Εκκλησίες & Μοναστήρια στην Ιθάκη

Αγιά Μαρίνα στην Εξωγή

Η Αγιά Μαρίνα είναι η Πολιούχος της Εξωγής στην Ιθάκη. Επιβλητική εκκλησία που χτίστηκε το 19ο αιώνα. Ανακαινίστηκε το 1927 και μετά τους σεισμούς το 1953. Στο καμπαναριό μπορείτε να απολαύσετε μαγευτική πανοραμική θέα στο κόλπο των Αφαλών.

Αγία Παρασκευή στο Περαχώρι

Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής στο Περαχώρι είναι χτισμένο ψηλά στο βουνό, πάνω από το χωριό, στο ίδιο ύψος με τον «Αφεντικό Λόγγο» (ένα μάλλον μικρό, αλλά πανέμορφο δάσος βελανιδιών), στην απέναντι πλαγιά. Σαφείς πληροφορίες για το πότε χτίστηκε, δεν υπάρχουν. Είναι όμως γνωστό ότι στην περιοχή αυτή του δάσους ασκήτευε ο Άγιος Παπουλάκης, ο οποίος πήγαινε και προσκυνούσε το στο εξωκλήσι, οπότε συμπεραίνουμε ότι υπήρχε το 1800. Με τους σεισμούς του 1953, κατέρρευσε και κατόπιν ξαναχτίστηκε. Από τότε λειτουργεί κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου. Το εκκλησάκι είναι μικρό, πέτρινο και σε αρκετά καλή κατάσταση.

Άγιοι Ανάργυροι στο Πάνω Βουνάκι και στα Πεταλάτα

Υπάρχουν δύο εξωκλήσια που είναι αφιερωμένα στους Αγίους Αναργύρους, Κοσμά και Δαμιανό. Το ένα βρίσκεται στην άκρη της πόλης στην περιοχή Πάνω Βουνάκι και το άλλο στα Πεταλάτα, στο δρόμο που είναι παράλληλος του παραλιακού. Και τα δυο εκκλησάκια είναι πολύ όμορφα και σε πολύ καλή κατάσταση. Γιορτάζουν την 1η Ιουλίου. Οι Άγιοι Ανάργυροι στα Πεταλάτα γιορτάζουν και την 1η Νοεμβρίου.

Αγία Σοφία στο Βαθύ

Το εξωκλήσι της Αγίας Σοφίας είναι χτισμένο στη θέση Βούνος, πάνω από τον όρμο της Μακριάς Πούντας, στο Ν.Α. μέρος της πόλης του Βαθιού. Έχει χτιστεί πριν από 200 περίπου χρόνια. Είναι ένα εκκλησάκι μικρό, βαμμένο άσπρο. Την προσοχή τραβά η εικόνα της Αγίας Σοφίας με τα τρία κορίτσια της: την Πίστη, την Ελπίδα και την Αγάπη, ονόματα όμορφα και με μεταφορική σημασία.

Άγιος Ευστάθιος στο Βαθύ

Στο Βαθύ, στην περιοχή κάτω Βουνάκι, είναι το εκκλησάκι του Αϊ-Στάθη. Χτίστηκε γύρω στο 1800. Είναι αρκετά μεγάλο εκκλησάκι, με προαύλιο χώρο και ψηλά πεύκα γύρω. Αυτό που τραβά την προσοχή των προσκυνητών είναι οι τοιχογραφίες που καλύπτουν το τέμπλο. Είναι αρκετά καλά διατηρημένες, όμως πρέπει να φροντίζονται και να συντηρούνται. Επίσης εντυπωσιακός είναι ο γυναικωνίτης, που υπάρχει στο πίσω και πάνω μέρος της εκκλησούλας. Η πρόσοψή του είναι κλειστή με ξύλινο πλέγμα που επιτρέπει σ’ όποιον είναι εκεί πάνω να βλέπει το εσωτερικό μέρος του ναού, αλλά δεν έχει την αντίστροφη δυνατότητα όποιος βρίσκεται κάτω, στο κύριο μέρος του εξωκλησιού. Το εκκλησάκι αυτό γιορτάζει κάθε χρόνο στις 20 Σεπτεμβρίου, ημέρα της μνήμης του Αγίου Ευσταθίου και της οικογένειάς του.

Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στο Περαχώρι

Το εκκλησάκι βρίσκεται στο Περαχώρι και είναι αφιερωμένο στην Μετάσταση του Άγιου Ιωάννη του Θεολόγου και γιορτάζει στις 26 Σεπτεμβρίου.

Κοίμηση της Θεοτόκου στην Ανωγή

Ο Ναός της Παναγίας στην Ανωγή Ιθάκης, χτισμένος σε υψόμετρο 500μ, είναι ένας από τους μεγαλύτερους, σημαντικότερους και αρχαιότερους ναούς των Βαλκανίων. Είναι ρυθμού Βασιλικής μεγάλων διαστάσεων (μήκος 30μ και πλάτος 10μ περίπου) και, όπως λέγεται, κτίστηκε τμηματικά πριν από 700 χρόνια. Το εσωτερικό του Ναού είναι ολόκληρο σκεπασμένο με τοιχογραφίες Βυζαντινής Τεχνοτροπίας. Για το λόγο αυτό έχει κηρυχθεί διατηρητέο ιστορικό μνημείο από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Θαυμάσιες εικόνες αγίων και μορφές αγγέλων σπάνιας τεχνικής μαρτυρούν το ταλέντο του ζωγράφου της εποχής, του Αντώνιου εξ Αγράφων, που ήκμασε περί τα μέσα του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με επιγραφή στο πέτρινο τέμπλο, ο Αντώνιος εξ Αγράφων παρέδωσε τις εικόνες το 1680. Ο ναός υπέστη σοβαρές ζημιές στους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953. Οι τοιχογραφίες είναι διατεταγμένες σε πέντε παράλληλες ζώνες, στη βόρεια και στη νότια πλευρά του κυρίως ναού. Στην πρώτη ζώνη υπάρχουν απλά διακοσμητικές εικόνες. Η δεύτερη ζώνη, ξεκινώντας πάνω από το δάπεδο της εκκλησίας, δείχνει μια σειρά ολόσωμων Αγίων. Μέρος της ζώνης αυτής του δυτικού τοίχου απέναντι από την κύρια είσοδο, θυμίζει ως πρώτη εντύπωση τα μωσαϊκά του San Vitale της Ραβέννας και τις τοιχογραφίες των Μετεώρων. Το Μωσαϊκό της ένστολης Θεοδώρας στη Ραβέννα, αντιστοιχεί την Αγιογραφία του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης στην εκκλησίας της Ανωγής. Στην περίπτωση της Ανωγής, μεταξύ Κωνσταντίνου και Ελένης, ο Αγιογράφος παρεμβάλει ένα διπλό σταυρό, που σήμερα είναι ευρύτερα γνωστός ως ο σταυρός της Λορένης, έμβλημα του στρατηγού Ντε Γκολ στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην τρίτη ζώνη υπάρχουν άγιοι και όσιοι σε δακτύλιο, με διακόσμηση αγράμπελης. Στην τέταρτη ζώνη απεικονίζονται παραστάσεις από την ζωή της Παρθένου και των Μαρτύρων της εκκλησίας. Στην πέμπτη και τελευταία ζώνη, η οποία κόβεται στη μέση από την τοποθέτηση μεταλλικής ψευδοροφής το έτος 1910, ο αγιογράφος παραθέτει σκηνές από τη ζωή του Χριστού. Στο σύνολό τους οι τοιχογραφίες είναι ηπειρωτικής τεχνοτροπίας, με επιδράσεις από την κρητική σχολή και ίσως από τα περίφημα μωσαϊκά των Βυζαντινών ναών της Ραβέννας.

Άγιος Ιωάννης στη Μούντα

Στη Ν.Α. πλευρά της Ιθάκης, στο ακρωτήρι Μούντα βρίσκεται το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη. Το πότε χτίστηκε για πρώτη Φορά δεν είναι γνωστό. Γύρω στο 1946 το εκκλησάκι γκρεμίστηκε από έκρηξη νάρκης που υπήρχε στην περιοχή. Ξαναχτίστηκε, αλλά ο σεισμός του 1953 το ξαναγκρέμισε. Και πάλι όμως οι κάτοικοι φρόντισαν να φτιαχτεί για μια ακόμη φορά. Δεν υπήρξε καμία χρονιά που να μη γιόρτασε το εξωκλήσι αυτό. Ακόμα και την περίοδο της κατοχής λειτουργούσε κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των Ιταλών, που όμως δεν πείραζαν κανέναν. Η εικόνα του Αϊ-Γιάννη, που βρέθηκε στα ερείπια της εκκλησίας, κλάπηκε πριν από 25 χρόνια περίπου και για 8 χρόνια ήταν εξαφανισμένη. Βρέθηκε όμως και πάλι στην εκκλησία, όταν- όπως λένε- ο Ιταλός που την είχε κλέψει έπαθε μεγάλες καταστροφές. Από τότε η εικόνα φυλάγεται στην εκκλησία του Αγίου Ραφαήλ στο Περαχώρι και μεταφέρεται στη Μούντα μόνο την ημέρα της γιορτής του Αγίου.

