Αξιοθέατα στο Νομό Ιωαννίνων

Αξιοθέατα στο Νομό Ιωαννίνων

Η Αρχαία Δωδώνη υπήρξε λατρευτικό κέντρο του Δία και της Διώνης. Υπήρξε, επίσης, γνωστό μαντείο του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Προσδιορίζεται γεωγραφικά σε απόσταση περίπου 2 χλμ. από τον οικισμό της Δωδώνης και κείται σε κλειστή, επιμήκη κοιλάδα, στους πρόποδες του όρους Τόμαρος, σε υψόμετρο 600 μ. Η Δωδώνη ως αρχαιολογική θέση σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες φέρεται να είναι ενεργή ήδη από την εποχή του Χαλκού, επικεντρωμένη στη λατρεία της Γαίας ή άλλης θηλυκής γονιμικής θεότητας. Η λατρεία του Δία εισήχθη στη Δωδώνη αργότερα από τους Σελλούς, για να εξελιχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα σε κυρίαρχη λατρεία. Το μαντείο της Δωδώνης ήταν αρχαιότερο από το Μαντείο των Δελφών.  Στην Αργοναυτική εκστρατεία αναφέρει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στα Αργοναυτικά ότι στην πλώρη της Αργώ βρισκόταν ένα κομμάτι κλαδί από την ομιλούσα φυγό (ιερά Βελανιδιά). Στον Όμηρο και συγκεκριμένα στην Ιλιάδα ο Αχιλλέας προσεύχεται στον Δωδωναίο Δία για να νικήσουν οι Αχαιοί και να γυρίσει πίσω σώος ο Πάτροκλος. Στην Οδύσσεια ο Οδυσσέας φτάνει στο μαντείο της Δωδώνης και ρωτάει τον Δωδωναίο Δία για την επιστροφή του στην Ιθάκη. (δείτε περισσότερα) (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Σε πυκνοδασωμένη απότομη βραχώδη έξαρση στα νοτιοδυτικά του φαραγγιού του Βοϊδομάτη βρίσκονται τα ερείπια αρχαίου κάστρου, που είναι γνωστό με το όνομα «Καστράκι». Το κάστρο φαίνεται πως αρχικά χτίστηκε την ελληνιστική εποχή  (3ος π.Χ. αιώνας) και ακολούθησαν επεκτάσεις και βελτιώσεις της οχύρωσης κατά τους επόμενους αιώνες, έως και τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μέσα και στα εξωτερικά όρια του κάστρου διασώζονται ερείπια παλιότερων οικισμών και ναών. Ο μόνος ναός που σήμερα στέκει όρθιος εδώ είναι εκείνος της Ευαγγελίστριας. Ο τόπος που είναι το κάστρο ανήκει στο διπλανό της Κλειδωνιάς χωριό του Ζαγορίου, τον Άγιο Μηνά. Ωστόσο μια βόλτα στο ύψωμα, με το καλύτερο διατηρημένο κάστρο στα βόρεια του νομού Ιωαννίνων, παρόλο που απαιτεί παραπάνω από 1 ώρα πεζοπορία, αξίζει τον κόπο για όσους τρέφουν έκδηλη αγάπη για τη φύση και την ιστορία. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Πρόκειται για χαρακτηριστική λοφώδη έξαρση στο σημείο συμβολής  των ποταμών Αώου και Βοιδομάτη στον κάμπο της Κόνιτσας. Αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική θέση από αρχαιολογική άποψη, αφού εδώ ανακαλύφτηκε εκτεταμένο νεκροταφείο και ερείπια οικισμού με αξιόλογα ευρήματα, που χρονολογούνται από τον 11ο π.Χ. αιώνα έως και τον 4ο  π.Χ. αιώνα. Τα ευρήματα από τις ανασκαφές (όπλα, αγγεία, κοσμήματα) εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Η Ήπειρος και ειδικά η περιοχή της Κόνιτσας φημίζεται για τις δεξιοτεχνικές κατασκευές γεφυριών που παραμένουν αναλλοίωτα στο πέρασμα του χρόνου και μας θυμίζουν το μεγαλείο του ανθρώπου. Σε τέλειο συνδυασμό με το περιβάλλον τα κονιτσιώτικα γεφύρια προσφέρουν στον επισκέπτη καταπληκτικές εικόνες που μένουν χαραγμένες βαθιά στη μνήμη. Από αυτά ξεχωρίζουν το γεφύρι της Κόνιτσας, το υψηλότερο μονότοξο των Βαλκανίων με διαστάσεις 20μ. ύψος και 40μ. πλάτος, χτισμένο το 1870 από τον Πυρσογιαννίτη πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο, το γεφύρι της Κλειδωνιάς, της Δροσοπηγής-Ζέρμας, της Καστάνιανης, της Τοπόλιτσας, κ.α.

Γεφύρι Βέργου: Στον παραπόταμο του Σαραντάπορου, Κρυονέρι, δίπλα από το παλιό χάνι του Βέργου (ή χάνι Κουλιούς), κοντά στο χωριό Νικάνορας, σώζεται το μονότοξο  ομώνυμο γεφύρι. Κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον μάστορα Φώτη Λώλο, από το γειτονικό χωριό Τράπεζα.

Γεφύρι Γκάλινας: Βρίσκεται μέσα στην Καστάνιανη, στη συνοικία Γκάλινα στα βόρεια του χωριού. Χτίστηκε από Καστανιανίτες μαστόρους στα πρότυπα του γεφυριού της Μαλνίτσας και έχει σχεδόν τις ίδιες διαστάσεις.

Γεφύρι Ζέρμας ή Καντσιώτικο: Σήμα κατατεθέν του Κάντσικου είναι το πέτρινο γεφύρι  στο Σαραντάπορο, ένα από τα λίγα γεφύρια της Ηπείρου, που είναι θεμελιωμένο  στα μέσα του 18ου αιώνα -για την ακρίβεια το 1747- όπως δείχνει ανάγλυφη επιγραφή σε εντοιχισμένη πλάκα. Είναι χτισμένο επάνω σε χαρακτηριστικό βράχο, από τις δυο πλευρές του οποίου ξεκινούν οι δυο μεγάλες καμάρες του προς τις απέναντι όχθες του ποταμού. Πάνω από το βράχο υπάρχει μια ακόμα μικρότερη καμάρα για να διέρχονται τα νερά του ποταμού σε περιόδους υψηλής στάθμης. Πρόκειται για το μοναδικό σωζόμενο πέτρινο γεφύρι στον κυρίως Σαραντάπορο.

Γεφύρι Κλειδωνιάβιστας: Στις όχθες του Βοϊδομάτη και σε απόσταση 2 χμ. από την Κλειδωνιά βρίσκεται το γεφύρι της Κλειδωνιάβιστας (ή Βοϊδομάτη). Πρόκειται για μονότοξο γεφύρι με στιβαρή επιμήκυνση του τόξου του, κτισμένο το 1853 με δαπάνες της ευεργέτιδας Μπαλκίζ Χανούμ, η οποία έδωσε για την κατασκευή του 37.000 γρόσια. Σχετίζεται με το περιστατικό που αναφέρεται στο μοιρολόϊ της κόρης του Γερένη. Σύμφωνα με την παράδοση, στη θέση που είναι χτισμένο το γεφύρι σήμερα, υπήρχε παλιότερο. Εκεί έλαβε χώρα η σφαγή δυο συγγενικών αλλά αλληλομισούμενων οικογενειών από τα διπλανά χωριά, του Σταμάτη και του Γερένη,  όταν η νυφική πομπή της οικογένειας του τελευταίου διάβαινε την γέφυρα και συναντήθηκε με μέλη της αντίπαλης φάρας. Το γεφύρι βρίσκεται σε μια πανέμορφη τοποθεσία κατάφυτη από πλατάνια από όπου ξεκινά το μονοπάτι που διασχίζει το φαράγγι. Λίγο πιο κάτω υπάρχουν εστιατόρια και ξενώνες.

