Χωριά στην Κύθνο

Χωριά στην Κύθνο

Η Αγία Ειρήνη είναι παραθαλάσσιος οικισμός στο βορειοανατολικό τμήμα της Κύθνου, στο μυχό ορμίσκου, κοντά στα Λουτρά, σε υψόμετρο 5 μέτρων. Ολόκληρη η περιοχή κοντά στον οικισμό, ιδιαίτερα βόρεια των Λουτρών, έχει ανασκαφεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες και, έχουν έρθει στο φως λείψανα προϊστορικών οικισμών, πιθανότατα της Μεσολιθικής Περιόδου (9η-8η χιλιετία π.Χ.) Το μικρό, αλλά ασφαλέστατο, λιμανάκι του οικισμού γράφηκε στην ιστορία της Νεότερης Ελλάδας για τα αιματηρά γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκεί, τον Μάρτιο του 1862 και που έμειναν ως Κυθνιακά. Τα γεγονότα αυτά υπήρξαν η απαρχή της έξωσης του Όθωνα από την Ελλάδα. Στην Αγία Ειρήνη μπορείτε να θαυμάσετε την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (Αγία Ιρίνα) στην παραλία του οικισμού, στην οποία οφείλεται η ονομασία του οικισμού. Εκεί υπάρχουν τρεις αναμνηστικές πλάκες εις ανάμνηση των «Κυθνιακών», το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, με όμορφη ακρογιαλιά και την πετρόχτιστη πηγή πίσω από τον οικισμό.

Ο Άγιος Δημήτριος είναι παραθαλάσσιος οικισμός της Κύθνου. Ο οικισμός είναι αμφιθεατρικά χτισμένος στη νότια πλευρά της Κύθνου και απέχει 19 χιλιόμετρα από τη Χώρα, καθώς και 17 χλμ από το λιμάνι του Μέριχα. Τα τελευταία χρόνια, ο Άγιος Δημήτριος αποτελεί τόπο παραθερισμού για ντόπιους και επισκέπτες, ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η παραλία της Αλυκής.

Ο Άγιος Στέφανος είναι παραθαλάσσιος οικισμός της Κύθνου και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού και απέχει τόσο από τη Χώρα όσο και από τη Δρυοπίδα 17 χιλιόμετρα. Στην παραλία του οικισμού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου.

Η Άοσα ή Νάουσα είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται ανατολικά της Δρυοπίδας, σε κοντινή απόσταση από τη χερσόνησο και την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και τις παραλίες Κουρί και Ζογκάκι. Κατά την αρχαιότητα, στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούσαν μεταλλεία σιδήρου.

Η Απόκριση ή Απόκρουση είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Απέχει από το Μέριχα 9,4 χιλιόμετρα και από τη Χώρα (Κύθνος) 4,4 χιλιόμετρα. Κοντά στον οικισμό, βρίσκεται το Βρυόκαστρο που ήταν η αρχαία πρωτεύουσα του νησιού, όπου είχε γίνει κατοικήσιμη από το 10ο π.Χ. έως και τον 6ο-7ο μ.Χ. αιώνα. Στην τοποθεσία αυτή ανακαλύφτηκαν διάφορα ευρήματα (επιτύμβια ανάγλυφα, επιγραφές κλπ.). Οι χρόνιες ανασκαφές αποκάλυψαν ένα ασύλητο ιερό της κλασσικής ελληνιστικής περιόδου.

