Γενικές Πληροφορίες για την Τήλο

Οι φιλόξενοι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τη αλιεία και είναι πιστοί στα παραδοσιακά ήθη και έθιμα και διακρίνονται για τη φιλοξενία τους. Σε αντίθεση με τα περισσότερα αιγαιοπελαγίτικα νησιά η Τήλος έχει νερό, γι’ αυτό και διαθέτει πλούσιους οικότοπους, όπως τα Μεσογειακά εποχιακά τέλματα στα Λιβάδια και η Ψευδοστέππα με θερόφυτα κοντά στην Έριστο.

Η πλούσια πολιτισμική παράδοσή της Τήλου συνδέεται άμεσα με την ιστορία της. Ποικίλα δείγματα του πολιτιστικού της χαρακτήρα αποτελούν τα αρχαία και βυζαντινά μνημεία της, τα πολλά κάστρα της, τα σπήλαια, οι εκκλησίες, τα μοναστήρια και οι σπάνιες εικόνες και αγιογραφίες. Συγκεκριμένα, μεγάλη καλλιτεχνική δραστηριότητα στον τομέα της εκκλησιαστικής αγιογραφίας αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων. Σημαντικό γεγονός θεωρείται η ανεύρεση στο Σπήλαιο Χαρκαδιό των σκελετών και οστών προϊστορικών νάνων ελεφάντων, χρονολογούμενων χιλιάδων ετών.

Βότανα και μύθοι

Την άνοιξη, το φθινόπωρο και το χειμώνα, η Τήλος θυμίζει καμβά καλλιτέχνη με τα έντονα χρώματα των αγριολούλουδων και τα βότανα διάσπαρτα στα βουνά και στις παραλίες. Το καλοκαίρι τα έντονα χρώματα δίνουν τη θέση τους στις πράσινες και χρυσαφιές αποχρώσεις της φύσης. Το άγριο χαμομήλι και η έντονη μυρωδιά του θυμαριού και του φασκόμηλου των αγρών, φέρνουν στο νου τον ελληνικό μύθο που εξηγεί την ονομασία του νησιού.

Σύμφωνα με το θρύλο, ο Τήλος που ήταν ο νεότερος γιος της Αλίας και του Απόλλωνα, θεού του ήλιου, συνέλλεξε βότανα από το νησί ελπίζοντας να θεραπεύσουν τη μητέρα του από μια σοβαρή ασθένεια. Μετά τη θεραπεία της, ο Τήλος επέστρεψε στο νησί και έχτισε ναό προς τιμή του Απόλλωνα και του Ποσειδώνα, προκειμένου να εκφράσει την εκτίμησή του για τη θεραπεία της μητέρας του.

Χλωρίδα της Τήλου

Στην Τήλο, τα μάτια ευφραίνονται από την ανεξάντλητη ποικιλία φυτών, κυρίως την εποχή της άνοιξης, ενώ η αίσθηση της όσφρησης ικανοποιείται από τα πολλά αρωματικά βότανα. Φυτικά είδη όλων των αντιπροσωπευτικών βιοτόπων, σε διαφορετικές εδαφικές συνθήκες κατακλύζουν το νησί. Για τους μελετητές αλλά και τους λάτρεις της φύσης και της χλωρίδας παρατίθεται στην ιστοσελίδα του Δήμου της Τήλου αναλυτικός κατάλογος των χλωριδικών ειδών που συναντώνται στην Τήλο.

Πανίδα της Τήλου

Οι ιδιαιτερότητες του φυσικού περιβάλλοντος των νησιών και κυρίως της πανίδας και χλωρίδας τους, είναι συνήθως πολλές και παρουσιάζουν συχνά μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Βασικός λόγος που τα νησιά προκαλούν το ενδιαφέρον των επιστημόνων και των φίλων της φύσης είναι η μακρόχρονη απομόνωσή τους από άλλους πληθυσμούς, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί πολλές ενδημικές μορφές που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού και που παρουσιάζουν ιδιομορφίες, άξιες παρατήρησης και μελέτης.

Η σχετικά «κλειστή» θάλασσα του Αιγαίου και η γειτνίαση των περισσότερων νησιών του Αιγαίου με τις ηπειρωτικές ακτές, έχει ως αποτέλεσμα να μη συναντούμε ενδημικά είδη πουλιών. Παρόλα αυτά, καθώς η Τήλος είναι το πιο απομονωμένο νησί από τα γειτονικά του, αναπτύχθηκαν σε αυτό σε παλαιότερες εποχές ενδημικές μορφές θηλαστικών (όπως οι νάνοι ελέφαντες).