Γεφύρι Κόνιτσας: Στη νοτιοδυτική άκρη της πόλης, ακριβώς στην είσοδο της χαράδρας του Αώου, βρίσκεται το μεγάλο μονότοξο γεφύρι της Κόνιτσας, το οποίο κτίστηκε το 1870- 71 από συνεργείο 50 μαστόρων με επικεφαλής τον πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο από την Πυρσόγιαννη. Το γεφύρι χτίστηκε με δωρεές των κατοίκων της πόλης και κυρίως του Γιαννιώτη Ιωάννη Λούλη, ο οποίες διέθεσε περίπου τα μισά από τα 120.000 γρόσια που κόστισε η κατασκευή του. Στην ίδια θέση είχε κατασκευαστεί παλιότερα, το 1823, ένα ξύλινο γεφύρι, το οποίο όμως δεν άντεξε την ορμή του ποταμού και καταστράφηκε πολύ σύντομα. Το σημερινό  πέτρινο γεφύρι έχει διαστάσεις 36 μέτρα άνοιγμα και 20 μέτρα ύψος ενώ κάτω από την καμάρα του διακρίνεται η μικρή καμπάνα που σήμαινε για να προειδοποιήσει τους περαστικούς να μην διαβούν το γεφύρι όταν φυσούσε δυνατός άνεμος από το εσωτερικό της χαράδρας, οπότε και υπήρχε κίνδυνος να παρασυρθούν και να πέσουν.

Γεφύρι Μαλνίτσας: Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι της Μαλνίτσας βρίσκεται 500 μ. βόρεια της Καστάνιανης στο δρόμο προς Λαγκάδα και έχει πάρει το όνομά του από το ομώνυμο ρέμα της Μαλνίτσας. Είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα της τέχνης των μαστόρων της Καστάνιανης. Κατασκευάστηκε το 1934 με την προσωπική εργασία των κατοίκων και μαστόρων του χωριού. Το άνοιγμα του τόξου είναι 8,00 μ. και με ακτίνα 4,00 μ.

Γεφύρι Μαύρης Πέτρας: Χαρακτηριστικό του γεφυριού της Μαύρης Πέτρας (1817), λίγο πριν την είσοδο του χωριού Πουρνιά, είναι τα τεταρτοκυκλικά ανακουφιστικά τόξα του, ενώ το τοπίο συμπληρώνουν το εικόνισμα, η βρύση, η αγιογραφία του Παντοκράτορα  σε απότομο βράχο πάνω από το γεφύρι και ο μισογκρεμισμένος νερόμυλος δίπλα του.

Γεφύρι Μεσαργιάς – Ράχης: Βρίσκεται στην ομώνυμη κεντρική περιοχή της Καστάνιανης. Χτίστηκε το 1895 χωρίς στηθαία, τα οποία προστέθηκαν το 1931 και επισκευάστηκε το 1967. Φαίνεται ότι υπήρξε το δομικό και μορφολογικό πρότυπο της γέφυρας της Μαλνίτσας, η οποία βέβαια υπήρξε πολύ βελτιωμένη. Το μήκος του είναι 12 μ.

Γεφύρι Μητσαίων: Είναι το πιο παλιό και ψηλότερα κατασκευασμένο γεφύρι της Καστάνιανης. Χτίστηκε το 1845 στη θέση παλαιότερου γεφυριού του 1835 που καταστράφηκε. Η κατασκευή και η δομή του είναι αρχαϊκή με άνοιγμα τόξου περίπου 10 μ.

Γέφυρα Μπουραζανίου: Η νέα γέφυρα στο Μπουραζάνι (επαρχία Κόνιτσας), κατασκευάστηκε το 2008. Ο τρόπος κατασκευής της συνδυάζεται με τα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια της περιοχής. Γεφυρώνει τον Αώο. Στην περιοχή υπάρχουν ακόμη νερόμυλος, νεροτριβή και παλιές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Γεφύρι Παρασπόρι: Λίγο πριν φτάσετε στους Χιονιάδες βρίσκεται το πέτρινο μονότοξο γεφύρι στη θέση Παρασπόρι, που σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε στα 1800 από Πυρσογιαννίτες μαστόρους. Το γεφύρι έχει άνοιγμα τόξου 5,50 μ., ύψος 2,80 μ. και πλάτος 2,80 μ. Ήδη από τη δεκαετία 1910-1920 η κοίτη του ρέματος έχει παραμερίσει, κατακλύζοντας την αριστερή του περιοχή. Έτσι η παλιά καμάρα ξέπεσε και έγινε ξερογέφυρο. Τη νέα βαθύτερη κοίτη που δημιουργήθηκε την διάβαιναν από ένα συμπληρωματικό ξυλογέφυρο που εγκαταλείφθηκε και παρασύρθηκε από το ρέμα τη δεκαετία του 1950.Ήδη στη θέση του παλιού ξυλογέφυρου.

Γέφυρα Τοπόλιτσας: Χτίστηκε από τον Γιάννη Πέτρου Τσίπα από την Πυρσόγιαννη το 1903 και πρόκειται για πέτρινο μονότοξο γεφύρι.

Μεσογέφυρα: Στο σημείο που ο επαρχιακός δρόμος από το Μπουραζάνι προς το Μολυβδοσκέπαστο προσεγγίζει τον ποταμό Αώο, βρίσκονται τα ερείπια της κατεστραμμένης πλέον Μεσογέφυρας. Η γέφυρα είναι χτισμένη σε στρατηγικό σημείο και θεωρείται ότι η πρώτη θεμελίωσή της εδώ έγινε τον 7ο μ.Χ. αιώνα, επί  Κωνσταντίνου Πωγωνάτου. Παρατηρώντας τα σημερινά θλιβερά απομεινάρια της παλιάς γέφυρας θα πρέπει να φέρουμε στο μυαλό μας ένα μεγάλο τρίτοξο γεφύρι, με το κεντρικό τόξο μεγαλύτερο των δύο ακραίων και την ασυνήθιστη ιδιομορφία του, που ήταν ο επίπεδος διάδρομος διάβασής του. Το γεφύρι ανατινάχτηκε το 1940 από τον ελληνικό στρατό κατά την εισβολή των Ιταλών και λίγα χρόνια αργότερα (1944) ολοκληρώθηκε η καταστροφή του από τον γερμανικό στρατό. Στις γύρω από τη γέφυρα εκτάσεις (Αγία Τριάδα) έχουν ανακαλυφθεί μυκηναϊκά ξίφη καθώς και ευρήματα που ανάγονται στην προϊστορική εποχή. Σε χαρακτηριστική λοφώδη θέση πλησίον της γέφυρας, βρέθηκαν πρόσφατα ερείπια από κτίσματα του 4ου έως και του 2ου π.Χ. αιώνα και ανάμεσά τους διάφορα ευρήματα, όπως κεραμικά, υφαντικά βάρη, χάλκινα αντικείμενα, δείγματα μικροτεχνίας, τμήματα γυναικείων ειδωλίων καθώς και αρκετά αργυρά και χάλκινα νομίσματα. Αξίζει να σημειώσουμε πως τα αργυρά νομίσματα προέρχονται από διάφορα νομισματοκοπεία του τότε γνωστού κόσμου, όπως την Πέλλα, την Αμφίπολη και τη Βαβυλώνα. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Βορειοδυτικά του χωριού, στην τοποθεσία «Πόρτες», υπάρχουν λείψανα τείχους ακρόπολης της ελληνιστικής περιόδου, στο δυτικό μέρος της οποίας διασώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση η πύλη καθώς και ερείπια κτηρίων στο εσωτερικό της. Το επονομαζόμενο Κάστρο της Βερενίκης υπήρξε ένα από τα κάστρα των Μολοσσών (4ος αι. π.Χ.) και το 167 π.Χ. ο ύπατος αρμοστής Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος το κατέστρεψε όταν κατέλαβε την Ήπειρο και ισοπέδωσε 70 πόλεις από τις οποίες οι περισσότερες ήταν μολοσσικές. Στην τοποθεσία «Παλιοχώρι», ανάμεσα στην αρχαία ακρόπολη και το χωριό, έχουν βρεθεί αρχαία νομίσματα και τμήματα αγγείων. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν σπήλαια με αρχαιολογικό ενδιαφέρον και αρχαίοι τάφοι. (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Το Κάστρο των Ιωαννίνων είναι η οχυρωμένη παλιά πόλη των Ιωαννίνων στη βορειοδυτική Ελλάδα. Η σημερινή οχύρωση ανοικοδομήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον Αλή Πασά στην ύστερη οθωμανική περίοδο, αλλά ενσωματώνει επίσης προϋπάρχουσες βυζαντινές κατασκευές. Το κάστρο βρίσκεται στη νοτιοανατολική γωνία της σύγχρονης πόλης, στην κορυφή ενός βραχώδους ακρωτηρίου που εισέρχεται στη λίμνη Παμβώτιδα. Το κάστρο κυριαρχείται από τις δύο ακροπόλεις του, που είχαν ήδη δημιουργηθεί στα τέλη του 11ου αιώνα, όπως καταγράφονται στην Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνή: η βορειοανατολική ακρόπολη, που τώρα κυριαρχείται από το Οθωμανικό Τζαμί Ασλάν Πασά, και η πολύ μεγαλύτερη νοτιοανατολική ακρόπολη, γνωστή και ως Ιτς Καλέ (από τα τουρκικά: Iç Kale, «Εσωτερικό Κάστρο»). (δείτε περισσότερα) (Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια)

