Χωριά στην Τήνο

Τα χωριά στην Τήνο παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ένας περίπατος στα σοκάκια τους θα σας αφήσει άφωνους. Είναι περισσότερα από 45 κι όλα διατηρούν τα αυθεντικά παραδοσιακά χαρακτηριστικά των Κυκλάδων. Το ρολόι του χρόνου φαίνεται να έχει σταματήσει σε περισσότερα από αυτά κι έτσι θα μπορέσετε να γνωρίσετε τις αληθινές Κυκλάδες, γεμάτες φως, μπλε, χρώματα και ήλιο. Εκεί θα συναντήσετε τους αληθινούς Τήνιους χωρικούς που θα σας υποδεχθούν με ένα πλούσιο χαμόγελο, θα σας ανοίξουν το απλό σπιτικό τους και την καρδιά τους.

Αγάπη

Σκαρφαλωμένο στο βουνό είναι το χωριό Αγάπη με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ομορφιά του. Πλακόστρωτοι δρόμοι, σοκάκια, καταπληκτικές καμάρες, παραδοσιακά σπίτια με μοναδικά υπέρθυρα και το παραδοσιακό πηγάδι με τις πλύστρες του χαρακτηρίζουν το χωριό. Αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία του Άγιου Αγαπητού, την περιοχή Γρίζα με τα τρεχούμενα νερά και την καταπράσινη ρεματιά με τους περιστεριώνες.

Αετοφωλιά

Στο χωριό Αετοφωλιά που έχει κτιστεί πάνω στο λόφο του Βοριά το Βουνί, πνέουν μόνιμα βόρειοι άνεμοι. Η Αετοφωλιά στη θέση «Κανναβά», παρουσιάζει ένα από τα ωραιότερα φυσικά τοπία. Λίγο μακρύτερα συναντάμε το μεσαιωνικό οικισμό «Της Κόρης ο Πύργος». Ένας μύθος λέει ότι εδώ κατοικούσε η Περσεφόνη, η κόρη της θεάς Δήμητρας. Η λαϊκή παράδοση όμως θέλει ο Πύργος να ανήκει σε μια βασιλοπούλα. Οι υποτακτικοί της χρυσοχόοι, έφτιαξαν την χρυσή γουρούνα και τα δώδεκα γουρουνάκια, που σύμφωνα με το μύθο θα τα βρει μια νέα κόρη που θα γεννηθεί στον τόπο αυτό. Οι γύρω τοποθεσίες: «Καμμένη Σπηλιά», «Ελληνικάρια» και «Πολέμου ο Κάμπος» παρουσιάζουν μεγάλο φυσικό και ιστορικό ενδιαφέρον.

Αρνάδος

Γραφικό χωριό στην πλαγιά του βουνού Κεχροβούνι κοντά στο μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας, που απέχει 7χλμ από τη Χώρα της Τήνου. Είναι γνωστό για τις περίφημες καμάρες του μεσαιωνικής εποχής και τα πλακόστρωτα κάτω απ’ αυτές στενά δρομάκια του. Στη μεγάλη πλατεία του εντυπωσιάζει ο ναός της Ανάληψης του Χριστού με αρχιτεκτονική 1600 μ.Χ. Τα σπίτια του με αυλές γεμάτα λουλούδια και οι κάτοικοι του καλοκάγαθοι και φιλόξενοι αγρότες. Στο χωριό λειτουργεί εκκλησιαστικό μουσείο με παλαιές εικόνες και βιβλία.

Βωλάξ

Πρόκειται για μοναδικό στον κόσμο τοπίο-φαινόμενο, ένα διεθνώς αναγνωρισμένο εδαφολογικό παράδοξο: Ανάμεσα σε άγονο έδαφος βρίσκονται διάσπαρτοι στρογγυλοί(!) βράχοι. Αυτό το παράδοξο φαινόμενο συνθέτει ένα μοναδικό σεληνιακό τοπίο, πρωτόγνωρο για τον επισκέπτη. Αυτή τη μοναδική εμπειρία αξίζει να τη ζήσετε από κοντά. Ακόμα αξίζει να επισκεφθείτε τον παρακείμενο ομώνυμο οικισμό με τους λιγοστούς κατοίκους, που ασχολούνται αποκλειστικά με την τέχνη της χειροποίητης καλαθοπλεκτικής. Μπορείτε να επισκεφθείτε τα παραδοσιακά τους εργαστήρια και να ψωνίσετε καλάθι που θα σας φτιάξουν επί τόπου. Στο χωριό ακόμα υπάρχει ένα μικρό υπαίθριο θεατράκι, ενώ μπορείτε να ξεκουραστείτε στο καφέ του χωριού και τις ταβέρνες με τις παραδοσιακές ντόπιες λιχουδιές.