Η Δρυοπίδα βρίσκεται στο νότιο μέρος του νησιού σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από τη Χώρα και είναι χτισμένη ανάμεσα σε δύο λόφους, σε υψόμετρο 190 μέτρων. Κύριο γνώρισμα του οικισμού είναι τα κεραμίδια που καλύπτουν τις σκεπές των περισσότερων σπιτιών, πράγμα που οφείλεται στην ανάπτυξη που γνώρισε κατά το παρελθόν η κεραμική τέχνη στη Δρυοπίδα. Ο οικισμός δημιουργήθηκε σε άγνωστη χρονική περίοδο, ενώ αργότερα εγκαταστάθηκαν σε αυτό πρόσφυγες από την Κρήτη. Αρχικά έφερε το όνομα Σύλλακας ή Χωριό, μετονομάστηκε όμως αργότερα σε Δρυοπίδα, όνομα που έφερε κατά την αρχαιότητα η Κύθνος, σε ανάμνηση των Δρυόπων που θεωρούνται οι πρώτοι οικιστές του νησιού. Κατά το παρελθόν στη Δρυοπίδα γνώρισε σημαντική ανάπτυξη η κεραμική, ενώ κοντά στον οικισμό λειτούργησε ορυχείο σιδήρου στο σπήλαιο Καταφύκι. Στη Δρυοπίδα λειτουργεί το Λαογραφικό μουσείο της Κύθνου στο οποίο εκτίθενται ενδύματα, αντικείμενα και εργαλεία της παραδοσιακής ζωής των κατοίκων της. Επίσης λειτουργούν ένα μικρό Βυζαντινό Μουσείο που στεγάζεται στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου καθώς και Αγρομουσείο. Σημαντικό αξιοθέατο είναι και η εκκλησία του Αγίου Μηνά που διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικόνες του 16ου αιώνα. Στη θέση Φιρές κοντά στον οικισμό, υπάρχει το σπήλαιο Καταφύκι που περιέχει αίθουσες με σταλακτίτες και σταλαγμίτες αλλά και μια αλληλουχία φυσικών στοών και τεχνητών ανοιγμάτων. Κατά την αρχαιότητα λειτούργησε ως ορυχείο σιδήρου, δραστηριότητα που επαναλήφθηκε μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Η Επισκοπή είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Απέχει 2 χιλιόμετρα από το λιμάνι του Μέριχα και 5 χιλιόμετρα από τη Χώρα της Κύθνου. Ο οικισμός αποτελεί τόπο παραθερισμού για ντόπιους και επισκέπτες. Βασικό χαρακτηριστικό του οικισμού της Επισκοπής είναι η παραλία της που είναι από τις ελάχιστες οργανωμένες παραλίες του νησιού. Στη βόρεια πλευρά της παραλίας βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Βλάσση χτισμένο ανάμεσα στα βράχια τις παραλίας και τις ξερολιθιές του λόφου.

Το Καλό Λιβάδι ή Καλό Λειβάδι είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού και απέχει από τη Χώρα 18 χιλιόμετρα. Στη βόρεια πλευρά της παραλίας του οικισμού βρίσκεται πάνω σε ένα βράχο το ξωκλήσι της Παναγιάς της Καλολιβαδιώτισας ή Παναγίας της Καλολιβαδιανής. Ο οικισμός έλαβε το όνομά του από ένα λιβάδι που βρίσκεται σε μικρή απόσταση.

Η Κανάλα είναι παραθαλάσσιος οικισμός νοτιοανατολικά της Χώρας και μόλις 10 χλμ από το λιμάνι του νησιού (Μέριχας) ανάμεσα στις παραλίες Μεγάλη Άμμος, Αντώνηδες και Αμμουδάκι. Είναι χτισμένος γύρω από το μοναδικό πευκοδάσος του νησιού και έχει πάρει το όνομά του από την εικόνα της Παναγιάς Κανάλας, προστάτιδα του νησιού. Η Παναγία η Κανάλα είναι από τα πιο γνωστά θρησκευτικά προσκυνήματα στις Κυκλάδες. Η εκκλησία της Παναγιάς της Κανάλας είναι από τους σημαντικότερους χώρους προσκυνήματος στις Κυκλάδες καθώς εκεί φυλάσσεται η ομώνυμη εικόνα της Παναγίας η οποία σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε από τους ψαράδες στο στενό -στο κανάλι- ανάμεσα στην Κύθνο και τη Σέριφο.

Οι Λεύκες είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού. Απέχει από τη Χώρα 9 χιλιόμετρα και 12 χιλιόμετρα από το Μέριχα. Στο παρελθόν λειτουργούσαν στην περιοχή μεταλλεία. Κοντά στον οικισμό βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Στις Λεύκες σώζονται εγκαταστάσεις (αποθήκες, εργαστήρια, γραφεία κλπ.) των μεταλλείων που λειτουργούσαν στο παρελθόν. Η συγκεκριμένη τοποθεσία ονομάστηκε από τους ντόπιους Σπιτάρες.