Το Κάστρο της Κόνιτσας  βρίσκεται στα ανατολικά της πόλης, στην κορυφή βραχώδους και εν μέρει φυσικά οχυρωμένης θέσης, στο τελείωμα της κορυφογραμμής της Τραπεζίτσας και λίγο πιο πάνω από το γραφικό ξωκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Πρόκειται για μεσαιωνικό κάστρο, πού ενδεχομένως κτίστηκε πάνω στα ερείπια ακόμα παλαιότερου τείχους, με μετέπειτα προσθήκες στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Λέγεται πως κτίσθηκε τον 6ο μ.Χ. αιώνα επί Ιουστινιανού ή στις αρχές του 14ου μ.Χ. αιώνα από τον ηγεμόνα της Ηπείρου Συριάνη Επικέρνη Παλαιολόγο. Το κάστρο, σήμερα  είναι ερειπωμένο. Διακρίνονται μόνο σε ορισμένα σημεία πλακοειδείς πέτρες σε σχετικά οριζόντιες σειρές με ένα ενδιάμεσο στρώμα λευκού κονιάματος, ενώ σε αραιά διαστήματα παρεμβάλλονται και κεραμίδια. Ωστόσο οι θρύλοι είναι ακόμα ζωντανοί και μιλούν για την κατάληψη του κάστρου από τους Τούρκους με δόλο κατά τη διάρκεια της πιο σημαντικής γιορτής των κατοίκων, καθώς και για τις μυστικές διόδους που οδηγούν ακόμα και σήμερα χαμηλά στο ποτάμι από όπου προμηθεύονταν νερό οι ευρισκόμενοι εντός του κάστρου σε περιόδους πολιορκίας. Στο κάστρο φτάνει κανείς σε λίγο λιγότερο από μια ώρα πεζοπορία από το κέντρο της πόλης. Από εκεί η θέα προς τον κάμπο και κυρίως προς τη χαράδρα του Αώου και τις πλαγιές της Τύμφης είναι θαυμάσια. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Στην Τ.Κ. Πέρδικας της Δ.Ε. Αγίου Δημητρίου, από το 1995 μέχρι και σήμερα έγινε μια μεγάλη προσπάθεια, να δημιουργηθούν κατάλληλοι χώροι που θα φιλοξενήσουν τις πέτρινες κατασκευές του υπαίθριου μουσείου βιωματικής μάθησης, αλλά και το σχολείο που σήμερα φιλοξενεί το λαογραφικό τμήμα με τα εργαλεία λαϊκού πολιτισμού, ύστερα από τη μεγάλη παρέμβαση ανακαίνισης που πραγματοποιήθηκε το έτος 2007. Το υπαίθριο μουσείο ποιμενικής ζωής, αποτελείται από πέτρινα κτίσματα χαρακτηριστικά υποτυπώδους ποιμενικού οικισμού της περιοχής Ολύτσικας και Ξηροβουνίου. Ο ποιμενικός οικισμός αναπτύσσεται κοντά στην περιοχή της βοσκής των ζώων, αποτελείται από οικήματα των τσοπαναραίων και οικήματα των ζώων, το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η αυτονομία ζωής, ως προς την παρασκευή τροφής και ένδυσης. Το πρώτο οίκημα το καλύβι του τσοπάνη είναι χτισμένο με λαϊκό τρόπο λιθοδομής και περιλαμβάνει ένα χώρο που ο τσοπάνης με την οικογένειά του κοιμότανε αλλά και είχε την αυτονομία για τη διατροφή τους και τα εξαρτήματα για την παρασκευή του γάλακτος για τις βασικές ανάγκες της ζωής. Ο εξωτερικός χώρος είναι χτισμένος με απλή λιθοδομή (κιρχανάς, γιδομάντρι) για την προστασία και τη φύλαξη των ζώων, που πάντα οι τσοπαναραίοι τα είχαν δίπλα τους. Για την τροφή τους στον εξωτερικό χώρο μπορεί να δει κανείς τον παραδοσιακό φούρνο και τη γάστρα, ο τρόπος με τον οποίο οι τσοπαναραίοι είχαν μια αυτόνομη ζωή.

Το δεύτερο κτίσμα είναι ένα κτίσμα του αμπελουργού, που φιλοξενεί τη συσκευή παραγωγής τσίπουρου (άμβυκας, αποστακτήριο), το πατητήρι των σταφυλιών και όλα τα σχετικά σύνεργα, καθώς και τις αναγκαίες πληροφορίες, για τον αμπελουργό και το αμπέλι.

Το τρίτο κτίσμα είναι το κτίσμα που περιλαμβάνει τον κύκλο παραγωγής του ψωμιού, το κτίσμα αυτό έχει χαρακτηριστικά θερινής αγροικίας (σπιτοκάλυβο) και φιλοξενεί το εργαστήριο παραγωγής ψωμιού. Στο σπιτοκάλυβο αυτό υπάρχουν όλα τα στάδια του κύκλου του ψωμιού από το σιτάρι, μέχρι και το ψήσιμο του ψωμιού, στον εσωτερικό φούρνο που υπάρχει στο κτίσμα όπως ακριβώς ήταν τα κτίσματα στην περιοχή μας. Στους εσωτερικούς ώρους υπάρχουν αντίστοιχες φωτογραφίες για να παίρνουν τις πληροφορίες τα παιδιά, αλλά και κείμενα για επεξήγηση.

Το τέταρτο κτίσμα είναι των λατόμων (νταμαρτζίδες), όπου φιλοξενεί την ιστορία και τα εργαλεία των νταμαρτζίδων των κατοίκων της Πέρδικας στη δεκαετία του 1950, που η αποκλειστική τους απασχόληση ήταν η εξόρυξη πέτρας, για όλη την περιοχή αλλά και για την πόλη των Ιωαννίνων. Στον υπαίθριο εξωτερικό χώρο μπορεί να δει κανείς ακόμη και τη στρούγκα που ο τσοπάνης άρμεγε τα ζώα, τα αλώνια που γινόταν το άλεσμα των σιτηρών, το παραδοσιακό πηγάδι κ.λ.π.

Ο καινούργιος χώρος που πραγματοποιήθηκε η ανακαίνιση του σχολείου, φιλοξενεί τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για την επιβίωσή τους κατά την περίοδο της προβιομηχανικής εποχής, χρηστικά εργαλεία που τα παιδιά μπορούν να τα πιάσουν ακόμη και να παρασκευάσουν αλεύρι με το χερόμυλο και να ερμηνεύσουν μόνοι τους τη χρηστικότητα των εργαλείων.

