Εκκλησίες & Μοναστήρια στο Νομό Έβρου
Αγία Αναστασία Φαρμακολύτρια στη Μάκρη Αλεξανδρούπολης
Ο μικρός ναός της Αγίας Αναστασίας βρίσκεται στο χωριό Μάκρη, στα όρια του οχυρωμένου βυζαντινού οικισμού. Είναι μια θολωτή τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε το 1833, περιέχει αξιόλογες τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο επίχρυσο τέμπλο του 17ου αιώνα. Η μεταβυζαντινή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα (18ος αιώνας) που αρχικά διακοσμούσε το ναό εκτίθεται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης. Όπως προκύπτει επίσης από πολλαπλά μαρμάρινα σπαράγματα και θραύσματα, πλάκες, κιονόκρανα, εικόνες που βρίσκονται εκτεθειμένα στο ύπαιθρο, σε περιφραγμένο χώρο, στη νότια πλευρά του κτηρίου, εκεί πρέπει να υπήρχε παλαιότερα αρχαίος Ελληνικός ναός. Δίπλα στην Αγία Αναστασία, στο βόρειο μέρος, σώζονται τα θεμέλια και μέρος του τοίχου από πελεκητές ωραίες πέτρες ενός άλλου ναού, του Αγίου Δημητρίου, που αργότερα λειτούργησε ως τζαμί και μετά κατέρρευσε ίσως από σεισμούς. Ο χώρος θεωρείται αρχαιολογικός, είναι περιφραγμένος και ανήκει στο Δημόσιο. Ίσως στην αρχαιότητα ο χώρος αυτός, σε συνδυασμό με αυτὀν που καταλαμβάνει τώρα ο ναός της αγίας Αναστασίας, να ήταν ενιαίος και στο σημείο εκείνο να υπήρχε κάποιος αρχαίος ναός όπως μαρτυρούν οι αρχαιότητες που εκτίθενται στο νότιο μέρος του ναού της Αγίας Αναστασίας. Στο ναό φυλάσσονται τεμάχια των λειψάνων των Αγίων Πέντε Νεομαρτύρων των εκ Σαμοθράκης που μαρτύρησαν στην Μάκρη, καθώς και ένα από τα τσιγκέλια από τα οποία τους κρεμάσαν. Η Εκκλησία μας γιορτάζει την ιερά μνήμη της Αγίας μεγαλομάρτυρος Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας στις 22 Δεκεμβρίου.
Άγιοι Θεόδωροι στον Άβαντα Αλεξανδρούπολης
Ο μικρός βραχώδης ναός των Αγίων Θεοδώρων είναι χτισμένος μέσα σε σπήλαιο του Ζωναίου Όρους και διαθέτει πλούσιο ζωγραφικό διάκοσμο. Το σπήλαιο βρίσκεται έξω από την Αλεξανδρούπολη, πολύ κοντά στο χωριό του Άβαντα, μετά το Κάστρο του Ποτάμου. Διαθέτει χτιστό τέμπλο και θυμίζει τις σπηλαιώδεις εκκλησίες της Καππαδοκίας. Οι τοίχοι και το εικονοστάσιο είναι πλούσια διακοσμημένοι με βυζαντινές τοιχογραφίες που πρέπει να έχουν γίνει σε δύο φάσεις. Η πρώτη χρονολογείται στα τέλη του 11ου αιώνα και ανήκει στη λεγόμενη «μοναστική» τεχνοτροπία, η δεύτερη στη στροφή του 12ου με τον 13ο αιώνα και διακρίνεται από τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης «μεταβατικής εποχής». Η τέχνη τους αντανακλά τη μεγάλη παράδοση των αγιογραφιών της Κωνσταντινούπολης. Ντόπιοι λένε πως επί Τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκε ο βραχώδης αυτός Ναός ως κρυφό σχολείο. Ο ναός γιορτάζεται το Μάϊο.
Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου στην Αλεξανδρούπολη
Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου βρίσκεται στο κέντρο της Αλεξανδρούπολης. Πετρόκτιστη βασιλική με τρούλο και δύο κωδωνοστάσια, θεμελιώθηκε το 1892 και εγκαινιάστηκε το 1901. Στο χώρο του ναού υπογράφτηκε το 1920 το πρωτόκολλο των Ελευθερίων της Πόλεως, έγγραφο το οποίο φυλάσσεται σήμερα στο παρακείμενο Εκκλησιαστικό Μουσείο. Στο ναό φυλάσσονται η ξυλόγλυπτη εικόνα της Παναγίας της Τριφώτισσας, έργο του 13ου αιώνα από τον Αίνο, και η μικρή εικόνα της Παναγίας της Μαυροφορούσης, την οποία έφεραν στην Ελλάδα πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη.
Αγία Αικατερίνη στο Κάστρο Διδυμότειχου
Το βυζαντινό αυτό παρεκκλήσι της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται μέσα στο Κάστρο του Διδυμοτείχου και θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα κτίσματα που σώζονται στη Βυζαντινή Καστροπολιτεία. Η Αγία Αικατερίνη κατασκευάστηκε στις αρχές του 14ου αιώνα (1300-1350) -εποχή Παλαιολόγων- ,ενώ σε ανασκαφές που έγιναν στον προαύλιο χώρο, βρέθηκαν λαξευμένοι τάφοι στο βράχο και μία επιγραφή με χρονολογία 1173. Πρόκειται για ένα μικρό παρεκκλήσι που είναι κτισμένο στο ανατολικό τμήμα του Κάστρου, κοντά στο χώρο των άλλοτε ανακτόρων του Διδυμοτείχου, μερικά μέτρα από την «Πύλη των Ανακτόρων», γνωστή και ως «Σαραϊόπορτες». Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, ο ναός λειτουργούσε μόνο για τις γυναίκες και τις κόρες των αρχόντων του Κάστρου. Έτσι και στα χρόνια η Αγία Αικατερίνη θεωρούνταν προστάτιδα των κοριτσιών. Το κτίριο στην παρόδο του χρόνου έπαθε σημαντικές ζημιές. Έτσι το 1910 με έξοδα των κατοίκων, ξανακτίστηκαν τμήματα του Ανατολικού και του Νότιου τοίχου, ενώ το 1990 έγινε η τελική αποκατάσταση του. Το παρεκκλήσι γιορτάζει κάθε χρόνο στη γιορτή της Αγίας Αικατερίνης στις 25 Νοεμβρίου.
Άγιος Αθανάσιος στο Αλεποχώρι Διδυμότειχου
Ο Υστεροβυζαντινός Ναός του Αγίου Αθανασίου είναι μια παλαιά εκκλησία (σήμερα μνημείο) που βρίσκεται στο νότιο άκρο του Αλεποχωρίου, πολύ κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Είναι χτισμένος στα μέσα του 18ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1728. Είναι κατασκευασμένος από ασβεστόλιθο, είναι μονόχωρος και χωρίς κίονες. Αρκετά χαμηλός και ένα μέρος του μέσα στο έδαφος. Έχει δύο εισόδους. Η πόρτα της δυτικής πλευράς ήταν για τις γυναίκες ενώ της βόρειας για τους άντρες. Κατά μήκος των τοίχων του κύριου μέρους του ναού υπάρχουν παντού τοιχογραφίες που αναπαριστούν αγίους. Η πιο χαρακτηριστική τοιχογραφία που ξεχωρίζει είναι αυτή του Άγιου Χριστόφορου που παρουσιάζεται με κεφάλι σκύλου. Ο Άγιος Χριστόφορος με την τερατώδη αυτή μορφή υπήρχε ήδη πριν την εικονομαχία. Απεικονίζεται με μακρύ και οξύ ρύγχος, μακριά χαίτη στον αυχένα και μικρά αιχμηρά αυτιά. Πάντα σε στάση προφίλ, στο ένα του χέρι κρατά μια ράβδο και στο άλλο το σταυρό του μαρτυρίου. Εκτός από τον ναό, ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι ταφόπλακες γύρω από το ναό και η αναπαράσταση του δέντρου της ζωής στην είσοδο του νεκροταφείου. Λένε ότι ήταν το «κρυφό σχολειό» της περιοχής. Το εσωτερικό του μνημείου είναι κλειστό για το κοινό.
