Αξιοθέατα στο Νομό Ηλείας

Αρχαία Ήλιδα

Η Ήλιδα ή Ήλις ήταν πόλη-κράτος της αρχαίας Ηλείας, χτισμένη στην αριστερή όχθη του Πηνειού ποταμού, πριν αφήσει την ορεινή ενδοχώρα, και ρέει δίπλα από το γυμνάσιο. Η Ήλιδα κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια, βρισκόταν δίπλα στην αρχαία Ολυμπία και στη μυκηναϊκή εποχή έγινε ανεξάρτητο βασίλειο, από τις σπουδαιότερες πόλεις της Ηλείας. Οι κάτοικοί της ονομάζονταν Επειοί και συμμετείχε στον Τρωικό Πόλεμο με αρχηγό τον Πολύξενο.

Αρχαία Ολυμπία

Η Ολυμπία, υπήρξε το πιο δοξασμένο ιερό της αρχαίας Ελλάδας αφιερωμένο στο Δία. Ήταν ο τόπος διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων οι οποίοι τελούνταν στο πλαίσιο των Ολυμπίων. Η Ολυμπία ονομαζόταν Άλτις, δηλαδή Ιερό Άλσος. Ήταν χτισμένη στη βόρεια όχθη του ποταμού Αλφειού. Υπάρχουν ίχνη ανθρώπινης παρουσίας από τη Νεολιθική περίοδο. Αρχικά υπήρξε οικισμός αγροτικός και σταδιακά εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο θρησκευτικό κέντρο του αρχαίου κόσμου. Εκεί βρισκόταν για περίπου χίλια χρόνια το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, έργο του Φειδία, το οποίο ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Είχε ύψος 12 μ. και αποτελούνταν από ξύλο εσωτερικά, αλλά χρυσό, ελεφαντόδοντο, ασήμι, ορεία κρύσταλλο και ημιπολύτιμους λίθους εξωτερικά. Η αφετηρία των Ολυμπιακών Αγώνων τοποθετείται στο 776 π.Χ. και τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια. Όμως οι Αγώνες τελούνται ήδη πολύ παλαιότερα, διότι σύμφωνα με την παράδοση τους ξεκίνησε ο Πέλοπας, που κέρδισε σε αρματοδρομία το βασιλιά της Πίσας Οινόμαο. Σταδιακά ανεγέρθηκαν τα διάφορα οικοδομήματα, θρησκευτικού και κοσμικού χαρακτήρα μέχρι να πάρει τον 2ο αι. μ.Χ. τη μορφή που έχει σήμερα. Το παλαιότερο κτίσμα είναι ο ναός της Ήρας και το νεότερο το Νυμφαίο. Στη ρωμαϊκή περίοδο, συμπληρώθηκαν και ανασκευάστηκαν πολλά κτίρια δεδομένου πως οι Ρωμαίοι συνέχισαν τους αγώνες χωρίς διακοπή. Η λειτουργία του ιερού χώρου συνεχίσθηκε κανονικά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια επί Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το 393 μ.Χ. έγιναν οι τελευταίοι Ολυμπιακοί Αγώνες και λίγο αργότερα ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεοδόσιος Α΄, με διάταγμά του απαγόρευσε οριστικά την τέλεσή τους γιατί θεωρούνταν παγανιστικοί, ενώ επί Θεοδοσίου Β΄, επήλθε η οριστική καταστροφή του ιερού (426 μ.Χ.).

Κάστρο Χλεμούτσι

Το Χλεμούτσι ή Χλουμούτσι ή Κλερμόν ή Καστέλ Τορνέζε ήταν το σημαντικότερο κάστρο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Βρίσκεται στο χωριό Κάστρο της Ηλείας. Κατασκευάστηκε μεταξύ του 1220 και του 1223 κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας από το Γοδεφρείδο Β’ Βιλλεαρδουίνο στην Ηλεία και προστάτευε και την Ανδραβίδα, αλλά και το επίνειο της, τη Γλαρέντζα (Κυλλήνη). Το αρχικό όνομα του κάστρου ήταν Clermont, όπως το ονόμαζαν οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του. Οι Έλληνες το ονόμασαν Χλουμούτσι όπως φαίνεται στο Χρονικό του Μορέως ή Χλεμούτσι, η ονομασία που έφτασε σε εμάς σήμερα. Κατά την εποχή της βενετσιάνικης κυριαρχίας ονομάστηκε Castel Tornese, επειδή οι Βενετσιάνοι θεωρούσαν ότι εκεί γινόταν η κοπή των νομισμάτων του πριγκιπάτου της Αχαΐας, των τορνεζίων. Το Χλεμούτσι βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο ύψους περίπου 220 μέτρων, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα (περίπου 2-2,5 χλμ), στο δυτικότερο ακρωτήριο της Πελοποννήσου με θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, απέναντι από τη Ζάκυνθο, στην ίδια ευρύτερη περιοχή με το λιμάνι και το κάστρο της Γλαρέντζας (σε απόσταση 5-6 χλμ.) και την Ανδραβίδα (κάπου στα 12-13 χλμ), την πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας.

