν διπλό: ένα κλειστό πολεμικό και ένα ανοιχτό εμπορικό, γνωστό και ως Εβραιόκαστρο. Συγκαταλέγονται στα πιο χαρακτηριστικά και πιο καλοδιατηρημένα αρχαία λιμάνια της Ελλάδας Το αρχαίο στρατιωτικό λιμάνι ήταν περιτριγυρισμένο από θαλάσσιο τείχος, που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η προέκταση του χερσαίου τείχους μέσα στη θάλασσα. Το μέρος του τείχους που χώριζε το λιμάνι από την πόλη σήμερα δεν υπάρχει και γι’ αυτό είναι δύσκολο να πούμε αν υπήρχε άμεση επικοινωνία ανάμεσα σ’ αυτές στις δύο περιοχές, πέρα από τις δύο πύλες στο τείχος της πόλης προς την πλευρά του λιμανιού που σώζονται μέχρι σήμερα.  Η οχύρωση του λιμανιού χρονολογείται γύρω στο τέλος του 6ου -αρχές 5ου αιώνα π.Χ., λόγω της ομοιότητας με τη χερσαία οχύρωση. Στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα το θαλάσσιο τείχος ενισχύθηκε με κυκλικούς πύργους. Τα  θεμέλια των πύργων καθώς και του λιμενοβραχίονα μέσα στη θάλασσα έχουν διασωθεί. Τριγυρίζοντας κανείς σήμερα στο χώρο του παλιού λιμανιού της Θάσου, αν είναι καθαρά τα νερά, με ευκολία μπορεί να αναγνωρίσει τη μορφή του αρχαίου λιμανιού. Το αρχαίο πολεμικό λιμάνι ήταν των ίδιων ακριβώς διαστάσεων με το τωρινό «Παλιό λιμανάκι» μπροστά από το Καλογερικό, εκεί που αράζουν τα ψαροκάικα. Η μόνη ενάλια ανασκαφή, πραγματοποιήθηκε από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή  το 1984 ως το 1988 με σκοπό να καθαριστεί ο βυθός και να ανασκαφεί το λιμάνι, ώστε να επιτραπεί η προσέγγιση μεγαλύτερων πλοίων, επειδή όμως υπήρξαν αρχαιολογικά ευρήματα απαγορεύτηκε από την αρχαιολογική Υπηρεσία οποιαδήποτε παρέμβαση. Το αρχαίο λιμάνι πέρα από την εξαιρετική του γραφικότητα, αποτελεί χώρο πολύ σημαντικό για το νησί, εφόσον λειτουργεί ως σήμερα για τον  ελλιμενισμό αλιευτικών σκαφών. Στα ΒΑ του βρίσκεται η λιμενολεκάνη του ανοιχτού εμπορικού λιμανιού, που προστατεύεται από τους βόρειους ανέμους από έναν ενισχυμένο κυματοθραύστη. Στον λαιμό της μικρής χερσονήσου , στο ακρωτήρι  «Εβραιόκαστρο» δεσπόζει ένα μικρό εκκλησάκι, κτισμένο στα ερείπια παλαιοχριστιανικής Βασιλικής, αφιερωμένο στους Αγίους Αποστόλους. Το αρχαίο εμπορικό λιμάνι της Θάσου, βρίσκεται στη σημερινή θέση του Καρνάγιου και η λειτουργία του είναι η κατασκευή καραβιών από πεύκο.

Το Ωδείο στην αρχαία πόλη της Θάσου χτίστηκε στους ρωμαϊκούς χρόνους. Το κτίσμα που αποκαλύφτηκε το 1929  μας δίνει την εντύπωση μνημειακού κτιρίου, κι ας είναι το μεγαλύτερο μέρος του κάτω από σύγχρονο δρόμο της πόλης και ουσιαστικά ορατό μόνο το κατώτερο μέρος, με τις πρώτες σειρές των εδωλίων του.  Είναι βέβαιο ότι στα αρχαία χρόνια θα παρουσίαζε πολύ εντυπωσιακή εικόνα και θα αποτελούσε ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα. Είναι φτιαγμένο από μάρμαρο και βρίσκεται στα Νότια  της αρχαίας αγοράς. Το κτίσμα αποτελείται από ένα κοίλο με δύο σειρές εδωλίων, που σχηματίζουν  ημικύκλιο, από μία ορχήστρα και από ένα κτίριο σκηνής. Η ορχήστρα δεν έχει πλακόστρωση και από τις παρόδους σώζονται μόνο οι δύο  τοίχοι στήριξης του εδάφους στα άκρα του κοίλου.

