Εκκλησίες & Μοναστήρια στη Μύκονο
Άγιος Νικόλαος της Καδένας
Ο Άγιος Νικόλαος της Καδένας είναι το γραφικό εκκλησάκι με τον γαλάζιο τρούλο μπροστά από το κτίριο του Δημαρχείου στην παραλία της Χώρας. Υπολογίζεται πως χτίστηκε στα 1700, όταν το σημείο εκείνο ήταν ξεχωριστό νησάκι. Μάλιστα, μια σιδερένια τοξωτή γέφυρα, με αλυσίδες (καδένες) το ένωνε με τη στεριά και σε αυτήν οφείλει το προσωνύμιό του. Πάντως, πολλοί Μυκονιάτες τον ονομάζουν και Άγιο Νικόλαο στο Γιαλό. Το εκκλησάκι ανακατασκευάστηκε από τον πρώτο Ρώσο πρόξενο της Μυκόνου κόμη Ιωάννη Βοϊνοβιτς, αμέσως μετά τα Ορλοφικά και μετά ξανά στις αρχές του 20ού αιώνα, από το 1908 ως το 1912, όταν απέκτησε και τον εντυπωσιακό γαλάζιο τρούλο.
Άγιος Παντελεήμων
Ο Άγιος Παντελεήμων είναι ένα από τα μοναστήρια της Μυκόνου. Βρίσκεται στο Μαράθι, προς την Άνω Μερά, και ιδρύθηκε το 1665, από τους αδελφούς μοναχούς Καμπουράκη και Γεράσιμο. Διαθέτει πανέμορφες τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο τέμπλο, όπου ξεχωρίζει ο Εσταυρωμένος, έργο του ντόπιου ζωγράφου Χριστόδουλου Καλλέργη. Το μοναστήρι είναι ενδιαφέρον και από αρχιτεκτονικής άποψης, καθώς είναι τετράγωνο και έχει την μορφή κάστρου. Το 1820 προστέθηκε το πλακόστρωτο δάπεδο και τοιχογραφήθηκε από τον Μιχάλη Καγιάννη. Πολλοί θεωρούν πως είναι το τρίτο κατά σειρά σπουδαιότητας μοναστήρι της Μυκόνου, μετά την Μονή Παλαιοκάστρου και την Παναγία Τουρλιανή. Γιορτάζει στις 27 Ιουλίου.
Παναγία Παραπορτιανή
H Παραπορτιανή αποτελεί ένα ξεχωριστό αξιόλογο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα, στη δημιουργία του οποίου δε συνέβαλε μόνο ο άνθρωπος, αλλά και ο χρόνος, που με τις τυχαίες φθορές που προκάλεσε, δημιούργησε ένα τελικό αποτέλεσμα ανεπανάληπτης αισθητικής. Η «Παραπορτιανή» πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι βρίσκεται δίπλα στη μικρή Β.Δ. πύλη, «το παραπόρτι» του μεσαιωνικού τείχους της Μυκόνου. Στην πραγματικότητα αποτελεί διώροφο συγκρότημα πέντε εκκλησιών, όπου οι τέσσερις από αυτές είναι στο ισόγειο και η μία υπερυψωμένη. Αυτή ακριβώς η εκκλησία είναι που φέρει και το όνομα της Παναγίας Παραπορτιανής. Δημιουργήθηκε σε πρώτη φάση κατά το διάστημα μεταξύ 16ου και 17ου αιώνα και η αρχιτεκτονική της μοναδικότητά της, την έχουν αναδείξει σε σημαντικό μνημείο, όχι μόνο για τη Μύκονο, αλλά και για ολόκληρο το Αιγαίο. Πιο συγκεκριμένα, το συγκρότημα της Παραπορτιανής περιλαμβάνει, όπως προαναφέρθηκε, πέντε μικρές εκκλησίες διατεταγμένες σε μια σύνθετης μορφής διώροφη οικοδομή – προϊόν της εξέλιξης των χρήσεων ενός ιδιάζοντος παλαιού κτιρίου μέσα σε μερικούς αιώνες. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του (ορθογώνιου) Κάστρου της Χώρας Μυκόνου. Ήταν αρχικά ο ορθογώνιος κεντρικός πύργος του και επιστεγάζει κατά ένα μέρος του τη μία από τις εξόδους του μεσαιωνικού φρουρίου προς την βραχώδη ακτή. Η έξοδος αυτή το «Παραπόρτι» είναι ένα «καταστεί» (στεγασμένος από κτίριο δρόμος) που περνά κάτω από την Παναγία, την εκκλησία δηλαδή του ορόφου και δίπλα, παράλληλα προς τις εκκλησίες του ισογείου: του Αγίου Σώζοντος, των Αγίων Αναργύρων με δύο ισχυρότατα τόξα στο εσωτερικό της που υποστήριζαν την σημαντική υπερκατασκευή του πύργου και της Αγίας Αναστασίας.