Άγιος Αθανάσιος στους Μεταξάδες Διδυμότειχου
Ο Μεταβυζαντινός Ναός του Αγίου Αθανασίου βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του χωριού Μεταξάδες και ανεγέρθηκε το 17ο αιώνα χωρίς να έχουμε την ακριβή χρονολογία. Είναι ένας εκ των τεσσάρων συνολικά Μεταβυζαντινών Ιερών Ναών που υπάρχουν στο βόρειο τμήμα του Έβρου. Θεωρείται ότι ο ναός εγκαταλείφτηκε όταν ανεγέρθηκε ο νέος ναός του Προφήτου Ηλία του χωριού, περίπου το 1939. Είναι άγνωστος στην θρησκευτική βιβλιογραφία, όμως το νεκροταφείο του θεωρείται το παλαιότερο και καλύτερα διατηρημένο στον Έβρο, με την παλαιότερη επιγραφή να φέρει τη χρονολογία 1961. Πρόκειται για μονόχωρο, χωρίς κίονες, χαμηλό ναό, χτισμένο με ασβεστόλιθο, υλικό που υπήρχε στην περιοχή. Στην τοποθεσία που είναι χτισμένος ο ναός υπάρχουν και τα παλιά κοιμητήρια του χωριού. Το μεγαλύτερο μέρος του ναού είναι χτισμένο μέσα στη γη και το φως εισέρχεται μόνο από φεγγίτες. Το χαμηλό ύψος του ναού πιθανόν να οφείλεται στην ύπαρξη των Οθωμανών στην περιοχή και την μη ύπαρξη προνομίων στους χριστιανούς. Ο ναός ήταν τοιχογραφημένος στο μεγαλύτερο μέρος του αλλά ασβεστώθηκε. Οι πηγές αναφέρουν ότι αυτό συνέβη πριν σαράντα χρόνια περίπου, οπότε δεν οφείλεται σε κάποια επέμβαση κατακτητών. Μέσα στο ναό διακρίνει κανείς τις τοιχογραφίες του Αγίου Αθανασίου και η παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο ναός αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό μνημείο για τους κατοίκους της περιοχής και γιορτάζει στις 18 Ιανουαρίου. Για τη λειτουργία του ναού δεν υπάρχουν πληροφορίες από γραπτές και προφορικές πηγές.
Άγιος Παντελεήμονας στην Παλιούρη Διδυμότειχου
Ο Μεταβυζαντινός Ναός του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται στο χωριό Παλιούρη. Ο ναός αναφέρεται στις μέρες μας ως Άγιος Παντελεήμονας, αρκετές φορές αναφέρεται και με την ονομασία Αγία Παρασκευή. Η ονομασία Αγία Παρασκευή πιθανόν να ήταν η παλαιότερη ονομασία του ναού, αυτό μαρτυρείται από την ύπαρξη της εικόνας της Αγίας Παρασκευής στο τέμπλο. Ο ναός ανεγέρθηκε το 17ο αιώνα. Είναι χαμηλός ναός, μονόχωρος, χωρίς κίονες, χτισμένος με ασβεστόλιθο και έχει δύο ξύλινες θύρες στη νότια πλευρά. Στην είσοδο του ναού στα δεξιά υπάρχει μία επιγραφή, η οποία αναπαριστά ένα τζαμί και μέσα το σουλτάνο με τη σουλτάνα. Η τοιχογραφία αυτή μας μαρτυρά την ύπαρξη των Οθωμανών την εποχή που κτίστηκε ο ναός στην περιοχή. Κοντά σε αυτήν την επιγραφή υπάρχει τοιχογραφία που αναπαριστά τον Αδάμ και την Εύα στην εξορία. Στη βόρεια πλευρά στο κύριο μέρος του ναού υπάρχουν τοιχογραφίες που αναπαριστούν όρθιους αγίους. Στην ανώτερη ζώνη αναπαρίσταται ο χριστολογικός κύκλος, με σκηνές από το βίο του Ιησού. Επιπλέον, υπάρχει τοιχογραφία που αναπαριστά την Κρίση και στο κάτω μέρος της υπάρχουν τα δεινά που περνά ο άνθρωπος μετά θάνατο στην κόλαση.
