Αξιοθέατα στη Μύκονο

Δημαρχείο

Το Δημαρχείο είναι ένα κομψό, πρώιμου νεοκλασικού στυλ, διώροφο κτίριο του 1780 με κεραμοσκεπή που κατασκευάστηκε κατά τη μετά τα Ορλωφικά περίοδο για να αποτελέσει την έδρα του Ρώσου Γενικού Πρόξενου του Αρχιπελάγους. Περιήλθε όμως μερικά χρόνια αργότερα στην δικαιοδοσία της Κοινότητας (του τοπικού οργάνου αυτοδιοίκησης του νησιού που λειτουργούσε πριν από την Επανάσταση), για να στεγάζει μέχρι σήμερα τα γραφεία του Δήμου Μυκόνου. Δίπλα του, το λιτό και επιβλητικό κτίριο «του Μαύρου» υπήρξε το πρώτο δημόσιο σχολείο της Μυκόνου, που χτίστηκε επί Όθωνα (1859) σε σχέδια του Βαυαρού μηχανικού Βάιλερ, με ευδιάκριτα τα ρομαντικά στοιχεία.

Δημοτική Βιβλιοθήκη

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Μυκόνου είναι ένα κόσμημα για την πολιτιστική δραστηριότητα και κληρονομιά του νησιού. Στεγάζεται σε ένα κτήριο του 18ου αιώνα, στην πλατεία Αγίας Κυριακής στη Χώρα και δημιουργήθηκε κατά κύριο λόγο από τις δωρεές του Ιωάννη Μελετόπουλου. Σήμερα περιλαμβάνει περίπου 11.500 τίτλους βιβλίων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι καταχωρημένο και ηλεκτρονικά. Η Μύκονος, οι Κυκλάδες, ελληνική, ξένη και παιδική λογοτεχνία, ιστορία, ποίηση και θέατρο είναι οι κύριοι θεματικοί άξονες, ενώ περιλαμβάνονται και δύο συλλογές με βιβλία στα αγγλικά και τα γαλλικά. Στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Μυκόνου στεγάζεται και το Ιστορικό Αρχείο του νησιού, με πλούσια έγγραφα και την αλληλογραφία της σπουδαίας Μυκονιάτισσας ηρωίδας της Επανάστασης, Μαντούς Μαυρογέννους. Το υλικό αυτό πάντως δεν είναι διαθέσιμο για το κοινό, παρά μόνο όταν πρόκειται για ειδική εργασία ή μελέτη. Στους χώρους της Βιβλιοθήκης λειτουργούν ακόμα δύο εκθέσεις, νομισμάτων και σφραγίδων, ανοιχτές στο κοινό.

Κάστρο

Το Κάστρο της Μυκόνου είναι ο αρχαιότερος πυρήνας του σύγχρονου οικισμού της Χώρας. Κατοικήθηκε ως κανονικό κάστρο – οχυρό μέχρι τον 17ο αιώνα και την οχύρωσή του αποτελούσαν οι ενισχυμένοι τοίχοι των εξωτερικών σπιτιών. Διέθετε τρεις ή τέσσερις αμυντικούς πυργίσκους, από τους οποίους σήμερα σώζεται ένα μικρό τμήμα του ενός στην Παναγία Παραπορτιανή και ένα ακόμα στα νότια, δίπλα από την Παναγία την Πρυανή. Το τείχος του Κάστρου ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε και ο οικισμός εξαπλώθηκε την εποχή πριν την ελληνική επανάσταση, όταν η Μύκονος γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Έτσι η Χώρα επεκτάθηκε στην Μπαρκιά (Παροικιά), στα Ματογιάννια, στο Νιοχώρι (τον 19ο και 20ο αιώνα) και στη Λίμνη. Σήμερα τα σοκάκια του Κάστρου, ασβεστωμένα και ολόλευκα είναι από τα πιο γραφικά της Χώρας και κατακλύζονται από επισκέπτες.