Στον ίδιο χώρο φιλοξενούνται εικόνες, φωτογραφίες και απομεινάρια από τον πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ο επισκέπτης μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει από τις 150, επανατυπωμένες εφημερίδες από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο 1940 – 1943, όπως ακριβώς ήταν ο τύπος της εποχής και έδινε τα γεγονότα. Τα επαγγέλματα που χάθηκαν και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Δωδώνης)

Το πέτρινο κτίριο του παλαιού σχολείου της Πυρσόγιαννης, που χτίστηκε το 1927,  ανακαινίστηκε πρόσφατα με σκοπό να στεγάσει το Εθνολογικό Μουσείο Ηπειρωτών Μαστόρων, το οποίο και αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά στην άγνωστη ιστορία των Ηπειρωτών μαστόρων της πέτρας. Το Μουσείο φιλοξενεί πάνω από 2500 φωτογραφίες, σχέδια, αποτυπώσεις, χαρτογραφήσεις, καθώς και σπάνιο υλικό που αφορά τη μυστική γλώσσα των Μαστόρων, τα λεγόμενα «Κουδαρίτικα», τα δρομολόγια, τα εργαλεία, τα συμφωνητικά και τις κατασκευές των μαστόρων της πέτρας. Το υλικό που εκτείθεται στο Μουσείο Μαστόρων της Πέτρας της Πυρσόγιαννης αποτελεί μια συστηματική καταγραφή της τοπικής αρχιτεκτονικής, των υλικών κάθε περιοχής και των αισθητικών ρευμάτων των τριών τελευταίων αιώνων στα Βαλκάνια. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το Λαογραφικό Μουσείο Μελιγγών «Αφοί ΠΕΤΡΟΥ», που ξεκίνησε το 1986 σαν μια προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, ιδρύθηκε το 1994 και στεγάζεται στους κάτω ορόφους του σχολείου του χωριού, το οποίο βρίσκεται κάτω από την πλατεία του χωριού και την εκκλησία της Παναγίας της Θεοτόκου. Τα εκθέματα, τα οποία είναι δωρεές χωριανών, είναι τοποθετημένα σε 5 αίθουσες και είναι καταγεγραμμένα. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη που μας δείχνουν τον τρόπο ζωής των χωριανών μας πριν μερικά χρόνια, τα έθιμα που είχαν τότε, καθώς και τα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν σε κάθε εργασία τους στο χωριό. Αξίζει να σημειωθεί ότι το εγχείρημα για τη δημιουργία Λαογραφικού Μουσείου Μελιγγών (Λ.Μ.Μ.) πήρε σάρκα και οστά χάρη σε μερικούς ανθρώπους του χωριού και ιδιαίτερα σε έναν, τον Θεοχάρη (Χάρη) Σακκά, μετανάστη για δεκαετίες στο Βέλγιο, που την τελευταία περίοδο της ζωής του, επαναπατριζόμενος στον τόπο του, το χωριό του, προσέφερε όσο κανείς άλλος στο Λ.Μ.Μ. Ένα επίσης μεγάλο ευχαριστώ αξίζουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού Μελιγγοί Δωδώνης που βοήθησαν και βοηθούν στο να εμπλουτιστεί το Λαογραφικό Μουσείο Μελιγγών με νέα εκθέματα, αλλά και σε όσους φροντίζουν ώστε να διατηρείται και να ανοίγει τις πόρτες του στους επισκέπτες. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Δωδώνης)

Το τριώροφο Αρχοντικό Τοσίτσα, σήμερα λειτουργεί ως λαογραφικό μουσείο. Για την ακρίβεια πρόκειται για ένα μουσείο «μέσα στο μουσείο». To Αρχοντικό χρονολογείται στο 17ο αιώνα, ενώ με προσθήκες και επισκευές διατηρήθηκε μέχρι τη δεκαετία του ’50, οπότε και ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων χάρη στη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα και τις πρωτοβουλίες του Ευάγγελου Αβέρωφ, ο οποίος ανέλαβε τη διαχείρισή του. Το μουσείο λαϊκής τέχνης βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο του Μετσόβου και φιλοξενεί έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό παλαιών αντικειμένων που εξιστορούν την ελληνική λαογραφική τέχνη με έναν μοναδικό τρόπο καθώς και την ιδιαιτερότητα της περιοχής και την επιρροή της Τουρκικής κατοχής. Ο επισκέπτης εκτός του ότι έχει τη δυνατότητα να περιεργαστεί μια σειρά αντικειμένων καθημερινής χρήσης, μπορεί να περιηγηθεί στους εσωτερικούς χώρους ενός πραγματικού Μετσοβίτικου αρχοντικού και να αντιληφθεί την αρχιτεκτονική του. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Μετσόβου)

To Λαογραφικό Μουσείο Τσανάκα στεγάζεται στο παλαιό πέτρινο αρχοντικό οίκημα της οικογένειας Βενέτη στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου και είναι μουσείο μετσοβίτικης – βλάχικης τέχνης του Μετσόβου. H αποπεράτωση των εργασιών αναστήλωσης και η επιμέλεια του Μουσείου ανατέθηκε στο Χορευτικό Σύλλογο Μετσόβου το Φεβρουάριο του 2013. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Μετσόβου)

Στο «Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης Σκλίβανης», η λειτουργία του οποίου ξεκίνησε το 2013 στο παλαιό λιθόκτιστο σχολείο του χωριού, είναι συγκεντρωμένα έργα τέχνης και αντικείμενα, που σχετίζονται με τη θρησκευτική τέχνη και τελετουργία και προέρχονται από τους μεταβυζαντινούς ναούς της περιοχής. Αυτά τα εκκλησιαστικά ιστάμενα και κινητά μνημεία αποτελούν για τη Σκλίβανη την πλουσιότερη πηγή τεκμηρίων για την εν λόγω ιστορική περίοδο. Στον οικισμό σώζονται ναοί με οικοδομικές φάσεις και γραπτό διάκοσμο από τον 17ο και 18ο αιώνα  (Άγιος Γεώργιος, Άγιος Βλάσιος, Μονή Αγίου Νικολάου, Άγιος Νικόλαος εντός οικισμού, Κοίμηση της Θεοτόκου) ενώ κατά τον πρώιμο 20ο αιώνα παρατηρούνται αρχιτεκτονικές επεμβάσεις σε προϋπάρχοντες ναούς (Άγιος Νικόλαος εντός οικισμού, Μονή Αγίου Νικολάου), επεμβάσεις σε παλαιότερο ζωγραφικό διάκοσμο (Μονή Αγίου Νικολάου) καθώς και ανοικοδόμηση παλαιότερων ναών (Αγία Μαρίνα). Έργα ζωγραφικής και μεταλλοτεχνίας, λειτουργικά σκεύη, μικροαντικείμενα, εκκλησιαστικά αντικείμενα, παλαίτυπα, ιερατικές στολές συγκροτούν ένα ποικίλο σύνολο τεκμηρίων από τη Σκλίβανη, τα οποία χρονολογούνται από τον 16ο έως τον 20ο αιώνα με έμφαση στον 18ο και 19ο αιώνα. Η πρωιμότερη από τις εικόνες του Μουσείου είναι η Ανάσταση από το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, έργο πιθανόν του 16ου αιώνα, με σκαφωτό πλαίσιο και ζωγραφικό σχέδιο ιδιαίτερης λεπτότητας, που συμβαδίζει με το ευρύτερο καλλιτεχνικό πνεύμα του 16ου αιώνα στην Ήπειρο απηχώντας επιδράσεις από την δυτική τέχνη. Ο λιτός, συντηρητικός στο σχέδιο και τη χρωματική απόδοση χαρακτήρας της ζωγραφικής του 17ου αιώνα αντανακλάται σε εικόνες, όπως τον Χριστό Παντοκράτορα από τη Μονή του Αγίου Νικολάου. Έργα του 18ου αιώνα (Χριστός Μέγας Αρχιερεύς του Γεωργίου από τους Καλαρρύτες, Αγία Μαρίνα με σκηνές του Βίου της) χαρακτηρίζονται από τον εικονογραφικό εκλεκτικισμό, τα ζωηρά χρώματα και την εκφραστική απλότητα της εποχής, ενώ η μετάβαση στον 19ο αιώνα αντιπροσωπεύεται από ανώνυμους και σπανιότερα επώνυμους δημιουργούς (Χριστός Μέγας Αρχιερεύς: έργο Θεοδοσίου και Κωνσταντίνου, α’ μισό 19ου αιώνα), που ρέπουν σε ποικιλία ιδιωμάτων με επικράτηση κατά περίπτωση εκλεκτικιστικών, λαϊκότροπων ή άλλων τάσεων. Τέλος, οι εικόνες του 20ου αιώνα εκφράζουν τις προθέσεις της εκκλησιαστικής ζωγραφικής της εποχής για ρεαλιστική απόδοση αλλά με προφανείς σχεδιαστικές αδυναμίες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η εικόνα του Αγίου Χριστοφόρου, έργο του Πολύκαρπου Ζωγράφου εκ Χιονάδων Κονίτσης, ενός όψιμου εκπροσώπου του κύκλου των Χιοναδιτών ζωγράφων. Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν επίσης σταχωμένα εκκλησιαστικά παλαίτυπα, ενίοτε με αργυρές σταχώσεις, άμφια κυρίως του 19ου αιώνα και ποικίλα λειτουργικά σκεύη και αντικείμενα. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Δωδώνης)