Ένα από τα πλέον εμβληματικά κτίσματα της Θάσου είναι το Καλογερικό. Πρόκειται για διώροφο κτίριο του 19ου αιώνα, μετόχι της μονής Βατοπαιδίου. Το κτίριο Θρακομακεδονίτικης Αρχιτεκτονικής είναι κατασκευασμένο από πέτρα και ξύλο με ορθογώνια όψη. Η στέγη είναι ξύλινη, καλυμμένη με σχιστόπλακες, και φέρει πέτρινες ψηλές καμινάδες. Τα ανοίγματα είναι ξύλινα όπως ξύλινη είναι και η σκάλα που οδηγεί στον όροφο όπου αναπαρίσταται το Θασίτικο σπίτι και εκτίθενται διάφορα κεντήματα, εργόχειρα, νυχτικά, έπιπλα, μαγειρικά σκεύη, αργαλειός, πλυσταριό με όλα τα σύνεργα, εικονοστάσι κ.α. Ανήκει στον Δήμο Θάσου και χρησιμοποιείται ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων, εκθέσεων, διαλέξεων κ.α. αλλά και για την στέγαση του Δημοτικού Λιμενικού ταμείου στον όροφο.

Είναι η περιοχή όπου τα ερείπια των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων Λιμεναρίων, κάνουν δυνατή αντίθεση με το γαλάζιο της θάλασσας και αποτελούν μια καλή αφορμή για περιήγηση. Νότια από το παλατάκι έδρα της επιχείρησης εκμετάλλευσης των Μεταλλείων Speidel στον κόλπο που σήμερα φέρει το όνομα «Μεταλλεία» απλωμένα σε μια απότομη πλαγιά στέκουν τα μισογκρεμισμένα κτίρια των εγκαταστάσεων επεξεργασίας του μεταλλεύματος ενώ μπροστά από αυτά και βόρεια διακρίνονται οι συντηρημένοι κάμινοι κατεργασίας του και νότια ένας τεχνητός λόφος από σκουριές που κόβει την παραλία στα δύο. Το μικρό παλατάκι που λειτούργησε ως κτίριο γραφείων και εργαστηρίων, το παλιό πετρόκτιστο υδραγωγείο που χρησίμευε για τη υδροδότηση των εγκαταστάσεων και οι αποθήκες μεταλλείων ένας χώρος στον οποίο λαμβάνουν χώρα διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις,  συμπληρώνουν το παζλ.

Πάνω  από το λιμάνι των Λιμεναρίων στην κορυφή ενός λόφου δεσπόζει βγαλμένο θαρρείς από τα παραμύθια το Παλατάκι. Πρόκειται για κτίριο που σχεδιάστηκε από τον διεθνούς φήμης Ιταλό αρχιτέκτονα Arigoni, στις αρχές του εικοστού αιώνα και χρησιμοποιήθηκε σαν έδρα της Γερμανικής εταιρείας Speidel, που εκμεταλλευόταν τότε τα μεταλλεία της Θάσου. Στον προαύλιο χώρο του, που περιβάλλεται από πευκόδασος, υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι και διάσπαρτα γλυπτά του Θάσιου γλύπτη Λόβουλου. Το κτίσμα είναι διώροφο, ορθογώνιο, με δυο πυργίσκους στις στενές του πλευρές. Στην Ανατολική και την Δυτική πλευρά της στέγης καθώς και στο κέντρο της, υπερυψώνονται σοφίτες που του χαρίζουν ύφος επιβλητικό. Δικαίως χαρακτηρίστηκε από την πολιτεία ως «Μνημείο Νεότερων χρόνων» και «έργο τέχνης  που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία».

Χτίστηκε το 1917 από τον Αυγουστή Κομλίκη. Υπήρξε έργο ανάγκης την εποχή εκείνη, γιατί με τις μεγάλες νεροποντές, ήταν αδύνατο να περάσουν οι κάτοικοι με τα ζώα τους, το λάκκο του Θεολόγου προς Αστρίς, Θυμωνιά. Είναι μονότοξο γεφύρι χτισμένο με πέτρα από την περιοχή του χωριού Θεολόγου και ασβέστη. Το γεφύρι είναι επισκέψιμο.