Νεολιθικός Οικισμός Φτελιάς

Ο Νεολιθικός Οικισμός της Φτελιάς στη Μύκονο είναι ένας από τους σημαντικότερους του Αιγαίου. Χρονολογείται στο 5.000 π.Χ. με μια σειρά ραδιοχρονολογήσεων να αποδεικνύει κατοίκηση από το 5.100 έως το 4.500 πΧ. Επρόκειτο για μία αρκετά μεγάλη πόλη της εποχής, με έκταση περί τα 6-7 στρέμματα, οι κάτοικοι της οποίας είχαν αρκετή εξειδίκευση στο κυνήγι και την καλλιέργεια της γης και λιγότερο στο ψάρεμα. Έχουν ανακαλυφθεί οικήματα διώροφα, ορθογώνια κτίσματα με μικρούς αποθηκευτικούς χώρους όπου υπήρχαν μάλιστα απανθρακωμένοι σπόροι οσπρίων, το μεγαλύτερο μέρος ενός κτηρίου με τοίχους ύψους 1,50 μέτρου που έχει το σχήμα του «μεγάρου», αψιδωτά κτήρια και δύο στρογγυλά κτίσματα με ύψος 1,80 μ. που πιθανώς χρησιμοποιούνταν ως σιτοβολώνες (granaries). Ο οικισμός ανακαλύφθηκε στην Φτελιά της Μυκόνου, στο μυχό του κόλπου του Πανόρμου, βόρεια του δρόμου προς την Άνω Μερά. Η θέση αυτή είναι ακριβώς προσανατολισμένη στο βορρά και συνεπώς εκτεθειμένη στους ανέμους, πράγμα που θα καθιστούσε προβληματική τη διαβίωση σ’ αυτήν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Το γεγονός όμως δεν είναι ασυνήθιστο, καθώς νεολιθικές εγκαταστάσεις με παρόμοιο προσανατολισμό έχουν εντοπιστεί και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων, όπως στην Κεφάλα Κέας, στο Σάλιαγκο της Αντιπάρου, στη Γκρόττα Νάξου, σε αρκετές θέσεις της Κύθνου και αλλού, σύμφωνα με το σημείωμα του υπουργείου Πολιτισμού. Από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα του νεολιθικού οικισμού της Φτελιάς είναι δύο γυναικεία πήλινα ειδώλια, από τα οποία μάλιστα το ένα είναι τελείως ασυνήθιστο: Έχει μακρύ κυλινδρικό λαιμό που απολήγει σε ωοειδές κεφάλι, λοξό προς τα πίσω, τριγωνικό σώμα που φέρει δύο κομβιόσχημες αποφύσεις στη θέση των μαστών και αμυδρή βάθυνση στο σημείο του αφαλού και παχείς στεατοπυγικούς γλουτούς.

Μικρή Βενετία

Mεταξύ Κάστρου και Σκάρπας είναι η γραφική γειτονιά που με τα πολύχρωμα μπαλκόνια της και τα ξύλινα «μπουντιά» κρέμεται – θαρρείς – πάνω από τη θάλασσα. Μπορεί να απολαύσει κανείς από εδώ σίγουρα ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα της Ελλάδας.