Δύο Χωριά

Μαζί με τον Τριαντάρο και τον Μπερδεμιάρο, θεωρούνται σε θέα τα μπαλκόνια της Τήνου. Η ονομασία του προκύπτει από δυο κοντινούς οικισμούς που στη συνέχεια ενώθηκαν και σχημάτισαν ένα πανέμορφο χωριό. Χτισμένο σε μια καταπράσινη και εύφορη, από τα τρεχούμενα νερά, πλαγιά. Αξίζει να περπατήσετε στα στενά δρομάκια του και να θαυμάσετε την απλή κυκλαδική αρχιτεκτονική του. Από την μεγάλη πλατεία του με τα πλατάνια και τις μπουκαμβίλιες βλέπει κανείς στο μακρινό ορίζοντα μια σειρά από Κυκλαδονήσια διάσπαρτα στην θάλασσα του κεντρικού Αιγαίου. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 450 μέτρων και παρουσιάζει πολλά ενδιαφέροντα για τον επισκέπτη όπως πηγές με γάργαρο νερό, μια κατάφυτη ρεματιά, στενά πλακόστρωτα μονοπάτια και γραφικές καμάρες τις μεσαιωνικής εποχής.

Καλλονή

Η Καλλονή (Κελιά) είναι ένα καταπράσινο χωριό στην άκρη του Λιβαδιού. Η ονομασία του οφείλεται στα κελιά των ερημιτών που υπάρχουν στο παλιό αντρικό μοναστήρι Αγία Υπακοή. Στην είσοδο έχει ανεγερθεί μνημείο πεσόντων υπέρ πατρίδας. Η εκκλησία του Αγίου Ζαχαρία είναι η μεγαλύτερη της Τήνου και περιβάλλεται από μια υπέροχη βοτσαλωτή αυλή. Στο παραδοσιακό αυτό χωριό με τους δρόμους να μοσχοβολάνε από τα λουλούδια των νοικοκυρών, λειτουργούν η σχολή ταπητουργίας, μικρές ταβέρνες, και καφενεία.

Κάμπος

Το χωριό Κάμπος βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στην πλούσια κοιλάδα που μοιράζεται με τη Κώμη και τη Καλλονή. Είναι χτισμένο στα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά πρότυπα και διακρίνεται για την καθαρότητα και την ομορφιά του. Το χωριό έχει δύο εκκλησίες της Αγίας Τριάδος με την αξιόλογη βοτσαλωτή αυλή και της Αγίας Αικατερίνης με το πανέμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που χτίστηκε το 1770 επί Ρωσοκρατίας προς τιμήν της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Αικατερίνης Α’. Επισκεφθείτε ακόμα το παραδοσιακό πλυσταριό του χωριού που συντηρείται αναλλοίωτο μέχρι σήμερα. Αξίζει να δοκιμάσετε τα παξιμάδια και το ψωμί από τον φούρνο, καθώς και τις τοπικές σπεσιαλιτέ στο καφενείο-ταβέρνα, στο κέντρο του χωριού.

