Η φύση στην Κεφαλλονιά
Αίνος
Ο Αίνος είναι το ψηλότερο βουνό της Κεφαλλονιάς (1.628 μ.) και των Ιονίων Νήσων, το οποίο αποτελεί εθνικό δρυμό από το 1962. Ο εθνικός δρυμός έχει έκταση σχεδόν 30.000 στρέμματα, τα 2/3 της οποίας καλύπτονται από το μοναδικό στον κόσμο είδος ελάτου, την ενδημική Κεφαλληνιακή Ελάτη. Μέσα στον εθνικό δρυμό βρίσκουν καταφύγιο επίσης αρκετά είδη πανίδας όπως αλεπούδες, κουνάβια και πληθυσμός ημιάγριων αλόγων. Η ψηλότερη κορυφή του Αίνου είναι ο Μέγας Σωρός, η οποία φαίνεται καθαρά από τη Ζάκυνθο και αμυδρά από την Λευκάδα και τις κοντινές ακτές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδος. Έχει ύψος 1.628 μέτρα και ουσιαστικά είναι το μόνο υψηλό βουνό της Κεφαλλονιάς. Στους πρόποδες του Αίνου είναι χτισμένο το όμορφο, παραδοσιακό χωριό Πυργί. Ο Αίνος, ένα μνημείο της φύσης, προσελκύει το ενδιαφέρον τόσο των τουριστών, όσο και των οικολόγων, οι οποίοι καταβάλλουν τα μέγιστα για να μείνει ζωντανός και να αναπαραχθεί ξανά στο μέγιστο βαθμό ο φυσικός πλούτος του βουνού που κοσμεί ολόκληρο το νησί. Η περιοχή είναι προστατευόμενος βιότοπος του δικτύου Natura 2000.
Βράχος Κουνόπετρας
Ο Βράχος της Κουνόπετρας βρίσκεται στη νότια ακτή του Ληξουρίου. Πρόκειται για έναν πραγματικά πολύ μεγάλο βράχο μέσα στη θάλασσα ο οποίος κουνιόταν ανεξήγητα μπρος-πίσω με την παλίρροια. Έχουν γίνει έρευνες και αποκαλύφθηκε ότι το «μυστικό» των παλινδρομικών κινήσεων βρισκόταν στη βάση του βράχου. Πιο συγκεκριμένα ήταν ο τρόπος με τον οποίο ήταν «τοποθετημένος» στον πυθμένα της θάλασσας. Αυτό το φαινόμενο άρχισε να μειώνεται το 1953 μετά τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε το νησί. Τότε ήταν που ουσιαστικά μετατοπίστηκε το έδαφος και τελικά το 1974 αυτή η κίνηση σταμάτησε οριστικά.
Καταρράκτες Γραδού
Ένα από τα καλά κρυμμένα μυστικά της φύσης στην Κεφαλλονιά είναι και οι Καταρράκτες της Γραδού, στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού. Πρόκειται για ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο, όπου τα νερά του χειμάρρου πέφτουν από αρκετά μεγάλο ύψος και σχηματίζουν στη βάση τους μια μικρή λιμνούλα. Στους Καταρράκτες της Γραδού μπορεί κανείς να φτάσει μόνο πεζοπορώντας, σε μια πολύ ευχάριστη διαδρομή σε χωματόδρομο κατά το μεγαλύτερο μήκος της, μέσα στην καταπράσινη φύση. Το σημείο εκκίνησης είναι πάνω στον κεντρικό δρόμο που συνδέει τον Πόρο με τη Σκάλα. Εκεί θα πρέπει να αφήσετε το αμάξι σας και να συνεχίσετε στο χωματόδρομο με τα πόδια. Οι Καταρράκτες της Γραδού έχουν το περισσότερο νερό την άνοιξη, ενώ συνήθως το καλοκαίρι στερεύουν, καθώς ο χείμαρρος που τους τροφοδοτεί είναι εποχιακός και δεν έχει ροή όλο το χρόνο.
Καμαρούλες
Μια σειρά από μικρούς σπηλαιώδεις σχηματισμού στην ακτή της Λάσσης στο Αργοστόλι είναι οι Καμαρούλες. Θα τις συναντήσετε αν στρίψετε δεξιά στην πρώτη παράκαμψη από το Αργοστόλι προς τη Λάσση. Εντυπωσιάζουν με το σχήμα και το μήκος του φαινομένου. Οι Καμαρούλες βρίσκονται δίπλα στα Γραδάκια, αμμώδη παραλία, και πολύ κοντά στις πιο δημοφιλείς παραλίες της περιοχής, το Μακρύ και τον Πλατύ Γιαλό. Δεν έχουν όμως σχεδόν καμία σχέση με τις κοσμοπολίτικες παραλίες, παρά μόνο πως βρέχονται από την ίδια πεντακάθαρη θάλασσα του ανοιχτού κόλπου. Στην ουσία οι Καμαρούλες δε θεωρούνται καν αμμουδιά, αλλά ένας εντυπωσιακός σχηματισμός των πετρωμάτων της ακτής, που μοιάζουν με πολύ μικρές σπηλιές.