Μύλοι

Ίσως ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά στοιχεία της Μυκόνου είναι οι Μύλοι. Οι πλέον φωτογραφημένοι είναι οι μύλοι που βρίσκονται στα νότια της Χώρας, μεταξύ της γραφικής Αλευκάντρας και της συνοικίας του Νιοχωρίου και εντυπωσιάζουν κάθε επισκέπτη με τους ολόλευκους επιβλητικούς όγκους τους στη σειρά, προσανατολισμένοι στο πέλαγος. Η ύπαρξη των ανεμόμυλων στη νησιωτική Ελλάδα χρονολογείται στις αρχές του 15ου αιώνα. Αργότερα, κατά τα τέλη του 18ου αιώνα έως τα μέσα του 19ου αιώνα, είναι διαπιστωμένο ότι λειτουργούσαν στη Μύκονο 28 ανεμόμυλοι. Εκτός από τη Χώρα, ανεμόμυλοι λειτουργούσαν και στην Άνω Μερά. Γενικότερα, η υψηλή συχνότητα ανέμων στη Μύκονο ευνόησε κατά την περίοδο αυτή την επιχείρηση άλεσης αλλά και εμπορίας σιτηρών. Η ιδιοκτησία των μύλων ήταν συνήθως συνεταιριστική. Οι ιδιοκτήτες τους ήταν εύποροι κτηματίες, έμποροι, ναυτικοί κ.λπ., δηλαδή ήταν άνθρωποι που κατείχαν ισχύ και εξουσία σε κάθε τοπική κοινωνία. Μύλοι ανήκαν επίσης και στα Μοναστήρια, όπως στην Παναγία Τουρλιανή, κυρίως ως αποτέλεσμα δωρεών. Προς το τέλος της λειτουργίας των μύλων, στα μέσα του 20ου αιώνα, αρκετοί ιδιοκτήτες μύλων γίνονταν μυλωνάδες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τη δημοτικότητα του ανεμόμυλου στις Κυκλάδες, γιατί οι Κυκλάδες είναι από τις πιο ανεμώδεις περιοχές της Μεσογείου και ιδιαίτερα η Μύκονος, όπου οι μέρες με απόλυτη άπνοια δεν υπερβαίνουν κατά μέσο όρο τις δέκα το χρόνο. Με τη βοήθεια του ανεμόμυλου, οι κάτοικοι κατάφεραν να εκμεταλλευτούν μια άφθονη πηγή ενέργειας, τον άνεμο, και να βελτιώσουν τις συνθήκες της ζωής τους στις μικρές και απομακρυσμένες κοινότητες που ζούσαν. Επιπρόσθετα, κατά την περίοδο εκείνη, το αλεύρι ήταν το βασικότερο συστατικό της διατροφής τους, με αποτέλεσμα ο μύλος να διευκολύνει την διαδικασία αλέσματος των σιτηρών. Σήμερα, διατηρούνται οι επτά από τους δέκα (στο σύνολο του νησιού ξεπερνούσαν άλλοτε τους είκοσι), που υπήρχαν ως τις αρχές του 20ου αιώνα και άλεθαν με την αστείρευτη δύναμη του βοριά τα ντόπια σιτηρά. Οι μύλοι της Μυκόνου στην οικονομική ευρωστία του νησιού που, ως αναγκαίος σταθμός για τα διερχόμενα από το Αιγαίο πλοία, τα προμήθευε με παξιμάδι. Ένας τέτοιος μνημειακός φούρνος που λειτουργεί πάντοτε με ξύλα, είναι ο γνωστός «Φούρνος του Γιώρα» στο Νιοχώρι.

Μύλος του Μπόνη

Ο μύλος αυτός χτίστηκε πιθανότατα το 16ο αιώνα και αποτελεί έναν από τους γνωστούς «Απάνω Μύλους». Ανήκε κάποτε στην οικογένεια Μπόνη, όνομα με ρίζες κρητικές και ιταλικές. Ο Μυκονιάτης ανεμόμυλος είναι μια λιθόχτιστη τριώροφη και κυλινδρική κατασκευή. To υπερυψωμένο ισόγειο χρησιμοποιείται για τη συγκέντρωση και τη ζύγιση του σιτοκρίθαρου. Στο μεσαίο όροφο συγκεντρώνεται το αλεύρι, ενώ στο δεύτερο όροφο λειτουργεί το πανάρχαιο αλεστικό μηχάνημα. Ο ανεμοτροχός του ανεμόμυλου έχει 12 ξύλινες αντένες με ισάριθμα τριγωνικά πανιά.

