Αξιοθέατα στις Σπέτσες

Αξιοθέατα στις Σπέτσες

Στις Σπέτσες λειτούργησαν πληθώρα ανεμόμυλων και πολλών τα ερείπια ακόμη διασώζονται. Σύμφωνα με πηγές του Τοπικού Αρχείου Σπετσών και του βιβλίου «Οι ανεμόμυλοι των Σπετσών» του κ. Γ. Π. Σταματίου το 1917 έπαψε να λειτουργεί και ο τελευταίος ανεμόμυλος των Σπετσών.

Κτίριο διώροφο λιθόκτιστο. Χαρακτηρίζεται από συμμετρία στις όψεις, ισορροπία στη διάπλαση του όγκου, καθαρότητα των αρχιτεκτονικών μορφών και σαφήνεια των επί μέρους νεοκλασικών μορφολογικών στοιχείων. Χαρακτηριστική είναι η στοά περιστυλίου που διαμορφώνεται στο ισόγειο και σχηματίζει στον όροφο εξώστη. Το κτίριο ορθώνεται στην μέση ενός κήπου με βοτσαλωτούς διαδρόμους, τρεις δεξαμενές, ορνιθώνα, περιστερώνα και φούρνο. Χαρακτηρίζεται ως έργο και τέχνης και ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον, αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής των αρχών του 20ου αιώνα στις Σπέτσες και υπήρξε κατοικία του Εθνικού ευεργέτη και ευεργέτη των Σπετσών Σωτήρη Ανάργυρο. Το αρχοντικό επισκευάζεται για να χρησιμοποιηθεί από την Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή.

Στις εγκαταστάσεις της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών μέσα στο πευκοδάσος πάνω από τα κύρια κτήρια της Σχολής υπάρχει εντυπωσιακό υπαίθριο θέατρο κτισμένο στα πρότυπα αρχαίου θεάτρου. Πολλές από τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του νησιού πραγματοποιούνται στον χώρο αυτό. Από τις Σχολές στο θέατρο οδηγεί αρκετά ανηφορικός ασφαλτοστρωμένος δρόμος. Από το θέατρο συνεχίζει απότομο (σε σημεία του) ανηφορικό μονοπάτι που σε λιγότερο από 15΄ καταλήγει στο εγκαταλελειμμένο σήμερα παρατηρητήριο της Αναργυρείου Σχολής που δεσπόζει στα 150μ. πάνω από την θάλασσα με πολύ όμορφη θέα στη γύρω περιοχή.

Η ιστορία των Σπετσών είναι συνυφασμένη με τη ναυτική τους παράδοση. Από το μέσα του 17ου αιώνα οι Σπετσιώτες στρέφουν προς τη θάλασσα το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο. Από τα τέλη του 18ου αιώνα οι Σπετσιώτες ασχολούνται εντατικά με τη ναυτιλία και σταδιακά αποκτούν ναυτική και εμπορική δύναμη και αξιόλογο πλούτο. Τα ιστιοφόρα πλοία τους διασχίζουν όλες τις θάλασσες από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τον Ατλαντικό. Το σημαντικότερο όλων είναι ότι αυτά τα πλοία ναυπηγήθηκαν στους ταρσανάδες / καρνάγια των Σπετσών. Το 1868 τα καρνάγια των Σπετσών κατατάσσονται δεύτερα σε ναυπηγήσεις μετά τη Σύρο. Οι ταρσανάδες ήταν μακρόστενα κτίσματα με ημικυλινδρική θολωτή στέγη και ελάχιστα μικρά ανοίγματα. Πρώτοι οι Σπετσιώτες κατασκεύασαν τα πλοία που ονομάστηκαν «λατινάδικα» και «σαχτούρια» και από το 1810 περίπου, μεγάλα και γρήγορα σκάφη διαφόρων τύπων, τα οποία υπερείχαν από τα πλοία των άλλων ελληνικών νησιών. Τα άφθονα πεύκα του νησιού, τους έδωσαν τη δυνατότητα ναυπήγησης πλοίων μεγάλης χωρητικότητας, στέρεα, ανθεκτικά και ικανά να μεταφέρουν μεγάλα φορτία εμπορικών ειδών. Οι ταρσανάδες του Παλιού Λιμανιού παρουσιάζουν αδιάκοπη δραστηριότητα εκείνη την εποχή και είναι σε ακμή έως και τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια κάνοντας τις Σπέτσες για πολλά χρόνια ένα από τα μεγαλύτερα ναυπηγικά κέντρα της Ελλάδος. Χαρακτηριστικό πλοίο ήταν η Πλειάς (Παλιά ή Παλιάτσα) του Χατζηανάργυρου που καθελκύστηκε το 1797, ήταν τρικάταρτο και είχε μήκος 29 πήχεων και χωρητικότητα 9000 κοιλών Κωνσταντινούπολης.