Καρδιανή

Ένα από τα ομορφότερα χωριά της Τήνου που δεν πρέπει να χάσετε. Απέχει από την Χώρα 16 χλμ. και είναι το πρώτο χωριό της Έξω Μεριάς. Είναι σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του βουνού Πατέλες με πολύ καλή θέα προς τη θάλασσα. Καταπράσινο, με γάργαρα νερά, πανύψηλα πλατάνια, ωραία δίπατα σπίτια με γραφικά σκαλοπάτια, λουλουδιασμένες αυλές, ασβεστωμένους πλακόστρωτους δρόμους, καμάρες, σοκάκια, θα προκαλέσει σίγουρα το θαυμασμό σας. Ξεχωρίζουν 3 μεγάλες εκκλησιές: Στην άκρη του χωριού η Αγία Τριάδα, στο κέντρο η Κοίμηση της Θεοτόκου και στο άλλο άκρο η Κιουρά που από τα θεμέλιά της αναυρίζει δροσερή πηγή. Ένας δρόμος πριν φτάσουμε στο χωριό οδηγεί στις παραλίες Άγιος Πέτρος, Καλύβια και Όρμος Γιαννάκη, που τελευταία αποκτούν τουριστικό ενδιαφέρον. Στον Όρμο Γιαννάκη θα βρείτε ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες.

Καρκάδος

Αυτό το χωριό μοιάζει σα φυσική συνέχεια της Καλλονής. Αξίζει να θαυμάσει κανείς την εκκλησία του Σωτήρα, παλιά εκκλησία με καμπαναριό το οποίο εντυπωσιάζει για τη μεγάλη του κλίση. Οι επισκέπτες το αποκαλούν «Μικρή Πίζα»”.

Καρυά

Όμορφο χωριό αραιά χτισμένο, φιλοξενούσε εξοχικές κατοικίες των ευκατάστατων πολιτών της χώρας. Ανάμεσα σε ευκάλυπτους και ροδιές, θα βρείτε οικήματα ξεχωριστής ομορφιάς, με ιστορία που ξεκινά από τη βυζαντινή εποχή. Αξίζει να επισκεφτείτε το λαογραφικό μουσείο του αλλά και να απολαύσετε την υπέροχη θέα προς το Αιγαίο.

Κέχρος

Ο Κέχρος είναι μικρό γραφικό χωριό με την εκκλησία της Παναγίας του Ελέους να το δεσπόζει. Ωραία εκκλησία με θαυμάσιο τρούλο έχει ένα αξιόλογο ξυλόγλυπτο με τέσσερις μεγάλες κολώνες, τεράστια στέψη σε σχήμα δαντελωτό.

Κάτω Κλείσμα

Το Κάτω Κλείσμα είναι ένα εύφορο χωριό στην άκρη του λιβαδιού της Κώμης. Από εδώ αρχίζει ουσιαστικά το λιβάδι Κώμης-Καλλονής με τα πολλά νερά, τους καλαμιώνες και το απέραντο πράσινο. Στην περιοχή έχουν ανακαλυφθεί ευρήματα της Κυκλαδικής περιόδου, κυρίως κατάλοιπα αρχαίου ναού, με τα οποία έχει χτιστεί η εκκλησία της Παναγίας. Η εκκλησία της Αγίας Αναστασίας είναι χτισμένη σε πρωτοχριστιανικό ναό. Στο χωριό υπάρχουν ερείπια από δύο παλιά ελαιοτριβεία.

Κουμάρος

Μικρό παραδοσιακό χωριό ο Κουμάρος στο κέντρο της Τήνου έχει χτιστεί στις απότομες πλευρές του βουνού Φούρκα.

Κτικάδος

Ο Κτικάδος είναι παραδοσιακό χωριό, με καταπληκτική θέα στη θάλασσα, με καμάρες και πλακόστρωτα σοκάκια, ασβεστωμένους δρόμους και με μεγάλα σπίτια στολισμένα με μαρμάρινα υπέρθυρα. Το χωριό έχει δύο εκκλησίες, του Τιμίου Σταυρού στην είσοδο του χωριού με το αξιόλογο καμπαναριό και της Μεγαλομάτας με τη μοναδική μαρμάρινη είσοδο. Η παλιά βρύση με τα πέτρινα πλυσταριά, συμπληρώνει τη γραφικότητα και την ομορφιά του χωριού. Ο Κτικάδος είναι η γενέτειρα του Καπετάν – Σβέτσου.

Κρόκος

Τον ιδιαίτερο παραδοσιακό του χαρακτήρα έχει διατηρήσει το μικρό χωριό Κρόκος που έχει πάρει τ’ όνομά του από το ομώνυμο φυτό. Είναι πατρίδα του ιατροφιλόσοφου Μαρκάκη Ζαλώνη που έγραψε την ιστορία της Τήνου το 1809.