Το Μουσείο Νεότερης Ιστορίας Σκλίβανης βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο της περιοχής και εγκαινιάστηκε στις 15 Αυγούστου 2016 από την Αδελφότητα Σκλιβανιτών Ιωαννίνων. Πρωταρχικά, θα πρέπει να αναφερθεί ότι το Μουσείο Νεότερης Ιστορίας Σκλίβανης αποτελεί έναν χώρο αποτύπωσης και αναπαράστασης της λαϊκής δημιουργίας, του υλικού βίου και του πολεμικού παρελθόντος της Σκλίβανης των περασμένων ετών. Η μόνιμη συλλογή του μουσείου αντικατοπτρίζει την τοπική ιστορία του πρόσφατου παρελθόντος, μέσα από την άρρηκτη σύνδεση του μουσείου με την τοπική κοινωνία που υπηρετεί και αναδεικνύει. Τα εκθέματα του μουσείου προέρχονται αποκλειστικά και μόνο από δωρεές των κατοίκων της Σκλίβανης και χρονολογούνται, κατά κύριο λόγο, από τα μέσα του 19ου ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Βάσει της χρονικής τους τοποθέτησης, μπορούμε να πούμε πως τα μουσειακά εκθέματα αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της Νεότερης Ιστορίας του τόπου, καθώς εκτίθενται αντικείμενα λαογραφικού περιεχομένου αλλά και αντικείμενα αμιγώς ιστορικού περιεχομένου, που απαντούν στη χρονική περίοδο της Εθνικής Αντίστασης. Η μόνιμη συλλογή του Μουσείου Νεότερης Ιστορίας Σκλίβανης αποτελεί την αφορμή και το μέσον προκειμένου να αναδειχθούν ο καθημερινός τρόπος ζωής και η πρόσφατη πολεμική ιστορία των Σκλιβανιτών, η λαϊκή κοσμοθεωρία και οι αντιλήψεις τους, τα αισθητικά πρότυπα και η καλλιτεχνία τους, η τεχνογνωσία και η παραγωγικότητά τους και πολλά άλλα. Προκειμένου να μπορέσει ο εκάστοτε επισκέπτης να κατανοήσει σε βάθος τη μορφή, το περιεχόμενο και τη λειτουργία των αντικειμένων, η μόνιμη έκθεση του μουσείου χωρίζεται θεματικά σε τρεις ενότητες: η πρώτη θεματική ενότητα που συναντά ο επισκέπτης σχετίζεται με την «Παραγωγή και Πρόσκτηση Αγαθών» και εμπεριέχει όλα εκείνα τα αντικείμενα και εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο λαϊκός άνθρωπος ούτως ώστε να παράξει υλικά αγαθά από τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και τις οικοδομικές εργασίες. Πρόκειται, δηλαδή, για τα αντικείμενα εκείνα που προσέφεραν σε κάθε οικογένεια τις απαραίτητες πρώτες ύλες για την επιβίωσή της.

Η δεύτερη θεματική ενότητα της μουσειακής διαδρομής σχετίζεται με την «Επεξεργασία και Μεταποίηση των Πρώτων Υλών» όπου και εκτίθενται αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν τόσο για οικιακή χρήση όσο και για την κλωστοϋφαντική και την ενδυμασία. Πρόκειται, δηλαδή, για τα αντικείμενα εκείνα που βοηθούσαν, επί παραδείγματι, την πρώτη ύλη του γάλακτος να μετατραπεί σε βούτυρο και τυρί αλλά και την πρώτη ύλη του μαλλιού να μετατραπεί σε ενδύματα και κλινοσκεπάσματα.

Η τρίτη θεματική ενότητα του Μουσείου Νεότερης Ιστορίας Σκλίβανης έχει τίτλο «Εθνική Αντίσταση» και περιλαμβάνει όπλα και λάφυρα πολέμου, τη σημαία του Συντάγματος Ξηροβουνίου, κράνη και ξιφολόγχες αλλά και αρχειακά τεκμήρια της εν λόγω εποχής.

Ολοκληρώνοντας ο επισκέπτης την περιδιάβασή του  στις αίθουσες του μουσείου, οδηγείται σε μια πολυχρηστική αίθουσα, η οποία περιέχει όλα εκείνα τα προϊόντα που προκύπτουν από την Επεξεργασία και Μεταποίηση των Πρώτων Υλών, ήτοι επιμέρους ενδύματα και ολοκληρωμένες τοπικές ενδυμασίες, εσώρουχα και υποδήματα, κοσμήματα και καλύμματα της κεφαλής αλλά και κλινοσκεπάσματα και στρώσεις οικιακής χρήσης. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στο σύνολο της μουσειακής διαδρομής ακολουθείται η γραμμική διάταξη των εκθεμάτων, σύμφωνα με το περιεχόμενο, τη λειτουργία και τη χρονολογική σειρά τους, ενώ διαμορφώνονται εσωτερικές υποδιαιρέσεις κάθε φορά που αυτό κρίνεται απαραίτητο. Καθίσταται, έτσι, σαφές ότι η έκθεση του Μουσείου Νεότερης Ιστορίας Σκλίβανης έχει δομηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε τα ίδια τα εκθέματα να μπορούν να αφηγούνται την ιστορία τους, να αναδεικνύουν τη λειτουργία τους και να αποτυπώνουν τον τρόπο με τον οποίο ο λαϊκός άνθρωπος της Σκλίβανης κατόρθωνε να βιοπορίζεται στην καθημερινότητά του, να γιορτάζει και να τιμά τις επίσημες περιστάσεις αλλά και να αντιμάχεται τις έκτακτες προκλήσεις της ζωής. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Δωδώνης)