Παναγία του Ροδαρίου
Η Καθολική Εκκλησία της Μυκόνου είναι η Παναγία του Ροδαρίου και βρίσκεται στην Χώρα, στην πλατεία της Αλευκάντρας κοντά στους γραφικούς ανεμόμυλους. Υπολογίζεται πως χτίστηκε κατά τον 17ο αιώνα, με πιθανότερη χρονολογία εγκαινίων το 1668. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα ανακαινίστηκε, όπως αναφέρει η λατινική επιγραφή πάνω από την είσοδο του ναού. Η εικόνα του ναού, που χρονολογείται επίσης από την ίδια περίοδο, παριστάνει την Παναγία του Ροδαρίου με το Βρέφος και υπέστη σοβαρές ζημιές κατά την μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στο ναό την Πρωτομαγιά του 1991. Στην εικόνα απεικονίζονται ακόμη ο Άγιος Δομίνικος, ο Απόστολος της Ευλάβειας του Αγίου Ροδαρίου και η Αγία Αικατερίνη της Σιένας. Η παράδοση και γραπτές πηγές αναφέρουν ότι η εικόνα αυτή μεταφέρθηκε στο νησί το 1715 από τη Βενετία. Η εκκλησία λειτουργεί σήμερα κανονικά όλη την διάρκεια του έτους για τους καθολικούς μόνιμους κατοίκους της Μυκόνου, ενώ ειδικά κατά τη διάρκεια του Καθολικού Πάσχα γίνεται ειδικό πρόγραμμα για τους χιλιάδες επισκέπτες.
Μονή Παναγίας Τουρλιανής
Ιδρύθηκε το 1542 σε θέση όπου προϋπήρχε παλαιά εκκλησία των Εισοδίων της Παναγίας. Στα 1757 – 1767 η μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ανακαινίσθηκε από τον ιερομόναχο Ιγνάτιο Μπάσουλα και απέκτησε τη σημερινή της μορφή. Το αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο «μπαρόκ» τέμπλο του τρίκλιτου ναού, ο επισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας (τέλη 18ου αι.) λέγεται ότι κατασκευάστηκαν στη Φλωρεντία, ενώ οι ωραίες εικόνες του τέμπλου ανήκουν στον αγιογράφο Ιωάννη «τον εκ Κερκύρας». Η αρχιτεκτονική του συγκροτήματος εντυπωσιάζει με την λιτή του μεγαλοπρέπεια τον επισκέπτη, που θα περιεργαστεί στην αυλή του την πλούσια ανάγλυφη διακόσμηση του μαρμάρινου κωδωνοστασίου και της βρύσης, χαρακτηριστικά δείγματα της παραδοσιακής μαρμαρογλυπτκής των Κυκλάδων. Στις συλλογές του μοναστηριού υπάρχουν πολλά παλιά εργαλεία και σκεύη, σημαντικά εκκλησιαστικά κειμήλια, αρχιερατικά άμφια, επίπλωση (ένας ξυλόγλυπτος επιτάφιος, αναλόγια κ.ά), μεταβυζαντινές εικόνες και διάφορα άλλα αφιερώματα. Γύρω από αυτήν την -πολύ σημαντική της οικονομίας άλλοτε- μονή έχει αναπτυχθεί κυρίως ο σημερινός οικισμός της Άνω Μεράς.
Μοναστήρι Παλαιόκαστρου
Πρόκειται για γυναικεία μονή του 18ου αιώνα, τυπικό δείγμα μοναστηριακής αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων, που βρίσκεται στα βόρεια της Άνω Μεράς. Το όνομά της το οφείλει στον ομώνυμο γειτονικό λόφο «Παλιόκαστρο» που στέφεται από μεσαιωνικό κάστρο (αρχαίο Βυζαντινό και στη συνέχεια ανακαινισμένο από τους Γκίζι). Είναι θεμελιωμένο επάνω σε εμφανή λείψανα αρχαίας οχύρωσης. Στην περιοχή του αναγνωρίζεται η μια από τις δυο αρχαίες πόλεις της Μυκόνου. Μπορεί κανείς να δει μεταξύ άλλων στην ίδια περιοχή την εκκλησία του Αγ. Βλάσση με τον μεγάλο περιστερεώνα της και ένα ιδιότυπο προϊστορικό ταφικό μνημείο, αποτελούμενο από ένα μεγάλο γρανιτόλιθο που υψώνεται 3μ. πάνω από το έδαφος.
Πηγή: Δήμος Μυκόνου