Άγιος Θεόδωρος ο Ηγιασμένος στον Πίσω Αετό

Στην περιοχή του Πίσω Αετού και συγκεκριμένα λίγο πριν τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης των Αλαλκομενών, είναι το εξωκλήσι του Οσίου Θεοδώρου του Ηγιασμένου, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Αγίου Παχωμίου. Λέγεται ότι εκκλησάκι αφιερωμένο σ’ αυτόν τον Άγιο υπάρχει ένα μόνο ακόμα στην Κρήτη. Χτίστηκε πριν από 150 περίπου χρόνια. Με τους σεισμούς του 1953 καταστράφηκε αλλά και πάλι ξαναχτίστηκε.

Άγιος Κωνσταντίνος στο Βαθύ

Το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου βρίσκεται στην περιοχή Κανελάτα, στο Βαθύ Ιθάκης, πάνω στο δρόμο που οδηγεί στο Σαρακήνικο και στο Φιλιατρό. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία που χτίστηκε. Πάντως κατά πληροφορίες που έχουμε, υπήρχε την εποχή που έζησε ο Άγιος Ιωακείμ, ο γνωστός σε όλους μας Παπουλάκης. Είναι δηλαδή πάνω από 150 χρόνων. Είναι ένα εκκλησάκι μακρόστενο, πετρόχτιστο με σοβά και ξύλινη στέγη. Το παράξενο σ’ αυτό είναι ότι έχει δυο κόγχες στο Άγιο Βήμα, γιατί όπως ξέρουμε, ο Άγιος Κωνσταντίνος γιορτάζεται μαζί με τη μητέρα του Αγία Ελένη, οπότε η μία κόγχη είναι για τον Άγιο Κωνσταντίνο και η άλλη για την Αγία Ελένη. Στο εσωτερικό υπάρχουν εικόνες νεότερες, γιατί οι παλιές έχουν χαθεί. Σώζεται μόνο μια παλιά της Παναγίας, η οποία φυλάσσεται για λόγους ασφαλείας στο Μητροπολιτικό Ναό, στην ενορία του οποίου ανήκει το εξωκλήσι αυτό.

Άγιος Νικόλαος στο Μπροστά Αετό

Στο Μπροστά Αετό, λίγα μόνο μέτρα πάνω από τη θάλασσα, με άμεση πρόσβαση στο δημόσιο δρόμο, βρίσκεται το μικρό, όμορφο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στα Πάταρα της Λυκίας (Μικρά Ασία), έγινε ηγούμενος της μονής Σιών στα Μύρα της Λυκίας και αργότερα επίσκοπος της πόλης αυτής. Κατά την διάρκεια των διωγμών των χριστιανών από τον αυτοκράτορα Διοκλητιανό, υπέστη φοβερά βασανιστήρια. Τα λείψανά του βρίσκονταν στα Μύρα μέχρι τον 11° αιώνα, οπότε μεταφέρθηκαν στην Ιταλία, στο Ναό του Αγίου Στεφάνου στο Μπάρι (1807). Σύμφωνα με την παράδοση το εκκλησάκι αυτό χτίστηκε σε ανάμνηση της μεταφοράς των λειψάνων του Αγίου. Λέγεται ότι το πλοίο που μετέφερε τα ιερά λείψανα, ταξιδεύοντας προς την Ιταλία, στις 20 Μαΐου του 1807 βρισκόταν ακριβώς έξω από την Ιθάκη. Για το λόγο αυτό το συγκεκριμένο εξωκλήσι γιορτάζει στις 20 Μαΐου.

Άγιος Νικόλαος στην Παλιόρογκα

Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στην περιοχή Παλιόρογκα στο Βαθύ. Είναι παλαιά εκκλησία όπου διασώζονται τάφοι.