Το Στρατιωτικό Μουσείο Στρατηγείου Πολέμου στεγάζεται στο Χάνι Εμίν – Αγά. Βρίσκεται στο 29ο χλμ της Εθνικής Οδού Ιωαννίνων – Αθηνών, στην Δημοτική Ενότητα Αγίου Δημητρίου, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από την Εθνική Οδό. Στη γύρω περιοχή υπάρχει μεγάλος αριθμός ιστορικών Μνημείων και Ηρώων από τον πόλεμο του 1912-1913. Το μουσείο στεγάζεται στο Χάνι Εμίν Αγά, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως Στρατηγείο του Ελληνικού Στρατού κατά τις επιχειρήσεις για την απελευθέρωση της Ηπείρου στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο. Πρόκειται για κτίριο του 19ου αιώνα που χρησιμοποιούνταν ως χάνι και το οποίο ανακατασκευάστηκε το 1950, διατηρώντας όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του. Σκοπός της δημιουργίας του Μουσείου είναι η παρουσίαση των επιχειρήσεων του Ελληνικού Στρατού για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων και της Ηπείρου γενικότερα στη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Στο μουσείο εκτίθενται όπλα (τυφέκια Γκρας και Μάνλιχερ με ξιφολόγχη καθώς και ξίφη αξιωματικών), παράσημα και μετάλλια του Ελληνικού και τουρκικού στρατού. Επίσης εκτίθενται φωτογραφίες από τις πολεμικές επιχειρήσεις, στολές και διάφορα στρατιωτικά κειμήλια. Σε ξεχωριστό χώρο του μουσείου αναπαριστάται το γραφείο του Αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου με προσωπικά του είδη και η Αίθουσα Συσκέψεων του Στρατηγείου. Τα σημαντικότερα κειμήλια είναι οι υδατογραφίες του Κενάν Μεσαρέ, γιου του Τούρκου στρατηγού Χασάν Ταξίν πασά. Σε αυτές απεικονίζονται ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Εύζωνας να φυλά σκοπιά έξω από το χάνι, ο Έλληνας στρατιώτης στην Ήπειρο, οι Ηπειρώτισσες να κουβαλούν πυρομαχικά για τον Ελληνικό Στρατό, αλλά και οι άμαχοι και τραυματίες. Τέλος, απεικονίζεται ο Εσάτ Πασάς και ο Τούρκος διοικητής των Ιωαννίνων να συνομιλεί με τον Αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο μετά την παράδοση των Ιωαννίνων. Επιπλέον στο μουσείο εκτίθενται βιογραφικά σημειώματα Μπιζανιομάχων, μακέτα της μάχης του Μπιζανίου Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη μάχη του Μπιζανίου με το υπάρχον οπτικοακουστικό σύστημα, που πρόσφατα εκσυγχρονίστηκε. Στο χώρο, που βρίσκεται απέναντι από το Μουσείο, υπάρχει Μνημείο και προτομές των ανδρών, που υπήρξαν οι πρωταγωνιστές της περίλαμπρης εκείνης νίκης του Ελληνικού Στρατού. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Δωδώνης)

Εντός του οικισμού βρίσκεται το λαογραφικό μουσείο και το μουσείο υδροκίνησης Ανθοχωρίου, που αποτελείται από νερόμυλο, νεροτριβή και μαντάνια, που κινούνται με τη δύναμη του νερού από το Ρέμα Ρόνα. Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα εκμετάλλευσης της υδάτινης ενέργειας και μνημείο ουσιαστικά της τεχνολογίας που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι κατά την προβιομηχανική περίοδο για να καλύψουν τις ανάγκες διατροφής και ένδυσης. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Μετσόβου)

Στο Μουσείο μπορείτε να δείτε σε φωτογραφική απεικόνιση όλα τα είδη των Φυτών, όλα τα Ορχιοειδή, τις πεταλούδες, τα Ερπετά, τα Αμφίβια, τις Λιμπελούλες και τα Ορθόπτερα της περιοχής «Μπουραζάνι». Επίσης θα παρατηρήσετε όλα τα είδη των ψαριών που υπάρχουν στον ποταμό Αώο. H χλωρίδα της περιοχής χαρακτηρίζεται από έναn εξαιρετικά μεγάλο πλούτο σε ορχiοειδή, που αντιστοιχούν στο 15% (51 φυτικά taxa της Οικογένειας Orchidaceae) του συνολικού αριθμού ειδών χλωρίδας της περιοχής. Πρόκειται, από όσο είναι γνωστό, για το μεγαλύτερο αριθμό ορχιοειδών που έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα σε μια σχετικά μικρή περιοχή. Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις και δραστηριότητες στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και στο Περιβαλλοντικό Πάρκο «Μπουραζάνι» συμβάλουν στην έγκυρη γνώση και στην διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης. Στόχος των εκπαιδευτικών επισκέψεων είναι να γνωρίσουμε την ιστορία της περιοχής, να ενισχυθεί η σύνδεση με τη φύση και να καλλιεργηθούν στάσεις και αξίες θετικές για τη διαφύλαξη του φυσικού πλούτου, όχι μόνο μέσα από την γνώση αλλά μέσα από την χαρά της παρατήρησης και της έρευνας, της συνεργασίας και της δημιουργίας. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το λαογραφικό μουσείο του χωριού δημιουργήθηκε μετά από πρωτοβουλία του προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμαράντου κ.Παναγιώτη Ζακόπουλου ο οποίος έχει αναλάβει και τη φροντίδα του,ενώ στη δημιουργία του βοήθησαν και όλοι οι χωριανοί δίνοντας παλιά αντικείμενα που είχαν στα σπίτια τους. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το Λαογραφικό-Ιστορικό Μουσείο βρίσκεται στο Κεφαλοχώρι και στεγάζεται στην κατοικία του Παπά-Θωμά Φασούλη, η οποία παραχωρήθηκε από τον γιό του  Δημήτριο Θ. Φασούλη γι’ αυτό το σκοπό. Η μουσειακή συλλογή, την οποία  ο δραστήριος, Δημήτρης Θ. Φασούλης, η αδελφή του Βασιλική Θ. Φασούλη και ο σύζυγός της Δημήτριος Β. Φασούλης έχουν συλλέξει με αγάπη και μεράκι, περιλαμβάνει πάρα πολλά εργαλεία και αντικείμενα, καθώς και φωτογραφίες του παρελθόντος, που αποτελούν μάρτυρες μιας εποχής αλλοτινής που χάνεται σιγά σιγά, μάρτυρες της καθημερινής ζωής και της εργασίας των κατοίκων των Μαστοροχωρίων, των πολέμων και των δυσκολιών αλλά και της χαράς  και των πανηγυριών της περιοχής των Μαστοροχωρίων. Μια πολύ αξιέπαινη προσπάθεια, που μακάρι να αγκαλιαστεί από όλους τους φορείς. Πλούσια είναι και η βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο Λαογραφικό μουσείο, καθώς περιλαμβάνει μια μεγάλη συλλογή ιστορικών συγγραμμάτων και σπάνιων εκδόσεων. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το Λαογραφικό Μουσείο της Αγίας Παρασκευής διαθέτει πάνω από 500 εκθέματα του λαϊκού μας πολιτισμού και εκτίθενται σε ένα υπέροχο διατηρητέο κτήριο στην πλατεία του χωριού. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν διοικητήριο του τοπικού μπέη. Μετά την απελευθέρωση (1913) μετατράπηκε σε Σχολείο μέχρι το 1952. Το 2010 έγινε Λαογραφικό Μουσείο και στεγάζει θησαυρούς του λαϊκού μας πολιτισμού. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το Λαογραφικό μουσείο, στεγάζεται στο χώρο του κλειστού πλέον δημοτικού σχολείου. Φιλοξενεί εκθέματα από την καθημερινή ζωή του χωριού, έκθεση παλιών φωτογραφιών καθώς και έργα καλλιτεχνών του χωριού. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το Μουσείο Οίνου και Αμπέλου της Ηπείρου, που βρίσκεται στην είσοδο της Κόνιτσας, απέναντι από το τρίτο Δημοτικό Σχολείο Κόνιτσας, εγκαινιάστηκε το Σεπτέμβριο του 2017 και αποτελεί μέρος του προγράμματος WINE-NET. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ενημερωθεί με ιστορικά στοιχεία, αλλά και να γνωρίσει αυθεντικά αντικείμενα, που μαρτυρούν την σπουδαιότητα της διαχρονικής σημασίας του οίνου και των παράγωγών του στον ελλαδικό χώρο και σχετίζονται με την διαδικασία καλλιέργειας, συγκομιδής και οινοποίησης. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Στην είσοδο του χωριού θα συναντήσετε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Λαογραφίας, που φιλοξενεί εκθέματα τα οποία ανάγονται στο 19ο και 20ο αιώνα. Στο μουσειακό χώρο διακρίνονται το τμήμα φυσικής ιστορίας, το λαογραφικό και το γεωργικό τμήμα καθώς και χώρος όπου εκτίθενται αντικείμενα οπλισμού διαφόρων εποχών. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το Μουσείο Χιονιαδιτών Ζωγράφων πρόκειται να στεγαστεί στο κτίριο του παλιού σχολείου των Χιονιάδων που ανακαινίζεται γι’ αυτό το σκοπό. Οι συλλογές του περιλαμβάνουν έργα Χιοναδιτών ζωγράφων και αγιογράφων όπως φορητές εικόνες σε ξύλο και πανί, σχέδια και ανθίβολα, ζωγραφιστές και σκαλιστές κασέλες κ.ά. Επίσης περιλαμβάνει σύνεργα της εργασίας τους, πρότυπα σημειωματάρια, συμφωνητικά, φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα για τη ζωή και την τέχνη τους. Το Μουσείο έχει στη διάθεσή του σημαντικά αρχεία που θα αξιοποιήσει με σκοπό την ανάδειξη της τέχνης των Χιοναδιτών ζωγράφων. Στόχος του είναι η διερεύνηση κάθε είδους λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας τους σε συνδυασμό και με το έργο των Χιοναδιτών ξυλουργών-ξυλογλυπτών, με το οποίο συνδέονται άμεσα, έτσι ώστε να καταστεί σημείο αναφοράς και έρευνας του πλούσιου έργου των Χιοναδιτών ζωγράφων. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Η Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ είναι μουσείο νεοελληνικής τέχνης που χτίστηκε το 1985 και εγκαινιάστηκε το 1988. Το 1994 το κτίριο επεκτάθηκε ώστε να συμπεριλάβει μια καινούργια πτέρυγα προκειμένου να στεγάσει και νέους πίνακες πέραν της αρχικής της συλλογής που αποτελούνταν από 200 έργα σημαντικών Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και 20ού αιώνα. Το σύγχρονο τριώροφο κτίριο στο οποίο στεγάζεται δωρήθηκε από τον Ευάγγελο Αβέρωφ. Σήμερα, αρκετά χρόνια μετά την ίδρυσή της, τα έργα της Συλλογής έχουν υπερδιπλασιαστεί σε αριθμό. Έχει σε μόνιμη έκθεση αντιπροσωπευτικά έργα των σημαντικότερων Ελλήνων ζωγράφων, χαρακτών και γλυπτών του 19ου και του 20ού αιώνα, όπως των Γύζη, Λύτρα, Βολανάκη, Ιακωβίδη, Παρθένη,Μαλέα, Γαλάνη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Μόραλη, Τέτση και πολλών ακόμα. Η Συλλογή έργων τέχνης του μουσείου θεωρείται μια από τις πληρέστερες και σημαντικότερες αυτής της περιόδου. Εκτός από τη Μόνιμη Έκθεση, διοργανώνονται περιοδικές εκθέσεις – θεματικές, αναδρομικές, ομαδικές ή άλλες ειδικότερου ενδιαφέροντος– με έργα που συγκεντρώνονται από άλλα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της χώρας ή του εξωτερικού. Άλλες δραστηριότητες περιλαμβάνουν την οργάνωση επιστημονικών συμποσίων, ημερίδων, ξεναγήσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δημιουργικών εργαστηρίων, ενώ το Παιδικό Εργαστήρι της Πινακοθήκης λειτουργεί σε τακτική βάση για τα παιδιά της περιοχής. Πλούσια είναι τέλος και η εκδοτική δραστηριότητα του μουσείου. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Μετσόβου)

