Πόλεις & Χωριά στο Νομό Αρκαδίας
Αγάλω
Η Αγάλω βρίσκεται σε ορεινή περιοχή που δεσπόζει στο φαράγγι του ποταμού Λούσιου στα δυτικά. Είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, σε υψόμετρο 440 μέτρων. Είναι πολύ κοντά στην αρχοντική Δημητσάνα με πετρόχτιστα σπίτια χτισμένα αμφιθεατρικά. Αξίζει να επισκεφθείτε αυτό το όμορφο χωριουδάκι, διότι θα συναντήσετε ένα διαφορετικό τρόπο ζωής μη επηρεασμένο από τους σύγχρονους ρυθμούς της πόλης. Θα σας γαληνέψει το όμορφο ηλιοβασίλεμα και θα σας μαγέψει η θέα. Στην κεντρική πλατεία του χωριού υπάρχει μια βρύση κι ένας πλάτανος 100 χρόνων.
Αγία Σοφία
Η Αγία Σοφία (ή Αγια-Σοφιά όπως αποκαλείται συνήθως στην τοπική διάλεκτο) είναι ένας οικισμός στην επαρχία Κυνουρίας του νομού Αρκαδίας. Βρίσκεται επάνω στο δρόμο που ενώνει το Άστρος με την Τρίπολη. Βορειοδυτικά από τον οικισμό βρίσκεται το γεφύρι του Αρμακά. Ένα παραδοσιακό μονότοξο γεφύρι που πιθανολογείται ότι κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1900 από Καστρίτες μαστόρους και στέκει ακόμα, ως ένα αυθεντικό δείγμα της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής.
Αγιονέρι
Το Αγιονέρι είναι χτισμένο στη νότια Ηραία, σε ημιορεινή καταπράσινη τοποθεσία κοντά στον ποταμό Λάδωνα πάνω από της Ιαματικές Πηγές Ηραίας, σε υψόμετρο 310 μέτρων. Αξίζει να επισκεφθείτε το λόφο του Προφήτη Ηλία ο οποίος προσφέρει καθηλωτική θέα. Το παλιό του όνομα του οικισμού είναι Μπέτσι. Το Αγιονέρι βρίσκεται σε ημιορεινό έδαφος οπότε ευδοκιμούν και η γεωργία αλλά και η κτηνοτροφία. Στο χωριό καλλιεργούνται μεγάλες εκτάσεις ελαιόδενδρων καθώς επίσης παράγονται και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Αλωνίσταινα
Η Αλωνίσταινα είναι ένα πανέμορφο και γραφικό χωριό του Μαινάλου και είναι χτισμένη στη δυτική πλευρά της Οστρακίνας σε υψόμετρο 1200 μ. σε μικρή κοιλάδα μεταξύ Βυτίνας και Πιάνας κάτω από τις πλαγιές του Μαινάλου. Η Αλωνίσταινα είναι από τα χωριά με τη μεγαλύτερη ιστορία στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 και συνδέεται στενά με τους Κολοκοτρωναίους των οποίων υπήρξε ορμητήριο στην Επανάσταση. Προεπαναστατικά ήταν κρησφύγετο κι ορμητήριο της κλεφτουριάς, ενώ κατά την επανάσταση του 1821 ήταν σημείο συγκέντρωσης και εξόρμησης των ελληνικών δυνάμεων υπό τον Θ. Κολοκοτρώνη. Οι Τούρκοι την πυρπόλησαν και τη λεηλάτησαν δύο φορές. Μετά την επανάσταση η Αλωνίσταινα είχε ραγδαία εξέλιξη. Τριγυρισμένο από έλατα και απλωμένο σε ένα καταπράσινο φαράγγι, το χωριό είναι ένα από τα γραφικότερα και ομορφότερα χωριά της Αρκαδίας. Κρατάει την παραδοσιακή μορφή του, ενώ έχει κηρυχθεί