Άγιος Παντελεήμονας στο Φιλιατρό

Το εξωκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται στην περιοχή Φιλιατρό, πιο πάνω από την παραλία με τα πεντακάθαρα νερά. Για να πάμε στο εκκλησάκι αυτό ακολουθούμε το δρόμο για το Φιλιατρό. Μετά τη διασταύρωση με την παραλία Σαρακίνικο υπάρχει πάνω στο δρόμο ένα μικρό πέτρινο εικονοστάσι με την εικόνα του Αγίου, που μας δείχνει την αρχή του μονοπατιού. Μετά από 25 λεπτά περίπου περπάτημα, πάνω σε ένα μικρό λόφο συναντάμε το μικρό εκκλησάκι. Είναι αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα, που ήταν γιατρός και έκανε πολλά θαύματα, γιατρεύοντας τους αρρώστους που ζητούσαν τη βοήθειά του. Το ξωκλήσι είναι πετρόχτιστο, μακρόστενο, χωρίς πολύ σοβά. Στον κυρίως ναό, αλλά και στο Άγιο Βήμα υπάρχουν δυο μικρά παράθυρα. Η στέγη είναι ξύλινη και τα κεραμίδια κόκκινα. Τα τελευταία χρόνια έγινε μεγάλη ανακαίνιση στο εκκλησάκι και καθαρίστηκε από τον ασβέστη το θαυμάσιο τέμπλο του. Δεν υπάρχουν παλαιές εικόνες. Όλες είναι νεότερες. Ίσως να τις έκλεψαν τα πιο παλιά χρόνια ή να τις κατέστρεψαν, χωρίς να γνωρίζουν την αξία τους. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 27 Ιουλίου.

Άγιος Ραφαήλ στο Περαχώρι

Ο ιερός ναός του Αγίου Ραφαήλ χτίστηκε τη δεκαετία του 1980 και φυλάσσονται εκεί τα οστά του Αγίου Ραφαήλ. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο που καταστράφηκε από τους σεισμούς το 1953, μεταφέρθηκε εδώ από τον ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Περαχωρίου και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Η εκκλησία γιορτάζει την πρώτη Κυριακή του Ιουλίου. Στην θέση που βρίσκεται ο ναός βρισκόταν και το πατρικό σπίτι του Αγίου Ραφαήλ, στην τοποθεσία «Μύλοι», έξω από το χωριό Περαχώρι, όπου υπήρχε ένα αιωνόβιο δέντρο που από την παράδοση ονομαζόταν «δέντρο του Λάσκαρη».

Άγιος Φανούριος στο Βαθύ

Στο δυτικό μέρος της πόλης πάνω από την περιοχή του Κάβου, στην πλαγιά του βουνού είναι χτισμένο το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου. Ο Άγιος Φανούριος έγινε γνωστός όταν βρέθηκε η εικόνα του τον 14° αιώνα στη Ρόδο, κατά τη διάρκεια εργασιών στο νότιο μέρος του παλιού τείχους της πόλης. Στην εικόνα ο Άγιος παριστανόταν σα νεαρός στρατιώτης, που κρατούσε στο δεξί του χέρι σταυρό, πάνω στον οποίο ήταν μια λαμπάδα αναμμένη και γύρω από την εικόνα τα 12 μαρτύριά του.

Ευαγγελίστρα στην Παλιόρογκα

Στον προαύλιο χώρο ιδιωτικής κατοικίας, στην περιοχή Παλιόρογκα, βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Το 1953 όταν έγιναν οι μεγάλοι σεισμοί, γκρεμίστηκε από τη μέση και πάνω, μα πάλι την ξαναέχτισαν. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το παλαιό πέτρινο καμπαναριό, που στέκει εκεί δίπλα της χρόνια πολλά και που δεν έπαθε καμία ζημιά από τους σεισμούς. Το εκκλησάκι αυτό γιορτάζει κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου, την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Ιερά Μονή Καθαρών

