Η φύση στο Νομό Τρικάλων

Ολόκληρη η περιοχή του νομού Τρικάλων είναι από μόνη της ένα μνημείο φύσης με πολλές φυσικές ομορφιές τόσο στον ορεινό όγκο όσο και στην πεδινή ζώνη.

Δρακόλιμνη Βερλίγκα

Η δρακόλιμνη Βερλίγκα βρίσκεται σε ένα οροπέδιο, σε υψόμετρο 2050 μέτρων, στο όρος Λάκμος ή Περιστέρι, πάνω από το Χαλίκι. Στα βόρειά της υψώνεται η ψηλότερη κορυφή του Λάκμου, Τσουκαρέλα (2.295 μ.) και στα νότια δεσπόζουν τα βράχια της κορυφής Μέγας Τράπος (2.240 μ.). Πρόκειται για μια σχεδόν κυκλική λίμνη η οποία δημιουργείται από τα χιόνια που λιώνουν στις γύρω πλαγιές. Τριγύρω της σχηματίζονται ρυάκια σε σχήμα μαιάνδρων και γι’ αυτό οι Βλάχοι την ονόμασαν Βερλίγκα, που στα βλάχικα σημαίνει στριφογύρισμα. Χαρακτηρίζεται από το φαινόμενο να στραγγίζει τα νερά της, δημιουργώντας χοάνη, με αποτέλεσμα το καλοκαίρι να στερεύει. Τα νερά οδηγούνται στην έξοδο του οροπεδίου και συνεχίζουν χαμηλά, αποτελώντας μία από τις πηγές του Ασπροποτάμου. Το καλοκαίρι, τα λιβάδια γύρω από τη λίμνη πλημμυρίζουν από αγριολούλουδα. Ανάμεσα στο πράσινο ξεπετάγονται κυανοί κρόκοι (Crocus veluchensis) και κίτρινες νεραγκούλες (Ranunculus acris) συνθέτοντας ένα πανέμορφο χαλί για να κοιμάται ο δράκος της Βερλίγκας. Οι δρακόλιμνες στα Ελληνικά βουνά είναι ένα γεωλογικό φαινόμενο της εποχής των παγετώνων. Σύμφωνα με έναν μύθο, κάποτε στην περιοχή ζούσε ένας δράκος. Με τη μορφή φιδιού, πετάχτηκε μέσα από τον βράχο και έρποντας, βυθίστηκε πάλι στη γη, στο σημείο από όπου φεύγουν τα νερά. Από το μέρος που βγήκε ο δράκος ξεπήδησε νερό, το οποίο ακολουθεί την οφιοειδή πορεία του πάνω στα λιβάδια, σχηματίζοντας τη Βερλίγκα. Οι ντόπιοι την αποκαλούν καρβελού επειδή, όπως λέγεται, όσα καρβέλια ψωμί και να φάει κάποιος θα τα χωνέψει αμέσως αν πιει νερό από τη λίμνη. Είναι η τρίτη δρακόλιμνη της Πίνδου. Οι άλλες δύο βρίσκονται στην Τύμφη και στο Σμόλικα.

Καταρράκτες Δέσης

Οι Καταρράκτες της Δέσης βρίσκονται πάνω από το ομώνυμο χωριό, στις δυτικές πλαγιές του όρους Χαλικόβουνο. Πρόκειται για δυο ξεχωριστούς καταρράκτες, το μεγάλο και το μικρό. Ο μεγάλος καταρράκτης έχει ύψος 100 μέτρα και δεσπόζει στη θέση Κρεμαστή. Είναι από τους εντυπωσιακότερους της Νότιας Πίνδου και ο ήχος των νερών του κυριαρχεί στο τοπίο. Πρόκειται για μια στενή δέσμη νερών που γκρεμίζεται από ψηλά διαβρώνοντας το ασβεστολιθικό πέτρωμα της περιοχής. Ο μικρός καταρράκτης, ύψους 20 μέτρων, βρίσκεται στη θέση Γκούρα Μπατιμάρι. Ονομάζεται και καταρράκτης της Λέγκως γιατί τα νερά του προέρχονται από υπόγειο ποτάμι το οποίο διέρχεται από το Σπήλαιο της Λέγκως που βρίσκεται ψηλότερα.

