Η φύση στους Φούρνους
Όλο το σύμπλεγμα των νησιών και των νησίδων των Φούρνων που χαρακτηρίζονται από απότομες βραχώδεις ακτές και βραχώδεις παραλίες εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000, λόγω της περιβαλλοντικής σημασίας των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων της περιοχής, καθώς και των ειδών πανίδας και χλωρίδας.
Επίσης η περιοχή του συμπλέγματος των Φούρνων εντάσσεται στον κατάλογο βιοτόπων του Ευρωπαϊκού προγράμματος Corine, ως παράκτια περιοχή οικολογικής σημασίας. Η ομορφιά τους, άλλωστε, είναι εμφανής σε κάθε γωνιά, σε κάθε οικισμό, που έχει το δικό του χαρακτήρα.
Ελαιώνες και πολλά είδη αρωματικών φυτών και βοτάνων κυρίως το θυμάρι, το θρούμπι, τη φασκομηλιά και το ρείκι, αφθονούν στα σχιστολιθικά εδάφη, ενώ στα ασβεστολιθικά ο σχίνος, η κουμαριά και ο φίδας. Αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία του μανδραγόρα, ο οποίος σπάνια παρατηρείται σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Πρόκειται για φυτό ποώδες με πλατιά φύλλα, οι καρποί του οποίου, αν φαγωθούν, προκαλούν αντισπαστικές και υπνωτικές ιδιότητες.
Παλαιότερα υπήρχαν σε βορινές κυρίως περιοχές μερικά δασύλλια από κουμαριές, χαρουπιές και σχίνους, αλλά η αλόγιστη υλοτομία στα χρόνια του Μεσοπολέμου και η εντατική βόσκηση μέχρι και σήμερα, έχουν προκαλέσει μεγάλη υποβάθμιση και έντονα φαινόμενα διάβρωσης.
Το νησί συμπεριλαμβάνεται και στις 196 σημαντικές για τα πουλιά περιοχές της Ελλάδας (Σ.Π.Π.Ε.), καθώς είναι τόπος αναπαραγωγής πουλιών όπως ο μαυροπετρίτης (είδος γερακιού), ο σπιζαετός και η νησιωτική πέρδικα. Αποτελεί επίσης περιοχή ιδιαίτερης σημασίας για τα μεταναστευτικά είδη, ιδιαίτερα τους ερωδιούς.
Ο θαλάσσιος πλούτος του συμπλέγματος των νησιών έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την επιστημονική κοινότητα, μετά από την χαρτογράφηση των φυσικών θησαυρών του Αιγαίου. Εξειδικευμένοι επιστήμονες από 7 χώρες σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», εξερεύνησαν το βυθό κάτω από το νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών και κατέγραψαν 35 είδη ασπόνδυλων και 36 είδη φυκών, καθώς και κοράλλια που η ηλικία τους εκτιμάται ότι ξεπερνάει τα 700 χρόνια!
Στη θαλάσσια περιοχή του συμπλέγματος ζει η μεσογειακή φώκια monachus monachus, αλλά και διάφορα είδη δελφινιών και θαλάσσιων χελωνών.
Το Φανάρι περιλαμβάνει θαλάσσιους οικοτόπους. Οι συγκεκριμένοι τύποι οικοτόπων, που χαρακτηρίζουν και ανοικτές θάλασσες, θεωρούνται τυπικοί για το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου, με κύριους εκπροσώπους τις αμμώδεις ακτές και τις ποσειδώνιες.