Αξιοθέατα στην Αμοργό
Ανεμόμυλοι
Στη Χώρα θα συναντήσει κανείς μερικούς από τους πολλούς ανεμόμυλους που έχουν απομείνει στην Αμοργό και αποτελούν ένα από τα κύρια τουριστικά αξιοθέατα. Κάποιοι βρίσκονται αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο, στη συνοικία Τρούλλου και άλλοι στη δυτική είσοδο, με μαγευτική θέα το κάστρο και τη γραφική Χώρα με τα πολυάριθμα καλντερίμια της. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ανεβαίνουν ως τον λόφο για να απολαύσουν ένα μοναδικό ηλιοβασίλεμα με τον ήλιο να χάνεται μέσα στην θάλασσα και τον ουρανό να παίζει σε διαφορετικές μωβ και πορτοκαλί αποχρώσεις. Για πάνω από 300 χρόνια, διάσπαρτοι ανεμόμυλοι σε όλο το νησί κάλυπταν τις ανάγκες των κατοίκων σε αλεύρι, κατασκευασμένοι με ένα συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να δουλεύουν με το φύσημα οποιουδήποτε αέρα. Ακόμη και σήμερα αντιστέκονται στο φύσημα των δυνατών ανέμων και στέκουν αγέρωχοι για να θυμίζουν το σημαντικό ρόλο που κάποτε διαδραμάτισαν στη ζωή του νησιού. (Πηγή photo: google maps)
Αρχαία Αιγιάλη
Η Αρχαία Αιγιάλη χτίστηκε από Μιλήσιους αποίκους και βρίσκεται απέναντι από το χωριό Θολάρια στον λόφο της Βίγλας, με εκπληκτική θέα στο φαράγγι της Μικρής Γλυφάδας. Υπάρχουν υπολείμματα αρχαίου τείχους, βάσεις αγαλμάτων και διάφορα αρχαία αντικείμενα. Στο σημείο αυτό έχουν βρεθεί επίσης κορμοί κούρων που χρονολογούνται στην αρχαϊκή εποχή και το μεγαλύτερο γλυπτό της Κυκλαδικής περιόδου. Τα ευρήματα στο βόρειο οχυρωμένο τμήμα της ακρόπολης μαρτυρούν εγκατάσταση πρωτοκυκλαδικής περιόδου. Σήμερα σώζονται μόνο μερικά τμήματα του τείχους, σκαλίσματα στους γύρω γκρεμούς και αγάλματα της ελληνιστικής περιόδου. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)
Αρχαία Αρκεσίνη
Η Αρχαία πόλη της Αρκεσίνης βρίσκεται σε βραχώδη λόφο στη τοποθεσία Καστρί, βόρεια από το χωριό Βρούτσης ή Βρουτσί της Κάτω Μεριάς της Αμοργού. Η πρόσβαση γίνεται μόνο με μονοπάτι και έχει εκπληκτική πανοραμική θέα στο Αιγαίο και τα νησιά του. Στο βράχο της ακρόπολης έχουν εντοπιστεί ίχνη μεσοκυκλαδικής εγκατάστασης καθώς και ευρήματα ιστορικών χρόνων όπως επιγραφές, γλυπτά, κεραμικά κ.λ.π., τα οποία καλύπτουν μια μεγάλη περίοδο από τη γεωμετρική μέχρι την ρωμαϊκή εποχή. Στην κλασική περίοδο, η Αμοργός ήταν Ιωνική αποικία, υπό την ηγεσία της Νάξου. Στην αρχαία Αρκεσίνη βρέθηκε και ο λεγόμενος «θησαυρός της Αρκεσίνης» με βυζαντινά νομίσματα, κάτι που δείχνει ότι η ακρόπολη συνέχιζε να παίζει τον αμυντικό της ρόλο και κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο. Η μορφή που έχει η ακρόπολη της Αρκεσίνης και που διατηρείται ως σήμερα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην λάξευση του φυσικού βράχου που έκαναν οι αρχαίοι, ώστε να δημιουργηθεί μία ισχυρή αμυντική θέση. Στο