Η φύση στην Ηρακλειά
Η χλωρίδα και η πανίδα στην Ηρακλειά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και ολόκληρο το νησί περιλαμβάνεται στο δίκτυο Natura 2000. Το νησί διαθέτει πολλά ενδημικά είδη φυτών, μακκία βλάστηση και φρυγανότοπους, ενώ υπάρχουν ξηρικές καλλιέργειες καθώς και μικροί ελαιώνες και αμπελώνες.
Χλωρίδα
Η χλωρίδα της Ηρακλειάς είναι πολύ ενδιαφέρουσα, παρά το μικρό μέγεθος του νησιού. Τα δένδρα που κυριαρχούν είναι η φίδα, ένα είδος άρκευθου, η αγριελιά, η συκιά και η χαρουπιά. Υπάρχουν και λίγα πεύκα, κυπαρίσσια, πικροδάφνες, αρμυρίκια και φοίνικες, φυτεμένα από τους κατοίκους. Στους μικρούς οπωρώνες υπάρχουν ελιές, αμυγδαλιές και λίγα οπωροφόρα. Οι θάμνοι είναι κυρίως σχοίνα, λαδανιά, θυμάρι, ρείκι, φλώμος ή ασφάκα, ασπάλαθος, αφάνα, ασφόδελος, νάρθηκας ή άρτυκας, θρούμπη, αργανιά (είδος ματζουράνας), ελίχρυσο, φραγκοσυκιά και φασκομηλιά. Στις ακτές βρίσκει κανείς το σταμναγκάθι και τον κρίνο της θάλασσας. Στους γκρεμούς φυτρώνει η κάπαρη και σε ένα μικρό μέρος του νησιού το σκαρολάχανο. Σε βραχονησίδες και γκρεμούς συναντάται η αγριοβιολέτα. Στους αγρούς και τους φρυγανότοπους, η βλάστηση ακολουθεί την περίοδο των βροχών και έτσι το χειμώνα και την άνοιξη τα αγριολούλουδα κυριαρχούν. Τα πιο συνηθισμένα είναι η ζαφορά ή άγριος κρόκος, η ανεμώνα, η παπαρούνα και η μαργαρίτα μαντελίδα. Τέλος, υπάρχουν και άφθονα άγρια χόρτα που θα τα βρείτε με διάφορες τοπικές ονομασίες. (Πηγή photo: Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων)
Πανίδα – Παρατήρηση Πουλιών
Τα πουλιά στον τομέα της πανίδας παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην Ηρακλειά, με καταγεγραμμένα πάνω από 170 είδη, πολλά από τα οποία είναι απειλούμενα και προστατευόμενα σε παγκόσμιο επίπεδο. Από αυτά τα 26 είναι αρπακτικά που βρίσκουν ιδανικές θέσεις για φώλιασμα στα απόκρημνα βράχια του νησιού. Τα πιο σημαντικά είδη που παρατηρούνται στο νησί είναι το όρνιο (2-3 ζευγάρια), ο σπιζαετός (1 ζευγάρι), ο μαυροπετρίτης (30-60 ζευγάρια που φωλιάζουν στα Αβελονήσια), ο θαλασσοκόρακας (φωλιάζει στην Ηρακλειά και στα Αβελονήσια), ο αιγαιόγλαρος (παρατηρείται κατά την περίοδο μετανάστευσης) και ο αρτέμης (μεγάλος αριθμός παρατηρείται κατά τη μετανάστευση). (Πηγή photo: Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων)
Πανίδα – Θαλάσσια Ζωή
Η θαλάσσια ζωή στην Ηρακλειά περιλαμβάνει ποικιλία από μαλάκια, οστρακόδερμα, κοράλλια, σφουγγάρια καθώς και πολλά είδη ψαριών μεταξύ των οποίων και κάποια απειλούμενα όπως ο γαλαζόφτερος τόνος , ο ξιφίας και το φεγγαρόψαρο. Από θαλάσσια θηλαστικά το πιο συνηθισμένο είναι το ρινοδέλφινο και σπανιότερα το κοινό δελφίνι, το ζωνοδέλφινο και η μεσογειακή φώκια. Στην περιοχή εμφανίζεται συχνά χωρίς όμως να αναπαράγεται η θαλάσσια χελώνα καρέτα-καρέτα, ενώ έχει βρεθεί και ένας νεκρός νεαρός φυσητήρας, του οποίου ο σκελετός βρίσκεται στο ζωολογικό μουσείο της Απειράνθου στη γειτονική Νάξο. (Πηγή photo: Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων)
Κορυφή Πάπα