Το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας των Καθαρών ή Παναγίας Καθαριώτισσας, όπως είναι ευρύτερα γνωστό, δεσπόζει όλου του νησιού σε υψόμετρο 556 μ., στη νοτιοανατολική πλευρά του ομηρικού βουνού Νήριτος. Η ζωή του Μοναστηριού αρχίζει γύρω στα 1696, η ιστορία όμως της εικόνας του Γενεσίου της Θετόκου, στο οποίο είναι αφιερωμένο το Μοναστήρι, είναι ακόμη πιο παλιά και χάνεται μέσα στην μακρόχρονη παράδοση του νησιού. Την επωνυμία «Καθαριώτισσα» την έλαβε, όπως θέλει η παράδοση, εξ αιτίας της εύρεσης της εικόνας μέσα στα καιόμενα «κάθαρα», μία λέξη η οποία στην τοπική διάλεκτο σημαίνει ξερόκλαδα και μικρούς θάμνους, που κόβονται και καίγονται για να καθαρίσει ο τόπος. Το 1830 το ιστορικό μοναστήρι βρισκόταν σε μεγάλη ακμή, αφού πλούσιες ήταν οι δωρεές και τα αφιερώματα σ’ αυτό. Η οικονομική ευμάρεια έδωσε τη δυνατότητα να διαδραματίσει η μονή σπουδαιότατο ρόλο κατά την Επανάσταση του 1821, αφού μεταξύ άλλων περιέθαλπτε τους τραυματισμένους και κατατρεγμένους αγωνιστές. Το μοναστήρι της Παναγίας Καθαριώτισσας πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου, κατά την εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου.

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου στο Γιαννισκάρι

Είναι χτίσμα μονόχωρο με αρκετές εξωτερικές αρχιτεκτονικές διακοσμήσεις. Εντός του Ναού, στο απλό ξύλινο Τέμπλο του, παρατηρούμε τις εξαιρετικής μεταβυζαντινής τέχνης τέσσερις δεσποτικές εικόνες. Επίσης, θαυμάσια δείγματα εικονογραφίας αποτελούν και δυο ακόμη εικόνες του Ναού, μία της Γαλακτοτροφούσας και μία της Αγίας Παρασκευής. Επιπλέον, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το δίλοβο μικρό καμπαναριό, το οποίο βρίσκεται ακριβώς πάνω από την είσοδο της αυλής. Σημαντικό σημείο αναφοράς, στον προαύλιο χώρο του Ναού, είναι και ο τάφος του τελευταίου Επισκόπου Ιθάκης, του αειμνήστου Γαβριήλ Καραβία.

Ιερός Ναός Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Βαθύ

Η Παλαιά Μητρόπολη του Νησιού, ο Ιερός ναός της Παναγίας βρίσκεται στο Βαθύ και χτίστηκε το 1800. Το καμπαναριό χτίστηκε γύρω στο 1870. Προϋπήρχε μικρός ναΐσκος, τον οποίο μεγάλωσαν για τις ανάγκες των ενοριτών. Αποκαλείται και «Παναγία στα Λινοβρόχια» ή «Μαρουλάτη». Έχει ένα θαυμάσιο ολόγλυφο ξύλινο τέμπλο, μεταβυζαντινής τέχνης του 1793, που κατασκευάστηκε από τον Μετσοβίτη και επιβλητικό παλαιό βενετσιάνικο κωδωνοστάσιο του 1820, από γνήσια νηρήτια πέτρα. Οι τοιχογραφίες του ναού αποτελούν αγιογραφικό έργο βυζαντινής μεγαλοπρέπειας.

Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Περαχώρι

Ο Ιερός ναός κοιμήσεως της Θεοτόκου, βρίσκεται στο δρόμο για την Παλαιοχώρα και είναι πιθανό όταν ήταν η πρωτεύουσα της Ιθάκης να ήταν Μητροπολιτικός ναός. Η εκκλησία δεν είναι γνωστό πότε χτίστηκε και λειτούργησε μέχρι τους σεισμούς του 1953 όπου υπέστη σοβαρές ζημιές. Μέσα διασώζονται βυζαντινές τοιχογραφίες, ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο που καταστράφηκε από τους σεισμούς το 1953, και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, μεταφέρθηκε στον ιερό ναό του Άγιου Ραφαήλ στο Περαχώρι. Η Εκκλησία είναι γνωστή και ως Παλιά Παναγιά.

Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στο Σταυρό

Ο Ιερός Ναός βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του Σταυρού και κάθε χρόνο πανηγυρίζει την ημέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα στις 5 και 6 Αυγούστου, με δύο από τα μεγαλύτερα πανηγύρια του νησιού. Ο ναός ξεκίνησε να χτίζεται το 1923 από πρόσφυγες και ολοκληρώθηκε το 1929. Είναι ο μοναδικός σταυροειδής ναός μετά μετά τρούλου στην Ιθάκη. Όλοι οι υπόλοιποι ναοί είναι μονόκλιτες βασιλικές. Ο Άγιος Ιωακείμ Παπουλάκης κατέχει ιδιαίτερα θέση στις καρδιές των κατοίκων της Ιθάκης. Τα λείψανα του Αγίου Ιωακείμ έρχονται εδώ κάθε χρόνο στις 23 Μαΐου, με λιτανεία από την Αγία Βαρβάρα και παραμένουν στο ναό μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, προς διευκόλυνση των επισκεπτών του νησιού.

Ιερός Ναός Ταξιαρχών στο Βαθύ

Ο ναός βρίσκεται στην Περιοχή Βουνάκι στο Βαθύ. Το 1840 ήταν εξωκκλήσι και επεκτάθηκε από τις οικογένειες Βλασσοπούλου. Υπήρχε νεκροταφείο μέχρι το 1953.

Ζωοδόχος Πηγή στα Κανελάτα

Η Ζωοδόχος Πηγή βρίσκεται πάνω από τα Κανελάτα και χτίστηκε γύρω στα 1900. Γιορτάζει την ημέρα της Πηγής Ζωής που είναι η Κρήνη της Αιώνιας Ζωής. Είναι μεταβλητή γιορτή και εορτάζεται 5 ημέρες μετά το Πάσχα.

Μεταμόρφωση Του Σωτήρος στο Λαζαρέτο

Πάνω στο μικρό νησάκι Λαζαρέτο στη μέση του λιμανιού της Ιθάκης βρίσκεται το όμορφο εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Γύρω γύρω είναι φυτεμένα πεύκα. Παλαιότερα πάνω στο Λαζαρέτο υπήρχε λοιμοκαθαρτήριο. Αργότερα έγιναν φυλακές. Από τότε ήταν χτισμένη εκεί η εκκλησούλα. Με τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1953 όλα γκρεμίστηκαν ώσπου το 1956 περίπου, το μικρό εκκλησάκι ξαναχτίστηκε. Πετρόχτιστο, σοβατισμένο, με δύο παράθυρα στον κυρίως ναό. Γιορτάζει στις 6 Αυγούστου κάθε χρόνο, όπου εκεί μεταφέρεται μία πολύ παλιά εικόνα του Παντοκράτορα για προσκύνηση. Ο κόσμος πηγαίνει με τις βαρκούλες στον εσπερινό και τη θεία λειτουργία και στο τέλος μαζί με το αντίδωρο μοιράζεται στον κόσμο από τον ιερέα και ευλογημένο σταφύλι. Είναι από τα πιο γραφικά εξωκλήσια της Ιθάκης.

Μονή Ταξιαρχών από το Περαχώρι

Η Μονή των Ταξιαρχών Ιθάκης βρίσκεται πάνω από το Περαχώρι στην περιοχή Βουνί. Μετά από απόφαση των Δημογερόντων τον Οκτώβριο του 1622, χτίστηκε στην θέση προϋπάρχουσας ομώνυμης εκκλησίας με τις προσφορές (γης, ζώων και προϊόντων) των κατοίκων. Αποτελούνταν από το Ναό, το Ηγουμενείο και τα κελιά. Μέχρι και το 1898 η Μονή ηγουμενευόταν από αξιόλογης μόρφωσης Ιθακήσιους ηγούμενους. Από το 1910 και ύστερα η Μονή παρακμάζει. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Ιερέα Σπυρίδωνα Βλησμά, οι καιροί που ακολούθησαν ήταν δύσκολοι, ενώ το τελειωτικό χτύπημα ήρθε από τους σεισμούς του 1953 που ισοπέδωσαν τη Μονή. Οι Περαχωρίτες με την επιμονή και τη φιλοτιμία τους, άλλοι με την προσωπική τους εργασία και άλλοι με την οικονομική τους ενίσχυση, έστησαν ξανά την εκκλησία και ένα κελί λίγα χρόνια μετά. Το Μοναστήρι ανέκαθεν ήταν σημείο αναφοράς για τους Περαχωρίτες. Πανηγύριζε τρεις φορές το χρόνο (της Αναλήψεως, 13 Ιουλίου και 8 Νοεμβρίου) και κατά τους θερινούς μήνες ακολουθούσε πάντα γλέντι, κατά το είθισται των Περαχωριτών. Ξακουστές είναι ακόμη οι «Πρωτομαγιές» στο Μοναστήρι με χορό στο αλώνι, κάτω από τον ίσκιο των καστανιών. Στις μέρες μας, το Μοναστήρι εξακολουθεί να πανηγυρίζει όπως παλιά, με τη γνωστή Περαχωρίτικη «γαλαντομία και αλεγρία».