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου στεγάζεται στο Δημαρχιακό μέγαρο και αποτελεί ένα οργανωμένο χώρο που περιλαμβάνει ωδείο, χορωδία, ραδιοφωνικό σταθμό, κινηματογράφο και μπαλέτο. Το πνευματικό κέντρο διοργανώνει  επιστημονικές συναντήσεις και συνέδρια με έμφαση κυρίως στην τοπική ιστορία και παράδοση και συμπόσια τέχνης. Ο Δήμος Κόνιτσας διαθέτει πλήρως εξοπλισμένη συνεδριακή αίθουσα και παρέχει τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο πραγματοποίησης συνεδρίων, καθώς και εκπαιδευτικών και επιστημονικών σεμιναρίων. Η αίθουσα μπορεί να εξυπηρετήσει 150 άτομα και είναι πλήρως εξοπλισμένη. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

H φωτογραφική έκθεση των μνημείων της Κόνιτσας και της ευρύτερης περιοχής στεγάζεται σε αναστηλωμένο παραδοσιακό κτίριο, στη νοτιοανατολική γωνιά της πόλης, κοντά στο πέτρινο γεφύρι του Αώου και δίπλα από το Τζαμί Σουλεϊμάν. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή σε αραβικό αλφάβητο, που είναι εντοιχισμένη αριστερά της εισόδου του ορόφου, το κτήριο οικοδομήθηκε το 1869-70 (έτος Εγίρας 1286) για να λειτουργήσει ως ιεροδιδασκαλείο. Ως ιδρυτής του αναφέρεται ο σεϊχης Ζουραμπή, ο οποίος στην επιγραφή χαρακτηρίζει το σχολείο ως «Λίκνο της μάθησης και της σπουδής». Μετά την απελευθέρωση, το 1913 και για πολλά χρόνια το κτίριο λειτουργούσε ως Νηπιαγωγείο. Σήμερα φιλοξενεί τη φωτογραφική έκθεση της ιστορικής πορείας της Κόνιτσας και αποτελεί χώρο υποδοχής του Υπουργείου Πολιτισμού και προβολής των μνημείων και αρχαιοτήτων της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Μέσα από έγχρωμες φωτογραφίες καλύπτεται μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδος της ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή, από το 15.000 π.Χ. μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα μ.Χ. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Βρίσκεται στα βορειοδυτικά της πόλης, στο κέντρο ενός εκτεταμένου αγροκτήματος, που σήμερα σε ένα μεγάλο μέρος του έχει φυτευτεί αμπελώνας. Χτίστηκε το 1925 με δαπάνες και σύμφωνα με τη διαθήκη του εκ Παπίγκου Ζαγορίου μεγάλου ευεργέτη παγκόσμιας εμβέλειας Μιχαήλ Αναγνωστόπουλου (1838-1906), ο οποίος διετέλεσε για πολλά έτη διευθυντής της Σχολής Κωφαλάλων Perkins στη Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό πέτρινο κτίριο με λειτουργικούς χώρους και σπουδαία αρχιτεκτονική. Το κεντρικό κτίριο συνοδεύεται από υπερσύγχρονες για την εποχή τους εγκαταστάσεις εκτροφής ζώων. Λειτούργησε για αρκετά χρόνια ως Γεωργική Σχολή κατά τη διάρκεια των οποίων εφαρμόστηκαν πρότυποι μέθοδοι γεωργικής εκπαίδευσης σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και αμερικανικά μοντέλα. Αργότερα το κτίριο δόθηκε σε διάφορες χρήσεις, κυρίως ως εκπαιδευτήριο (Τεχνική Σχολή, Τεχνικό & Επαγγελματικό Λύκειο κ.ά). Σήμερα το επιβλητικό αυτό κτίριο και το μεγαλύτερο μέρος του εκτεταμένου αγροκτήματος παραμένουν στην ουσία αναξιοποίητα. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Το κτίριο ήταν η κύρια κατοικία του Κλέαρχου Παπαδιαμάντη και τώρα στεγάζει το Ίδρυμα Παπαδιαμάντη. Το Ίδρυμα Κλέαρχος Παπαδιαμάντης ιδρύθηκε στην Κόνιτσα το 1981 και έκτοτε διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής. Οι δραστηριότητες του Ιδρύματος Κλέαρχος Παπαδιαμάντης είναι πολυποίκιλες και εστιάζουν σε τομείς πολύ σημαντικούς για τον άνθρωπο όπως ο πολιτισμός, η παιδεία, το περιβάλλον, η υγεία και η κοινωνική αλληλεγγύη. Κύριο σκοπό του Ιδρύματος αποτελεί η εκπολιτιστική ανάπτυξη της ιδιαίτερης πατρίδας του ευεργέτη, της Κόνιτσας. Από την ίδρυσή του έως και σήμερα, το Ίδρυμα Κλέαρχος Παπαδιαμάντης έχει ολοκληρώσει πληθώρα δράσεων στην περιοχή της Κόνιτσας και συνεχίζει το κοινωφελές του έργο. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Πρόκειται για σύνθετο συγκρότημα κτιρίων του 18ου και 19ου αιώνα, ελάχιστα από τα οποία σώζονται σήμερα και τα οποία αποτελούσαν το σεράϊ του Ζεϊνέλ Μπέη, παππού του Αλή Πασά από την πλευρά της μητέρας του, τη Χάμκω. Τα κτίρια περιέβαλε ψηλός περίβολος με πολεμίστρες και μυστικές εισόδους. Η φρουριακή δομή του οικιστικού συγκροτήματος και η επιβλητική κατασκευή των κτιρίων φανέρωνε  τον πλούτο και τη δύναμη της ισχυρής αυτής οικογένειας που ήταν η επιφανέστερη των μουσουλμάνων της Κόνιτσας με μεγάλη περιουσία στην περιοχή και τσιφλίκια στη Θεσσαλία. Σήμερα ο επισκέπτης στην  Επάνω Κόνιτσα, από τα μεγαλεία του παρελθόντος, θα δει μόνο την επιβλητική τοξωτή είσοδο, τον υπερηψωμένο πύργο (κούλια) και κάποια βοηθητικά κτίρια, καθώς και τμήματα από τον πανύψηλο περίβολο του συγκροτήματος. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Πρόκειται για το ένα από τα δύο μουσουλμανικά τεμένη (τζαμιά)  που βρίσκονταν στην πόλη της Κόνιτσας και το μόνο που σώζεται στις μέρες μας. Χτίστηκε περί το 1540 σε μια ιδανική τοποθεσία στις παρυφές της πόλης, προς τον Αώο ποταμό (συνοικία λάκκα).  Παρόλο που δεν υπάρχουν αξιόπιστες μαρτυρίες, ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν Α’ ο Μεγαλοπρεπής 1520-1566 θεωρείται ιδρυτής του. Το τζαμί υπέστη πολλές ζημιές από τους περίοικους, από την εγκατάλειψη και από το σεισμό του 1996. Το τέμενος συμπληρώνει εξαγωνικός μουσουλμανικός τάφος (τουρμπές) και διώροφο οίκημα, που παλιότερα  ήταν σχολείο- νηπιαγωγείο και σήμερα φιλοξενεί φωτογραφική έκθεση με θέματα από  την ιστορική πορεία της Κόνιτσας. Το δεύτερο τέμενος, που ονομαζόταν Χουσεϊν Σιάχ,  βρισκόταν κοντά στην κεντρική πλατεία, εκεί που σήμερα δεσπόζει ο ναός του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και είχε χτιστεί γύρω στο 1500 από το σουλτάνο Βαγιαζήτ τον Β. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Η μουσουλμανική οικογένεια Σίσκο ήταν από τις επιφανέστερες της Κόνιτσας και πιθανόν καταγόταν από εξισλαμισμένους χριστιανούς. Μέλη της οικογένειας αυτής κατείχαν υψηλές θέσεις στην Πύλη κατά την τελευταία περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το αρχοντικό τους βρίσκεται στην Επάνω Κόνιτσα και χτίστηκε το 1845. Πρόκειται για το μεγαλύτερο διατηρητέο κτίριο της Κόνιτσας, που σώζεται σήμερα και διαθέτει ψηλό τετράγωνο πύργο, την ονομαζόμενη «κούλια», για προστασία στην ανατολική πλευρά. Όλοι οι κύριοι χώροι έφεραν περίτεχνη ξυλόγλυπτη διακόσμηση, που φιλοτέχνησαν ξυλογλύπτες της περιοχής, ελάχιστα δείγματα της οποίας σώζονται σήμερα σε χώρους εκτός του κτιρίου. Το κυρίως κτίριο περιτριγυριζόταν από πανύψηλα τείχη και η επικοινωνία γινόταν από περίτεχνα διακοσμημένες θολωτές εισόδους. Το κτίριο λειτούργησε στα τέλη του περασμένου αιώνα σαν γυμνάσιο και στη συνέχεια αφέθηκε στην εγκατάλειψη με αποτέλεσμα να υποστεί πολλές φθορές, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν στη συνέχεια με το σεισμό του 1996. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Ο νερόμυλος  του Μπουραζανίου ανήκει στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αηδονοχωρίου του Δήμου Κόνιτσας και βρίσκεται στα ΒΔ του νομού Ιωαννίνων κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Μέσα σ ένα εξαιρετικό φυσικό τοπίο με πλούσια βλάστηση και πολλές πηγές που καταλήγουν στον ποταμό Αωό, ο νερόμυλος Μπουραζανίου έχει συνδέσει την ιστορία του με τις κοινωνικοοικονομικές εκφάνσεις της ζωής των κατοίκων του Αηδονοχωρίου και της γύρω περιοχής. Στον εν λειτουργία νερόμυλο και νεροτριβή στο Μπουραζάνι μπορείτε να παρατηρήσετε τον μηχανισμό και την λειτουργία της μυλόπετρας, τη χρήση της νεροτριβής, του μαντανιού, καθώς επίσης την λειτουργία της γεννήτριας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Όλα αυτά με την παρουσία του τρεχούμενου νερού ως κινητήριος δύναμη. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Στο χωριό Άρματα Κονίτσης, διατηρείται αναστηλωμένο ένα παλιό υδροπρίονο (νεροπρίονο), μια από τις ελάχιστες παρόμοιες κατασκευές που διασώζονται ακόμη στην Ελλάδα. Η κατασκευή αυτή, εκμεταλλευόμενη τη δύναμη του νερού κόβει τους κορμούς των δέντρων. Επίσης δίπλα από το νεροπρίονο κατασκευάστηκε και μια νεροτριβήπου χρησιμοποιείται για το πλύσιμο των ρούχων και των σκεπασμάτων. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

Νερόμυλος Βυζαντινού ή ανατολικού τύπου ο οποίος χτίστηκε το 1846. Είναι βυζαντινού ή ανατολικού τύπου, χτισμένος σε πλαγιά ώστε να εκμεταλλεύεται τη δύναμη του νερού κατά την πτώση του. Η φτερωτή είναι οριζόντια. ειτουργούσε μέχρι τα τέλη του ‘70. Σήμερα μετά την επισκευή του μπορεί να προσφέρει και πάλι τις υπηρεσίες του. (Πηγή πληροφοριών: Δήμος Κόνιτσας)

• Νερόμυλος Δεσποτικού
• Νερόμυλος Αχιλλέα
• Ζαλογγογέφυρο
• Γεφύρι Βροσίνας
• Θεογέφυρο

• Λαογραφικό μουσείο Ζίτσας
• Λαογραφικό μουσείο Λύγγου
• Λαογραφικό μουσείο Ροδοτοπίου
• Πινακοθήκη Χαρακτικής

• Δημοτικό Εθνογραφικό Μουσείο Ιωαννίνων
• Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
• Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων
• Μουσείο Αλή Πασά και Επαναστατικής Περιόδου
• Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη
• Μουσείο Αργυροτεχνίας
• Λαογραφικό Μουσείο «Κώστας Φρόντζος»
• Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Παμβώτιδος
• Κέντρο Προβολής Σπηλαίου & Υποδοχής Επισκεπτών «Άννα Πετροχείλου»

Πηγή photo slider: Pikist