Ληθαίος Ποταμός

Ο Ληθαίος ποταμός είναι το στολίδι των Τρικάλων. Η σύνδεσή του με την ιστορία της πόλης αναδύεται από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με το Στράβωνα, στις όχθες του γεννήθηκε ο Ασκληπιός, θεός της ιατρικής. «Έτερος δ’ εστί Ληθαίος ποταμός ο περί Τρίκκην εφ’ω ο Ασκληπιός γεννηθήναι λέγεται» (Στράβων, ΧΙV 647). Κατά τη μυθολογία, ήταν ο γιος της νύμφης Λήθης και το όνομά του σημαίνει ποταμός της λησμονιάς. Πηγάζει από τα Αντιχάσια όρη, σε υψόμετρο 500 μέτρων. Τα νερά του, μετά από διαδρομή 36 χιλιομέτρων, διασχίζοντας το κέντρο της πόλης, εκβάλλουν στον Πηνειό, λίγο έξω από τα Τρίκαλα. Οι όχθες του, με τα διάφορα είδη βλάστησης και τα πανύψηλα πλατάνια, αποτελούν σημαντικό πνεύμονα πρασίνου, μια δροσερή πινελιά στο αστικό τοπίο. Από εδώ γίνεται αισθητή και η αλλαγή των εποχών. Η εικόνα τους μεταβάλλεται και προσαρμόζεται αναλόγως∙ καταπράσινες την άνοιξη, χάλκινες το φθινόπωρο, γκρίζες ή λευκές το χειμώνα. Προσφέρονται για χαλαρωτικούς περιπάτους ενώ τα χρωματιστά ξύλινα παγκάκια, κατά μήκος τους, φαντάζουν ιδανικά σημεία ξεκούρασης μπροστά στο υγρό στοιχείο. Στα νερά του συνυπάρχουν πανέμορφοι κύκνοι, πάπιες και νερόκοτες προσδίδοντας ένα παραμυθένιο τόνο στην όψη του. Ο Ληθαίος ποταμός διετέλεσε σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητα και στην κοινωνική ζωή των Τρικαλινών. Η παρουσία του υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση της σημερινής εικόνας της πόλης. Ολόκληρο το πολεοδομικό της σχέδιο δημιουργήθηκε με γνώμονα την κοίτη του. Κάποτε, οι όχθες του γεφυρώνονταν με περίτεχνες λίθινες γέφυρες οι οποίες δεν άντεξαν τους πολέμους και τη μεγάλη πλημμύρα του 1907. Σήμερα, υπάρχουν συνολικά δέκα, με σημαντικότερη την Κεντρική Γέφυρα. Πρόκειται για μια κομψή πεζογέφυρα, κατασκευής του 1886, η οποία έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Λίγα μέτρα πιο κάτω βρίσκεται η Γέφυρα του Ασκληπιού, με τον καταρράκτη και τον ορειχάλκινο ανδριάντα του θεού – ιατρού της αρχαιότητας. Πίσω της, μια μικρή ξύλινη αποβάθρα φιλοξενεί τις δημοτικές βαρκούλες οι οποίες προσφέρονται για βαρκάδα στα ήρεμα νερά του ποταμού. Στη βόρεια όχθη του, απέναντι από το Μουσείο Τσιτσάνη, δεσπόζει το υπαίθριο θεατράκι του Ληθαίου. Αποτελεί ιδιαίτερο σημείο συνάντησης και χαλάρωσης, στη σκιά των πυκνών πλατάνων, κατά τους θερμούς μήνες.