Κώμη

Το κεφαλοχώρι Κώμη (Περαία) πήρε το όνομά του από τον τιμαριούχο Κόμη που κατέλαβε την περιοχή. Στην αυλή του ναού του Αγίου Ιωάννη διατηρείται από την προχριστιανική περίοδο μαρμάρινη ενεπίγραφη στήλη ύψους δύο μέτρων. Η κοιλάδα της Κώμης ονομάζεται Λιβάδι, είναι ευφορότατη και καταλήγει στην παραλία της Κολυμπήθρας με την πανέμορφη αμμουδιά και την άγρια ομορφιά της μικρής λιμνοθάλασσας που αποτελεί αξιόλογο βιότοπο στον οποίο συγκεντρώνονται κύκνοι, πάπιες και άλλα αποδημητικά πουλιά. Στη μέση του κόλπου της Κολυμπήθρας υπάρχει το μικρό νησί Δρακονήσι, που μοιάζει με δράκο που αναπαύεται. Από το ξωκλήσι του Φύλακτου η θέα προς τη θάλασσα και το καταπράσινο λιβάδι είναι μοναδική.

Λουτρά

Τα Λουτρά είναι ένα χωριό με μεγάλη ιστορία αφού εδώ είχαν χτίσει τα μοναστήρια τους οι Ιησουίτες και οι Ουρσουλίνες μοναχές. Το συγκρότημα των Ουρσουλινών λειτούργησε (1860 – 1940) ως ένα από τα σημαντικότερα σχολεία θηλέων της Ελλάδας.

Μαμάδος

Ο Μαμάδος είναι το τελευταίο χωριό του νησιού προς την κατεύθυνση του Στενού της Άνδρου. Στην απέναντι πλαγιά φαίνονται τα ερείπια του εγκαταλελειμμένου οικισμού του Ισμαήλ. Το όνομα του προέρχεται από τη βυζαντινή οικογένεια Μάμας.

Μαρλάς

Ο Μαρλάς βρίσκεται απέναντι από τον Πύργο. Χωριό Μαρμαράδων και ναυτικών. Αναφέρεται σε έγγραφα του 17ου αιώνα, αλλά πρέπει να είναι αρχαιότερος οικισμός. Το όνομα του πρέπει να είναι τοπωνύμιο, αφού υπάρχει και τοπωνύμιο Μαρ(ου)λάδος.

Μέση

Στο πεντόστρατο που ενώνει τους δρόμους που οδηγούν στις τέσσερις άκρες του νησιού είναι χτισμένη η Μέση.

Μοναστήρια

Τα Μοναστήρια είναι μικρό εγκαταλειμμένο χωριό, ξεχασμένο από τους κατοίκους του στη φθορά του χρόνου. Στο χωριό η εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ δεσπόζει ανάμεσα στα χαλάσματα των σπιτιών.

Μουντάδος

O Μουντάδος είναι παραδοσιακός οικισμός που χρονολογείται εδώ και 1000 χρόνια. Ήταν αρκετά αναπτυγμένος σε τέχνες και γράμματα. Είναι ένα από τα λίγα χωριά της Τήνου που λειτουργούσε σχολαρχείο. Είναι χωριό της οικογένειας Παξιμάδη, φιλικών της Επανάστασης, όπως και πολλών σημαντικών καλλιτεχνών όπως του Λαμπάκη και Πλατή. Σήμερα είναι ένα γραφικό χωριουδάκι 4 χιλ. από την πόλη της Τήνου με φιλόξενους κατοίκους που εντυπωσιάζει με τα καθαρά πλακόστρωτα δρομάκια του και τα παραδοσιακά σπίτια.

Μυρσίνη

Η Μυρσίνη (Μουσουλού) είναι παλιό χωριό. Η εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είναι τρίκλιτη, μεγαλόπρεπη με άρτια αρχιτεκτονική διάταξη. Από τη Μυρσίνη μπορεί κανείς να ανέβει στην κορυφή του Τσικνιά που θεωρείτο η κατοικία του Αιόλου, ή να κατηφορίσει στη Λιβάδα.