Μητρόπολη Αγίου Αθανασίου στο Κάστρο Διδυμότειχου
Ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Αθανασίου βρίσκεται μέσα στο κάστρο, δίπλα στο μητροπολιτικό μέγαρο και σε μικρή απόσταση από το βυζαντινό τείχος. Είναι τρίκλινη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και εντός του ναού υπάρχει περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1835. Δίπλα στη βόρεια πλευρά του ναού, σώζονται κτιριακά κατάλοιπα σημαντικού μοναστηριακού συγκροτήματος που περιλαμβάνουν ένα επίμηκες ταφικό παρεκκλήσι, μια στενή αυλή και δύο δεξαμενές. Θεωρείται πως κτίσθηκε επί της βυζαντινής μονής της Παναγίας Οδηγήτριας. Ο τόπος αυτός αποτέλεσε σημείο μαρτυρίου του οσιομάρτυρα αγίου Ιακώβου το 1519 αλλά και του οσιομάρτυρα αγίου Παρθενίου, ο οποίος αφού έζησε οριακά στην Ικαρία και την Πάτμο, ευρισκόμενος ως πνευματικός στο Διδυμότειχο τουφεκίστηκε στην είσοδο του Μητροπολιτικού Ναού από Οθωμανό στις 5 Μαρτίου 1805.
Σωτήρος Χριστού στο Διδυμότειχο
Ο Μεταβυζαντινός Ναός Σωτήρος Χριστού βρίσκεται στις Καλέπορτες της Αγοράς και χτίσθηκε το έτος 1846 πάνω σε προγενέστερο κτίσμα. Είναι τρίκλινος με διπλή κιονοστοιχία από λίθινους κίονες, οι οποίοι φέρνουν την βαριά ανωδομή. Το καμπαναριό του ναού είναι χτισμένο πάνω σε γειτονικό βυζαντινό πύργο που ανεγέρθηκε το 1873 και ανακατασκευάστηκε 1899. Στον ναό υπήρχαν δύο σημαντικές βυζαντινές εικόνες του 13ου και του 14ου αιώνα, που σήμερα φυλάσσονται ύστερα από την πρόσφατη συντήρησή τους, στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεως Διδυμότειχου. Η πρώτη εικόνα απεικονίζει τη Βρεφοκρατούσα Θεοτόκο, όπου στη μια όψη διαβάζουμε με μικρά ερυθρά γράμματα «Η ΔημοτυχΗΤΗσσα» και στην άλλη όψη απεικονίζεται η Σταύρωση. Η δεύτερη εικόνα είναι η δεσποτική του Σωτήρα Χριστού, που η παράδοση λέει ότι ιστορήθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικόνα έχει δυστυχώς καλυφθεί σχεδόν ολόκληρη από αργυρή επένδυση. Οι δύο εικόνες θεωρούνται θαυματουργές. Τα θαύματα που αποδίδονταν στον Χριστό του Διδυμοτείχου ήταν πολλά και η φήμη του μεγάλη σε ολόκληρη τη Θράκη. Ο ναός είναι συνδεδεμένος με την μεγάλη γιορτή της Πεντηκοστής, το Καλέ-Παναΐρ, την μεγαλύτερη γιορτή της πόλης, η οποία επικεντρωνόταν γύρω από τη λιτανεία της εικόνας του Χριστού.
