Γενικές Πληροφορίες για τη Λήμνο
Το νησί της Λήμνου έχει μία πανάρχαια Ιστορία. Nησί με πλούσια μυθική παράδοση και ιστορία. Στη Λήμνο είχε το εργαστήρι του ο Ήφαιστος, ο οποίος δίδαξε στους κατοίκους του, τους Σίντιες, την τέχνη του χαλκού, επειδή τον περιποιήθηκαν, όταν νήπιο τον εκσφενδόνισε ο Δίας από τον Όλυμπο. Εδώ βασίλεψε ο γιος του Διόνυσου και της Aριάδνης, ο Θόας, που η κόρη του Yψιπύλη παντρεύτηκε τον Iάσονα και ταξίδεψε στην Kολχίδα μαζί με τους Aργοναύτες. Το νησί γνώρισε ακμή την Προϊστορική Εποχή (Πολιόχνη), ενώ στους Iστορικούς Xρόνους ονομαζόταν Δίπολης, επειδή είχε δυο ισχυρές πόλεις, τη Mύρινα και την Hφαιστεία.
Το 512 π. X. καταλήφθηκε από τους Πέρσες, από τους οποίους ελευθερώθηκε το 479. Έκτοτε, και έως το 2ο αι. π. X. ακολούθησε την τύχη της Αθήνας. Τη Βυζαντινή Εποχή αναγνωρίστηκε η στρατηγική σημασία της και άκμασε οικονομικά (11ος, 12ος αι.). Το 1204 πέρασε στους Βενετούς και ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς. Το 1453 παραχωρήθηκε στο Γενοβέζο έμπορο Iουστινιάνι. Το 1458 κατακτήθηκε από τους Τούρκους, στους οποίους παρέμεινε ως το 1912 που και ελευθερώθηκε.
Ονομασία
Η ιστορία της Λήμνου ξετυλίγεται από τους αρχαίους χρόνους. Πολλές και διαφορετικές απόψεις επικρατούν για την προέλευση της ονομασίας της που μαρτυρείτε έμμεσα σε μυκηναϊκά κείμενα με τη λέξη «Λάμνιαι», δηλαδή «Λήμνιοι».
Η λέξη Λήμνος κατά μία εκδοχή (των φοινικιστών) είναι φοινικική, που σημαίνει λευκή, άσπρη, λαμπερή, που προήλθε ίσως από την εικόνα που παρουσιάζει το νησί, ιδιαίτερα κατά τον χειμώνα, όπου οι άκρες των αφρισμένων κυμάτων καλύπτουν τις ακτές του με τον λευκό τους αφρό ή ίσως επειδή είναι χαμηλή, χωρίς ψηλά βουνά, μόνο με λόφους, γυμνούς από δένδρα δίνοντας στον επισκέπτη που την πλησιάζει μία τέτοια αίσθηση.
Ο F. G. Welcker συσχετίζει το όνομα «Λήμνος» με την αρχ. λέξη «λήιον = σπαρμένο χωράφι έτοιμο για θερισμό».
Από την ίδια ρίζα με το λήιον προέρχεται και η λέξη «ληίς = κοπάδι» και δεν είναι απίθανο από εκεί να προήλθε το θέμα λη- του «Λήμνος», σαν πρώτο συνθετικό της λέξης, το δεύτερο συνθετικό θα πρέπει ν’ αναζητηθεί, στο θέμα μη- της αρχαιοελληνικής λέξης «μήλον = πρόβατο». Έτσι, με την προσθήκη της τοπωνυμικής κατάληξης -ος, σχηματίστηκε ο τύπος «λή-μη-ος = τόπος με κοπάδια προβάτων», από όπου εύκολα προέκυψε το «Λήμνος» , επειδή η Λήμνος είναι το πεδινότερο νησί του Αιγαίου με μεγάλη παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων από την αρχαιότητα.
Η ονομασία της όμως μπορεί να προέρχεται και από τις αποξηραμένες λίμνες Χορταρόλιμνη και Αλυκή, οι οποίες παλιότερα επικοινωνούσαν με τη θάλασσα (Λήμνος, περιοχή με νερά που λιμνάζουν).