Ξινάρα

Η Ξινάρα είναι παλιό χωριό στην αγκαλιά του Ξώμβουργου. Έδρα της Αρχιεπισκοπής Τήνου στα Βυζαντινά χρόνια και κατόπιν της Καθολικής Αρχιεπισκοπής. Κατά το παρελθόν υπήρξε έδρα του Δήμου Εξωμβούργου. Οι δύο εκκλησίες της Ξινάρας, η Παναγία του Ροδαρίου (1860 – 1870) Μητρόπολη της Καθολικής Αρχιεπισκοπής και των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (1836) είναι αντιπροσωπευτικές της Τηνιακής αρχιτεκτονικής. Στο Παλάτι του Δεσπότη το μεγάλο κτίριο του περασμένου αιώνα, λειτουργούσε το ιεροσπουδαστήριο. Σήμερα στεγάζεται το αρχείο των Καθολικών ενοριών (το παλαιότερο της Τήνου) και μουσείο εκκλησιαστικών κειμηλίων.

Πάνορμος

Ο Πάνορμος είναι ένα μοναδικής ομορφιάς ψαροχώρι στα Βόρεια του νησιού, ένα φυσικό γραφικό λιμανάκι με ψαροταβέρνες δίπλα στο κύμα. Πρόκειται για το επίνειο του Πύργου και ένας από τους πιο όμορφους προορισμούς στην Τήνο. Αυτός ο παράλιος οικισμός ήταν από παλιά ένα από τα δύο σημαντικότερα λιμάνια του νησιού, κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου στον προηγούμενο αιώνα. Με δεκάδες καΐκια έφταναν τα εμπορεύματα της Έξω Μεριάς στον Πάνορμο και μεταξύ αυτών σιτάρι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που το άλεσμά του έδινε δουλειά στη συστάδα των ερειπωμένων σήμερα ανεμόμυλων στην ανατολική και νότια κορυφογραμμή του Πύργου. Το λιμάνι σήμερα έχει δυνατότητα υποδοχής και ελλιμενισμού μικρών αλιευτικών και τουριστικών σκαφών. Εδώ μπορεί κανείς να απολαύσει ένα ωραίο μπάνιο σε καθαρές αμμουδιές (Αγία Θάλασσα, Καβαλουρκό, Ρόχαρι) και νόστιμο φαγητό με φρέσκο ψάρι στις ταβέρνες του, αντικρίζοντας το νησάκι του Πλανήτη με τον ερειπωμένο φάρο του.

Περάστρα

Η Περάστρα είναι χωριό καταπράσινο χτισμένο δεξιά και αριστερά του ομώνυμου ποταμού, με παλιά πετρόκτιστα γεφύρια, ωραίες βρύσες, ερείπια ελαιοτριβείων και νερόμυλων.

Πλατιά

Χωριό μαρμαράδων στο οποίο αξίζει να επισκεφτείτε το νεκροταφείο του για να δείτε πραγματικά έργα τέχνης. Το όνομα του οφείλεται στη διαμόρφωση του εδάφους του. Υπάρχουν έγγραφα του 17ου αιώνα που αποδεικνύουν την ύπαρξη του.

Ποταμιά

Η Ποταμιά είναι χωριό απομονωμένο, περιτριγυρισμένο από πράσινο και φωλιάζει στη πλαγιά του Τσικνιά ανάμεσα σε λαγκάδια με τρεχούμενα νερά που παλαιότερα κινούσαν τους νερόμυλους της περιοχής. Στο κέντρο του οικισμού δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας του Καρμίλου, η Καρμελιτάνα. Πιο κάτω από τον οικισμό βρίσκονται οι παραλίες της Σάντα Μαργαρίτας και της Λυχναφτιάς.