Παναγιά Σπηλιώτισσα στον όρμο Άντρι

Στο νότιο μέρος της Ιθάκης πάνω από τον όρμο Άντρι, σε μια δύσβατη περιοχή βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας της Σπηλιώτισσας. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ένα εξωκλήσι σαν τα άλλα, αλλά για μια σπηλιά που το άνοιγμά της έχει κλειστεί, δίνοντας την εντύπωση της πρόσοψης μιας εκκλησίας. Γι’ αυτό το λόγο η Παναγία αυτή ονομάστηκε Σπηλιώτισσα. Πριν από πολλά χρόνια οι άνθρωποι ζούσαν πιο κοντά στη φύση, απολαμβάνοντας τα αγαθά της. Έτσι λοιπόν κάποτε οι οικογένειες Ζάβαρου και Αλευρά από το Περαχώρι, δούλευαν στην περιοχή κόβοντας ξύλα και φτιάχνοντας κάρβουνα. Μια μέρα ένα μικρό φως που ερχόταν μέσα από μια σπηλιά τράβηξε την προσοχή τους. Πλησίασαν αμέσως και βρέθηκαν μπροστά σε μια εικόνα της Παναγίας. Με πίστη και ευλάβεια μεγάλη πήραν την εικόνα και τη μετέφεραν στο Περαχώρι. Την άλλη μέρα η εικόνα εξαφανίστηκε από το χωριό και βρέθηκε πάλι μες στη σπηλιά. Αυτό έγινε τρεις φορές και τότε κατάλαβαν ότι έπρεπε να μετατρέψουν τη σπηλιά εκείνη σε εκκλησάκι, όπως και έγινε.

Παναγούλα στα Δεξά

Πριν 300 περίπου χρόνια στην περιοχή Δεξά, αρκετά πάνω από το δημόσιο δρόμο, χτίστηκε ένα μικρό εξωκλήσι προς τιμή της Παναγίας, της «Παναγούλας», όπως την αποκαλούσαν οι πιστοί. Γιόρταζε κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, την ημέρα του γενέθλιου της Παναγίας, μέρα που γιορτάζει και η Παναγία η Καθαριώτισσα. Με τα χρόνια και ειδικά με τους σεισμούς το εξωκλήσι έπαθε σοβαρότατες ζημιές. Από τότε δε λειτουργεί και είναι άγνωστο σε πολλούς. Τελευταία όμως έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια να ανακαινιστεί και ν’ αρχίσει πάλι να λειτουργεί. Η εικόνα της Παναγίας που υπήρχε σ’ αυτό ανέκαθεν, θεωρείται ότι είναι η αυθεντική και για λόγους ασφαλείας, φυλάσσεται στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Άλλο ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στην «Παναγούλα» υπάρχει στην περιοχή του Κάμπου στο Βαθύ, κοντά στην Αγία Παρασκευή.

Προφήτης Ηλίας στον Κάμπο

Το εκκλησάκι του Αϊ-Λια βρίσκεται στην άκρη του Κάμπου, κοντά στο δρόμο προς τα ιχθυοτροφεία. Δε γνωρίζουμε ακριβώς πότε χτίστηκε αυτό το όμορφο εξωκλήσι, που με την ασπράδα του στολίζει τη γύρω περιοχή. Είναι πετρόχτιστο, τετράγωνο με λίγο σοβά και ξύλινη στέγη. Εσωτερικά είναι πλακόστρωτο με μαλτέζικες λεγάμενες πλάκες και το τέμπλο του είναι ξύλινο. Πάνω σ’ αυτό βρίσκονται τέσσερις Δεσποτικές εικόνες, πολύ παλιές αγιογραφίες. Στον κυρίως ναό, αλλά και στο Άγιο Βήμα υπάρχουν δυο μικρά παράθυρα. Η πόρτα είναι ξύλινη με τοξωτό πέτρινο περίβλημα. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου και βρίσκεται εκεί για να μας θυμίζει το μεγαλύτερο προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης το λαοφιλή Προφήτη Ηλία.