Γενικές Πληροφορίες για το Νομό Βοιωτίας
Ο νομός Βοιωτίας συνορεύει βόρεια με το νομό Φθιώτιδας, δυτικά με το νομό Φωκίδας, νότια βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο και συνορεύει με το νομό Αττικής και ανατολικά βρέχεται από τον Ευβοϊκό κόλπο.
Γεωγραφικά στοιχεία – Μορφολογία
Η Βοιωτία είναι περιοχή πεδινή και πολύ εύφορη. Η ορεινή της έκταση είναι πολύ μικρή. Η κατανομή του εδάφους είναι κατά 40% πεδινό, 38% ημιορεινό και 22% ορεινό. Οι μεγαλύτερες πεδιάδες είναι της Θήβας, της Χαιρώνειας και της Κωπαΐδας (που σχηματίστηκε ύστερα από την αποξήρανση της ομώνυμης λίμνης). Οι πεδιάδες αυτές βρέχονται από μικρούς ποταμούς και χειμάρρους, κυριότεροι από τους οποίους είναι ο Ασωπός, στα δυτικά του νομού, που πηγάζει από τον Κιθαιρώνα και χύνεται στον Ευβοϊκό κόλπο, ο Βοιωτικός Κηφισός που χύνεται στην Υλίκη λίμνη, και ο Λιβαδόστρας που χύνεται στον Κορινθιακό κόλπο. Μικρότεροι ποταμοί είναι οι παραπόταμοι του Κηφισού, Μόρνος και Μέλας.
Με μια διαφορετική προσέγγιση, η Βοιωτία (που από την άποψη της μορφολογίας του εδάφους λέγεται Βοιωτική λεκάνη) θα μπορούσε να χωριστεί σε τρεις μεγάλες περιοχές:
Η πεδιάδα της Λιβαδειάς. Αυτή περιβάλλεται από όλες τις πλευρές με βουνά που είναι το Καλλίδρομο (Δομοκός), ο Παρνασσός, ο Ελικώνας και ο Κιθαιρώνας. Στην περιοχή αυτή κατέληγε ο Βοιωτικός Κηφισός, ο μεγαλύτερος ποταμός της Αν. Στερεάς, που πλημμύριζε τμήμα της περιοχής και σχημάτιζε τη λίμνη Κωπαΐδα, επειδή δεν εύρισκε διέξοδο για τη λιμνοθάλασσα. Κατασκευάστηκε όμως μια σήραγγα που διοχετεύει τα νερά του στη λίμνη Υλίκη, μέσω της Παραλίμνης, στη θάλασσα. Με αυτήν την αποξήρανση η Κωπαΐδα έγινε μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Ελλάδας. Η καλλιέργειά της γίνεται με τα περισσότερα σύγχρονα μέσα καλλιέργειας που διαθέτει η χώρα μας και παράγει βαμβάκι, σιτηρά και κατά ένα μικρό μέρος καπνό. Η πεδιάδα της Λιβαδειάς και γενικότερα η περιοχή που διασχίζει ο Κηφισός έχει κλίμα ηπειρωτικό. Το χειμώνα είναι συνηθισμένο φαινόμενο το πολύ κρύο και το χιόνι, γι’ αυτό και στην περιοχή αυτή δεν ευδοκιμεί η ελιά. Οι βροχές είναι αρκετές, γιατί τα βουνά και κυρίως ο Παρνασσός συγκεντρώνουν πολλά σύννεφα. Το ετήσιο ύψος βροχής φτάνει τα 739 χιλιοστά.
Η κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού. Η περιοχή αυτή διοικητικά ανήκει στο νομό Φωκίδος, αλλά επειδή παρουσιάζει σύνδεση με τη Βοιωτική λεκάνη θα αναφερθεί με λίγα λόγια. Νότια της κοιλάδας υψώνεται ο Παρνασσός και βόρεια τα χαμηλά βουνά της Αταλάντης. Η κοιλάδα αυτή αποτελεί τη μόνη φυσική διάβαση στις βόρειες περιοχές της Βοιωτίας, με μοναδικό εμπόδιο στο βορειότερο άκρο της, τη συνάντηση των βουνών Καλλίδρομο και Οίτη, όπου σχηματίζεται ένα δύσβατο γεωγραφικό τείχος. Στο σημείο αυτό έχει ανοιχτεί η μεγάλη σήραγγα του Μπράλλου (μήκους 2.110 μ.).