Πύργος

Είναι το μεγαλύτερο χωριό στην Τήνο, μετά την Χώρα. Οι περισσότεροι επισκέπτες, ίσως όχι άδικα, το διακρίνουν από τα υπόλοιπα χωριά του νησιού. Δεν το θεωρούν απλά πολύ όμορφο, αλλά ένα υπαίθριο μουσείο λαϊκής τέχνης, το οποίο διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Είναι πλημμυρισμένος από υπέροχες δημιουργίες βασισμένες στο μάρμαρο και δίνει την αίσθηση της αρχοντιάς, της καλλιτεχνίας και του άσβεστου πυρετού της έμπνευσης του ανθρώπου. Περπατώντας στους γραφικούς δρόμους μπορεί κανείς να δει και να θαυμάσει τα μαρμάρινα περίθυρα των σπιτιών και τις ανάγλυφες διακοσμήσεις τους, τα υπέρθυρα με την ποικιλία των διακοσμητικών τους μοτίβων, τις βρύσες κ.α. Στον Πύργο επίσης λειτουργεί η Σχολή Καλών Τεχνών από την οποία διακρίνονται οι Έλληνες μαρμαρογλύπτες. Ο επισκέπτης δεν πρέπει να ξεχάσει να επισκεφθεί το σπίτι – μουσείο του Γιαννούλη Χαλεπά, το νεκροταφείο με τα μαρμάρινα αριστουργήματα καθώς και το μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών, όπου εκτίθενται έργα των Γιαννούλη Χαλεπά, Φιλιππότη, Σώχου, Βιτάλη, κ.ά. Στο τέλος της βόλτας σας, μην ξεχάσετε να ξαποστάσετε στην πλατεία του χωριού να πιείτε καφέ στη χόβολη και να φάτε πραγματικά σπιτικό γαλακτομπούρεκο, κάτω από τα δύο υπέροχα αιωνόβια πλατάνια της.

Σκαλάδος

Το μικρό κάτασπρο χωριό Σκαλάδος είναι χτισμένο στη βουνοπλαγιά. Είναι η γενέτειρα του καθολικού ιερέα και ποιητή του περασμένου αιώνα Νικολάου Περπινιάτη.

Σκλαβοχωριό

Το Σκλαβοχωριό είναι η γενέτειρα του Ν. Γύζη, ενός από τους μεγαλύτερους νεοέλληνες ζωγράφους που διέπρεψε στο Μόναχο αφήνοντας πλούσια πολιτιστική κληρονομιά για όλη την Ελλάδα. Αξιόλογη είναι η εκκλησία της Αγίας Τριάδος καθώς και το πλυσταριό που κατασκευάστηκε το 1828.

Σμαρδάκιτο

Το Σμαρδάκιτο είναι το χωριό που έχει διατηρήσει περισσότερο ακέραια από κάθε άλλο τα παραδοσιακά του χαρακτηριστικά. Χωριό γραφικότατο με πλακόστρωτους δρόμους και δίπατα σπίτια, στολισμένα με υπέρθυρα και φροντισμένες αυλές. Μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου με το ψηλό πύργινο καμπαναριό, υπάρχει μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία με παραδοσιακό πλυσταριό και τρεχούμενο νερό από το ξινάρι της παμπάλαιας πηγής. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και η εκκλησία της Παναγίας του Βρυσίου όπου γίνεται τοπικό πανηγύρι κάθε Πρωτομαγιά καθώς και ο όρμος του Αγίου Ρωμανού.

Σπεράδος

Ο Σπεράδος είναι συνεχόμενος οικισμός του Τριπόταμου, με πανηγύρια παρόμοια με αυτά του Τριπόταμου που περιέχουν στοιχεία πρωτοχριστιανικά, μεσαιωνικά και αγιορείτικα.

Στενή

Η Στενή στους πρόποδες του Τσικνιά είναι το μεγαλύτερο από τα χωριά της Τηνιακής ενδοχώρας. Στη Στενή παλαιότερα ήκμαζε η βιοτεχνία παπουτσιών. Σήμερα δεν υπάρχει ίχνος από τα τσαγκαράδικα παρά μόνο μια σχολή ταπητουργίας. Οι εκκλησίες του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Αντωνίου είναι αξιόλογα μνημεία. Έξω από τον οικισμό βρίσκονται σκόρπια πανέμορφα ξωκλήσια όπως η Φανερωμένη, ο Άγιος Δημήτρης, η Κιουρά των Αγγέλων. Οι χωματόδρομοι οδηγούν στις πανέμορφες παραλίες της Σάντα Μαργαρίτας, της Φανερωμένης, του Αγίου Δημήτρη με τις βοτσαλωτές παραλίες.