Μοναστήρια
Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και Ευαγγελιστού στο Αετοχώρι Αλεξανδρούπολης
Η βυζαντινή Μονή βρίσκεται σε απόσταση 11 χιλιομέτρων από την Αλεξανδρούπολη στην κορυφή ενός λόφου, στην θέση Αετοχώρι του Δήμου Τραϊανούπολης. Η τοποθεσία των δέκα στρεμμάτων, στην οποία είναι κτισμένη η Μονή, δεν επιλέχθηκε τυχαία. Η θέα την οποία απολαμβάνει ο προσκυνητής βλέποντας τη θάλασσα είναι απεριόριστη τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος και Σαμοθράκη αλλά και η κορυφή του όρους Άθω είναι ορατά. Η μονή ιδρύθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1981 και λειτούργησε το 1992. Στα κειμήλια της Μονής συγκαταλέγονται μία εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου του 1786, τεμάχια ιερών λειψάνων των πέντε νεομαρτύρων από την Σαμοθράκη που μαρτύρησαν στην Μάκρη Έβρου το 1835, τεμάχιο του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Παντελεήμονος κ.α. Στο ανδρικό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου είναι εγγεγραμμένοι οι ιερομόναχοι της ιεράς Μητρόπολης. Η Ιερά Μονή διαθέτει ξενώνα όπου κάθε χρόνο φιλοξενούνται περίπου 700 προσκυνητές. Η Ιερά Μονή διαθέτει ξενώνα όπου κάθε χρόνο φιλοξενούνται περίπου 700 προσκυνητές. Διαθέτει επίσης συνεδριακό κέντρο 110 ατόμων με πλήρη εξοπλισμό όπου διοργανώνονται συνέδρια με διεθνή συμμετοχή. Η πνευματική κυρίως δραστηριότητα της Μονής αποτελεί πόλο έλξης για τους πιστούς μιας ευρύτερης περιοχής και εκτός τον ορίων της Μητροπόλεως. Η μονή πανηρυρίζει τρεις φορές το χρόνο. Στις 8 Μαϊου του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, στις 26 Σεπτεμβρίου για την Μετάσταση του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και την Κυριακή των Αγίων Πάντων που πανηγυρίζει το Παρεκκλήσιο Πάντων των Θρακών Αγίων.
Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Παναγία Έβρου στη Μάκρη Αλεξανδρούπολης
Η Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Ιερά Μονή Παναγίας Έβρου ιδρύθηκε το 1980 σε ιδιόκτητο χώρο της Μητρόπολης στη Μάκρη, για να καλύψει το κενό που δημιουργούσε η έως τότε έλλειψη μοναστηριού στο νομό. Η Μονή είναι γυναικεία λειτουργεί από το 1983 και υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης. Οι εγκαταστάσεις της μονής είναι χτισμένες σε σχήμα Π δημιουργώντας ένα προστατευτικό περίγυρο γύρω από την ομώνυμη εκκλησία και εκτός από τα κελιά των μοναχών, συμπεριλαμβάνουν εργαστηριακούς χώρους, βιβλιοθήκη και ξενώνα. Στις δραστηριότητες της μονής περιλαμβάνονται η αγιογραφία, η ιερορραπτική, η κεντητική, η κηροπλαστική, η κηπουρική κ.α. Στη Μονή βρίσκεται η εφέστιος εικόνα της Παναγία του Έβρου, που φιλοτεχνήθηκε πάνω σε ξύλο παλαιότερης κατεστραμμένης αγιορείτικης εικόνας. Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.
Μονή Παναγίας Κοσμοσώτειρας στις Φέρες Αλεξανδρούπολης
Η βυζαντινή Μονή της Παναγίας Κοσμοσώτειρας βρίσκεται στις Φέρες, δίπλα στον ομώνυμο ποταμό. Κατά πολλούς είναι μια μικρογραφία της Αγιάς Σοφιάς της Κωνσταντινούπολης και ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Η Μονή περιλαμβάνει φρουριακό περίβολο (τείχη, πύργους, πύλη) και καθολικό στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου δικιόνιου ναού με πεντάτρουλη στέγαση. Το μοναστήρι χτίστηκε το 1151-52 μ.Χ. από τον μοναχό Ισαάκιο Κομνηνό, γιο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού. Ο θρύλος που ζώνει την εκκλησία θέλει στο εσωτερικό της να υπάρχει υπόγεια καταπακτή που οδηγεί στο Δέλτα του Έβρου, ενώ στον προαύλιο χώρο της μονής λέγεται πως βρίσκεται θαμμένος ο ιδρυτής της. Από τα τείχη και τους έξι πύργους που την περιέκλειαν, σώζεται σήμερα μεγάλο μέρος των τειχών, καθώς και ο ένας εκ των πύργων, τωρινό καμπαναριό. Από τις αγιογραφίες ξεχωρίζουν αυτές στο κέντρο του ναού. Πρόκειται για ανεπίγραφες αγιογραφίες τεσσάρων στρατιωτικών αγίων, που έχουν ταυτιστεί με πρόσωπα της οικογένειας των Κομνηνών, περιλαμβάνονται και του κτήτορα. Το μοναστήρι, που θεωρείται ένα από το καλύτερα δείγματα της Κωνσταντινουπολίτικης τέχνης στον Ελλαδικό χώρο, λειτούργησε μέχρι τα μέσα του 14ου αιώνα. Γύρω στα 1355 οι χωρικοί που είχαν καταφύγει στον οχυρωμένο του περίβολο εγκαταστάθηκαν μονίμως, αναγκάζοντας τους μοναχούς να το εγκαταλείψουν. Αργότερα κατελήφθη από τους Οθωμανούς, οι οποίοι μετέβαλαν το καθολικό του σε τζαμί, το οποίο έγινε ο πυρήνας του οικισμού των Φερών. Το 1940 άρχισαν εργασίες συντήρησης και έκτοτε λειτουργεί ως χριστιανικός ναός. Στα τελευταία χρόνια είναι η επίσημη έδρα του Παγκοσμίου Σωματείου Θρακών. Η Παναγία Κοσμοσώτειρα που αποτελεί το θρησκευτικό σύμβολο της Θράκης, γιορτάζεται τον Δεκαπεντάγουστο.