Πορταϊκός Ποταμός

Ο Πορταϊκός είναι ένας σχετικά μικρός σε μήκος ποταμός των Τρικάλων, διάσημος για τα πέτρινα γεφύρια και τα μοναστήρια του καθώς και για τους διαφορετικούς βιότοπους που διασχίζει. Κυλάει για 32 χλμ. στο νοτιοδυτικό τμήμα του νομού Τρικάλων. Οι πηγές του βρίσκονται σε υψόμετρο 1.600 μέτρων, λίγο πάνω από τα Στουρναραίικα. Από εκεί ο ποταμός κατεβαίνει με κατεύθυνση προς τα ανατολικά σμίγοντας με τα ρέματα της Γκρόπας και του Κριάκουρα. Στη συνέχεια διέρχεται από το στενό πέρασμα ανάμεσα στα βουνά Κόζιακας και Ίταμος συνθέτοντας ένα τοπίο ιδιαίτερης αισθητικής. Παρακάτω, διασχίζει την Πύλη που είναι χτισμένη στην είσοδο του στενού, από την πλευρά του κάμπου, και έχει συνδεθεί ιστορικά με τον ποταμό. Αμέσως μετά, η κοίτη του πλαταίνει καθώς μπαίνει στη μεγάλη κοιλάδα δυτικά των Τρικάλων και περνώντας ανάμεσα από διάφορα χωριά, εκβάλλει στον Πηνειό. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι έχει δύο τελείως διαφορετικές φυσιογνωμίες. Πριν τα στενά της Πύλης, ο Πορταϊκός είναι ένας ορεινός ποταμός με στενή κοίτη ανάμεσα σε φαράγγια. Τα νερά του κατεβαίνουν ορμητικά σχηματίζοντας μικρούς καταρράκτες και έντονο βουητό. Μετά τα στενά η κοίτη του πλαταίνει και τα νερά του συνεχίζουν νωχελικά το ταξίδι τους στον ανοιχτό κάμπο. Σε όλο το μήκος του ο Πορταϊκός περιβάλλεται από πυκνή βλάστηση. Στα ψηλά κυριαρχούν τα παρόχθια δάση με πλατάνια, σφενδάμια, φτελιές, βελανιδιές και πουρνάρια. Χαμηλότερα, τη θέση τους παίρνουν τα σκλήθρα, οι ιτιές και οι λεύκες. Σε όλη την περιοχή απαντώνται ενδιαφέροντα είδη της χλωρίδας όπως ο λευκός κρίνος, η σιληνή, η βιόλα, ο γάλανθος, το κυκλάμινο, το αγριογαρύφαλλο και οι ορχιδέες. Ιδιαίτερα πλούσια είναι και η πανίδα του με θηλαστικά όπως ζαρκάδια, αγριόχοιρους, αλεπούδες, αγριόγατοι, βίδρες, ασβοί, κουνάβια και νυφίτσες. Η ορνιθοπανίδα του περιλαμβάνει πληθώρα ειδών μεταξύ των οποίων αετούς, γεράκια, ξεφτέρια, σαΐνια, μπούφους, κουκουβάγιες, πελαργούς, αλκυόνες, κούκους και αηδόνια. Σημεία αναφοράς του Πορταϊκού είναι οι περίτεχνες γέφυρές του. Λίγο πάνω από την Πύλη βρίσκεται η τοξωτή Γέφυρα του Αγίου Βησσαρίωνα ενώ στο κέντρο της πόλης δεσπόζει η περίφημη Κρεμαστή Γέφυρα. Λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω, στο φαράγγι της Παλαιοκαρυάς βρίσκεται το πολυφωτογραφημένο πέτρινο Γεφύρι της Παλαιοκαρυάς με τους ομώνυμους καταρράκτες. Γύρω από τις γέφυρες υπάρχουν χώροι αναψυχής και περιπατητικά μονοπάτια. Επίσης, στις όχθες του είναι χτισμένη η βυζαντινή εκκλησία Πόρτα Παναγιά, ενώ πολύ κοντά στις πλαγιές του Κόζιακα βρίσκεται η Μονή Δουσίκου.

Περτουλιώτικα Λιβάδια

Τα Περτουλιώτικα Λιβάδια είναι ένας τόπος ονειρεμένος, σαν πίνακας ζωγραφικής με καλλιτέχνη την ίδια τη φύση. Ένα τοπίο ζωγραφισμένο σε τέσσερις εκδοχές, όσες και οι εποχές. Φωλιάζουν στην καρδιά του Πανεπιστημιακού Δάσους του Περτουλίου, στη Νότια Πίνδο, ανάμεσα στην Ελάτη και το Περτούλι. Βρίσκονται σε υψόμετρο 1150 μέτρων, μεταξύ των βουνών Κόζιακας και Μπουντούρα και διασχίζονται από τον Ξεριά, παραπόταμο του Ασπροποτάμου. Απέχουν 42 χλμ από τα Τρίκαλα, 42 χλμ από την Καλαμπάκα, 23 χλμ από την Πύλη, 9 χλμ από την Ελάτη και 6 χλμ από το Περτούλι. Το τοπίο παραμυθένιο και καθηλωτικό. Ατέλειωτα λιβάδια περιτριγυρισμένα από έλατα, αλπικές λιμνούλες, ξύλινα γεφυράκια, γραφικά εκκλησάκια, άλογα να τρέχουν ανέμελα και καλοαναθρεμμένες αγελάδες να βόσκουν νωχελικά, με φόντο τις γύρω κορυφές. Άλλοτε καταπράσινα και μυροβόλα, με τα τρεχούμενα νερά τους να λάμπουν κάτω από τον ήλιο και άλλοτε ολόλευκα και σιωπηλά. Παραδομένα στις διαθέσεις των εποχών οι οποίες βάζουν τη δική τους πινελιά στο έργο τέχνης της φύσης. Γύρω τους απλώνεται το Πανεπιστημιακό Δάσος του Περτουλίου, ένα από τα εντυπωσιακότερα δάση της Ελλάδας, με πλούσια χλωρίδα. Κυρίαρχο αυτοφυές είδος του είναι η ελάτη ενώ σποραδικά βρίσκονται, σε μικρές συστάδες, η οξιά, η δρυς, ο κέδρος, το σφενδάμι, η φλαμουριά και η πεύκη. Αποτελεί βιότοπο πολλών θηλαστικών όπως η καφέ αρκούδα, ο λύκος, η αγριόγατα, η αλεπού, το ζαρκάδι και ο λαγός. Επίσης, φιλοξενεί πολλά είδη πουλιών με επικρατέστερα την ορεινή πέρδικα, τη μπεκάτσα και το γεράκι. Διοικείται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στις εγκαταστάσεις του στο Περτούλι λειτουργεί τμήμα της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος.