Καταβόθρες
Οι καταβόθρες του Αργοστολίου έχουν θεωρηθεί ένα ακόμη «μυστήριο» από τα πολλά της Κεφαλλονιάς. Στην άκρη της Χερσονήσου του Αργοστολίου η θάλασσα εισχωρεί στη στεριά και ρέει σε καταβόθρες. Το φαινόμενο προβλημάτιζε επί μακρόν τους επιστήμονες. Το 1963 οι γεωλόγοι Βίκτορ Μάουριν (Viktor Maurin) και Γιόζεφ Τσέτλ (Josef Zötl) από το Πολυτεχνείο του Γκρατς, έριξαν 160 κιλά βαφής σε μία από τις καταβόθρες. Δύο εβδομάδες αργότερα ίχνη χρώματος βρέθηκαν σε πηγές στην άλλη πλευρά του νησιού, 14 χλμ. μακριά, όπως επίσης και στο λιμνοσπήλαιο Μελισσάνη. Ωστόσο το φαινόμενο δεν είναι μοναδικό στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Σύμφωνα με τον καθηγητή γεωτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Νίκο Λυμπέρη, η περίπτωση της Κεφαλλονιάς μπορεί να παραβληθεί με τα λεγόμενα καρστικά γεωλογικά φαινόμενα που σχετίζονται με τη διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων και πήραν το όνομά τους από το οροπέδιο Καρστ της βορειοδυτικής Γιουγκοσλαβίας. Τα νερά της βροχής που περιέχουν διοξείδιο του άνθρακα – το έχουν προσλάβει από τον αέρα κατά την πτώση τους – διαλύουν το ανθρακικό ασβέστιο (CaC03) από το οποίο αποτελούνται οι ασβεστόλιθοι. Με αυτό τον τρόπο, σιγά σιγά, οι ρωγμές και τα ανοίγματα που υπάρχουν στους συμπαγείς ασβεστόλιθους διευρύνονται, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται υπόγειοι αγωγοί, σήραγγες, σπήλαια και, γενικότερα, χάσματα κάθε είδους. Εάν αυτή η διάβρωση πάρει μεγάλες διαστάσεις, τότε προκαλούνται καθιζήσεις, που στο έδαφος αντιστοιχούν σε επίπεδες επιφάνειες οι οποίες συχνά καλλιεργούνται και είναι γνωστές ως πόλγες και δολίνες, με διάμετρο χιλιάδες ή μερικές εκατοντάδες μέτρα αντίστοιχα. Οι γεωλογικοί όροι καρστ, πόλγη και δολίνη προέρχονται από αντίστοιχες σερβικές λέξεις της περιοχής του Καρστ. Οι καταβόθρες δεν είναι τίποτε άλλο από καρστικά χάσματα μέσω των οποίων αποχετεύονται τα νερά των ποταμών που διαρρέουν τις πόλγες. Το περίεργο είναι ότι οι καταβόθρες του Αργοστολίου είναι ένα σύστημα σχισμών που βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο από την επιφάνεια της θάλασσας και δέχονται συνεχώς τα νερά της με ορμή, ένα είδος παράλιου βαράθρου με συνεχή εισροή θαλασσινού νερού. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα γλυκά νερά κατεβαίνουν υπογείως από τον Αίνο, υπολογίζεται ότι 1.000 κυβικά το 24ωρο, χάνονται στα βάθη της γης.