βράχο σώζονται και κατάλοιπα ενετικών κτισμάτων και οχυρώσεων. Προφανώς η ακρόπολη χρησίμευσε σαν οχυρό και κατά την ενετική περίοδο (που τερματίστηκε το 1537 με την κατάληψη από τον Τούρκο πειρατή Χαιρεντίν Μπαρμπαρόσσα). Φαίνεται πάντως ότι κατά την τελευταία αυτή περίοδο, δεν ήταν κάποιο ισχυρό βενετσιάνικο κάστρο αλλά περισσότερο καταφύγιο του πληθυσμού στις επιδρομές των πειρατών. Στο βράχο υπάρχει το εκκλησάκι της Παναγίας της Καστριανής και πολύ κοντά στην περιοχή ο Πύργος της Αγίας Τριάδας. (Πηγή photo: commons.wikimedia.org)
Αρχαία Μινώα
Η Αρχαία πόλη Μινώα, βρίσκεται πάνω από το λιμάνι των Καταπόλων, στην νότια πλαγιά του λόφου Μουντούλια. Η αρχαία Μινώα, περιελάμβανε το κεντρικό τμήμα του νησιού με τα σημερινά χωριά Χώρα και Κατάπολα. Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα ανθρώπινης ζωής και δραστηριότητας στην Αμοργό κατά τους προϊστορικούς χρόνους και ήταν αρχικά η θερινή κατοικία του Κρητικού βασιλιά Μίνωα. Το τεράστιο ανασκαφικό έργο αποκαλύπτει στοιχεία ότι ολόκληρη η τοποθεσία της αρχαίας Μινώας κατοικούνταν συνεχώς σε υψηλό πολιτιστικό επίπεδο από τον 11ο αιώνα π.Χ. ως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Διακρίνεται το αμυντικό τείχος της Γεωμετρικής περιόδου με τις προεκτάσεις και τους προμαχώνες του που περιέβαλλαν την ακρόπολη. Στον αρχαιολογικό χώρο δεσπόζει το μεγάλο κτίριο του Γυμνασίου του 4ου αιώνα π.Χ. Στην κορυφή της ακρόπολης σώζεται η θεμελίωση ιερού της γεωμετρικής περιόδου. Ο ελληνιστικός ναός στην άκρη αριστερά, που περιβάλλεται από μικρότερα κτίρια λατρείας είναι εντυπωσιακός με το σώμα ενός αγάλματος να στέκεται μόνο του στη μέση. Χαρακτηριστικό κτίσμα στη νότια πλευρά του χώρου του Γυμνασίου είναι η τουαλέτα που έχει διατηρηθεί σχεδόν ανέπαφη με τον αγωγό της λαξευμένο στο βράχο. Τα ερείπια της Αρχαίας Μινώας ήρθαν στο φως το 1837, έπειτα από ανασκαφές του Λουδοβίκου Ρος, αλλά και από τις ανασκαφές που πραγματοποίησε η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών το 1888, που ανέδειξαν τα καλύτερα ως τότε σωζόμενα οικοδομήματα και επιγραφές (περισσότερες από τις οποίες φυλάσσονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου), ενώ οι πιο συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1981 από την Αθηναϊκή Αρχαιολογική Εταιρία, όπου προστέθηκαν νέες πληροφορίες για την πόλη. Σήμερα σώζονται τμήματα του τείχους της πόλης, του γυμνασίου, του σταδίου και του ναού του Διονύσου, ενώ στην ίδια τοποθεσία βρέθηκαν ίχνη ανθρώπινης παρουσίας που χρονολογούνται το 4000 π.Χ., ένα νεκροταφείο πρωτοκυκλαδίτικης εποχής και ένας θολωτός μυκηναϊκός τάφος. (Πηγή photo: google maps)
Ασφοντυλίτης