Λίμνη Αγίου Βησσαρίωνα

Η Λίμνη Αγίου Βησσαρίωνα είναι μια τεχνητή λιμνούλα η οποία δημιουργήθηκε για την άρδευση των καλλιεργειών του Δήμου Πύλης. Βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό Άγιος Βησσαρίωνας, 4 χιλιόμετρα βόρεια της Πύλης. Έχει μέγιστη διάμετρο 150 μέτρα και βάθος 10 μέτρα. Η κατάφυτη ανατολική πλαγιά του Κόζιακα καθρεφτίζεται αυτάρεσκα στα νωχελικά νερά της μικρής λίμνης, σαν να προσπαθεί να κερδίσει τις εντυπώσεις από τους λευκούς και μαύρους κύκνους που λούζονται περήφανα με τις τελευταίες αχτίδες ενός ντροπαλού ήλιου του Δεκεμβρίου, λίγο πριν δύσει ανάμεσα στις χιονισμένες κορυφές της Πίνδου. Σε μια άκρη, ένας ψαράς έχει απλώσει τα καλάμια του και περιμένει καρτερικά τη λεία του την ώρα που ένα κοπάδι από αγριόπαπιες προσπαθεί να του κλέψει τον μεζέ, ενώ γύρω γύρω στις όχθες, ένα τσούρμο από φλύαρα βατράχια συνεχίζει αμέριμνα το τραγούδι του. Το ξύλινο κιόσκι στέκει αγέρωχα στο ύψωμα ως μοναχικός παρατηρητής, έχοντας ήδη αποχαιρετήσει και τους τελευταίους εκδρομείς που έσπευσαν να ξαποστάσουν στα παγκάκια του. Η ώρα περνάει και το σκοτάδι αρχίζει να απλώνεται βιαστικά πάνω από τη λιμνούλα.

Λίμνη Γκίτζη

Η Λίμνη Γκιτζή είναι ένας υδάτινος μικρόκοσμος κρυμμένος στην καρδιά του τρικαλινού κάμπου. Αποτελεί δημιούργημα από κοινού της φύσης και του ανθρώπου, αναβαθμίζοντας την αισθητική της γύρω περιοχής. Πρόκειται για έναν όμορφο υδροβιότοπο, στην αφετηρία του ποταμού Κουμέρκη, έξω από το Κεφαλόβρυσο, στον οποίο ζουν πάπιες, αγριόπαπιες, νερόκοτες, χήνες και άλλα είδη πουλιών. Λεύκες, ιτιές και βελανιδιές καθρεφτίζουν τη σιλουέτα τους στα ήρεμα νερά της αλλάζοντας το χρώμα τους ανάλογα με την εποχή. Η σημερινή εικόνα της λίμνης διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια με τη φροντίδα του Συλλόγου Φίλων Λίμνης Γκιτζή. Στο νησάκι της δημιουργήθηκε χώρος αναψυχής και παιδική χαρά ενώ στις όχθες της λειτουργεί καφέ – εστιατόριο. Η Λίμνη Γκιτζή βρίσκεται έξω από το Κεφαλόβρυσο, 9 χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Τρικάλων.

Μαντάνι του Δαίμονα

Το Μαντάνι του Δαίμονα είναι ο εντυπωσιακότερος καταρράκτης της περιοχής. Έχει ύψος 15 μέτρα και στο σημείο της πτώσης του σχηματίζεται μια γαλαζοπράσινη λιμνούλα στην οποία οι τολμηροί δροσίζονται το καλοκαίρι. Βρίσκεται κρυμμένος, στην καρδιά ενός φαραγγιού σε υψόμετρο 1000 μέτρων, στη σκιά της Κουρούνας (1988 μ.). Πρόκειται για μια μαγευτική τοποθεσία, με πυκνή βλάστηση, έξω από το χωριό Αγία Παρασκευή (Τζιούρτζια), προσβάσιμη μετά από πεζοπορία περίπου μιάμισης ώρας. Το μονοπάτι ξεκινάει από το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου και στη συνέχεια διασχίζοντας ένα γεφυράκι, μπαίνει στο ρέμα και ακολουθεί πορεία δεξιά από το ποτάμι. Αναλυτικά η διαδρομή Αγία Παρασκευή – Μαντάνι του Δαίμονα στο Wikiloc.