Η πεδιάδα της ανατολικής Βοιωτίας. Ανατολικά του Ελικώνα και βόρεια του Κιθαιρώνα και της Πάρνηθας βρίσκονται η πεδιάδα των Θηβών και η πεδιάδα της Τανάγρας. Η πρώτη αρχίζει λίγο ανατολικότερα της Κωπαΐδας και η δεύτερη είναι ανοιχτή προς τη θάλασσα και διασχίζεται από τον ποταμό Βοιωτικό Ασωπό. Είναι πολύ εύφορες και εκεί καλλιεργούνται κυρίως δημητριακά και αμπέλια.
Σ’ αντίθεση με την πεδιάδα της Λιβαδειάς στο μέρος αυτό ευδοκιμεί και η ελιά γιατί εδώ το κλίμα δεν είναι τόσο ψυχρό, επειδή η πεδιάδα αυτή είναι ανοιχτή προς τη θάλασσα.
Ο νομός έχει δυο λίμνες, την Υλίκη και την Παραλίμνη, που τροφοδοτούν με τα νερά τους τη λίμνη του Μαραθώνα.
Τα λεκανοπέδια της Βοιωτίας περιβάλλονται από τα βουνά: Ελικώνα (με ψηλότερη κορυφή την Παλιοβούνα, 1.748 μ.), Κιθαιρώνα (1.409 μ.), Παρνασσό (2.400 μ.), Νεραϊδολάκκωμα (1.678 μ.), Μασσάπιο (1.201 μ.) και Χλωμό (1.081 μ.).
Οι ακτές του Κορινθιακού κόλπου έχουν μεγάλο διαμελισμό και σχηματίζουν τα ακρωτήρια Αγιά, Μαύρος Κάβος και Μούντα και πολλά νησάκια, μεταξύ των οποίων το Μακρονήσι και το Ελατονήσι. Στη Βοιωτία ανήκουν πολλές ακατοίκητες νησίδες : Άμπελος, Δασκαλιό, Τσαρούχι, Κασίδης, Αλατονήσι, Βρώμη, Μακρόνησος, Αλκυονίδες Νήσοι, Γράμμουσα, Γάντζα, Πασάς, κ.ά. Στον Ευβοϊκό κόλπο σχηματίζονται τα στενά της Αυλίδας και του Ευρίπου, και ο όρμος Σκροπονερίου.
Το κλίμα της Βοιωτίας είναι ηπειρωτικό με κρύους χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Η μέση θερμοκρασία είναι 16-18οC και το μέσο ύψος των βροχών 500-600 χλστ.
Οικονομία
Η Βοιωτία είναι από τις πιο εύφορες περιοχές της Ελλάδος. Η εκτεταμένη πεδινή έκτασή της είναι πλούσια σε γεωργική παραγωγή. Κύρια προϊόντα είναι το βαμβάκι, ο καπνός, οι ελιές, τα σιτηρά, τα όσπρια, τα κηπευτικά και τα κτηνοτροφικά προϊόντα. Οι μεγάλες πόλεις της είναι κέντρα εμπορίου και επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Αρκετά αναπτυγμένη είναι και η εξορυκτική βιομηχανία, κύρια στο Δίστομο Παρνασσού (βωξίτης) και στο Πτώο (σιδηρομεταλλεύματα). Ανεπτυγμένος είναι, επίσης, ο χειμερινός και θερινός τουρισμός στην περιοχή.
Εκδηλώσεις
– Το παραδοσιακό Λιβαδείτικο Πάσχα
– Το «Γαϊτανάκι» στη Λιβαδειά, την τελευταία Κυριακή της Αποκρηάς
– Τα «Τροφώνια», που διοργανώνονται από το Δήμο Λεβαδέων κάθε Σεπτέμβριο.
– Ο «Βλάχικος Γάμος» στη Θήβα, κατά την τελευταία εβδομάδα της Αποκρηάς
– Το «Πανηγυράκι», τριήμερη θρησκευτική και εθνική γιορτή προς τιμήν του πολιούχου Αγίου Γεωργίου Αράχωβας, που συνδέεται με την ανάμνηση της μάχης του 1826
– Τα «Πινδάρεια», πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στη Θήβα το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου και περιλαμβάνουν παραστάσεις αρχαίου δράματος και συναυλίες.