Η φύση στην Κάσο

Η φύση στην Κάσο

Η Κάσος χαρακτηρίζεται από ποικιλία οικοτόπων, λόγω της γεωμορφολογία και της τοπικής γεωγραφίας (οροσειρά, φαράγγια, παράκτιοι γκρεμοί, παράκτιες πεδινές εκτάσεις, νησίδες και βραχονησίδες). Φιλοξενεί και αναπαράγει σπάνια είδη αγριολούλουδων, ζώων και πουλιών. Η Κάσος έχει αναγνωριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως βιότοπος CORINE, ανάμεσα στους 39 της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Η χλωρίδα της Κάσου μαζί με της Καρπάθου και της Κρήτης είναι ιδιόμορφη, γιατί πολλά είδη της δεν απαντώνται στην ηπειρωτική Ελλάδα και πολλά ενδημικά είδη φύονται αποκλειστικά σε αυτή τη φυτογεωγραφική ζώνη. Η Κάσος είναι η μοναδική περιοχή στη γεωγραφική Ευρώπη που ανήκει στη ζώνη ανθεκτικότητας φυτών 11b. Πολλά είδη ευνοήθηκαν από την ήπια παραδοσιακή γεωργία, ενώ άλλα είδη έχουν μειωθεί πολύ λόγω της υπερβόσκησης, ξύλευσις και άλλων ανθρωπογενών πιέσεων. Συγκεκριμένα η χλωρίδα της Κάσου χαρακτηρίζεται από φρύγανα και ξηροφυτικά είδη,  όπως genista acanthothamnos, coridothymus capitatus (θυμάρι, αρωματικός θάμνος με μωβ άνθη), sarcopoterium spinosum και το  silene holzmani το οποίο προστατεύεται από την συνθήκη της Βέρνης και την Ελληνική Νομοθεσία. Άλλα αξιόλογα είδη είναι το ροΐκιο (σταμναγκάθι), τα χειμωνιάτικα μαρτοτούλουα (μαρτολούλουδα ή μανουσάκια – narcissus tazetta italicus), η ανοιξιάτικη δρακοντιά, η έρικα, η ρίγανη, τα προστατευόμενα κρίνα της άμμου, διάφορα ιριδοειδή και πολλά άλλα. Στη νοτιοδυτική πλευρά της Κάσου υπάρχει μικρή έκταση με κέδρους Juniperus phoenicea.

Η πανίδα της Κάσου και των γύρω νησίδων παρουσιάζει μία μεγάλη αντίθεση. Από τη μία πλευρά, η χερσαία πανίδα του νησιού είναι περιορισμένη, τόσο ως προς τους πληθυσμούς, όσο και ως προς τα είδη.  Περιορίζεται σε αρκετά είδη αποδημητικών και αυτόχθονων πουλιών, σε ορισμένα είδη ερπετών και εντόμων, στο κουνέλι και στο ποντίκι. Αντίθετα η θαλάσσια πανίδα είναι πολυπληθής και έχει μεγάλη ποικιλία από ψάρια.

Αν και η ερπετοπανίδα στο νησί είναι φτωχή, συναντάτε το σπάνιο είδος σαλαμάνδρας Mertensiella luschani helverseni, γνωστή στους ντόπιους ως κοχυλίνα ή κουρκούταυλου, η οποία συναντάται μόνο στο σύμπλεγμα Καρπάθου-Κάσου, στο Καστελλόριζο και στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία.

Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Κάσου (Κασονήσια) όπως και ολόκληρη η περιοχή που εκτείνεται από τη Σαρία (βορείως της Καρπάθου) μέχρι τις δυτικές άκρες του νησιού, είναι ιδιαίτερα σημαντικός βιότοπος της Μεσογειακής φώκιας monachus-monachus. Κατά την άποψη των ψαράδων σε διάφορα υποθαλάσσια σπήλαια έχει σήμερα μειωθεί αισθητά.

Η Κάσος όπως και το νησιωτικό σύμπλεγμα φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία πουλιών και έχει οριστεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ως «σημαντική περιοχή» για τα πουλιά της Ελλάδας. Κατά την Εταιρεία, από τα αναπαραγόμενα είδη σε μεγάλους αριθμούς στην Κάσο συναντάται ο αρτέμης (calonectris diomedea). Αναλυτικότερα τα είδη πουλιών είναι: ο αιγαιόγλαρος, o αρτέμης, ο θαλασσοκόρακας, η κοκκινοκαλιακούδα, ο μαυροπετρίτης, ο μικροτσικνιάς, ο πετρίλος,  ο πετρίτης, ο σπιζαετός και η χαλκουρούνα. Σημαντική περιοχή για τα πουλιά έχει ορισθεί  και ο υγρότοπος στο δυτικό άκρο του νησιού Αρμάθια, ο οποίος έχει δύο διακριτά καρστικά βυθίσματα που επικοινωνούν υπόγεια μεταξύ τους και διατηρούν αλμυρό νερό για όλο το χρόνο. Στον υγρότοπο υπάρχει υφυδατική βλάστηση, ενώ περιμετρικά απαντώνται αλόφιλα είδη. Έχει ορισθεί επίσης ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΦΕΚ 1149/Β/2002), ενώ προστατεύεται από το Π.Δ. των μικρών νησιωτικών υγροτόπων της Ελλάδας (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012). Υπάγεται επίσης στις σημαντικές περιοχές για σπάνια αρπακτικά, επειδή αποτελεί έναν πρώτο σταθμό των μεταναστευτικών πουλιών της Αφρικής.