Λίμνη Άβυθος
Παλιότερα υπήρχε η αντίληψη πως η λίμνη ήταν τόσο βαθιά, που κανείς δε μπορούσε να βρει το βυθό της γι’ αυτό πήρε και το όνομα «Άβυθος». Είναι επίσης γνωστή στους ντόπιους με το όνομα «Άκωλη», για τον ίδιο λόγο! Καθώς κανείς δεν το επιχειρούσε ή έστω κανείς δεν κατόρθωνε με επιτυχία να μετρήσει το βάθος της Αβύθου, δημιουργήθηκαν χιλιάδες δοξασίες και τοπικές ιστορίες που αναφέρονται στο μυστήριο αυτό της λίμνης. Ο λόγος για τον οποίο δε μπορούσαν οι επιστήμονες να μετρήσουν το βάθος της ήταν γιατί, τα όργανα βυθομέτρησης που χρησιμοποιούσαν παρασύρονταν από ένα υπόγειο ποτάμι, δίνοντας έτσι λανθασμένες μετρήσεις. Όταν ένας κάτοικος απλά έδεσε ένα μεγάλο σίδερο στην άκρη ενός σχοινιού, ανακαλύφθηκε πως η λίμνη έχει μόλις 11 μέτρα βάθος! Παρ’ όλο όμως που η λίμνη τελικά έχει βυθό, εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα μοναδικά γεωλογικά φαινόμενα που συναντώνται αποκλειστικά στην Κεφαλλονιά. Δυστυχώς, η λίμνη Άβυθος είναι περιφραγμένη, ο επισκέπτης δε μπορεί να φτάσει ως τις όχθες της ή να κολυμπήσει στα καταγάλανα νερά της, καθώς χρησιμοποιείται για την υδροδότηση της περιοχής. Οι επιστήμονες πάντως, έχουν επιβεβαιώσει ότι τα νερά της λίμνης Αβύθου επικοινωνούν υπογείως με τα ύδατα που έρχονται από άλλες περιοχές του νησιού, όπως από τις Καταβόθρες του Αργοστολίου και την Μελισσάνη – συνδέοντάς την με το άλλο, μεγαλύτερο μυστήριο των φυσικών και γεωλογικών φαινομένων της Κεφαλλονιάς!
Λίμνες Τζανάτων
Στην κοιλάδα των Πρόννων, στη βορειοανατολική Κεφαλλονιά, βρίσκονται οι δυο «δίδυμες» λίμνες. Είναι οι Τεχνητές Λίμνες των Τζανάτων, που κατασκευάστηκαν ως υδατοδεξαμενές, αλλά αποτελούν πλέον κι ένα αξιοθέατο της φύσης. Οι Τεχνητές Λίμνες των Τζανάτων εξυπηρετούν υδροδοτικούς σκοπούς της ευρύτερης περιοχής. Υδροδοτούνται από τα άφθονα νερά της κοιλάδας, υπόγεια, αλλά και υπέργεια και δημιουργούν ένα τοπίο που περισσότερο θυμίζει ορεινή, ηπειρωτική περιοχή, παρά νησί.
Λιμνοθάλασσα Κουτάβου
Η λιμνοθάλασσα του Κουτάβου βρίσκεται νοτιανατολικά της πόλης του Αργοστολίου. Πήρε το όνομά της πιθανόν από την αρχαία λέξη «κότταβος» που σημαίνει λεκάνη (ή από την Ιταλική λέξη Cutavo που σημαίνει και αυτό λεκάνη). Βρίσκεται στο εσώτατο τμήμα της λιμνοθάλασσας του Αργοστολίου, έχει ελλειψοειδές σχήμα με μέγιστο μήκος περίπου 4km,αποτελεί ένα κλειστό κόλπο έκτασης 1300 στρεμμάτων και το βάθος της κυμαίνεται από 0,2 μ έως3 μ. Πρόκειται για έναν από τους δύο υδροβιότοπους του νησιού της Κεφαλλονιάς, στον οποίο φιλοξενούνται πολλά είδη υδρόβιων και μεταναστευτικών πτηνών, καθώς επίσης και αξιοσημείωτα είδη ψαριών. Επίσης στην λιμνοθάλασσα του Κουτάβου μπορούμε να διακρίνουμε ένα μικρό «νησάκι» το οποίο αποτελεί καταφύγιο των πτηνών που φιλοξενεί η λιμνοθάλασσα. Τη λιμνοθάλασσα του Κουτάβου οριοθετεί η γέφυρα του DeBosset ή Δεβοσέτου ή Δραπάνου ή, τοπικά, ο «Πόντες» (ιταλ. «ponte», γέφυρα) με μήκος 750 μ, συνδέοντας την πόλη του Αργοστολίου με το γειτονικό Δράπανο.
Λιμνοσπήλαιο Μελισσάνης
Το βαραθρώδες λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλ. βορειοδυτικά της Σάμης στην Κεφαλλονιά. Η φυσική είσοδος του σπηλαίου είναι κατακόρυφη διαστάσεων 40 x 50 μ. και δημιουργήθηκε από την πτώση ενός τμήματος της οροφής. Τεχνητή είσοδος με σκαλοπάτια και μακρύς υπόγειος διάδρομος επιτρέπει την επίσκεψη στο σπήλαιο. Η λίμνη βρίσκεται 20 μ. κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και το βάθος των νερών της κυμαίνεται από 10 μ. έως 30 μ. Σταλακτίτες με περίεργα σχήματα στολίζουν το μεγαλύτερο τμήμα του σπηλαίου.