Αρχαιολογικό Μουσείο

Το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Μυκόνου χτίστηκε το 1900-02 στο σημείο Καμνάκι, σε δεσπόζουσα θέση επάνω από το παλιό λιμάνι, για να στεγάσει αρχικά τα πλούσια ευρήματα του «Βόθρου της Καθάρσεως» του 5ου π.Χ. που αποκαλύφθηκε στη Ρήνεια το 1898 και των άλλων ταφών του νησιού. Το σχέδιο ήταν του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Λυκάκη, ενώ η δαπάνη καταβλήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και την εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία. Το αρχικό νεοκλασικό κτίριο πήρε τη σημερινή «νησιώτικη» μορφή του το 1934, ενώ το 1972 προστέθηκε η μεγάλη ανατολική αίθουσα. Στο Μουσείο εκτίθεται μεγάλος αριθμός αγγείων προϊστορικών μέχρι υστεροελληνιστικών χρόνων (μέσα 3ης χιλιετίας – 1ος αιώνας π.Χ.), επιτύμβια αγάλματα, στήλες και τεφροδόχοι κάλπες από τη Ρήνεια και πολύ λίγα αγγεία από τη Μύκονο. Μεταξύ των συλλογών που περιλαμβάνει είναι επιτύμβια αγάλματα και στήλες του 2ου – 1ου αιώνα π.Χ., αγγεία των μέσων της τρίτης χιλιετίας π.Χ. – 1ου αιώνα π.Χ., ειδώλια του 2ου – 1ου αιώνα π.Χ., κοσμήματα και μικροαντικείμενα του 2ου – 1ου αιώνα π.Χ. Η πλούσια συλλογή των αγγείων του είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτική για την κυκλαδική κεραμική από τη γεωμετρική εποχή έως τον 6ο π.Χ. αι. Εκτίθενται επίσης θαυμάσια μελανόμορφα και ερυθρόμορφα κεραμικά και άλλα ευρήματα, ταφικά ελληνιστικά ανάγλυφα κ.ά. γλυπτά. Από τα ευρήματα της Μυκόνου εντυπωσιάζει ιδιαίτερα ο μεγάλος «Πίθος της Μυκόνου» (πιθαμφορέας από τηνιακό εργαστήριο, του 7ου π.Χ. αι.), με τις πλούσιες ανάγλυφες παραστάσεις του από τον Τρωϊκό Πόλεμο, κατανεμημένες σε ζώνες (σε κεντρική σύνθεση παριστάνονται οι Αχαιοί πολεμιστές με τον Δούρειο Ίππο).

Λαογραφικό Μουσείο

Βρίσκεται στη θέση Κάστρο, λίγα μέτρα μακριά από την περίφημη Παραπορτιανή και στεγάζεται σε παλιό διώροφο καραβοκυραίικο σπίτι. Περιλαμβάνει έξι κύριες αίθουσες που φιλοξενούν συλλογές παλαιών επίπλων, βυζαντινών εικόνων, λαϊκών κεραμικών, παλιών αναμνηστικών πιάτων και διακοσμητικών /ιστορικών. Επίσης συλλογή κεντημάτων και υφαντών, κλειδιών, μέτρων και σταθμών, ωραία συλλογή μοντέλων πλοίων κ.α. Υπάρχει επίσης ένα σημαντικό αρχείο χειρογράφων και εντύπων, φωτογραφιών, χαρτών καθώς και βιβλιοθήκη.

Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου

Το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό κυκλαδίτικο κτίριο του 19ου αιώνα, στο κέντρο της Μυκόνου, στη θέση Τρία Πηγάδια. Το κτίριο αυτό ανήκε στο Νικόλαο Σουρμελή, ο οποίος με το εμπορικό πλοίο «ΕΝΩΣΙΣ» βοήθησε σημαντικά τους Κρητικούς στον αγώνα τους κατά των Τούρκων. Περιλαμβάνει ομοιώματα των κωπήλατων, ιστιοφόρων και ατμήλατων πλοίων που από την Προϊστορία έως τις μέρες μας όργωναν το Αιγαίο. Διαθέτει επίσης, πλούσια συλλογή χαρτών και άλλων χαρακτικών, αρχαίων νομισμάτων και σταθμών. Εκτίθενται ακόμα αμφορείς και όργανα πλοήγησης, ενώ στον κομψό κήπο του μπορεί να δει κανείς μια συλλογή αντιγράφων αρχαίων επιτύμβιων γλυπτών με θαλασσινά θέματα και τον πυργίσκο με τον μηχανισμό του φάρου του Αρμενιστή (1889). Στο μουσείο αυτό ανήκει και το παραδοσιακό σκάφος «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ» που φιλοξενείται τα καλοκαίρια στο παλιό λιμάνι.