Το τριακοσίων ετών Αρχοντικό της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, με το μοναδικό σκαλιστό ταβάνι στη μεγάλη σάλα του, λειτουργεί ως μουσείο από το 1992, με ζωντανή ξενάγηση, περίπου 40 λεπτών, κατά την οποία ο επισκέπτης ακούει για τη ζωή και το έργο της Μπουμπουλίνας και συγχρόνως βλέπει κειμήλια του Αγώνα, προσωπικά αντικείμενα της ηρωίδας και άλλα αξιόλογα εκθέματα. Το Αρχοντικό της Μπουμπουλίνας αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους. Το Μουσείο στεγάζεται στον πρώτο όροφο, που αποτελείται από τέσσερα μεγάλα δωμάτια, τη Μεγάλη Σάλα, το Δωμάτιο Υποδοχής, τη Τραπεζαρία και το Δωμάτιο με Τζάκι. Στο Μουσείο πηγαίνουμε από την εξωτερική πέτρινη σκάλα που υπάρχει στην αυλή του Αρχοντικού. Στη Μεγάλη Σάλα με το πανέμορφο ξυλόγλυπτο ταβάνι Φλωρεντιανής τεχνοτροπίας και την Ιταλική-Γαλλική του 18ου και 19ου αιώνα επίπλωση, υπάρχει συλλογή όπλων της εποχής του 1821 και μεταξύ αυτών και η πιστόλα της Μπουμπουλίνας. Επίσης το χρηματοκιβώτιο του πλοίου Αγαμέμνων, με τα τρία κλειδιά και τις οχτώ κλειδωνιές, πορτρέτα της ηρωίδας και των απογόνων της, μαζί με τη γνωστή ελαιογραφία που απεικονίζει την ηρωίδα να επιτίθεται στα κάστρα του Ναυπλίου. Στο Δωμάτιο Υποδοχής δεσπόζει ο μεγάλος πίνακας-αντίγραφο του γνωστού έργου του Peter Von Hess που απεικονίζει την Μπουμπουλίνα να διατάσσει τον κανονιοβολισμό του Ναυπλίου. Επίσης προσωπογραφίες, γκραβούρες και τα προσωπικά αντικείμενα της ηρωίδας, επιστολές της Επανάστασης, εκ των οποίων και δύο δικές της υπογεγραμμένες από την ίδια. Σε περίοπτη θέση βρίσκεται αφρικάνικο ξίφος, δώρο του Τσάρου Αλέξανδρου Α’, ενώ στη βιβλιοθήκη θα δείτε σπάνια βιβλία και τη χρυσοκέντητη μαντίλα της καπετάνισσας. Στο δωμάτιο υπάρχουν, ένα μενταγιόν της, αναμνηστικά μετάλλια, ωραιότατες πορσελάνες και συλλογή από αρχαίους λύχνους. Αναρτημένη στον τοίχο βρίσκεται η τουρκική άδεια (φιρμάνι του Σουλτάνου) της κατασκευής του πλοίου «Αγαμέμνων», με το σχέδιό του στην πίσω πλευρά. Στην τραπεζαρία δεσπόζει το ξύλινο χειροποίητο μοντέλο του πλοίου «Αγαμέμνων» και υπάρχουν συλλογές από πορσελάνες, κυρίως Αγγλικής και Κινεζικής προέλευσης, μεταβυζαντινές εικόνες, με ωραιότερη αυτή του Αγίου Νικολάου, εικόνα που ανήκε στην ίδια τη Μπουμπουλίνα. Επίσης σπάνια βιβλία, ανοιγμένα σε προθήκες τραβούν το βλέμμα του επισκέπτη. Στο Δωμάτιο με το Τζάκι, με επίπλωση κυρίως του 19ου αιώνα, υπάρχουν φωτογραφίες των απογόνων της και διάσπαρτα αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Ξεχωρίζουν η νυφική βενετσιάνικη κασέλα, ένα γαλλικό επίχρυσο ρολόι με πορσελάνη Sevres, γαλλικές μινιατούρες, κεντήματα, τσεβρέδες, χάρτες, αφιερώματα και ελαιογραφίες εποχής. Το Δωμάτιο με το Τζάκι χωρίζεται από το Δωμάτιο υποδοχής, από την κατασκευή του κτηρίου, με μία παλιά ξύλινη ντουλάπα, τη λεγόμενη μεσάντρα που χρησίμευε και ως κρύπτη.