Ποντικόκαστρο

Το Κάστρο Μπο Βουάρ ή Μποβουάρ σήμερα και Μπελ Βεντέρε ή Ποντικόκαστρο ή κάστρο του Κατάκολου, είναι Φράγκικο κτίσμα στο Κατάκολο Ηλείας. Βρίσκεται χτισμένο πάνω σε λόφο ιχθύς που ονομάζεται έτσι λόγω τους σχήματος του πάνω από τον κόλπο του Αγίου Ανδρέα βορειοδυτικά του Κατάκολου και σώζονται λίγες οχυρώσεις, τείχη και πύργοι. Το κάστρο χτίστηκε από τους Φράγκους του Πριγκιπάτου της Αχαΐας το 13ο αιώνα πάνω στην ακρόπολη της αρχαίας Φειάς όπου ήδη υπήρχε βυζαντινό οχυρό και χρησιμοποιήθηκαν και αρχαία υλικά. Το κάστρο ονομάστηκε από τους Φράγκους Μπο-Βουάρ (γαλλικά: Beau-Voir), αναφερόταν και Μπελ Βεντέρε (ιταλικά: Bel Vedere), μετά την οθωμανική κατάκτηση ονομάστηκε Ποντικόκαστρο από το σχήμα του ή Ποντικόν ή Πονδικόν. Κατά τον πόλεμο διαδοχής ανάμεσα στον Φερδινάνδο της Μαγιόρκας και το Λουδοβίκο της Βουργουνδίας έγινε μάχη στο κάστρο το 1315 ανάμεσα στο Φερδινάνδο και τους Νικόλαο Μαύρο και Νικόλαο Ορσίνι όπου έληξε με νίκη του Φερδινάνδου. Εδώ γνώρισε κι έπειτα παντρεύτηκε ο Γοδεφρείδος Β’ Βιλλαρδουίνος την Αγνή Κουρτεναί. Το 14ο αιώνα πέρασε στους βυζαντινούς και το 1470 πέρασε στα χέρια των Οθωμανών. Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι συνδεόταν με υπόγεια στοά με το κάστρο Χλεμούτσι. Άλλη παράδοση μιλά για τη βασιλοπούλα που για να μην πέσει στα χέρια των Αγαρηνών έπεσε από τον πύργο και σκοτώθηκε, η ίδια παράδοση λέει ότι οι Αγαρηνοί το κατέκτησαν με δόλο ντύνοντας κάποιον γυναίκα έγκυο έπεισε τους στρατιώτες κι άνοιξαν την πύλη. Τρίτη παράδοση αναφέρει ότι οι Οθωμανοί έβαλαν χριστιανούς και μετέφεραν χώμα χτίζοντας απέναντι του λόφο ψηλότερο κι έτσι γκρέμισαν τα τείχη του με κανόνια και το κατέλαβαν.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ήλιδας