διατηρητέος οικισμός. Έχει επίσης εμπλουτισθεί από πέτρινες αναπλάσεις, στους δρόμους και στον περίγυρο. Στην πλατεία του χωριού ξεχωρίζει το μαρμάρινο μνημείο της Ζαμπίας Κωστάκη. Απέναντί της η εξαιρετική μονόκλιτη Βασιλική Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, δεσπόζει από το 1742 και γιορτάζει το καλοκαίρι με πανυγήρι. Δίπλα στην είσοδο της εκκλησίας ο τάφος της Ζαμπίας. Στην Αλωνίσταινα υπάρχουν αρκετές παλαιές κατοικίες, δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Χαρακτηρίζονται από πολλά και μεγάλα τοξωτά ανοίγματα και είναι χτισμένα από λαγκαδινούς πρωτομαστόρους. Σημείο αναφοράς για τους κατοίκους είναι η πηγή Κεφαλάρι. Ακριβώς δίπλα της σώζεται ένα από τα χάνια που εξυπηρετούσε τους περαστικούς και χρησίμευε για την ξεκούραση των ζώων. Στην περιοχή της Αλωνίσταινας τοποθετείται ο αρχαίος οικισμός Ελισσών. Κατά καιρούς έχουν βρεθεί αρχαίοι χτιστοί τάφοι στα νότια του χωριού, ίχνη αμαξοτροχιών στο πέρασμα για το διάσελο, δύο αγαλματίδια και αρχαία νομίσματα. Κάποιοι αποδίδουν το όνομα του χωριού σε παραφθορά του αρχαίου τοπωνυμίου Ελισσών, ενώ μάλλον επικρατέστερο είναι να προέρχεται από την αγροτική εργασία του αλωνίσματος.
Βαλτέτσι
Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.050 μέτρων εντός χαράδρας, στις νότιες πλαγιές του όρους Μαίναλο, έχοντας μόνο δύο περάσματα – διαβάσεις, ένα προς ΝΑ και ένα προς ΒΑ. Η θέση του είναι σε ένα μικρό οροπέδιο ανάμεσα σε τέσσερις λόφους: Χωματοβούνι, Μύλοι, Νταβρουλέικα και Κούκοι. Σε αυτούς τους λόφους ταμπουρώθηκαν οι ‘Ελληνες αγωνιστές κατά την μάχη του Βαλτετσίου που έλαβε χώρα στις 12-13 Μαΐου 1821.Η πλατεία του χωριού, γεμάτη με πλατάνια, φιλοξενεί το μνημείο αυτών των στιγμών και ανδριάντες του Κολοκοτρώνη και του Νικηταρά. Η εκκλησία του χωριού έγινε με επιστασία του Γέρου του Μοριά και έχει αρχιτεκτονικά μέλη από τον αρχαίο ναό της Αθηνάς Σωτήρος και είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο. Υπάρχει επίσης Λαογραφικό Μουσείο στο οποίο εκτίθενται αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των Βαλτετσιωτών όπως παραδοσιακές στολές και εργαλεία της αγροτικής και ποιμενικής ζωής.
Βασκίνα
Η Βασκίνα ή Βοσκίνα (Τσακωνικά: Βαστζίνα) είναι χωριό της Κυνουρίας, χτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα. Αποτελείται από δύο οικισμούς, την Άνω Βασκίνα (Τάνου Βαστζίνα) και την Κάτω Βασκίνα (Κάτου Βαστζίνα). Στο τσακωνοχώρι έχουν αποκαλυφθεί δύο κτιστοί Μυκηναϊκοί τάφοι καθώς και άλλα ευρήματα των ύστερων Μυκηναϊκών Χρόνων, όπως αγγεία, όστρακα, θραύσματα και κυρίως Μυκηναϊκή κεραμική.