Σπήλαιο Δρογκαράτης
Το Σπήλαιο της Δρογκαράτης βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ από τη Σάμη, στην περιοχή των Χαλιωτάτων. Η είσοδός του είναι σε υψόμετρο 120 μέτρων και το βάθος του φθάνει τα 95 μέτρα, ενώ η θερμοκρασία του είναι 18ο κελσίου. Έχει εξερευνηθεί από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία. Θεωρείται από τα καταλληλότερα σπήλαια στην Ελλάδα για σπηλαιοθεραπεία. Η αίθουσά του είναι πολύ μεγάλων διαστάσεων (65 x 45 και ύψος 20 μέτρα περίπου) και διαθέτει εξαίρετη ακουστική. Η φύση έχει δημιουργήσει ένα μοναδικό έργο γλυπτικής, από σταλαγμίτες και σταλακτίτες που δημιουργούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Το σπήλαιο είναι σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο και έχει αξιοποιηθεί τουριστικά.
Υδροβιότοπος Λιβάδι
Το έλος Λιβάδι αποτελεί τον πιο σημαντικό υδροβιότοπο του νησιού της Κεφαλλονιάς. Βρίσκεται στο Βορειοδυτικό τμήμα του κόλπου του Αργοστολίου, κοντά στο ομώνυμο χωριό, Λιβάδι, της χερσονήσου της Παλικής και η έκτασή του είναι περίπου 800 στρέμματα. Η πεδιάδα του Λιβαδιού είναι ένα τυπικό παράκτιο τέλμα, το οποίο περιορίζεται σε ένα προστατευμένο περιβάλλον όπως είναι ο Κόλπος του Αργοστολίου, και αποτελεί καταφύγιο για πλήθος σπάνιων πτηνών όπως ο ερωδιός και η αλκυόνα, καθώς και για πολλά είδη αμφίβιων και ψαριών. Η ανάπτυξη παράκτιων αμμούχων φραγμών οριοθετεί τον υδροβιότοπο με τον Κόλπο του Αργοστολίου, ενώ στους αμμούχους αυτούς φραγμούς αναπτύσσονται ποσειδωνίες αλλά επίσης συγκεντρώνονται και πολλά πτηνά. Η επικοινωνία του έλους με τη θάλασσα γίνεται μέσα από έναν δίαυλο επικοινωνίας, ο οποίος με ανθρώπινη παρέμβαση-προστασία παραμένει ανοιχτός και εκφορτίζει τα νερά του έλους όταν αυτό πλημμυρίζει. Η τροφοδοσία του υδροβιότοπου οφείλεται, κυρίως, σε πηγές που βρίσκονται στην περίμετρο του έλους και στην υπόγεια εισροή υδάτων, ενώ η εκροή οφείλεται στο φαινόμενο της βαρύτητας. Χωρίς αμφιβολία, το Λιβάδι αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Κεφαλλονιάς. Χωρίς να έχουν γίνει ακόμα συστηματικές καταγραφές, έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 50 είδη πουλιών και ο πραγματικός αριθμός αναμένεται μεγαλύτερος. Αυτά περιλαμβάνουν τσικνιάδες, αρπακτικά πτηνά, μαυροπετρίτης, πάπιες, καλαμοκανάδες, σκαλίδρες και τρύγγες, πολλά στρουθιόμορφα, μελισσοφάγοι, τρυγόνια κ.λ.π. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζουν αρκετά σπάνια και απειλούμενα είδη για την Ελλάδα, τα οποία είτε έχουν επισκεφθεί τον υγρότοπο περιστασιακά είτε καταγράφονται πιο συχνά, όπως τα Κρισίμως Κινδυνεύοντα είδη βασιλαετός, λιβαδόκιρκος και χαλκόκοτα, τα Κινδυνεύοντα είδη πορφυροτσικνιάς και μουστακογλάρονο και τα Τρωτά σαρσέλα, αργυροτσικνιάς και κρυπτοτσικνιάς. H περιοχή είναι επίσης ιδιαιτέρως σημαντική και για την ερπετοπανίδα, καθώς υποστηρίζει τουλάχιστον 12 είδη, Μεταξύ αυτών η ποταμοχελώνα, η μεσογειακή χελώνα, Τρωτό είδος για την Ελλάδα, η μωραϊτόσαυρα ενδημικό είδος της Πελοποννήσου και των Ιονίων Νήσων, η εντυπωσιακή σε μήκος τρανόσαυρα, το πανέμορφο σπιτόφιδο κ.ά.