Μονή Αγίας Σκέπης και Αγίας Παρασκευής στην Αγία Παρασκευή Ορεστιάδας
Η νεόδμητη ανδρική Μονή της Αγίας Σκέπης και Αγίας Παρασκευής, βρίσκεται στην τοποθεσία «Αγία Παρασκευή» σε μικρή απόσταση από την κωμόπολη της Νέας Βύσσας και δίπλα στην Ελληνοτουρκική μεθόριο. Η μονή εκτός από το όνομα της Αγίας Παρασκευής παίρνει και το όνομα της Αγίας Σκέπης. Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Το Μοναστήρι βρίσκεται δίπλα στα Ελληνοτουρκικά σύνορα, μια ανάσα από την Αδριανούπολη και ανάμεσα στα Ελληνικά Φυλάκια της μεθορίου. Το Παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής έχει ιδιαίτερη σχέση και με τον Ελληνικό Στρατό, αφού διετέλεσε έδρα του ομωνύμου Λόχου για αρκετά χρόνια και στην κυριολεξία φιλοξένησε στρατιώτες, αφού οι κοιτώνες αυτών βρίσκονταν μέσα στο Ναϊδριο. Το 1931 οι κάτοικοι της Νέας Βύσσας έκτισαν Παρεκκλήσιο στη χάρη της Αγίας Παρασκευής για να θυμίζει σε όλους το θαυμαστό γεγονός. Το 2005 χτίστηκε μεγαλύτερος ναός με τη συνδρομή των κατοίκων. Σύμφωνα με την παράδοση η Αγία Παρασκευή -πριν τη χάραξη των συνόρων- υπέδειξε την τοποθεσία αυτή όπου βρέθηκε θαμμένη η εικόνα της. Στο σημείο εύρεσης της εικόνας ανέβλυζε Αγίασμα που υπάρχει μέχρι και σήμερα και θεωρείται ότι έχει θαυματουργικές ιδιότητες, ιδιαίτερα για τις παθήσεις των οφθαλμών. Όταν κατασκευαζόταν η σιδηροδρομική γραμμή (τέλη 18ου αιώνα) που βρίσκεται δίπλα από τη Μονή, οι εργάτες που δούλευαν στη βραδινή βάρδια έβλεπαν ένα ανεξήγητο φως στο σημείο εκείνο όπου αργότερα βρέθηκε η εικόνα. Το παλιό Παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής ήταν σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Ορεστιάδας. Άνθρωποι όλων των ηλικιών προσέτρεχαν στη χάρη της Αγίας παραμονές της εορτής της και κατασκήνωναν στα υψώματα γύρω από το Παρεκκλήσι. Επίσης μεγάλη προσέλευση πιστών παρατηρούνταν κατά την εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, όπου μετά τη Θεία Λειτουργία που γινόταν στο Παρεκκλήσιο μετέβαιναν στο Αγίασμα και τελούνταν Αγιασμός. Στην Ιερά Μονή φυλάσσονται δύο εικόνες της Αγίας Σκέπης και της Αγίας Παρασκευής, που στη μεν πρώτη απεικονίζεται η Αγία Σκέπη (Παναγία) ως φρουρός της Μεθορίου και στην άλλη το θαύμα εύρεσης της εικόνας της Αγίας Παρασκευής. Η τιμή της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής κρατάει στη Νέα Βύσσα από τα παλιά χρόνια, μάλιστα την ονομάζουν «Μπόντζια» (που σημαίνει κάτι που βρίσκεται σε νερό) και γιορτάζει 27 Ιουλίου.