Δημητσάνα
Η Δημητσάνα είναι χτισμένη σε μια ορεινή τοποθεσία, πάνω σε λoφοράχη και σε υψόμετρο 946 μέτρων. Η ιστορία της αρχίζει κατά τους Ομηρικούς χρόνους, όταν στη θέση της βρισκόταν η μικρή αρκαδική πόλη Τεύθις. Η Δημητσάνα στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο με το «κρυφό σχολειό» και το 1821 με το «Δημητσανίτικο μπαρούτι» που παρασκεύαζε. Είναι πατρίδα του Εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, του οποίου το άγαλμα δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του χωριού, που υπήρξε δωρεά του Μαρασλή, και του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού, όπου αμφοτέρων οι οικίες διασώζονται. Στο μουσείο της Δημητσάνας που στεγάζεται στη Βιβλιοθήκη, εκτίθενται υφαντά, αργαλειοί, είδη λαϊκής τέχνης και αρχαιολογική συλλογή. Λίγο έξω από τη Δημητσάνα βρίσκεται και το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, που στόχο έχει την ανάδειξη των παραδοσιακών υδροκίνητων εγκαταστάσεων που παλιότερα ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες στην περιοχή. Η Δημητσάνα είναι πετρόχτιστος οικισμός με αξιόλογα αρχοντικά, τα περισσότερα από τα οποία είναι αναστηλωμένα σήμερα. Ο οικισμός είναι χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής της Γορτυνίας και είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός. Αξιοθέατα στο εσωτερικό του οικισμού αποτελούν η Βιβλιοθήκη Δημητσάνας, το αρχοντικό του Γρηγορίου του Ε΄, το δημοτικό σχολείο κ.α. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε τμήμα του χώρου της Σχολής Δημητσάνας. Ιδρύθηκε το 1764 και εμπλουτιζόταν με βιβλία επί 57 έτη. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 μέρος των βιβλίων χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή φυσεκίων καθώς υπήρχε έλλειψη από χαρτί. Σήμερα αριθμεί περισσότερους από 35.000 τόμους, χειρόγραφα και έγγραφα. Το δημοτικό σχολείο χτίστηκε την περίοδο 1898-1910 με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα διτάξιου σχολείου αυτής της περιόδου. Λειτούργησε ως το 1930 ως σχολείο θηλέων και στη συνέχεια στέγασε το ειρηνοδικείο Ψωφίδος.
Έλατος
Ο Έλατος Κυνουρίας (Δραγαλεβός) είναι ένα μικρό ορεινό χωριό χτισμένο στα 840 μέτρα υψόμετρο, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο στο οποίο τα πλατάνια και οι καστανιές κυριαρχούν. Βρίσκεται ανάμεσα στα δύο κεφαλοχώρια της περιοχής, τον Άγιο Πέτρο και το Καστρί. Απέναντι από την πλαγιά στην οποία είναι χτισμένο το χωριό, δεσπόζει ο Πάρνωνας με την απαράμιλλη ομορφιά του. Σε αυτά τα μέρη μπορεί κανείς να νιώσει την απίστευτη ηρεμία που προσφέρει η φύση, μακριά από τους θορύβους και την ένταση των μεγαλουπόλεων. Η ηρεμία και η ησυχία είναι το χαρακτηριστικό σημείο της περιοχής. Η κάθε εποχή του χρόνου έχει να σου προσφέρει και μια μοναδική εμπειρία. Η άνοιξη με τα ζωντανά χρώματά της και τα πολυάριθμα λουλούδια της , το καλοκαίρι με την άγρια πρασινάδα του, το φθινόπωρο με το μελαγχολικό και πανέμορφο κίτρινο χρώμα των δέντρων και ο άγριος χειμώνας με τα πολλά χιόνια του, σου δίνουν να καταλάβεις πως ο τόπος ετούτος είναι ανέγγιχτος από την σύγχρονη μανία για ανάπτυξη. Από τα πιο όμορφα σημεία του χωριού είναι ο Άγιος Αθανάσιος και η Κάτω Βρύση. Ο Άγιος Αθανάσιος βρίσκεται στο πάνω μέρος του χωριού, 100 μέτρα από το τελευταίο σπίτι. Ό χώρος αυτός έχει διαμορφωθεί και αξιοποιηθεί από τον πολιτιστικό σύλλογο. Υπάρχει άφθονο νερό και δύο μεγάλες στέρνες τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του χωριού για να ποτίζουν τα περιβόλια τους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Στο μαγευτικό προαύλιο μπροστά από το ξωκλήσι μπορεί κανείς να ξεκουραστεί και να απολαύσει τη θέα προς τα άλλα χωριά, ενώ κάθεται κάτω από τον υπέροχο ίσκιο που προσφέρουν τα πλατάνια που βρίσκονται εκεί. Η Κάτω Βρύση 500 μέτρα έξω από το χωριό στο δρόμο προς Άγιο Πέτρο είναι ένα έργο του πολιτιστικού συλλόγου, το οποίο δημιουργήθηκε τα τελευταία 18 χρόνια. Η πέτρινη αυτή βρύση βρίσκεται μέσα σε μια καταπράσινη ρεματιά, γεμάτη από πλατάνια.