Πηγές του Αχελώου

Οι πηγές του Αχελώου (Ασπροπόταμος) φωλιάζουν σε μια όμορφη τοποθεσία στο όρος Λάκμος (Περιστέρι) κοντά στο Χαλίκι. Τα νερά του ποταμού, κατεβαίνοντας το βουνό, σχηματίζουν μια σειρά από καταρράκτες, κάποιοι από τους οποίους ξεπερνάνε τα 5 μέτρα ύψος, δημιουργώντας ένα όμορφο θέαμα. Είναι εύκολα προσβάσιμες ακολουθώντας το δρόμο που οδηγεί στο Μέτσοβο.

Πύλη

Η Πύλη είναι μια μικρή γραφική κωμόπολη των Τρικάλων, χτισμένη στους πρόποδες των βουνών Κόζιακας και Ίταμος. Μεταξύ τους σχηματίζεται ένα άνοιγμα, μια φυσική πύλη, πέρασμα από το θεσσαλικό κάμπο στη Νότια Πίνδο. Από εκεί αντλεί και την ονομασία της η πόλη. Ανάμεσα στα δυο βουνά κυλάει ο ποταμός Πορταϊκός ο οποίος μετά από πορεία 32 χιλιομέτρων εκβάλλει στον Πηνειό. Τα παγωμένα νερά, που μεταφέρει από το λιώσιμο του χιονιού στις κοντινές κορυφές, ποτίζουν τις καλλιέργειες των γύρω πεδινών. Οι όχθες του ενώνονται με συνολικά πέντε γέφυρες. Η παλαιότερη είναι η μονότοξη Γέφυρα του Αγίου Βησσαρίωνα, κατασκευασμένη το 1514, σύμβολο της πόλης. Είναι η έδρα του διευρυμένου ομώνυμου δήμου, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων γειτονικών χωριών. Έχει γίνει γνωστή γιατί αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό στο δρόμο προς τα ορεινά θέρετρα Ελάτη, Περτούλι, Νεραϊδοχώρι ενώ συνδέεται και με τη Λίμνη Πλαστήρα. Διαθέτει τουριστική υποδομή με ξενοδοχεία, ξενώνες, εστιατόρια, καφέ, μπαρ και μαγαζάκια τοπικών προϊόντων και τουριστικών ειδών. Οι κύριες ενασχολήσεις των κατοίκων της είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός. Η απόστασή της από τα Τρίκαλα είναι 18 χιλιόμετρα.

Τρία Ποτάμια

Ανάμεσα στις κορυφές και τα πυκνά δάση της Νότιας Πίνδου υπάρχει ένα μέρος όπου το μεγαλείο της φύσης ξεδιπλώνεται διάπλατα. Πρόκειται για το σημείο όπου σμίγουν οι ποταμοί Κρανιώτικος και Ασπρόρεμα δημιουργώντας τον Ασπροπόταμο, εξ ου και η ονομασία Τρία Ποτάμια. Είναι μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα, σε υψόμετρο 900 μέτρων. Δίπλα στο ποτάμι υπάρχει χώρος αναψυχής ιδανικός για χαλάρωμα υπό τους ήχους των αηδονιών. Απέχει 83 χλμ από τα Τρίκαλα, μέσω Πύλης, 44 χλμ από το Περτούλι και 50 χλμ από την Καλαμπάκα. Επιπλέον, εδώ βρίσκεται το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης. Διαθέτει μακέτα καταδεικνύοντας τα σημεία ενδιαφέροντος όπως, μνημεία, εκκλησίες, γεφύρια και βιότοπους, καθώς και λεπτομερείς χάρτες και μπροσούρες της περιοχής. Επίσης, υπάρχει μια μικρή έκθεση με διάφορα παραδοσιακά αντικείμενα και σύνεργα παρουσιάζοντας τη ζωή των κατοίκων προηγούμενων δεκαετιών.

Πηγή: madeintrikala.gr

Διαμονή στο νομό Τρικάλων: Βρες το ιδανικό κατάλυμα για αξέχαστες διακοπές!