Ο Ασφοντυλίτης είναι ένας ερειπωμένος αγροτικός οικισμός που βρίσκεται στον δρόμο από την Αιγιάλη προς το Μοναστήρι και τη Χώρα, τη Μεγάλη Στράτα, στο ύψος της Όξω Μεριάς ή Άγριλα (υψόμετρο 340μ), στο οποίο πια μένει μόνο ένας βοσκός. Όταν κατεβαίνεις το μονοπάτι βλέπεις ένα συμπαγή πετρώδες περιβάλλον, έναν οχυρωματικό οικισμό με πολλά χαμηλά, πέτρινα κτίσματα στο εσωτερικό του, τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με στενούς, άτακτους δρόμους. Στην είσοδο του οικισμού υπάρχει και η δίστεγη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που «καλωσορίζει» τους επισκέπτες. Ο Ασφοντυλίτης της Αμοργού, είναι ο μόνος παραδοσιακός αγροτικός οικισμός σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων, που έχει ακόμη σχεδόν ακέραια όλα εκείνα τα ιδιαίτερα στοιχεία τα οποία, με την εύγλωττη σιωπή τους μαρτυρούν την αδιάκοπη κατοίκησή του από την αρχή της ιστορίας. Το γεγονός ότι κάτω από τον οικισμό, υπάρχει μια σειρά από πηγάδια από τα οποία αναβλύζει νερό όλο το χρόνο, βεβαιώνει την άποψη ότι οι άνθρωποι κατοίκησαν εκεί από την αυγή της ιστορίας. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής -στην ήμερη κορυφή Ρίζα και στη θέση Πλακόγουρνες, πάνω από τη λαγκάδα Αρνότσουλος διακρίνονται τα ερείπια αρχαίου οχυρωματικού πύργου-, αλλά και τα ερείπια του ελληνιστικού πύργου στην Όξω Μεριά, λίγο πριν τη στροφή για τα Χάλαρα, αποδεικνύουν πως στη θέση που βρίσκεται ο Ασφοντυλίτης άνθισε κάποτε μια πρωτοκυκλαδική εγκατάσταση ανθρώπων. Το όνομα του Ασφοντυλίτη δεν εντοπίζεται σε γραπτές πηγές, για την ίδια όμως περιοχή απαντώνται τα τοπωνύμια Ασφοντιλίδι και Ασφοντιλίτης. Πιθανόν η ονομασία να προήλθε από το φυτό ασφόδελος το οποίο συναντάται στην περιοχή. Ο Ασφοντυλίτης είναι ένα μνημείο αγροτικής αρχιτεκτονικής, το οποίο διασώζεται άθικτο ως και σήμερα, καθώς ελάχιστες είναι οι ζημιές που παρουσιάζει και αυτές διακρίνονται μόνο στις στέγες, ενώ στα εσωτερικά των σπιτιών έχουν πέσει οι χοντροί σοβάδες. Εκείνο που τον χαρακτηρίζει είναι οι μεγάλες, ακατέργαστες ως επί το πλείστον πέτρες που είναι χτισμένα τα σπίτια και οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις, αλλά και οι τοιχογραφίες, που η τοπική παράδοση θέλει να φιλοτέχνησε ένα παιδί με κινητική αναπηρία πριν από πολλά χρόνια. Όλα τα κτίσματά του είναι φτιαγμένα με ξερολιθιές και οι στέγες με ξύλα και χώμα. Το πυκνό και λαβυρινθώδες οικιστικό συγκρότημα διακόπτουν άδεια, φαρδιά μονοπάτια που εξυπηρετούσαν την επικοινωνία των νοικοκυριών και οδηγούν έξω από τον οικισμό, στις εξοχές και τα αλώνια, τα οποία βρίσκονται σε μέρη που φυσάει κατάλληλα ο αέρας. (Πηγή photo: google maps)
Γυμνάσιο
Το πρώτο ελεύθερο Γυμνάσιο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα μετά την Επανάσταση του 1821 βρίσκεται στην Αμοργό. Συγκεκριμένα δημιουργήθηκε το 1829 με δαπάνη της Μονής της Παναγιάς της Χοζοβιώτισσας όπως αναφέρει και η ιδρυτική της επιγραφή.