Καρύταινα
Η Καρύταινα είναι χτισμένη σε κορυφή λόφου γύρω από το ομώνυμο μεσαιωνικό κάστρο. Βρίσκεται στο χώρο της αρχαίας Βρένθης. O οικισμός διακρίνεται ιδιαίτερα για το μεσαιωνικό του χαρακτήρα που του προσδίδουν τα σπίτια, το κάστρο και οι βυζαντινού ρυθμού εκκλησίες. Έχει αναγνωριστεί ως παραδοσιακός οικισμός. Η Καρύταινα είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός, καθώς διατηρεί το χρώμα της μεσαιωνικής καστροπολιτείας. Κύριο αξιοθέατο είναι το κάστρο της, χτισμένο στην κορυφή του λόφου πάνω από τον οικισμό. Έχει μήκος που ξεπερνά τα 110 μέτρα και πλάτος που ξεπερνά τα 40. Τα τείχη του φτάνουν σε ύψος μέχρι τα 7 μέτρα και σε πλάτος μέχρι τα 2. Κοντά στην Καρύταινα ρέει ο ποταμός Αλφειός, ο οποίος σχηματίζει στα δυτικά της Καρύταινας μεγάλο φαράγγι, συμβάλλοντας στη φυσική οχύρωση της περιοχής. Πάνω στον Αλφειό, κοντά στην Καρύταινα, διασώζονται δύο παραδοσιακά γεφύρια, το γεφύρι του Κούκου και το γεφύρι της Καρύταινας. Το πρώτο είναι μονότοξο, χτισμένο το 1880 και διασώζεται σήμερα σε καλή κατάσταση. Το δεύτερο ήταν πεντάτοξο, όμως σε μία μάχη την περίοδο του εμφυλίου καταστράφηκε η κύρια καμάρα του και παραμένει έως σήμερα κατεστραμμένο. Στην περιοχή αυτή λειτουργούσαν στο παρελθόν πολλοί νερόμυλοι, ερείπια των οποίων σώζονται ακόμα.
Κερασιά
Η Κερασιά έχει κηρυχτεί διατηρητέος οικισμός. Τα σπίτια του χωριού είναι απλά και στιβαρά και ακολουθούν τους παραδοσιακούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Οι σιδηρές κατασκευές είναι έργο παραδοσιακών μαστόρων. Το χωριό φημίζεται για τις βρύσες του, έργα έμπειρων λαγκαδινών τεχνιτών που έγιναν με τις φροντίδες και τις δαπάνες των ομογενών Κερασιωτών. Η Δέση, η Θολωτή Κάτω Βρύση (Μέξιας), η Μαρμαρένια Βρύση αποτελούν μοναδικά δείγματα παραδοσιακής τέχνης και τεχνολογίας μαζί. Στα 3 χιλιόμετρα από την Κερασιά ξεκινάει το αναζωογονημένο δάσος της Σκιρίτιδας. Μαύρα πεύκα, έλατα και η αρκαδική δρυς συναντώνται εδώ. Το δάσος της Σκιρίτιδας αποτελεί τον πρώτο σύγχρονο μεγάλο τεχνητό δρυμό και γεωγραφικά καταλαμβάνει ακριβώς τον ίδιο χώρο με την Αρκαδική αρχαία Σκιρίτιδα. Στην Κερασιά παράγεται η ποικιλία μήλων golden Πιλάφα, η πρώτη ποικιλία μήλων που δημιουργήθηκε και κατοχυρώθηκε στον ελληνικό χώρο.