Ταραμπάδος

Στον Ταραμπάδο, που είναι χτισμένος από το 1700, και έχει πολλές καμάρες βρίσκεται η πιο εντυπωσιακή συστάδα περιστεριώνων. Οι περιστεριώνες που εξαπλώθηκαν στο νησί από τους Ενετούς προσέφεραν στους κατοίκους ένα σημαντικό οικονομικό έσοδο από το εμπόριο του κρέατος και της κουτσουλιάς των περιστεριών. Οι περιστεριώνες αποτελούν αναλλοίωτα δείγματα της τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, φτιαγμένα από το χέρι του Τηνιακού τεχνίτη και λαξευμένα από τον ισχυρό άνεμο, τη βροχή και την αλμύρα της θάλασσας. Κανένα άλλο νησί στο Αιγιακό χώρο δε διαθέτει τόσο μεγάλο αριθμό και ποικιλία περιστεριώνων, οι οποίοι σχεδόν στο σύνολό τους εξακολουθούν να συντηρούνται από τους σημερινούς ιδιοκτήτες.

Τζάδος

Παραδοσιακό χωριό και ο Τζάδος στο δρόμο για τη Μέση.

Τριαντάρος

Ο Τριαντάρος είναι κτισμένος στην πλαγιά του Κορφοβουνίου με θέα στο Αιγαίο. Τα σπίτια είναι κτισμένα αμφιθεατρικά και το χωριό διασχίζουν τρείς σχεδόν παράλληλοι δρόμοι. Έχει πολλές καμάρες πάνω στις οποίες είναι χτισμένα άλλα σπίτια. Η πρώτη αναφορά για το χωριό αφορά σε περιστατικό που έγινε στις αρχές του 16ου αιώνα, ενώ έχουν διατυπωθεί και απόψεις σύμφωνα με τις οποίες η ιστορία του χωριού ξεκινά τον 11ο αιώνα.

Τριπόταμος

Το χωριό Τριπόταμος είναι χτισμένο ανάμεσα σε τρεις ποταμούς «λαγκάδια» στους πρόποδες του Ξώμβουργου. Από τα αρχαιότερα χωριά του νησιού με καμάρες, σκάλες, στοές, πλακόστρωτα δρομάκια. Στον Τριπόταμο γιορτάζεται το έθιμο της Γεννήσεως (Κάβου) τα Χριστούγεννα με στοιχεία πρωτοχριστιανικά, μεσαιωνικά και αγιορείτικα.

Υστέρνια

Τα Υστέρνια είναι γραφικό χωριό σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του βουνού «Μεροβίγλια». Βρίσκεται στα υστερνά του νησιού και σ’ αυτό οφείλεται το όνομά του. Μαρμαρόστρωτα δρομάκια, καμάρες, αυλές, δίπατα σπίτια στολισμένα με μαρμάρινα υπέρθυρα. Το χωριό με την καταπληκτική θέα στην Σύρο είναι ένα πραγματικό μπαλκόνι στο Αιγαίο. Είναι η πατρίδα πολλών σπουδαίων γλυπτών όπως του Γ. και Ι. Βιτάλη με σπουδές στην καλλιτεχνική σχολή του Μονάχου και τιμητικές διακρίσεις στο εξωτερικό, του Λ. Λαμέρα με σπουδές στην Ελλάδα και Παρίσι, του Λ. Σώχου που μεσουράνησε στην Ευρώπη, του Α. Σώχου που διακρίθηκε στην τέχνη της ξυλογλυπτικής. Βορειότερα του χωριού συναντάμε το πιο εντυπωσιακό τοπίο στην τοποθεσία των Μύλων, όπου σώζονται ερείπια πολλών ανεμόμυλων, δείγματα δόξας και παρακμής που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία. Στα νότια ο Όρμος της Άμμου (Υστερνίων) με την υπέροχη αμμουδιά του. Ένας παλιός μαρμαρόστρωτος δρόμος συνδέει τον Όρμο με τα Υστέρνια.

