Ένας παραδοσιακός οικισμός χτισμένος πάνω στα βράχια

Η Οία στη Σαντορίνη βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού και είναι το πρώτο χωριό που αντικρίζεις όταν φτάνει το πλοίο για να μπει στο λιμάνι. Απλώνεται από τη δυτική ως την ανατολική ακτή σε μια έκταση 50 στρεμμάτων και ουσιαστικά έχει σήμερα ενσωματώσει τα γύρω μικρά χωριά, το Θόλο, τη Φοινικιά και το μικρό οικισμό γύρω από την παραλία στον Παράδεισο. Θεωρείται ως ένα από τα πιο γραφικά μέρη της Ελλάδας και ένας από τους πιο διάσημους προορισμούς σε όλο τον κόσμο για το ηλιοβασίλεμά της, με έντονο παραδοσιακό χαρακτήρα.

Το 1993 η Οία χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός με προεδρικό διάταγμα και ολόκληρη η Σαντορίνη ως περιοχή «εξαιρετικού φυσικού κάλλους». Η σημερινή ονομασία οφείλεται στους Βενετούς, ενώ παλιότερα η ονομασία του οικισμού ήταν Πάνω Μεριά ή Κάστρο Αγίου Νικολάου.

Ο παραδοσιακός οικισμός της είναι ο πρώτος διατηρητέος της Ελλάδας και η παλιά πρωτεύουσα της Σαντορίνης που ονομάζεται και Απάνω Μεριά ή Ανωμεριά και οι κάτοικοι  Απανωμερίτες. Χαρακτηριστικό της ιδιαιτερότητας της Οίας αποτελεί και το γεγονός πως οι επισκέπτες του χωριού, από όποια μεριά κι αν στρέψουν το βλέμμα τους στον ουρανό ή και στο πέλαγος, δε θα δουν πουθενά εναέρια καλώδια. Ο οικισμός είναι πρότυπος και όλα τα δίκτυα είναι υπόγεια!

Η Οία ήταν ένα από τα πέντε καστέλια της Σαντορίνης που χτίστηκε το 1450 επί ενετοκρατίας, στην άκρη της καλντέρας και ονομαζόταν καστέλι του Αγίου Νικολάου Απανωμερίας. Η οικιστική περιοχή με τον καιρό, επεκτάθηκε δυτικά πάνω από το Αμμούδι και περιλάμβανε τους μύλους, που ανήκαν στους φεουδάρχες, για την προστασία τους. Εδώ άλεθαν κριθάρι και φασόλια και τα συγκροτήματα είχαν και φούρνους. Το 1890 στην Οία υπήρχε ένα μικρό ναυπηγείο και 130 πλοία που ανήκαν στους κατοίκους της, με κύρια ασχολία το διαμετακομιστικό εμπόριο της Ανατολικής Μεσογείου, ειδικά μεταξύ Ρωσίας και Αλεξάνδρειας. Έτσι άνθησε η Θηραϊκή ναυτιλία ως τον 20ο αιώνα, όπου τα ιστιοφόρα πλοία έδωσαν τα ηνία στα ατμόπλοια, μια εξέλιξη που δε μπόρεσε το χωριό να ακολουθήσει.

Ο σεισμός του 1956 έκανε μεγάλες ζημιές στο χωριό, αφού τμήματα του εδάφους κατέρρευσαν στη θάλασσα. Η Οία ερήμωσε και οι κάτοικοι μετακόμισαν στον Πειραιά, αλλά επέστρεψαν τη δεκαετία του 1980 και σταδιακά το χωριό ξαναζωντάνεψε. Η συμβολή του Εθνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) ήταν αρκετά σημαντική. Τα έτη 1976-1991 αναπαλαιώθηκαν 60 παραδοσιακά κτίρια στο κέντρο της Οίας, καθώς και στον Περίβολα και το Αμμούδι, για να χρησιμοποιηθούν ως ξενώνες.

Η Οία χωρίζεται σε τέσσερεις γειτονιές. Η γειτονιά των καπετάνιων ή Σιδεράς που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του χωριού και περιλαμβάνει αποκλειστικά αρχοντικά εφοπλιστών του 19ου και του 20ου αιώνα, φτιαγμένα από ντόπιους κόκκινους και μαύρους βράχους. Τα υπολείμματα του χρωματισμού τους και οι πληγές από παλαιότερους σεισμούς είναι ακόμη ορατά. Η γειτονιά των πληρωμάτων που βρίσκεται στην πλευρά της Καλντέρας και περιλαμβάνει λαξευμένα σε βράχο σπίτια πυκνά χτισμένα, σχηματίζοντας όμορφες διαρρυθμίσεις.