Μυθολογία
Πρώτοι κάτοικοι της Λήμνου, κατά τον Όμηρο, ήταν οι Σίντιες, πλανώμενοι νομάδες από την Ανατολή που κατά την πορεία τους ίδρυσαν διάφορες πόλεις. Η εγκατάσταση τους στο νησί θα πρέπει να ανάγεται στο μισό της δεύτερης χιλιετηρίδας προ Χριστού (1500 π. Χ).Οι Σίντιες ήταν αγριόφωνοι (= σκληροί, αφιλόξενοι) και ζούσαν σε σπηλιές. Από τον Όμηρο μαθαίνουμε ότι οι Σίντιες, οι οποίοι είχαν δεχτεί την πολιτιστική επίδραση των Φοινίκων, ήταν οι πρώτοι που κατασκεύασαν χάλκινα όπλα με πρώτη ύλη που είχαν φέρει από την Μ. Ασία. Επιπλέον πληροφορούμαστε ότι προς τιμήν του Ηφαίστου έχτισαν την πρώτη πόλη της Λήμνου την Ηφαιστία, αλλά και καθιέρωσαν τα «Ηφαίστεια» (αγώνες).
Κατά τον Αισχύλο, ο ναός της Ηφαιστίας στη Λήμνο είναι το πρώτο σημείο από το οποίο βγήκε η φωτιά και δόθηκε στον άνθρωπο, από τον Τιτάνα Προμηθέα. Εξαιτίας αυτού του δώρου στους κατοίκους της Λήμνου, ο Δίας τιμώρησε τον ημίθεο Προμηθέα, δένοντας τον με χοντρές αλυσίδες σε χέρια και πόδια στον Καύκασο, όπου ένας τρομερός αετός του έτρωγε κάθε πρωί το συκώτι.
Πάντως από τα διάφορα ευρήματα των ανασκαφών στην Πολιόχνη, φαίνεται ότι η Λήμνος άρχισε να κατοικείται από την τέταρτη χιλιετηρίδα προ Χριστού, χωρίς όμως να έχουν επισημανθεί στοιχεία των πρώτων κατοίκων της. Από τα 4000 π. Χ μέχρι την εμφάνιση των Σιντιών οι κάτοικοι της Λήμνου είναι άγνωστοι. Είναι η περίοδος που εμφάνισε σημαντικό πολιτισμό η Πολιόχνη (4000-1600 π. Χ), αλλά και ίσως η καταποντισμένη πόλη Χρύση, για την οποία δεν υπάρχουν στοιχεία ανάπτυξης και πολιτισμού μέχρι σήμερα.
Ιστορία
Η ιστορία της Λήμνου ξεκινά από την πρoϊστoρική αρχαιότητα. Αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ευρήματα που αποκαλύπτουν την ύπαρξη πρώιμου πολιτισμού στο νησί από την τέταρτη χιλιετία π.Χ.. Η θέση του νησιού στο κέντρο του Βορείου Αιγαίου απέναντι από τα Στενά των Δαρδανελίων καθόρισε την ιστορική του πορεία από την αχλή των μυθολογικών χρόνων έως και σήμερα.
Η Λήμνος εποικήθηκε στο πέρασμα των χρόνων από τους Σίντιες τους αγριοφώνους, όπως τους ονομάζει ο Όμηρος στην Οδύσσεια, τους Κάρες, τους Κρήτες, τους Μίνυες και τους Πελασγούς. Οι ιστορικοί επιβεβαιώνουν ότι η Λήμνος κατοικείται από τη Μέση Νεολιθική εποχή. Στη Λήμνο υπάρχουν λείψανα 14 τουλάχιστον νεολιθικών οικισμών με σημαντικότερο αυτόν της Πολιόχνης, με ιστορία 6000 από σήμερα. Η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε επτά πόλεις κτισμένες η μια πάνω στην άλλη, σε διαδοχικές ιστορικές φάσεις από το 4000 π. Χ ως το 1500 π. Χ με προηγμένο πολιτισμό, όπως αποκαλύπτουν τα ευρήματα.
Η αποκάλυψη βουλευτηρίου, του πρώτου του κόσμου μαρτυρεί ότι η δημοκρατία γεννήθηκε στη Λήμνο.
Άλλοι σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι του νησιού που ανάγονται στα γεωμετρικά, αρχαϊκά, κλασσικά, ελληνιστικά και βυζαντινά χρόνια είναι της Ηφαιστείας και του ιερού της τον Καβειρίου, της Μύρινας και του ιερού της Αρτέμιδας, του Κότσινα.
Πηγή: Δήμος Λήμνου