Το Μουσείο Σπετσών στεγάζεται στο Αρχοντικό του Χατζηγιάννη Μέξη, που ήταν ένας από τους πρώτους άρχοντες των Σπετσών στα χρόνια του Αγώνα για την Εθνική μας Ανεξαρτησία και έγινε δωρεά το 1938 στο Κράτος από τις κληρονόμους Καλομοίρα Μέξη και Νικέτα Θερμισιώτη-Κατσίνα. Το Μουσείο των Σπετσών, άρχισε να λειτουργεί ως Αρχαιολογική Ιστορική και Λαογραφική Συλλογή του νησιού το 1939. Το επιβλητικό αυτό κτήριο με τις υψηλές καμάρες, χτίστηκε ανάμεσα στο 1795 και το 1798 σε σχήμα Π, έχει ανακηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το 1924 και φιλοξενεί αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν περισσότερα από 4000 χρόνια πολιτιστικής ιστορίας του νησιού που καλύπτουν όλες τις μορφές εκδήλωσης της τέχνης. Το Μουσείο των Σπετσών αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους. Στο ισόγειο που βρίσκονταν τα ιδιαίτερα διαμερίσματα του Χατζηγιάννη Μέξη, (το γραφείο του, η τραπεζαρία και το δωμάτιο με το χρηματοκιβώτιο) στεγάζονται σήμερα τα ευρήματα του προμυκηναϊκού ναυαγίου των Ιρίων, περί το 1200 π.Χ. Στον πρώτο όροφο υπάρχουν δύο ευρύχωρα δωμάτια που χρησίμευαν ως γυναικωνίτες και ξενώνες, ενώ στο δεύτερο όροφο υπήρχε ο τυπικός ενιαίος χώρος του σπετσιώτικου σπιτιού, ο «μεγάλος οντάς», με εξαιρετικό ξυλόγλυπτο ταβάνι. Σε αυτούς τους δύο ορόφους εκτίθενται τα εκθέματα του Μουσείου Σπετσών, που περιλαμβάνουν:

• Κεραμικά και αγγεία της Πρωτοελλαδικής και Κλασικής περιόδου.
• Επιτύμβιες στήλες, γλυπτά και νομίσματα της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου.
• Συλλογή μεταβυζαντινών και ρωσικών εικόνων και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα.
• Κεραμικά ανατολίτικης και ευρωπαϊκής τέχνης, από τα ταξίδια των Σπετσιωτών ναυτικών στα τέλη του 18ου αιώνα.
• Τοπικές ενδυμασίες Σπετσιωτών, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, δείγματα ξυλογλυπτικής (κασέλες, έπιπλα), και κεντήματα.
• Σημαντικά κειμήλια της Επανάστασης του 1821, μεταξύ των οποίων, τη σημαία της Επανάστασης, την οστεοθήκη της Μπουμπουλίνας, όπλα της ίδιας και άλλων αγωνιστών, ιστορικά έγγραφα, προσωπικά αντικείμενα, προσωπογραφίες των Σπετσιωτών ναυμάχων, υδατογραφίες και ελαιογραφίες πλοίων του Αγώνα και σπάνια ξύλινα ακρόπρωρα.