Φαλατάδος

Ο Φαλατάδος είναι ένα παλιό χωριό που χρονολογείται από το 1400, χτισμένο αμφιθεατρικά απέναντι από το Κεχροβούνι. Στολίδι του χωριού είναι η μαρμάρινη εκκλησία του Αη Γιάννη και η πανέμορφη κυκλαδίτικη πλατεία της Μεγαλόχαρης. Στο χωριό διατηρούνται και λειτουργούν πολλά πατητήρια και ρακεζιά, και τον Σεπτέμβρη γίνονται πολλά πανηγύρια κατά την παραγωγή ρακιού. Το Νοέμβρη γίνονται τα «χοιροσφάγια» ένα άλλο τoπικό έθιμο. Στο χωριό υπάρχει λαογραφικό Μουσείο. Έξω από τον οικισμό απλώνονται τα βράχια της Καψιανής και η γραφική περιοχή «Ψαλίδι». Στην «Κακιά Σκάλα» γίνεται μεγάλο πανηγύρι το Σεπτέμβρη.

Χατζηράδος

Ο Χατζηράδος είναι ένα μικρό γραφικό χωριό με θέα στη θάλασσα, δρομάκια στρωμένα με πλάκες, κάτασπρα σπίτια, λουλουδιασμένες αυλές και το κοσμεί η εκκλησία της Αγίας Τριάδος.

Χώρα

Η πρώτη εντύπωση του επισκέπτη της Τήνου όταν αντικρίζει για πρώτη φορά την Χώρα είναι ότι τα αστικά της στοιχεία είναι περισσότερα από εκείνα της νησιώτικης ταυτότητας της. Κι όμως κάνουν λάθος! Η πόλις «κρατά» καλά φυλαγμένα τα μυστικά της. Πίσω από τη βιτρίνα της παραλίας κρύβεται μία ολόκληρη νησιώτικη πόλη που διατηρεί πολλά από τα στοιχεία του 19ου αιώνα την οποία ο επισκέπτης ανακαλύπτει σιγά-σιγά περιπλανώμενος στα σοκάκια της παλιάς πόλης. Σοκάκια, καμάρες, αρχοντικά και παλιές εκκλησίες, αλλά και επαύλεις με μεγάλους κήπους με οπωροκηπευτικά, λαγκάδια και κρήνες, πλακόστρωτα σοκάκια και σπίτια με οικόσημα, δίνουν απλόχερα στον επισκέπτη μια νησιώτικη πόλη που κρύβει μέσα της μπόλικη ιστορία. Αυτό που εκπλήσσει τον επισκέπτη είναι τα δαιδαλώδη σοκάκια, αλλά και ο αστικός χαρακτήρας των κατοικιών δηλωτικός της αστικής ανάπτυξης της πόλης την περίοδο μεταξύ του 18ου και 19ου αιώνα. Καταπληκτικά νεοκλασικά και σπίτια με έντονα τα σημάδια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, αλλά και επαύλεις με κήπους είναι δηλωτικά ενός παρελθόντος οικονομικής και κοινωνικής ακμής. Κυρίαρχο ρόλο έχει ο παλαιός δρόμος της Παναγίας, ένας πλακόστρωτος δρόμος με έντονο εμπορικό χαρακτήρα, η χάραξη και η κατασκευή του οποίου τοποθετείται στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο νέος δρόμος της Παναγίας είναι μεταγενέστερος αφού κατασκευάστηκε την δεκαετία του ’50. Αξίζει να δει κανείς την υφαντουργική σχολή, το παρεκκλήσι του καθολικού ναού του Αγίου Νικολάου, τον Ναό του Ποσειδώνα και Αμφιτρίτης στα Κιόνια, το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών και την Πινακοθήκη στο χώρο του Ιερού Ιδρύματος της Παναγίας, αλλά και το συγκρότημα του Πολυμέρειου το οποίου αφού ολοκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης και ανακαίνισης, φιλοξενεί τη μόνιμη έκθεση Γιαννούλη Χαλεπά. Όμως, αυτό που κυριαρχεί στην πόλη, είναι το συγκρότημα της Παναγίας της Τήνου που από το βόρειο άκρο της πόλης φαίνεται ότι την παρακολουθεί, την αγκαλιάζει και την προστατεύει.

Πηγή: Δήμος Τήνου

Διαμονή στην Τήνο: Βρες το ιδανικό κατάλυμα για αξέχαστες διακοπές!