Οικότοποι

Διασχίζοντας το νησί της Τήλου, θα συναντήσετε πολλούς χαρακτηριστικούς τύπους οικοτόπων. Από τους υπάρχοντες οι πιο σημαντικοί είναι τα Μεσογειακά εποχιακά τέλματα που υπάρχουν στα Λιβάδια, ο οικότοπος της Ψευδοστέππας με θερόφυτα κοντά στις παραλίες της Ερίστου και στην ευρύτερη περιοχή της Μισσαριάς και της Σκάφης και οι υποτυπώδεις κινούμενες θίνες στην παραλία της Ερίστου και -σε μικρότερη έκταση- σε άλλες παραλίες του νησιού, όπως σε εκείνη της Σκάφης, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το πρώτο στάδιο σχηματισμού θινών. Κοντά στις παραλίες της Ερίστου και στην ευρύτερη περιοχή της Μισσαριάς και της Σκάφης υπάρχει ο οικότοπος της ψευδοστέππας με θερόφυτα.

Στην παραλία της Ερίστου και -σε μικρότερη έκταση- σε ορισμένες άλλες παραλίες του νησιού, όπως σε εκείνη της Σκάφης, θα συναντήσετε υποτυπώδεις κινούμενες θίνες που αντιπροσωπεύουν το πρώτο στάδιο σχηματισμού θινών. Παλιότερα, υπήρχαν στο νησί και δύο φυσικοί υγρότοποι, στη θέση Στόλους του Μεγάλου Χωριού και στα Λιβάδια, για τους οποίους υπάρχουν γραπτές αναφορές ήδη από τα ιστορικά χρόνια. Για τους λάτρεις και μελετητές της φύσης περιέχεται παρακάτω αναλυτικός Πίνακας των οικοτόπων που συναντώνται στην Τήλο.

Θαλάσσια Ζωή

Ο θαλάσσιος κόσμος γύρω από το νησί της Τήλου είναι πολύ πλούσιος. Στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Τήλου υπάρχουν θαλάσσιοι ασπόνδυλοι οργανισμοί και οι θαλάσσιοι σπόγγοι.

Πάρκο Τήλου

Από το 2003 κάτοικοι, επιστήμονες, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και περιβαλλοντικές οργανώσεις, ίδρυσαν το μη κερδοσκοπικό Σωματείο «Πάρκο Τήλου», με σκοπό τη προστασία και τη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού. Το σωματείο θέσπισε επίσημα προστατευόμενες ζώνες στο νησί.

Η ιστορία της Τήλου ξεκινάει από το διαχωρισμό της από την Ασία. Κατοικήθηκε από ποικιλία λαών και δέχτηκε μείγμα πολιτιστικών στοιχείων. Από τους προέλληνες πέρασε διαδοχικά στους Δωριείς το 1000 π.Χ., στους βενετούς φεουδάρχες, στους Ιωαννίτες Ιππότες το 1310 μ.Χ., στους Τούρκους το 1552 μ.Χ., για να παραδοθεί τελικά ξανά στους Έλληνες το 1948. Η Τήλος κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή (8000-7000 π.Χ.), όπως μαρτυρούν τα σημαντικά και εντυπωσιακά παλαιοντολογικά ευρήματα των προϊστορικών ελεφάντων, των οποίων οι σκελετοί ήρθαν στο φως μετά από ανασκαφές που έγιναν στο σπήλαιο Χαρκαδιό. Αλλες ανασκαφές αποδεικνύουν για την Τήλο, όπως άλλωστε και για τα περισσότερα Δωδεκάνησα, μινωική και στη συνέχεια μυκηναϊκή παρουσία. Τείχη που βρέθηκαν, μαρτυρούν ότι το νησί κατοικήθηκε και από τους Πελασγούς.

Το νησί άνθησε την Κλασική εποχή, κατά την οποία διέθετε το δικό του νομισματοκοπείο και ήταν γνωστό για τα αραχνοΰφαντα προϊόντα ρουχισμού και τα αρώματά του. Η Τήλος είναι η γενέτειρα της αρχαίας ποιήτριας Ήριννας, σύγχρονης της Σαπφούς, η οποία εμπνεύστηκε από το φυσικό πλούτο του νησιού, τα αρώματά του, την ποικιλοχρωμία του και την ηρεμία που απέπνεε ανέκαθεν.

Μέσα από την ποίησή της ύμνησε την Τήλο και ανέδειξε τις πιο ευγενικές ανθρώπινες αξίες. Τέλος, οι τύραννοι Γέλων και Ιέρων, ιδρυτές της Μεγάλης Ελλάδος, κατάγονται από την Τήλο. Το νησί πήρε το όνομά του από τον Τήλο και από τότε έγινε γνωστό για τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων του.

Ο τουρισμός έχει γίνει η κύρια πηγή εισοδήματος στην Τήλο. Κατά τα τελευταία 30 χρόνια, δεν έχει αυξηθεί, αλλά μόνο μεταβληθεί σε μορφή. Στην Τήλο σήμερα υπάρχουν καταλύματα υψηλής ποιότητας. Τα ξενοδοχεία αυτά είναι ακόμη για ανθρώπους που αγαπούν τη φύση, την ειρήνη και την Ελληνική ιστορία.