Το «Poseidonion Grand Hotel» αποτελεί σημείο αναφοράς του νησιού των Σπετσών, εδώ και έναν αιώνα με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του, η οποία παραπέμπει στα ξενοδοχεία της Côte d’Azur. Ανήκει στο ίδρυμα της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών. Όραμα του ευπατρίδη ευεργέτη Σωτήριου Ανάργυρου, ο οποίος και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη των Σπετσών, το «Poseidonion Grand Hotel» άνοιξε τις πόρτες του για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1914. Στα εγκαίνια παρευρέθηκε και ο Ελ. Βενιζέλος, χαρίζοντας στο νησί κοσμοπολίτικη λάμψη.  Σύντομα αναδείχθηκε σε σημείο κατατεθέν του νησιού, φιλοξενώντας στους χώρους του μέλη της υψηλής κοινωνίας, της βασιλικής οικογένειας καθώς και πλούσιους Αθηναίους. Τη σχεδιαστική γραμμή του κτηρίου εμπνεύστηκε ο Σωτήρης Ανάργυρος και εκτέλεσε ο αρχιτέκτονας Παναγιώτης Ζίζηλας το 1911. Το κτίριο ανακαινίστηκε για πρώτη φορά το 1960, μετά τον πόλεμο. Αργότερα, μετά από μια πορεία εργασιών ανακαίνισης η οποία διήρκεσε 5 χρόνια, δίνοντας έμφαση όχι μόνο στις σύγχρονες υποδομές αλλά και στη διατήρηση του πρωτότυπου αρχιτεκτονικού σχεδίου του κτιρίου, το ανακαινισμένο «Poseidonion Grand Hotel» άνοιξε ξανά τις πόρτες του, το καλοκαίρι του 2009, για να υποδεχτεί νέους επισκέπτες. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο του κτιρίου και ενδεικτικό παράδειγμα του σεβασμού των μελετητών στα αρχικά αρχιτεκτονικά στοιχεία του ξενοδοχείου, αποτελεί η λευκή μαρμάρινη σκάλα, της οποίας έχει διατηρηθεί το κάγκελο, αλλά μπροστά από ορισμένα σημεία του έχει στερεωθεί με χαλύβδινες διακριτικές βίδες ένα κομμάτι γυαλιού για περαιτέρω προστασία. Ο θόλος, ο οποίος διακρίνεται στην κύρια όψη του κτηρίου, είναι διαμορφωμένος σε δύο επίπεδα και φιλοξενεί μία από τις σουίτες του ξενοδοχείου, η οποία ονομάζεται «La Cupola». Εσωτερικά, η ξύλινη οροφή  με τα καμπύλα δοκάρια παραπέμπει σε αναποδογυρισμένο σκαρί πλοίου. Στους κοινόχρηστους χώρους έχει διατηρηθεί το αρχικό δάπεδο ή έχει χρησιμοποιηθεί δάπεδο με μοτίβα χαρακτηριστικά της εποχής που πρωτολειτούργησε το ξενοδοχείο.

Στις Σπέτσες βρίσκεται ο ένας από τους δύο παλιότερους φάρους που λειτούργησαν στην Ελλάδα το 1837 στο ελληνικό φαρικό δίκτυο (ο άλλος φάρος ήταν αυτός της Τζιάς). Ο Φάρος βρίσκεται στην δεξιότερη άκρη στο Παλιό Λιμάνι των Σπετσών, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε το 1831 ενώ η λειτουργία του το 1837, και τα κτίσματα που βλέπει ο επισκέπτης σήμερα, φτιάχτηκαν το 1885. Ήδη από το 1827 είχαν τοποθετηθεί πυρσοί για να εξυπηρετήσουν τον ίδιο σκοπό στα αντίστοιχα λιμάνια. Αρχικά λειτουργούσε με πετρέλαιο ενώ είχε μέχρι και έξι φαροφύλακες οι οποίοι φρόντιζαν για την τροφοδοσία και το κούρδισμα του μηχανισμού. Ο Φάρος στις Σπέτσες από το 1986 έχει γίνει αυτόματος και λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα. Το ύψος του Φάρου είναι πάνω από 11 μέτρα ενώ βρίσκεται πάνω σε ένα μικρό λόφο, που κάνει το συνολικό του ύψος πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, 27 μέτρα. Ο Φάρος Σπετσών δίνει μια αναλαμπή κάθε 5 δευτερόλεπτα και φωτοβολία 18 ναυτικών μιλίων. Το Μάιο του 2001 έγινε στις Σπέτσες η 10η Σύνοδος των μελών του Διεθνούς Οργανισμού Φαρικών Αρχών. Το βασικό ζήτημα που απασχόλησε τη σύνοδο ήταν η διατήρηση των παραδοσιακών φάρων, αλλά και των βοηθημάτων ναυσιπλοΐας που παρουσιάζουν ιστορικό ενδιαφέρον. Ο φάρος των Σπετσών εκτός από ένα χρήσιμο εργαλείο ναυσιπλοΐας, αποτελεί και μια όμορφη αφορμή για βόλτα στον πευκόφυτο λόφο που τον φιλοξενεί.

Πηγή πληροφοριών: Δήμος Σπετσών

Πηγή photo slider: commons.wikimedia.org