Κάστρο Αμοργού
Το ενετικό Κάστρο της Αμοργού αποτελεί ένα ακόμη αξιοθέατο του νησιού και φύλακα της Χώρας. Έχει ύψος 65 μέτρα και οχυρώθηκε από τους αδελφούς Ιερεμία και Γκύζη το 1207 την περίοδο της Ενετοκρατίας, για την αποφυγή των επιδρομών Σαρακηνών πειρατών. Σήμερα σώζονται τμήματα του τείχους με τις πολεμίστρες. Στην είσοδο βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου με πανοραμική θέα και θεωρείται το σήμα κατατεθέν της Χώρας. Γύρω από το κάστρο απλώνεται ο παραδοσιακός οικισμός με τα πολυάριθμα άσπρα κυκλαδόσπιτα, αρχοντικά χτισμένα και τα πολυάριθμα στενά σοκάκια! (Πηγή photo: google maps)
Μεσαιωνικό Υδραγωγείο
Το Μεσαιωνικό Υδραγωγείο που βρίσκεται στον Κάτω Λάκκο της Χώρας χτίστηκε στην αρχή της βυζαντινής περιόδου και κατά την περίοδο της ενετοκρατίας διαμορφώθηκε σε υδραγωγείο. Είναι μια καμαροσκεπαστή τοξωτή υδατοδεξαμενή του 15ου αιώνα και είναι ένα από τα ελάχιστα αρχιτεκτονικά μνημεία της ενετοκρατίας.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Το Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται στη Χώρα και στεγάζεται στον Πύργο του Γαβρά, ένα κτίριο βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής που χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Το κτίριο αυτό είναι από τις λίγες οικίες της μικρής αριστοκρατίας στην Αμοργό που ανήκε στην γνωστή οικογένεια εμπόρων των Γαβραίων. Το Μουσείο περιέχει ευρήματα από τις ανασκαφές των τριών αρχαίων πόλεων της Αμοργού (Αιγιάλη, Αρκεσίνη και Μινώα). Η συλλογή περιλαμβάνει διάφορα ευρήματα που χρονολογούνται από την εποχή του Χαλκού ως το τέλος των αρχαίων χρόνων. Στο ισόγειο υπάρχουν αρχιτεκτονικά ευρήματα από την ελληνιστική, ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική περίοδο καθώς και μάρμαρα του κυκλαδικού πολιτισμού. Στον πρώτο όροφο εκτίθενται γλυπτά, επιτύμβιες στήλες και έργα τέχνης της ιστορικής περιόδου. Μεταξύ των σημαντικότερων εκθεμάτων είναι το μαρμάρινο ανδρικό άγαλμα κορμού που βρέθηκε στα Θολάρια Αιγιάλη, ο μαρμάρινος γυναικείος κορμός φέρεται να αντιπροσωπεύει τη θεά Άρτεμη και συλλογές μουσείων εμπλουτισμένες με διάφορες επιγραφές, αγάλματα και ανάγλυφα. Πολύ σημαντική είναι επίσης η Αρχαιολογική Συλλογή της Αμοργού Εμμανουήλ Ιωαννίδης αντικείμενα με αγάλματα, γλυπτά, κεραμικά και άλλα αντικείμενα, που χρονολογούνται από το 3000 π.Χ. έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα. (Πηγή photo: Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς)
Εκκλησιαστικό Μουσείο Αγίων Αναργύρων
Το Εκκλησιαστικό Μουσείο βρίσκεται κάτω από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων στα Θολάρια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει για παράδειγμα ο «Τίμιος Σταυρός» του 1795 που είναι από τους λίγους που δείχνει «Η Ανάσταση του Χριστού» αντί για τη σταύρωση.
Εκκλησιαστικό Μουσείο Μονής Χοζοβιώτισσας
Στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μονής Χοζοβιώτισσας στη Χώρα, η συλλογή των κληρονόμων αργαλειών περιέχει θαυμάσια δείγματα βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης. Περιλαμβάνουν εικόνες, λειτουργικά είδη και άμφια, ξύλινους σταυρούς, Ευαγγέλια, κύπελλα και πολλά αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Υπάρχει επίσης η περίφημη συλλογή χειρογράφων, που αριθμούν εκατοντάδες, τα οποία χρονολογούνται από το 10ο έως το 18ο αιώνα. (Πηγή photo: google maps)
Λαογραφικό Μουσείο
Το Λαογραφικό Μουσείο βρίσκεται πίσω από τη Μητρόπολη του Καθεδρικού Ναού της Αμοργού στο ιστορικό κτίριο που ανήκε στο Χωράτη Θεόδωρο Πάσσαρη, ο οποίος έπεσε δίπλα στον Κανάρη στη «Μάχη των Τρικκών» το 1824 στον πόλεμο της ανεξαρτησίας. Το Μουσείο είναι φτιαγμένο για να τιμήσει τους προγόνους που μετέφεραν την παράδοση μέχρι σήμερα. Είναι μια ευκαιρία για ντόπιους και επισκέπτες να γνωρίσουν την καθημερινότητα των παλιών ημερών στην Αμοργό, τις συνήθειες και τις παραδόσεις. (Πηγή photo: Δήμος Αμοργού)
Πύργος του Γαβρά
Ο Πύργος του Γαβρά βρίσκεται στο κέντρο της Χώρας, δίπλα στην εκκλησία Ζωοδόχου Πηγής και είναι ένα όμορφο αρχοντικό βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής του 16ου αιώνα. Ονομάστηκε Πύργος του Γαβρά επειδή εκεί έμενε η ομώνυμη αριστοκρατική οικογένεια. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, στο οποίο εκτίθενται διάφορα ευρήματα, κυρίως γλυπτά και επιγραφές από τις ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς στο νησί.