Τα Λουτρά είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκονται στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, απέχουν 5 χιλιόμετρα από τη Χώρα (Κύθνος) και 11 χιλιόμετρα από το Μέριχα. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με τον τουρισμό και την αλιεία. Τα Λουτρά είναι παραδοσιακός οικισμός. Η περιοχή των Λουτρών κατοικείται από την αρχαιότητα λόγω ύπαρξης πόσιμου νερού αλλά και του φυσικού λιμανιού που διαθέτει. Από τα αρχαία χρόνια τα Λουτρά ήταν γνωστά για τις ιαματικές πηγές τους. Η αξιοποίηση των ιαματικών πηγών (των Αγίων Αναργύρων και του Κάκαβου) ξεκίνησε κατά τη βασιλεία του Όθωνα όταν διαπιστώθηκαν οι θεραπευτικές ιδιότητες των πηγών και ξεκίνησε η κατασκευή του συγκροτήματος των ιαματικών λουτρών. Κοντά στα Λουτρά βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Μαρουλά που διαθέτει ευρήματα της Μεσολιθικής περιόδου. Με τις ανασκαφές, ανακαλύφθηκαν αρχαίες κυκλικές κατοικίες, τάφοι και ένας ανθρώπινος σκελετός στον οποίο βρέθηκαν λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο, χαλαζία και οψιανό.

Ο Μέριχας είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού και απέχει 7 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Η ονομασία του ενδέχεται να προέρχεται από το φυτό ερείκη ή μυρίκη. Το λιμάνι του οικισμού είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει το νησί με τα λιμάνια του Πειραιά και του Λαυρίου. Αναφέρεται από τους προηγούμενους αιώνες ως το ασφαλέστερο και πιο μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Κύθνου. Στο βόρειο τμήμα του Μέριχα βρίσκεται το βρυόκαστρο και στο νότιο τμήμα του είναι η ιστορική εκκλησία της Παναγίας της Φλαμπουριανής.

Τα Φλαμπούρια ή Φλαμπουριάνι είναι παραθαλάσσιος οικισμός και βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού και απέχει 14 χιλιόμετρα από το Μέριχα, 6,5 χιλιόμετρα από τη Δρυοπίδα και 11 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Αποτελείται από παλαιά κτίσματα αλλά και από καινούριες κατοικίες. Στην παραλία του οικισμού βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Φλαμπουριανής, η οποία είναι σημαντικό αξιοθέατο. Κάθε χρόνο, στις 23 Αυγούστου στη συγκεκριμένη εκκλησία διοργανώνεται πανηγύρι. Η Παναγία Φλαμπουριανή αναφέρεται στο ποίημα του Κωστή Παλαμά που ονομάζεται Οι τρεις αδελφές, μαζί με άλλες δύο σημαντικές εκκλησίες της Κύθνου, την Παναγία Κανάλα και την Παναγία Στρατηλάτισσα.

Η Χώρα της Κύθνου (ή Μεσαριά) είναι η πρωτεύουσα της Κύθνου. Βρίσκεται στην ενδοχώρα, κεντρικά/βόρεια του νησιού. Παλαιότερα ήταν ένα μικρό αγροτικό χωριό, αλλά αναπτύχθηκε από το 17ο αιώνα. Μετά από επίθεση του πειρατή Μπαρμπαρόσσα το 1537, οι Φράγκοι άρχοντες εγκατέλειψαν την πρωτεύουσά τους, το Κάστρο της Ωριάς και προτίμησαν να εγκατασταθούν μακριά από τη θάλασσα, στη Μεσαριά. Στη χώρα υπάρχουν πολλές εκκλησίες και δυο μοναστήρια: η Αγία Τριάδα (η παλαιότερη εκκλησία του νησιού), ο ναός του Αγίου Σάββα του 17ου αιώνα, ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος με τέμπλο του 17ου αιώνα, ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, ο ναός του Αγίου Νικολάου, ο Προφήτης Ηλίας, η μονή της Παναγίας της Νικούς και το μοναστήρι του Προδρόμου. Στη Χώρα σχεδιάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κύθνου που θα φιλοξενήσει πλήθος ευρημάτων από την αρχαία πόλη του νησιού, το Βρυόκαστρο.

Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια

Πηγή photo slider: Iason Raissis on Unsplash