Η γειτονιά των αγροτών του Περιβολά που βρίσκεται στην ανατολική συνοικία και συνδέεται πλέον με το υπόλοιπο χωριό. Εδώ ήταν οι αγροικίες με τους καναβάδες (οινοποιεία) που τώρα τα περισσότερα από αυτά έχουν μετατραπεί σε ξενοδοχεία. Η νέα γειτονιά είναι η συνοικία που χτίστηκε μετά το σεισμό του 1956 και ζουν σήμερα οι περισσότεροι ντόπιοι.

Αξιοθέατα στην Οία είναι το Καστέλι του Αγίου Νικολάου που σήμερα σώζεται ένα κομμάτι του Γουλά (πύργου), αλλά θεωρείται το πιο περιζήτητο σημείο για να θαυμάσει κανείς το  ηλιοβασίλεμα. Την ονομασία την πήρε από την υπόσκαφη εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο που χτίστηκε γύρω στο 1450.

Ο παραδοσιακός οικισμός έχει κρατήσει σχεδόν ανέπαφο τον χαρακτήρα του, παρόλη την τουριστική ανάπτυξη που έχει δεχθεί. Τα παραδοσιακά σπίτια και γραφικά σοκάκια, υπόσκαφα σπίτια λαξεμένα στο βράχο με χρωματιστούς τοίχους, νεοκλασικά διώροφα αρχοντικά καπεταναίων με αυλές, που μαρτυρούν τη ναυτική ακμή και τη δόξα του παρελθόντος και παλιά εκκλησάκια με γαλάζιους τρούλους, συμπληρώνουν το ρομαντικό σκηνικό στην Οία.

Το Ναυτικό Μουσείο στεγάζεται σε ένα παλιό καπετανόσπιτο και φιλοξενεί μία εντυπωσιακή συλλογή ναυτικών ευρημάτων που ανήκαν σε σαντορινιούς καραβοκύρηδες. Η έκθεση Αρχαίων, Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων φιλοξενείται σε παλιό κτίριο του Κοινοτικού καταστήματος Οίας. Οι διάσπαρτοι ανεμόμυλοι  που δυστυχώς όμως κανένας δεν είναι σε λειτουργία και το ρολόι που κατασκευάστηκε το 1952. Οι εκκλησίες και τα ξωκλήσια της Οίας είναι πάρα πολλές, οι περισσότερες με μπλε θόλους και καμάρες.

Η Οία διαθέτει όλες τις τουριστικές υποδομές ενός σύγχρονου προορισμού, πλούσια αγορά με εμπορικά καταστήματα, καταστήματα εστίασης για καφέ και φαγητό και καταλύματα διαμονής με εντυπωσιακή θέα. Ο κεντρικός μαρμάρινος δρόμος, παράλληλα με την καλντέρα, μαζί  με τα κάθετα σε αυτόν σοκάκια αποτελεί την «καρδιά» της Οίας, που οδηγεί στον Γουλά και στον Περίβολα.

Κοντινές παραλίες είναι το Αμμούδι, ένα μικρό λιμανάκι ακριβώς κάτω από τον οικισμό, όπου παλιότερα ήταν το λιμάνι φόρτωσης των εμπορικών πλοίων του χωριού, που φόρτωναν κρασί και θηραϊκή γη. Το Αρμένι, ένα μικρό λιμανάκι κάτω από τον οικισμό της Οίας, που επίσης χρησιμοποιούσαν οι παλιοί έμποροι για να φορτώνουν τα καράβια τους. Η παραλία Καθαρός ή Κάνθαρος, Μπαξέδες ή Παράδεισος και Κολούμπος.

Η Οία συνδέεται καθημερινά με πολλά δρομολόγια με τη δημοτική συγκοινωνία, ειδικά τους θερινούς μήνες, με τα Φηρά την πρωτεύουσα του νησιού που απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα.

Από την ομάδα του Greece Destination

Πηγή photo: commons.wikimedia.org