Χαλκίδιο
Το Χαλκίδιο ονομάζεται το παλιό σιδηρουργείο που βρίσκεται στην Αρκεσίνη, Είναι ένα πέτρινο ισόγειο κτίσμα τέλους του 19ου αιώνα, που έχει αναστηλωθεί με κρατική μέριμνα παίρνοντας την αρχική του μορφή όπως δηλαδή ήταν πριν 150 χρόνια. Στο μουσειακό χώρο έχει διατηρηθεί όλος ο εξοπλισμός και τα εργαλεία του σιδηρουργείου, τα οποία έχουν διασωθεί από την οικογένεια Ευάγγελου Πρασίνου. Στον ίδιο χώρο υπάρχουν και αντικείμενα από το παλιό ελαιουργείο που βρισκόταν δίπλα.
Ναυάγιο «Ολυμπία»
Το ναυάγιο «Ολυμπία» βρίσκεται στο μικρό κόλπο Λίβερος, στο νοτιοδυτικό τμήμα της Αμοργού, στο όρμο της Καλοταρίτισσας και αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα του νησιού και δημοφιλές σημείο για καταδύσεις. Το υπό σημαία Κύπρου πλοίο προσάραξε και ναυάγησε το Φεβρουάριο του 1980, όταν κατά τη διάρκεια σφοδρής θαλασσοταραχής προσπάθησε να βρει καταφύγιο στον όρμο, ενώ όλο το πλήρωμα σώθηκε βγαίνοντας στη στεριά. Σκηνές από το ναυάγιο, από τον πυθμένα της θάλασσας και την παραλία της Αγίας Άννας, χρησιμοποιήθηκαν στην περίφημη ταινία «Το Απέραντο Γαλάζιο» του Luc Besson, κάνοντας την Αμοργό γνωστή σε όλο τον κόσμο. Στην πλώρη του ακόμη διακρίνεται ανάγλυφο το παλιό του όνομα «Inland». Το κύμα και η ατμόσφαιρα στο σημείο εκείνο, δημιουργεί ακόμα και σήμερα μια παράξενη και μυστηριώδη αίσθηση. (Πηγή photo: google maps)
Πύργος Αγίας Τριάδας
Ο Πύργος της Αγίας Τριάδας ή ο Πύργος του Βασίλη είναι το σπουδαιότερο μνημείο της Κάτω Μεριάς και βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Αρκεσίνης, αθέατος από τη θάλασσα. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους και καλύτερα διατηρημένους πύργους του 4ου π.Χ αιώνα στις Κυκλάδες. Χτίστηκε για την προστασία της περιοχής από επιδρομές και πήρε το όνομά του από τη βυζαντινή εκκλησία που είναι χτισμένη κοντά. Είναι χαρακτηριστικό δείγμα ελληνιστικής αρχιτεκτονικής με ορθογώνιο φρούριο χτισμένο από ντόπιο ασβεστόλιθο σε ακανόνιστη τοιχοποιία. Επίσης, τα ερείπια της πρώιμης σύγχρονης εποχής είναι εντυπωσιακά: σύγχρονες χτισμένες κατασκευές που συνδέονται με γεωργικές εγκαταστάσεις, συστήματα καναλιών συλλογής, δεξαμενή συλλογής όμβριων υδάτων, εντοιχισμένος φούρνος, ελαιοτριβείο και μπυρί, όλα υποδεικνύοντας τη συνεχή χρήση του χώρου μέσω του ηλικίες. (Πηγή photo: google maps)
Φάρος
Ο κυκλικός φάρος Κατάπολα στο Βαθύ της Αμοργού χτίστηκε το 1882 και είναι ένας από τους παλαιότερους φάρους του Ελληνικού φαρικού δικτύου. Σήμερα σώζονται τα χαλάσματα του παλιού πύργου του και το φαρόσπιτο. Όχι ιδιαίτερα γνωστός σε όλους, στέκει αγέρωχος ψηλά στο βράχο και όσοι πηγαίνουν εκεί θαυμάζουν τη μοναδική θέα που έχει στο μακρινό ορίζοντα και στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου. (Πηγή photo: Φάροι της Ελλάδας)
Από την ομάδα του Greece Destination
Πηγή photo slider: Pikist