Λεβίδι
Το Λεβίδι είναι κεφαλοχώρι του νομού Αρκαδίας. Οριοθετείται από ένα ελατοδάσος, στους πρόποδες σχεδόν του Μαινάλου. Στην πλατεία βρίσκεται το άγαλμα του Αναγνώστη Στριφτόμπολα, που ήταν ανιψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και έπεσε στην πρώτη μάχη του Λεβιδίου (14 Απριλίου 1821). Το Λεβίδι διαθέτει το Αρκαδικό Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας και Βιβλιοθήκη. Εκτός από τις πανελλήνιες εθνικές εορτές, εορτάζεται στις 14 Απριλίου η μάχη του Λεβιδίου (1821). Από το κέντρο της πόλης η πλατεία έχει θέα προς το Μαίναλο, το λόφο της Ανάληψης, το Αρτεμίσιο όρος, τον Χελμό και το τεράστιο Οροπέδιο παρακάτω. Στο άλλο άκρο του οροπεδίου υπάρχουν απότομα αυξανόμενες οροσειρές. Το οροπέδιο είναι κλειστή γεωλογική λεκάνη καρστικής προέλευσης. Οι πλαγιές στο Μαίναλο είναι δασωμένες. Το τοπίο του οροπεδίου είναι χορτώδες ή αγροτικό. Λόφοι και βουνά περιβάλλουν το οροπέδιο από όλες τις πλευρές και τμήματά τους καλύπτονται από συντρίμμια βράχων και θάμνους.
Μαγούλιανα
Σε ένα ψηλό βουνό της Αρκαδίας στα 1365 μέτρα ύψος βρίσκονται τα Μαγούλιανα. Ένα γραφικό πανέμορφο χωριό στα σπλάχνα της Πελοποννήσου ένα χωριό παραδεισένιο που σίγουρα μαγεύει τον επισκέπτη με την πρώτη κιόλας ματιά. Γαντζωμένο αμφιθεατρικά σε μια εκπληκτικής ομορφιάς πλαγιά δεσπόζει αιώνες τώρα καταμαρτυρώντας το ένδοξο ιστορικό παρελθόν που φτάνει στα χρόνια της τουρκοκρατίας αλλά και το παρόν. Ένα παρόν που ανατρέχει σε συνήθειες και τρόπους ζωής μιας άλλης εποχής κάπου στις αρχές του περασμένου αιώνα. Τότε που η ζωή ήταν μαγευτική οι άνθρωποι απλοί, φιλικοί, φιλόξενοι. Αυτά λοιπόν είναι τα Μαγούλιανα. Ένα καταπράσινο σχεδόν σμαραγδένιο χωριό που προσφέρει απλόχερα στον επισκέπτη τη συγκίνηση από την επαφή με τη φύση λες και βλέπει κανείς ένα τοπίο αγνό γραφικό ανέπαφο από το χρόνο και την τεχνολογική εξέλιξη που σκοτώνει και αλλοιώνει τη φύση.
Μοναστηράκι
Το χωριό βρίσκεται χτισμένο στο δυτικό μέρος του βόρειου τμήματος της Αρκαδίας και σε υψόμετρο περίπου 600 μέτρων. Χαμηλότερα από τον οικισμό και στα δυτικά αυτού ρέει το ρέμα Βολιμοίρη, ενώ στα ανατολικά ρέει το ρέμα Άρση (ή Πατσουριά), στα νοτιοανατολικά έξω από το χωριό συμβάλουν μεταξύ τους. Στο χωριό ήταν χτισμένος ο πύργος του Αλή Φαρμάκη, όπου σήμερα διασώζονται μόνο λείψανα αυτού. Στην περιοχή υπάρχουν τα παραδοσιακά πετρόχτιστα γεφύρια Κρεμμυδούς και Τρανής Βρύσης και Βρυσούλας. Στο Μοναστηράκι υπάρχει τοποθετημένος ανδριάντας του οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Εκκλησίες του χωριού είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου (κτήση 1857), ο Άγιος Ιωάννης και ο Άγιος Νικόλαος.