Στην Κάσο συναντώνται πολυάριθμα είδη ψαριών, όπως ο σκάρος, μαλακίων, όπως το χταπόδι και η σουπιά και αρθροπόδων, όπως ο αστακός και η γαρίδα.  Επιπλέον, κατά μήκος των ακτών του νησιού ζουν πολλά είδη οστρακόδερμων, όπως ο κοχλίας και η πεταλίδα. Τα νησιά Καροφύλλα, Μακρά, Ποριονήσι, Αρμάθια, Ποντικονήσια και Λύτρα δημιουργούν μαζί με την Κάσο μια λιμνοθάλασσα με αμμώδη βυθό, γεμάτη υφάλους και πλούσια αλιεύματα.

Η Κάσος με τα μικρότερα νησάκια και τις βραχονησίδες, μαζί με τη θαλάσσια περιοχή, σε συνολική έκταση 15.700 εκταρίων, είναι περιοχές ενταγμένες στο Δίκτυο Natura 2000, λόγω της μεγάλης ποικιλίας τύπων οικοτόπων.

Η σπηλιά Ελληνοκαμάρα βρίσκεται στη βόρεια πλαγιά του όρους Προφήτης Ηλίας και είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της Κάσου, με μοναδικά αρχαιολογικά ευρήματα. Η πρόσβαση γίνεται από τη συνοικία Καθίστρες της Αγίας Μαρίνας και συγκεκριμένα από το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου και στη συνέχεια με πλακόστρωτο μονοπάτι μήκους 300μ περίπου. Από τα ευρήματα που έχουν βρεθεί (ίχνη νεολιθικών οικισμών), φαίνεται ότι το σπήλαιο  είχε οικιστική χρήση τους προϊστορικούς χρόνους, αλλά και τόπος λατρείας από τη Μυκηναϊκή μέχρι την Ελληνιστική εποχή. Εξωτερικά η είσοδος της σπηλιάς (πλάτος 30μ και ύψος 10μ) είναι οχυρωμένη με τείχος που χρονολογείται από τον 2ο ή 3ο αιώνα και αποτελείται από τεράστιους μονοκόμματους λίθους πάχους 1,5 μέτρων. Σκάλες από δεξιά και αριστερά οδηγούν κάτω προς ένα άνοιγμα στο τείχος, που αποτελεί την κυρίως είσοδο στη σπηλιά. Στο εσωτερικό του, που χωρίζεται σε δύο τμήματα από έναν τοίχο μεταγενέστερης κατασκευής, βρέθηκαν επιγραφές γραμμικής Α και Β, κεραμικά αντικείμενα, λίθινα εργαλεία, νομίσματα από τη Ρόδο, τα οποία εκτίθενται στο μουσείο των Χανίων Κρήτης, οστά ζώων και όστρακα. Εδώ αποδεικνύεται η χρήση του συνεχώς από τα Προϊστορικά μέχρι τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια. Τους επόμενους αιώνες  η σπηλιά χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο στις πειρατικές επιδρομές και κατά την Τουρκοκρατία βρήκαν καταφύγιο, για να σωθούν από τους Τούρκους, τα γυναικόπαιδα της Κάσου, αλλά σφαγιάστηκαν και κάηκαν, στο Ολοκαύτωμα.

Η σπηλιά Σελάι ή Στυλοκαμάρα βρίσκεται περίπου 2 χλμ. νοτιοδυτικά της Αγίας Μαρίνας. Η πρόσβαση γίνεται από το δρόμο που πάει για Χαδιέ, από δύσβατο και καλά κρυμμένο μονοπάτι. Χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς για την μικρή και κρυμμένη είσοδο της σπηλιάς είναι μία παλιά ασβεστοκάμινος. Είναι μια ανεξερεύνητη σπηλιά με βάθος 30μ και πλάτος 8μ, μέσα στην οποία υπάρχουν εντυπωσιακοί  σταλαγμίτες και σταλακτίτες, από όπου πήρε και την ονομασία της. Η θέση της σπηλιάς προσφέρει μια καταπληκτική θεά προς την Αντιπέρατο, το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου, καθώς και τα Αρμάθια και άλλα Κασονήσια.

Από την ομάδα του Greece Destination

Πηγή photo slider: Google Maps