Ο Πάπας με ύψος 420 μέτρα είναι το ψηλότερο σημείο της Ηρακλειάς. Από τον Πάπα κανείς απολαμβάνει τη θέα όλων των γειτονικών νησιών και σε καλές μέρες φαίνεται ακόμη και η Κρήτη. Η διαδρομή είναι από διαμορφωμένο παραδοσιακό μονοπάτι περίπου 2 χλμ. μήκους. Εντυπωσιακές είναι οι πέτρινες αναβαθμίδες που χτίστηκαν από τους παλιούς καθώς και τα παραδοσιακά πέτρινα αλώνια. Από τον Πάπα μπορεί κανείς να παρατηρήσει και τα εντυπωσιακά άγρια πουλιά κάποια από τα οποία φωλιάζουν στο νησί. (Πηγή photo: Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων)
Όρμος Μέριχα
Ο Μέριχας είναι ένα φυσικό αξιοθέατο που βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Είναι ένας όρμος ο οποίος περιβάλλεται από εντυπωσιακούς γκρεμούς με ύψος πάνω από 100 μέτρα, στις σχισμές των οποίων φωλιάζουν άγρια πουλιά και φυτρώνει άγρια κάππαρη. Στη βάση τους απλώνονται δύο πανέμορφες παραλίες με κρυστάλλινα τυρκουάζ νερά. (Πηγή photo: el.wikipedia.org)
Σπήλαιο Αγίου Ιωάννου
Το Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου είναι από τα μεγαλύτερα των Κυκλάδων. Διαθέτει πλουσιότατο και εντυπωσιακό σταλακτιτικό στολισμό που συμπεριλαμβάνει και το ονομαζόμενο «σπηλαιόγαλα», που είναι μια σπάνια σταλαγμιτική ύλη σε υδαρή κατάσταση. Το σπήλαιο βρίσκεται σε περίβλεπτη θέση με θέα προς τη θάλασσα και απέχει από αυτή(όρμο Βουρκαριά) μισή ώρα με τα πόδια. Η είσοδος του σπηλαίου είναι μικρή και στην αρχή μπαίνει κανείς σκυφτός. Απέναντι από την είσοδο του σπηλαίου είναι μια μεγάλη σπηλιά, που λέγεται ότι ήταν η κατοικία του γίγαντα Πολύφημου. Ογκώδεις σταλακτίτες καθώς και κολώνες σε υπέροχα συμπλέγματα με σταλαγμίτες σε ιδιόμορφα σχήματα συνθέτουν το στολισμό του πρώτου θαλάμου του σπηλαίου. Από τον οικισμό Παναγία απέχει περίπου σαράντα πέντε λεπτά με τα πόδια. Στη διαδρομή η θέα είναι εκπληκτική. Για να παρατηρήσει το σπήλαιο ο επισκέπτης θα πρέπει να έχει εφοδιαστεί με δυνατό φακό, καθώς ο χώρος δε φωτίζεται. Στις 28 Αυγούστου, παραμονή της εορτής του Αποκεφαλισμού του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, γίνεται εσπερινός στην πρώτη μεγάλη αίθουσα του σπηλαίου με τη συμμετοχή πολλών προσκυνητών από την Ηρακλειά και από τα γύρω νησιά. Σύμφωνα με την παράδοση, η σπηλιά ανακαλύφθηκε όταν ένας βοσκός για να προφυλαχθεί από τη βροχή βρέθηκε κατά τύχη στη σπηλιά και επιστρέφοντας στο χωριό οι συγχωριανοί του παρατήρησαν τη μορφή του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου που είχε αποτυπωθεί στο πίσω μέρος του πουκαμίσου του. Η εικόνα ήταν και ο λόγος που ονομάστηκε το σπήλαιο προς τιμήν του Αγίου Ιωάννη. Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται μόνο με τα πόδια. Υπάρχει μονοπάτι σε πολύ καλή κατάσταση, με πινακίδες, το οποίο καθαρίζεται τακτικά. Τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει πουλμανάκι που κάνει δρομολόγια προς την Παναγία απ’ όπου μπορεί κανείς να περπατήσει μέχρι το σπήλαιο. (Πηγή photo: google maps)
Πηγή πληροφοριών: Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων
Πηγή photo slider: από τη Σοφία Μ. από προσωπικό της αρχείο
