Γενικές Πληροφορίες για το Νομό Θεσπρωτίας

Ο Νομός Θεσπρωτίας είναι ο βορειοδυτικότερος της ηπειρωτικής χώρας και πιο συγκεκριμένα ένας από τους τέσσερις νομούς της γεωγραφικής και διοικητικής περιφέρειας της Ηπείρου. Ανήκει στους ακριτικούς νομούς της χώρας. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Ηγουμενίτσα.

Συνορεύει βόρεια με την Αλβανία (Νομός Αυλώνα), ανατολικά με το νομό Ιωαννίνων, νότια με το νομό Πρέβεζας και δυτικά βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος. Η συνολική έκταση της Περιφερειακής Ενότητας είναι 1.515 τ.χλμ. Το κλίμα του νομού, γενικά στα παράλια είναι μεσογειακό, και βαθμιαία στο εσωτερικό ηπειρωτικό.

Ακτογραφία

Η ακτογραμμή του νομού Θεσπρωτίας εκτείνεται από Β-ΒΔ (αλβανικά σύνορα), ακρωτήριο Στύλος, προς Ν-ΝΑ. ακρωτήριο Βαρλαάμ, συνεχίζοντας στο νομό Πρεβέζης με τις ακόλουθες εγκολπώσεις – διαμορφώσεις από Β. προς Ν.: όρμος Αετού, λιμένας Παγανιάς, όρμος Χαλκιάς, ακρωτήριο Στροβίλι, όρμος Σαγιάδας, ακρωτήριο Καλαμάς και προ αυτού η νησίδα Ξεράδι, όρμος Βάλτου, όπου παρατηρούνται μεγάλες προσχώσεις από τις εκβολές του ποταμού Καλαμά, ακρωτήριο Βατάτσας, με την έναντι νησίδα Πρασσούδι. Στη συνέχεια ακολουθεί ο μεγάλος όρμος Ηγουμενίτσας, στο μυχό του οποίου υφίσταται μεγάλη υφαλαύλακα και ο λιμένας Ηγουμενίτσας, προ του οποίου βρίσκεται η νησίδα Αγιονήσι. Ακολουθεί ο όρμος Πλαταριάς, με την έναντι νησίδα Χειρονήσι και νοτιότερα οι νησίδες Άγιος Νικόλαος και Μαύρο Όρος, όπου και το νότιο σημείο διέκπλου του στενού της Κέρκυρας. Ακολουθεί νοτιότερα το ακρωτήριο Βαρλαάμ, λίγο μετά του οποίου συνεχίζεται η ακτογραμμή του νομού Πρεβέζης.

Κάτοικοι

Το μεγάλο μέρος του πληθυσμού της περιοχής σήμερα ασχολείται με τη γεωργία, ιδιαίτερα με την παραγωγή κηπευτικών με χρήση θερμοκηπίων, την καλλιέργεια ρυζιού και βαμβακιού, καθώς και την καλλιέργεια ελαιόδεντρων που παράγουν εκλεκτής ποιότητας λάδι και μεγάλες βρώσιμες ελιές. Επίσης στους κάμπους καλλιεργούνται εσπεριδοειδή και φρούτα. Με την κτηνοτροφία, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι κάμποι της Θεσπρωτίας αποτελούσαν τα μεγάλα βοσκοτόπια των Βλάχων και των Σαρακατσάνων της Πίνδου, σήμερα ασχολούνται όλο και λιγότεροι, ενώ η αλιεία στον ποταμό Καλαμά και στα παράλια του Ιονίου Πελάγους, προσφέρει σημαντικά στην τοπική οικονομία. Η βιοτεχνία είναι και αυτή λιγότερο ανεπτυγμένη σε σχέση με το εμπόριο που αναπτύσσεται μέσω του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και τον τουρισμό, που αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες της οικονομίας της ευρύτερης περιοχής.

Γαστρονομία

Η Θεσπρωτική γη είναι πλούσια και παράγει εκλεκτά προϊόντα μεταξύ των οποίων, ελιές, λάδι, φρέσκα ψάρια, μέλι, εσπεριδοειδή, τσίπουρο, τυροκομικά προϊόντα και λουκάνικα. Χαρακτηριστικά φαγητά της περιοχής είναι η λαχανόπιτα, η κρεατόπιτα, η μακαρονόπιτα, η γαλατόπιτα, το κολοκυθόριζο, το πατατοκολόκυθο, σπανάκι γιαχνί, κουκιά με πατάτες , χόρτα με αυγά, αρνί σούβλας, κοντοσούβλι και φρέσκα ψάρια στα κάρβουνα.

Ιστορία

Η περιοχή του Νομού Θεσπρωτίας προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1913 όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αρχικά ολόκληρη η περιοχή υπάχθηκε στο Νομό Ιωαννίνων. Το 1928 συγκροτήθηκε ο νομός Θεσπρωτίας από δυτικά τμήματα του νομού Ιωαννίνων και βόρεια τμήματα του νομού Πρεβέζης, λαμβάνοντας το αρχαίο ελληνικό όνομα του επώνυμου μυθικού ήρωα Θεσπρωτού. Στην αρχαιότητα η Θεσπρωτίς αποτελούσε χώρα των δυτικών παραλίων της αρχαίας Ηπείρου μεταξύ της Χαονίας, της Μολοσσίας και της Κασσώπης. Όρια αυτής ήταν προς βόρεια. ο ποταμός Θύαμις, προς νότια ο Αχέρων και προς ανατολικά το όρος Ζάβροχο. Ο Στράβων θεωρούσε και την Κασσωπαία τμήμα της Θεσπρωτίας, αν και είναι γνωστό από αρχαία νομίσματα ότι η Κασσωπαία αποτέλεσε για κάποιο διάστημα αυτόνομη πολιτεία. Αν ληφθεί όμως υπόψη η γνώμη του Στράβωνα, όπως και άλλων συγγραφέων, που τοποθετούν τη Δωδώνη σ΄ αυτή τη χώρα, τότε θα πρέπει να εκλαμβάνεται ότι η Θεσπρωτία στην αρχαιότητα περιελάμβανε όλη την έκταση της περιοχής Σουλίου, τις πεδιάδες της Άρτας και της Πρέβεζας, μέχρι και τον Αμβρακικό κόλπο. Μνεία των κατοίκων της κάνει επίσης και ο Όμηρος, αναφέροντας τον Βασιλέα αυτής τον Φείδωνα καθώς επίσης ο Ηρόδοτος και άλλοι μεταγενέστεροι. Στην περίοδο της ακμής της η Θεσπρωτία περιελάμβανε εκτός από την Κασσωπαία και την Ελαιάτιδα, τη Δρυοπία, την Κεστρίνη της Χαονίας και την Αθαμανία (τα σημερινά Τζουμέρκα). Ιστορικά επίσης υπήρξαν και τα παράλιά της.