Μονή Γενέθλιου της Θεοτόκου Δαδιάς στο Σουφλί
Η ιστορική Μονή Δαδιάς ή Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου Δαδιάς βρίσκεται κοντά στο χωριό Δαδιά και λίγα χιλιόμετρα από την πόλη του Σουφλίου. Βρίσκεται μέσα στο Εθνικό πάρκο Δαδιάς στην τοποθεσία “Παλαιοχώρα” και θεωρείται από τα ιστορικότερα μοναστήρια της περιοχής. Περιβάλλεται από χαμηλούς λόφους με άφθονα νερά και είναι χτισμένη στη βάση ενός κατάφυτου και επιβλητικού βράχου που έχει ύψος 80 μέτρα. Η χρονολογία ίδρυσής της δεν είναι ακριβής αλλά υπάρχουν αναφορές για την ύπαρξη μοναστηριού στις αρχές του 17ου αιώνα. Στον ξενώνα της μονής που υπήρχε πριν την καταστροφή του 1912 υπήρχε εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα με ανάγλυφο το Θράκα Ιππέα, η οποία διασώζεται και βρίσκεται στο μουσείο της Σόφιας. Το καθολικό της μονής χρονολογείται το 1842, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει μια εικόνα του Αγίου Γεωργίου που είναι αφιέρωμα του Τούρκου λήσταρχου της περιοχής Χαλίλ Αγά. Στις εγκαταστάσεις υπάρχουν μαθητικές κατασκηνώσεις που λειτουργούν από το 1962. Η Μονή είναι ανδρικό μοναστήρι και πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου στη γιορτή της Γεννήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Μονή Παναγιάς Πορταΐτισσας ή Μονή Κορνοφωλιάς στο Σουφλί
Η Μονή ιδρύθηκε τον 18ο αιώνα και σήμερα είναι μετόχι της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. Είναι κτισμένη σε απόσταση 1χλμ. δυτικά του χωριού Κορνοφωλιά, πάνω στον λόφο «Κουρί» και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Σύμφωνα με τους ιστορικούς το πότε ανεγέρθηκε δεν έχει ακόμα γίνει γνωστό. Φημολογείται ότι βρίσκεται εκεί γύρω στους τέσσερις με πέντε αιώνες. Στο εσωτερικό της φυλάσσεται αντίγραφο της ιβηρίτικης Πορταΐτισσας καθώς και τα λείψανα του ποδιού του Αγίου Χαραλάμπους. Στη Μονή συναντά κανείς τεράστια κτίσματα, ανακαινισμένα και ευπρεπισμένα, ξενώνες για τους καλεσμένους, χώρους έκθεσης εργόχειρων, μικροί ναΐσκοι διάσπαρτοι στον τεράστιο χώρο της Μονής. Οι πολλαπλές καταστροφές που υπέστη η μονή στη διάρκεια των ελληνοτουρκικών πολέμων δεν διέκοψαν τη λειτουργία της, το 1922 μάλιστα φιλοξενήθηκαν εδώ πολλοί πρόσφυγες. Σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιότερων το μοναστήρι υπήρξε μεγάλο θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο καθώς λειτουργούσε σχεδόν σαν κρυφό σχολειό κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Άλλες μαρτυρίες ντόπιων λένε ότι στο μοναστήρι σφαγιάστηκαν μοναχοί, ενώ κατά τη διάρκεια μιας τουρκικής εισβολής κάποια μοναχή στην προσπάθειά της να προστατεύσει την εικόνα της Παναγίας, την έκρυψε πίσω από την πόρτα. Σε αυτό το γεγονός οφείλεται η ονομασία Παναγία Πορταΐτισσα. Το φημισμένο πανηγύρι της Μονής γίνεται Εννιάμερα της Παναγίας δηλαδή στις 22 και 23 Αυγούστου.