Βρίσκεται στην πρωτεύουσα του νησιού, τη Θάσο (Λιμένα). Είναι χτισμένο κοντά στην αρχαία αγορά. Στο Μουσείο, ένα από τα σημαντικότερα περιφερειακά μουσεία της Ελλάδας, φυλάσσονται και εκτίθενται συλλογές αρχαιολογικών ευρημάτων μοναδικού πλούτου και ποικιλίας από τον 7ο αιώνα π. Χ. ως τον 7ο αιώνα μ. Χ. Σημαντικά ευρήματα από την παλαιολιθική μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή, μας δίνουν μια γλαφυρή εικόνα ενός από τους σημαντικότερους πολιτισμούς του Αιγαίου. Στεγάζεται σε κτίριο του 1934, το οποίο επεκτάθηκε πρόσφατα. Περιλαμβάνει περί τα 1700 εκθέματα που προέρχονται από το νησί της Θάσου και συγκεντρώθηκαν μετά από πολύχρονες έρευνες της Γαλλικής Αρχαιολογικής και της Ελληνικής αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Από τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι ο πανύψηλος αρχαϊκός κούρος, προοριζόμενος για το ιερό του Απόλλωνα, το ανάγλυφο με θεά σε κόγχη και η Αφροδίτη πάνω σε δελφίνι. Θα γνωρίσετε λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή κατά τη διάρκεια των διαφόρων ιστορικών περιόδων που έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στο νησί  καθώς και τις δημιουργίες και τον πολιτισμό των πρώτων κατοίκων του. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται  στην παρουσίαση της κεραμικής της εποχής του σιδήρου,  των βραχογραφιών και των ανθρωπόμορφων στηλών που αποτελούν μερικά από τα αρχαιότερα μνημειακά γλυπτά που ίσως συμβόλιζαν θεούς ή ήρωες. θα θαυμάσετε προϊστορικά κοσμήματα και άλλα έργα μικροτεχνίας όπως αγγεία, ειδώλια, λυχνάρια και κοσμήματα. Το μουσείο διαθέτει επίσης αμφιθεατρική αίθουσα προβολών και χώρο περιοδικών εκθέσεων.

Στο εν λόγω μουσείο παρουσιάζεται μια λαογραφική συλλογή. Δημιουργήθηκε το 1993 από τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου Λιμεναρίων το «Κάστρο». Στεγάζεται στο παλιό κτίριο της κοινότητας, στο κέντρο του χωριού. Σκοπός της συλλογής είναι η προβολή της τοπικής παράδοσης. Πιο συγκεκριμένα εκτίθενται είδη οικιακής χρήσης και ένδυσης κι ένας αργαλειός. Σε άλλη γωνιά εκτίθενται εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων και ένας παραδοσιακός αποστακτήρας τσίπουρου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρων παρουσιάζουν τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας των μεταλλείων της περιοχής.

Στην ανατολική πλευρά της Θάσου, 15 λεπτά από τον Λιμένα, βρίσκεται η Σκάλα Ποταμιάς. Το Λαογραφικό Μουσείο στεγάζεται στο κτίριο του Ταρσανά (σημείο ανέλκυσης σκαφών) της Ποταμιάς. Στον ίδιο χώρο βρίσκονται τα γραφεία του Επιμορφωτικού Συλλόγου Ποταμιάς, ο οποίος ίδρυσε το Λαογραφικό Μουσείο. Στο ισόγειο (100 τ.μ.) παραδίδονται μαθήματα δημοτικών χορών, γίνονται εκθέσεις και τελούνται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στον δεύτερο όροφο, λειτουργεί το Μουσείο με εκθέματα και φωτογραφίες από την ιστορία της Ποταμιάς, της Θάσου καθώς και παλαιά αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

Αυτό το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο του παραδοσιακού χωριού Θεολόγος και στεγάζεται σε ένα διώροφο δημόσιο κτίριο το αρχοντικό Χατζηγιώργη. Στον πρώτο όροφο εκτίθενται αντικείμενα που σχετίζονται με τις παραγωγικές δραστηριότητες του τόπου, ενώ στο δεύτερο αναπαρίσταται ένα παραδοσιακό σπίτι της Θάσου. Σκοπός του είναι η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η αναβίωση εθίμων.

To μουσείο Βαγή βρίσκεται στο γραφικό χωριό Ποταμιά. Στεγάζεται σε ένα διώροφο, πέτρινο κτίριο στο κέντρο του χωριού, όπου παλαιότερα στεγαζόταν το δημοτικό σχολείο. Στους χώρους του εκτίθενται έργα του φημισμένου διεθνώς θάσιου γλύπτη Πολύγνωτου Bαγή, ο οποίος διακρίθηκε στην Αμερική με την τεχνική της άμεσης γλυπτικής πάνω σε ποικιλόμορφες πέτρες. Τα έργα του αντλούσαν έμπνευση από την Ελληνική φύση κι απεικόνιζαν φεγγάρια, ψάρια, διάφορα είδη πουλιών και ζώων κ.α. και τα υλικά χρησιμοποιούσε ο καλλιτέχνης ήταν κυρίως χαλκός, τσιμέντο, μάρμαρο, γρανίτης, πέτρα και ξύλο. Έργα από την προσωπική του συλλογή άφησε ως κληροδότημα στη γενέτειρά του, τα οποία και εκτίθενται στο ομώνυμο μουσείο.

Πηγή πληροφοριών: Δήμος Θάσου
Πηγή photo slider: Caj Kessler από το pixabay.com