Αξιοθέατα στην Κύθνο
Αρχαιολογικός χώρος «Μαρουλά»
Αρχαιολογικά ευρήματα στη περιοχή Μαρουλάς της Κύθνου, μαρτυρούν ότι το νησί κατοικήθηκε στη περίοδο της Μεσολιθικής εποχής (9.000 – 8.000 π.Χ.). Αρκετά ευρήματα από τον υπαίθριο οικισμό που χρησιμοποιήθηκε ως σταθμός ανεφοδιασμού ή ορμητήριο σώζονται μέχρι και σήμερα. Με τις ανασκαφές αποκαλύφτηκαν αρχαιολογικές κυκλικές κατοικίες, τάφοι και ένας ανθρώπινος σκελετός κοντά στον οποίο βρέθηκαν λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο, χαλαζία και οψιανό. Ο οικισμός είναι ο μοναδικός υπαίθριος εκείνης της περιόδου που έχει βρεθεί στον ελλαδικό χώρο.
Βρυόκαστρο
Η σημαντικότερη θέση των ιστορικών χρόνων είναι το Βρυόκαστρο ή Ρηγόκαστρο, όπως ονομάζεται σήμερα η σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές Κύθνος. Οι επιφανειακές έρευνες των ετών 1990-95 έφεραν στο φως πλούσια ευρήματα και κατανοήθηκε σε μεγάλο βαθμό η πολεοδομία και η οικιστική οργάνωση της πόλης, η οποία, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα, κατοικήθηκε αδιάκοπα από το 10οπ.Χ. έως και τον 6ο-7ο μ.Χ. αι. Ανάμεσα στα πολυάριθμα ευρήματα, σημαντική θέση κατέχουν τα επιτύμβια ανάγλυφα, τα γλυπτά, τα αρχιτεκτονικά μέλη, οι επιγραφές, τα θραύσματα αρχαϊκών πίθων με ανάγλυφη διακόσμηση και η αττική κεραμική των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, οι ενσφράγιστες λαβές εμπορικών αμφορέων κ.ά. Με βάση την επιφανειακή κεραμική, η εγκατάλειψη της πόλης τοποθετείται στον 6ο ή 7ο μ.Χ. αι. όταν οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στον οχυρωμένο οικισμό του Κάστρου της Ωριάς. Οι υποβρύχιες έρευνες και η ανασκαφή του αρχαίου λιμανιού του Βρυοκάστρου, στον όρμο Μανδράκι, άρχισαν το 2005 και βρίσκονται σε εξέλιξη. Στον πυθμένα της θάλασσας εντοπίστηκαν τα θεμέλια των παράκτιων τειχών καθώς και ένας κυματοθραύστης μήκους πάνω από 100 μέτρα ο οποίος όριζε στα Νότια την είσοδο του λιμανιού. Αποτυπώθηκαν ολόκληρη η λιμενολεκάνη και τα κτίσματα που εντοπίστηκαν τόσο στην ακτή όσο και κάτω από τη θάλασσα. Το 2007 άρχισε η ανασκαφή ενός εξ αυτών, που μάλλον ταυτίζεται με τμήμα του καταβυθισμένου παράκτιου οχυρωματικού τείχους. Το 2008 και 2009 η ανασκαφή έφερε στο φως στο βυθό σημαντικά μαρμάρινα αγάλματα της ρωμαϊκής περιόδου, ανάμεσά τους έναν κορμό θωρακοφόρου του 1ου αι. π.Χ. και τρεις ερμαϊκές στήλες του 2ου μ.Χ. αιώνα.
Ιερό της Δήμητρας
Στην κορυφή της ακρόπολης δεσπόζουσα θέση κατέχει ένα σημαντικό ιερό, που όπως δείχνουν τα επιφανειακά ευρήματα ήταν σε χρήση από τα τέλη του 8ου π.Χ. αι. έως και τον 1ο μ.Χ. αι. Διακρίνονται τα κατάλοιπα τουλάχιστον τεσσάρων κτιρίων και πιθανώς ενός βωμού. Το πλήθος και το είδος των ευρημάτων (πήλινα ειδώλια – γυναικών και παιδιών –φωτιστικά σκεύη, κ.ά.), καθώς και επιγραφές που βρέθηκαν στο ιερό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι το ιερό ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Δήμητρας.
Εκκλησιαστικό & Βυζαντινό Μουσείο
Το Εκκλησιαστικό & Βυζαντινό μουσείο του νησιού φιλοξενείται σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Δρυοπίδα και δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του πατέρα Κωνσταντίνου Γονίδη. Στο μουσείο υπάρχουν αρκετά εκκλησιαστικά εκθέματα βυζαντινής εποχής και αρκετές εικόνες που άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου.
Λαογραφικό Μουσείο Δρυοπίδας
Ιδρύθηκε από το δραστήριο Σύνδεσμο Δρυοπιδέων σε μια παλιά διατηρητέα κατοικία όπισθεν του ναού των Αγίων Αποστόλων. Στο ισόγειο φιλοξενούνται αγροτικά εργαλεία, οι παραδοσιακές στολές του ξωτάρη και της ξωτάρισσας, ο εξοπλισμός του κελιού, η «κρεβαταριά» και τα υφαντά. Ο πρώτος όροφος απεικονίζει με αυθεντικότητα ένα παραδοσιακό Θερμιώτικο σπίτι (κουζίνα, σάλα, υπνοδωμάτιο), ενώ στους τοίχους του φιλοξενούνται γκραβούρες της Κύθνου.
Λαογραφικό Μουσείο Χώρας
Το Λαογραφικό Μουσείο Χώρας Κύθνου δημιουργήθηκε το 2014, με πρωτοβουλία της νεολαίας της Χώρας (Πολιτιστικός Σύλλογος Χώρας Κύθνου) και την πολύτιμη προσφορά των κατοίκων. Πρόκειται για μια λαογραφική συλλογή αντικειμένων, που εκτίθενται σε μια παραδοσιακή οικία στην «Πιάτσα» της Χώρας Κύθνου, στην οποία θα ανακαλύψετε τους πνευματικούς θησαυρούς της Κύθνου και θα συναντήσετε τη ζωντανή παράδοση της.
Πηγή: Δήμος Κύθνου