Σπίτι Λένας

Το Σπίτι της Λένας είναι ένα μυκονιάτικο σπίτι του 19ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα παραρτήματα του Λαογραφικού Μουσείου της Μυκόνου. Πήρε το όνομά του από την τελευταία ιδιοκτήτριά του, τη Λένα Σκριβάνου, και είναι μια μονώροφη οικοδομή του 19ου αιώνα μαζί με την παλιά επίπλωσή της, η οποία βρίσκεται στα Τρία Πηγάδια, στη Χώρα του νησιού. Λειτουργεί αυτόνομα, είναι ανοιχτό στο κοινό και μπορεί κανείς να πάρει μια γεύση από ένα τυπικό μεσοαστικό σπίτι της Μυκόνου του 19ου αιώνα. Η διάταξη του σπιτιού είναι χαρακτηριστική της εποχής του. Έχει μια μεγάλη σάλα μπροστά με κάμαρα στη μέση για τη στήριξη της οροφής και δύο μικρότερα δωμάτια στο βάθος. Ακόμα, υπάρχουν ένας βοηθητικός χώρος και δύο μικρές αυλές, στη μία από τις οποίες βρίσκεται ένα ομοίωμα περιστεριώνα. Η επίπλωση του σπιτιού είναι γενικότερα του 19ου αιώνα ή και παλαιότερη, παρόλο που έχει εμπλουτιστεί τόσο από τους δωρητές του όσο και από το Λαογραφικό Μουσείο με πιο σύγχρονα κομμάτια. Εκεί μπορεί να δει κανείς μια ενδιαφέρουσα συλλογή από ευρωπαϊκά και εγχώρια έπιπλα του 19ου αιώνα στην οργανική τους θέση καθώς και χρηστικά και διακοσμητικά (κεντήματα, καθρέπτες, γκραβούρες κ.λ.π.) κομμάτια της οικοσκευής.

Φάρος Αρμενιστής

Ο Φάρος Αρμενιστής στη Μύκονο βρίσκεται στο βορειοανατολικό ακρωτήριο του νησιού. Χτίστηκε το 1890 και είναι από τους εντυπωσιακότερους φάρους του Αιγαίου, παρ’ ότι σήμερα έχει εγκαταλειφθεί. Αφορμή για την κατασκευή του υπήρξε το πολύνεκρο ναυάγιο του βρετανικού πλοίου Volta που βυθίστηκε αύτανδρο, συμπαρασύροντας στο θάνατο τα έντεκα μέλη του πληρώματος. Το πλοίο βρισκόταν μεταξύ Τήνου και Μυκόνου, το 1887 καθώς άπλωνε τηλεγραφικό καλώδιο, όταν έπεσε στα βράχια, εικάζεται λόγω της πυκνής ομίχλης. Το ύψος του κτιρίου του φάρου είναι 19 μέτρα και το εστιακό του ύψος 184 μέτρα. Ο μηχανισμός του αρχικού φανού ήταν κατασκευής SAUTER LEMONIER, που μόλις την προηγούμενη χρονιά της τοποθέτησής του είχε βραβευτεί στην Διεθνή Εκθεση των Παρισίων. Λειτούργησε έως το 1983, όταν ο φάρος έκλεισε και πλέον εκτίθεται στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, στην Χώρα της Μυκόνου. Την εποχή της ακμής του απαιτούσε προσωπικό 3-6 φαροφυλάκων, που έμεναν στο κτίριο, συχνά μαζί με τις οικογένειές τους. Σήμερα στο Φάρο Αρμενιστή πηγαίνουν οι επισκέπτες του νησιού για να αγναντέψουν το Αιγαίο από τα 200 μέτρα υψόμετρο που είναι χτισμένος.

Πηγή: Δήμος Μυκόνου

Διαμονή στη Μύκονο: Βρες το ιδανικό κατάλυμα για αξέχαστες διακοπές!