Κατασκευάστηκε κατά το χρονικό διάστημα 2002-2004 και εδώ βρήκαν στέγη τα ευρήματα που προέρχονται από τις συστηματικές ανασκαφές στην αρχαία πόλη, όπως και αυτά που προέρχονται από περισυλλογή, παραδόσεις και σωστικές ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο και γύρω από αυτόν. Το μουσειακό κέλυφος είναι απόλυτα εναρμονισμένο με το τοπίο, με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον όπως το ξύλο και η πέτρα,  ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η μέγιστη λειτουργικότητα, χάρη στο ευρύχωρο εσωτερικό και τις λοιπές απαραίτητες υποδομές (χώροι στάθμευσης, αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αποθήκες, εργαστήρια συντήρησης, κέντρο ελέγχου κ.λ.π.). Αμέσως μετά τη  μεγάλη αίθουσα υποδοχής, ακολουθούν οι εκθεσιακοί χώροι, αποτελούμενοι από τέσσερις αίθουσες με εντυπωσιακά  εκθέματα, αντικείμενα που έχουν βρεθεί κατά τη διάρκεια των συστηματικών και σωστικών ανασκαφών, όπως και των περισυλλογών μέσα στην αρχαία πόλη της Ήλιδας αλλά και σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων γύρω από αυτήν. Το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο του 3ου αι. μ.Χ. με τα σύμβολα των Μουσών και τους άθλους του Ηρακλή, το μαρμάρινο άγαλμα του Ερμή που προσομοιάζει στον Ερμή του Πραξιτέλους της Ολυμπίας, οι χάλκινες τεφροδόχες υδρίες με τις περίτεχνες λαβές είναι ορισμένα από τα ξεχωριστά εκθέματα του Μουσείου της Ήλιδας.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία της Ελλάδας και εκθέτει τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας. Στεγάζει ευρήματα από την Ιερή Άλτη, το χώρο της Ολυμπίας, αντικείμενα που χρονολογούνται από την προϊστορική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους, ακόμη μέχρι και τον 6ο- 7ο αιώνα μ.Χ. Κεντρικό έκθεμα είναι ο Ερμής του Πραξιτέλους, τα αετώματα του ναού του Δία, η Νίκη του Μενδαίου Παιωνίου και το κύπελλο που ανήκε στο Φειδία. Η συλλογή των χάλκινων αντικειμένων αποτελεί μία από τις σημαντικότερες συλλογές παγκοσμίως. Από το σύνολο των, ανεκτίμητης αξίας, εκθεμάτων σημαντικότερη είναι η έκθεση των γλυπτών, για την οποία είναι κυρίως γνωστό το μουσείο, καθώς και η συλλογή χάλκινων αντικειμένων, που είναι η πλουσιότερη στον κόσμο και απαρτίζεται από όπλα, ειδώλια και άλλα αντικείμενα, ενώ ιδιαίτερα σημαντικά είναι και τα ευρήματα της μεγάλης πηλοπλαστικής. Το μουσείο διαθέτει δώδεκα αίθουσες (οργανώνεται θεματικά και χρονολογικά: προϊστορικά, γεωμετρικά και αρχαϊκά, αρχαϊκή και κλασική κεραμική, μνημειακή γλυπτική σε τερακότα, αετώματα και μετόπες του ναού του Διός, η «Νίκη του Παιωνίου» Νίκη, το εργαστήριο του Φειδία, ο Ερμής του Πραξιτέλη, αγάλματα ελληνιστικής, ρωμαϊκής εποχής καθώς και των τελευταίων χρόνων ζωής του ιερού και μια πτέρυγα με υπηρεσίες για τους επισκέπτες. Στην ίδια πτέρυγα στεγάζεται το πωλητήριο του μουσείου με αρκετά είδη (εκμαγεία, κάρτες, βιβλία, αντίγραφα κοσμημάτων κ.λ.π.).

Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου- Δημοτική Αγορά

Πρόκειται για διώροφο αξιόλογο νεοκλασικό κτίριο με υπόγειο και εσωτερικό αίθριο που χτίστηκε γύρω στο 1890. Στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, η αγορά ήταν ξύλινη. Το 1889 με πρωτοβουλία του δημάρχου Πέτρου Αυγερινού αποφασίστηκε η διάθεση 200 χιλιάδων δραχμών για την ανέγερση λιθόκτιστης αγοράς στο ίδιο σημείο. Στις 13 Ιανουαρίου 1890 ξεκίνησαν επίσημα οι εργασίες για την κατασκευή της νέας δημοτικής αγοράς. Είναι αναμφισβήτητα το πιο σημαντικό διατηρητέο κτίριο της πόλης και περιλαμβάνει όλο το τετράγωνο. Έχει συμμετρικά στοιχεία, αλλά οι όψεις του είναι διαφορετικές. Η είσοδος από την οδό Καραϊσκάκη έχει τρεις καμάρες που βασίζονται πάνω από κολώνες ιωνικού ρυθμού. Η όψη προς το επαρχείο είναι αυστηρότερη με αετώματα. Παρά την επιβλητικότητά του, ο όγκος του κτιρίου λειτουργεί  διακριτικά, με τα αίθριά του και τις τέσσερις εισόδους του, ανοιχτό σε μια γειτονιά που ήταν όλη μια αγορά. Το κτίριο δεν έχει κύρια και δευτερεύουσα όψη, έχει τέσσερις όψεις στη ζωή της αγοράς, το ίδιο επεξεργασμένες, με τη χρησιμοποίηση διαφορετικών στοιχείων. Η δομή όλου του κτιρίου, η ποικιλία των στοιχείων, η ισορροπία μεταξύ της λιτής γεωμετρικότητας των κλασικών τμημάτων και των αναγεννησιακών προστώων και τοξοστοιχιών το κάνει ένα από τα πιο αξιόλογα κτίρια. Χρησιμοποιήθηκε σαν αγορά μέχρι τη δεκαετία του 1960 οπότε και εγκαταλείφθηκε η χρήση του. Το κτίριο ανακαινίστηκε και μετατράπηκε σε μουσείο που κοσμεί την πόλη του Πύργου και άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 2013.

Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων και Παιχνιδιών

Απέναντι από την κεντρική πλατεία του Κατάκολου, επί του κεντρικού δρόμου, στο κτίριο Λάτση, λειτουργεί το Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων και Παιχνιδιών όπου εκτίθενται 42 ανακατασκευασμένα μουσικά όργανα των αρχαίων Ελλήνων και πλήθος αρχαιοελληνικών παιχνιδιών συνοδευμένα με λεπτομερείς περιγραφές και διαγράμματα κατόπιν έρευνας, μελέτης και κατασκευής του Κώστα Κοτσανά. Τα εκθέματα συνοδεύονται από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό (στα ελληνικά και αγγλικά) ενώ πολλά από αυτά είναι διαδραστικά. Πρόκειται για το πληρέστερο και το εγκυρότερο μουσείο του είδους του παγκοσμίως.

Μουσείο Αρχιμήδη

Το μουσείο Αρχιμήδη αποτελεί ένα μοναδικό θεματικό μουσείο επιστήμης και τεχνολογίας στον ελλαδικό χώρο αφιερωμένο στο μεγαλύτερο μαθηματικό, φυσικό, μηχανικό, αστρονόμο και εφευρέτη της αρχαιότητας αλλά και στην ευρύτερη αρχαιοελληνική τεχνολογία της εποχής του. Ο Αρχιμήδης υπήρξε μοναδική και κορυφαία ιδιοφυία στον πνευματικό κόσμο όλων των εποχών, κληροδότησε στον παγκόσμιο πολιτισμό σπουδαίες πραγματείες στα πεδία όλων των αρχαίων επιστημών και το σημαντικότερο αποτέλεσε το εφαλτήριο για την ανάπτυξη της σύγχρονης επιστήμης. Παράλληλα επινόησε πλήθος εφευρέσεων και ανακαλύψεων, μερικές από τις οποίες εξακολουθούν να είναι σε χρήση μέχρι σήμερα. Στο κέντρο της αίθουσας δεσπόζει ο περίφημος μηχανισμός των Αντικυθήρων που πρόσφατες έρευνες συνδέουν έμμεσα την πατρότητα του με το Συρακούσιο σοφό. Επίσης 24 εξαιρετικές εφευρέσεις από την ευρύτερη εποχή του Αρχιμήδη όπως ο «κινηματογράφος» και το «ρομπότ- υπηρέτρια» του Φίλωνος, το ακριβέστατο αυτοποιημένο υδραυλικό ωρολόγιο, η «ύδραυλις» και η δίδυμη εμβολοφόρα καταθλιπτική αντλία του Κτησιβίου, ο πολυβόλος καταπέλτης του Διονυσίου και άλλα εκτίθενται στον εκτεταμένο όροφο του μουσείου.

Μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι

Το Μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι / Clermont στεγάζεται στον εσωτερικό περίβολο του ομώνυμου αρχαιολογικού χώρου συμπληρώνοντας το μουσειακό και αρχαιολογικό χάρτη της περιοχής. Αναπτύσσεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελεί ένα «ανοιχτό μουσείο», όπου το κέλυφος του μουσειακού χώρου συνιστά και το σημαντικότερο έκθεμά του. Η έκθεση επικεντρώνεται στην ενδιαφέρουσα και κρίσιμη ιστορικά περίοδο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας (13ος-15ος αι. μ.Χ.), στην οποία εντάσσεται και το κέλυφος του μουσειακού χώρου, το κάστρο Χλεμούτσι. Στόχος της είναι η προβολή της Φραγκοκρατίας στη μεσαιωνική Ελλάδα με έμφαση στη φράγκικη Ηλεία, μέσω του πλούσιου αρχαιολογικού αποθέματος, που προέρχεται κυρίως από ανασκαφές σε μεσαιωνικές θέσεις της περιοχής.

Διαμονή στο νομό Ηλείας: Βρες το ιδανικό κατάλυμα για αξέχαστες διακοπές!